Giáo án Ngữ văn 10: Đọc thêm: Thề nguyền (Truyện Kiều - Nguyễn Du)

Đọc thêm: Thề nguyền (Truyện Kiều - Nguyễn Du) Giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Thị Thanh Lan. Người soạn: Dương Thị Quỳnh Lan. Đối tượng: Học sinh lớp 10A1. Ngày soạn: 17/03/2018. A. Mục tiêu bài học: Giúp học sinh: 1. Kiến thức: - Chỉ ra được sự chủ động trong tình yêu của Thúy Kiều. - Cảm nhận và phân tích được đêm thề nguyền giữa Thúy Kiều và Kim Trọng - Nhận biết và phân tích được nghệ thuật đặc sắc của Nguyễn Du trong việc miêu tả tâm lí nhân vật. - Chỉ ra và phân tích sự điêu luyện trong việc lựa chọn và sử dụng ngôn từ của Nguyễn Du. 2. Kỹ năng: - Rèn luyện kĩ năng đọc thơ trữ tình. - Rèn luyện và bồi dưỡng kĩ năng phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong thơ trung đại. - Phát triển kĩ năng phát biểu, trình bày quan điểm của bản thân. 3. Thái độ: - Có thái độ yêu quý tác phẩm văn chương nói chung, tác phẩm Truyện Kiều nói riêng. B. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: 1. Giáo viên. - Sách giáo khoa, sách giáo viên Ngữ văn 10, tập 2 - ban cơ bản. - Giáo án giảng dạy. 2. Học sinh. - Sách giáo khoa, vở soạn, bút, vở ghi - Các tài liệu sưu tầm liên quan tới tác giả và tác phẩm. C. Phương pháp, phương tiện dạy học: 1. Phương pháp dạy học: sử dụng kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm, nêu vấn đề, tái tạo 2. Phương tiện dạy học: bảng đen, phấn D. Tiến trình bài học. Nếu Từ Hải đột ngột xuất hiện trong cuộc đời Kiều nhằm thể hiện ước mơ công lí của Nguyễn Du. Thì chàng thứ sinh Kim Trọng - người mà Kiều gặp trong buổi chiều thanh minh thơ mộng một cách tình cờ nhưng “tiếng sét ái tình” lập tức đã gắn kết hai trái tim son trẻ “Người quốc sắc, kẻ thiên tài/ Tình trong như đã, mặt ngoài còn e/ Chập chờn cơn tỉnh, cơn mê..” lại là người mà Nguyễn Du gửi gắm khát vọng tình yêu tự do giữa sự kiềm tỏa của lễ giáo phong kiến. Tác giả đã dành nhừng câu thơ hay nhất, đặc sắc nhất để nói về mối tình giữa Kim và Kiều và đoạn trích “Thề nguyền” là một trong số những câu thơ hay nhất đó. Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chung về đoạn trích GV hỏi: Em hãy nêu vị trí đoạn trích -Gọi học sinh đọc đoạn trích. Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu văn bản GV hỏI: Nêu nhận xét về hàm nghĩa của các từ: vội, xăm xăm, băng? GV hỏi: Theo em, tại sao Kiều lại có hành động như vậy? GV hỏi: Theo em, điều gì đã thôi thúc Thúy Kiều làm như vậy? GV hỏi: Hành động, tâm trạng của Thúy Kiều và Kim Trọng trong đêm thề nguyền như thế nào? GV hỏi:Các hình thức lễ nghi của buổi thề nguyền diễn ra như thế nào? GV hỏi: Liên hệ với đoạn “Trao duyên” để chỉ ra tính chất lôgic nhất quán trong quan niệm về tình yêu của Thúy Kiều? Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tổng kết GV hỏi: Em hãy khái quát nội dung và nghệ thuật của đoạn trích? Tìm hiểu chung Vị trí đoạn trích - Thúy Kiều sang nhà Kim Trọng tâm sự. Chiều tà, nàng trở về nhà, được tin cả gia đình sang chơi bên ngoại chưa về, Kiều liền quay trở lại gặp Kim Trọng. -Từ câu 431 đến 452. Tìm hiểu văn bản Kiều quay trở lại nhà Kim Trọng Từ ngữ: xăm xăm, băng: hành động dứt khoát, táo bạo, mạnh mẽ. Sự chủ động trong tình yêu. * Nguyên nhân: + Sợ cha mẹ về sẽ trách mắng hành động táo bạo của nàng " phải vội vã tranh đua với thời gian. + Tiếng gọi của tình yêu mãnh liệt thôi thúc. + Kiều bị ám ảnh bởi định mệnh dành cho người tài sắc nên đã chủ động tìm đến với tình yêu để chống lại định mệnh. Nỗi lo lắng trước tương lai mong manh, mơ hồ, ko vững chắc khiến nàng phải bám víu lấy hiện tại Không gian thơ mộng và thiêng liêng của cuộc thề nguyền Không gian thơ mộng - Cảnh Kim Trọng đang thiu thiu, mơ màng dưới ánh trăng nhặt thưa, ngọn đèn hưu hắt. - Tiếng bước chân khe khẽ, êm nhẹ lại ngần của Thúy Kiều. - Những hình ảnh ước lệ hoa mỹ, sang trọng: giấc hòe, bóng trăng xế, hoa lê, giấc mộng đêm xuân... - Tâm trạng con người: + Kim Trọng: bâng khuâng, nửa tỉnh nửa mơ, khó tin là sự thực. + Thúy Kiều: ngỡ ngàng, cứ ngỡ trong mơ. " Tính chất thơ mộng, huyền ảo, thần tiên. Không gian thơ mộng + Đài sen nối sáp- thắp thêm nến. + Lò đào thêm hương- đốt thêm trầm hương. + Viết lời nguyện ước. + Trao kỉ vật. + Hai người cùng đọc lời thề son sắt trước “vầng trăng vằng vặc giữa trời”. Quan niệm tình yêu nhất quán của Thúy Kiều Sự nhất quán trong quan niệm về tình yêu của Thúy Kiều: tình yêu là sự thủy chung và thiêng liêng. + Thủy chung: trước sau như một. + Thiêng liêng: tình yêu gắn liền chữ “tình” và “nghĩa”. "Nàng đau xót tột cùng khi phải trao duyên. "Trao duyên là việc làm trả nghĩa với Kim Trọng. Tổng kết: Nghệ thuật Vận dụng từ ngữ, cách nói quen thuộc của người bình dân một cách nghệ thuật Sử dụng nhiều từ Hán Việt, điển tích, điển cố Nội dung -Miêu tả một tình yêu cao đẹp và thiêng liêng. - Thể hiện quan niệm về tình yêu mới mẻ của Nguyễn Du. D. CỦNG CỐ, DẶN DÒ. GV yêu cầu HS: - Soạn bài “Văn bản văn học” E. Rút kinh nghiệm: Ghi chú: Khi em dạy xong đoạn trích “Chí khí anh hùng” chắc là còn khoảng 20 phút nên sẽ chỉ đủ thời gian để cho học sinh đọc đoạn trích, tìm hiểu về sự chủ động của Kiều. Qua đó, thể hiện quan niệm về tình yêu mới mẻ của Nguyễn Du. Và liên hệ với đoạn “Trao duyên” để chỉ ra tính chất lôgic nhất quán trong quan niệm về tình yêu của Thúy Kiều. Còn tìm hiểu về không gian thơ mộng và thiêng liêng của cuộc thề nguyền chắc em sẽ nói qua thôi cô ạ!