Giáo án môn Vật lý Lớp 9 - Bài 1: Hiện tượng cảm ứng điện từ

HIỆN TƯỢNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ I. Mục tiêu tiết dạy: 1. Kiến thức: - Tiến hành được thí nghiệm dùng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện để tạo ra dòng điện cảm ứng. - Mô tả được cách làm xuất hiện dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín bằng nam châm vĩnh cửu hoặc nam châm điện. - Sử dụng đúng được hai thuật ngữ: dòng điện cảm ứng và hiện tượng cảm ứng điện từ. 2. Kỹ năng: - Rèn kỹ năng bố trí lắp đặt thí nghiệm với các dụng cụ đã cho. - Rèn kỹ năng sử dụng ngôn ngữ Vật lý một cách chính xác. 3. Thái độ: - Tích cực học tập. Tinh thần hợp tác trong nhóm. II. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: 1. Giáo viên: - Một điamô xe đạp có lắp bóng đèn; một điamô xe đạp đã bóc một phần vỏ ngoài đủ nhìn thấy nam châm và cuộn dây ở trong. 2. Mỗi nhóm hs: - Một biến thế nguồn (3V), một cuộn dây n = 800 vòng có gắn bóng đèn Led, một thanh nam châm thẳng có trục quay vuông góc với thanh, một nam châm điện. III- PHƯƠNG PHÁP: Vận dụng, quan sát, hoạt động nhóm IV- TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A - ổn định tổ chức: 9A: 9B: B - Kiểm tra bài cũ: (Kết hợp trong bài) C – Bài mới: Hoạt động của giáo viên và học sinh Ghi bảng HĐ1: Phát hiện ra cách khác để tạo ra dòng điên ngoài cáh dùng pin hay acquy: GV: Nêu vấn đề: Ta đã biết muốn tạo ra dòng điện, phải dùng nguồn điện là pin hoặc ácquy. Con có biết trường hợp nào không dùng pin hoặc acquy mà vẫn tạo ra dòng điện được không? GV: Gợi ý : Bộ phận nào làm cho đèn xe đạp phát sáng? HS: Đèn xe đạp sáng nhờ điamô xe đạp. GV: Trong bình điện xe đạp (điamô xe đạp) có những bộ phận nào? HS: Thảo luận nhóm, suy nghĩ trả lời câu hỏi của giáo viên. HĐ2: Tìm hiểu cấu tạo của điamô xe đạp. Dự đoán I. Cấu tạo và hoạt động của điamô ở xe đạp: 1. Cấu tạo: Gồm 1 NC và một cuộn dây. 2. Hoạt động: Khi quay núm của điamô thì NC quay theo => đèn sáng. II. Dùng nam châm để tạo ra dòng xem bộ phận nào là nguyên nhân chính gây ra dòng điện: GV: Yêu cầu hs quan sát hình 31.1 trong sgk kết hợp với mẫu vật thật để chỉ ra bộ phận chính của điamô. HS: Làm việc cá nhân quan sát hình vẽ và mẫu vật. Đại diện 1 hs phát biểu. GV: Hãy dự đoán hoạt bộ phận chính nào của điamô gây ra dòng điện? HS : Thảo luận, cử đại diện trả lời HĐ3: Tìm hiểu cách dùng nam châm vĩnh cửu để tạo ra dòng điện. Xác định trong trường hợp nào thì nam châm vĩnh cửu có thể tạo ra dòng điện: GV: Y/c hs đọc TN 1 và cho biết các dụng cụ cần dùng để tiến hành TN. HS: Làm việc cá nhân đọc sgk. GV: Y/c hs tiến hành TN theo nhóm với các dụng điện. 1.Dùng nam châm vĩnh cửu. - TN1: cụ đã cho. HS : Tiến hành TN theo nhóm TN1 GV: Hướng dẫn hs làm từng động tác nhanh và dứt khoát. - Đưa nam châm vào trong lòng cuộn dây. - Để nam châm nằm yên một lúc trong lòng cuộn dây. Thảo luận nhóm trả lời C1, C2. HĐ4: Tìm hiểu cách dùng nam châm điện để tạo ra dòng điện, TH nào thì NC điện có thể tạo ra dòng điện: GV: Y/c hs đọc TN2 trong sgk cho biết các dụng cụ để tiến hành TN. GV: Y/c hs tiến hành TN theo nhóm với các dụng cụ đã cho. HS : Tiến hành TN theo nhóm C1: Trong cuộn dây dẫn xuất hiện dòng điện cảm ứng khi: + Di chuyển NC lại gần cuộn dây. + Di chuyển NC ra xa cuộn dây. C2: Trong cuộn dây có xuất hiện dòng điện cảm ứng. NX1: sgk 2.Dùng nam châm điện: - TN2: C3: Dòng điện xuất hiện: GV: Y/s hs thảo luận nhóm cho biết khi đóng hay ngắt mạch điện thì từ trường của nam châm điện thay đổi thế nào? (Dòng điện có cường độ tăng lên hay giảm đi khiến cho từ trường mạnh lên hay yếu đi). HS: Thảo luận nhóm đại diện trả lời. HĐ5: Tìm hiểu thuật ngữ mới : Dòng điện cảm ứng, hiện tượng cảm ứng điện từ: GV: Qua 2 TN trên, hãy cho biết khi nào xuất hiện dòng điện cảm ứng? + Trong khi đóng mạch điện của NC điện. + Trong khi đóng mạch điện của NC điện. NX2: sgk III. Hiện tượng cảm ứng điện từ: C4: Trong cuộn dây có dòng điện cảm ứng xuất hiện. C5: Nhờ nam châm ta có thể tạo ra D. Củng cố : GV: Có những cách nào có thể dùng nam châm để tạo ra dòng điện. HS : Toàn lớp, suy nghĩ câu trả lời của giáo viên. - Dòng điện đó được gọi là dòng điện gì ? Ngoài hai cách trong sgk, có thể nêu thêm các cách khác như cho NC điện chuyển động cho nam châm quay trước cuộn dây. HS : Thảo luận trả lời E. Hướng dẫn về nhà : - Ôn tập lại kiến thức từ đầu năm hoc - Chuẩn bị cho giờ sau kiểm tra học kì I