Giáo án Ngữ văn 10: Tỏ lòng - Phạm Ngũ Lão

Tỏ lòng Phạm Ngũ Lão Số tiết: 1 Nội dung bài học Mô tả chủ đề Tìm hiểu các tác phẩm thuộc thời kì văn học trung đại. Mạch kiến thức chủ đề Văn học trung đại. Tiến trình dạy học Mục tiêu Kiến thức Giúp HS cảm nhận được ẻ đẹp của con người thời Trần qua hình tượng trang nam nhi với lí tưởng và nhân cách cao cả; cảm nhận được vẻ đẹp của thời đại qua hình tượng “ba quân” với sức mạnh và khí thế hào hùng.Vẻ đẹp con người và vẻ đẹp thời đại hòa quyện vào nhau. Kỹ năng: Đọc hiểu văn bản theo đặc trưng thể loại Thái độ: cảm phục, biết sống có lí tưởng, có quyết tâm thực hiện lí tưởng. Định hướng hình thành năng lực Năng lực chung: + Năng lực giao tiếp + Năng lực giải quyết vấn đề. Năng lực chuyên biệt + Năng lực cảm thụ văn bản. + Năng lực sử dụng ngôn ngữ. Chuẩn bị của GV và HS Chuẩn bị của GV Thiết bị dạy học Học liệu 2.Chuẩn bị của Hs Chuẩn bị các nội dung lien quan đến bài học theo sự hứơng đãn của Gv như chuẩn bị tài liệu, TBDH Sưu tầm tranh ảnh tư liệu, 3.Bảng tham chiếu các mức yêu cầu cần đạt câu hỏi, bài tập, kiểm tra, đánh giá. Nội dung Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Vận dụng cao Câu 1 x Câu 2,3 x Câu 4,5,6 x Câu 7 x Tổ chức các hoạt động học tập 1.Kiểm tra bài cũ 2. Dạy bài mới Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt ?1: Nêu hiểu biết của em về tác giả Cao Bá Quát. ?2: Nêu hiểu biết của em về tác phẩm Tỏ lòng. ?3: Hình tượng con người thời trung đại hiện lên như thế nào qua câu thơ đầu tiên? ?4: Hình tượng quân đội thời Trần hiện lên với những chi tiết nào? ?5: Nợ công danh là gì? ?6: Tại sao Phạm Ngũ Lão lại thẹn? ?7: Qua bài thơ, em có nhận xét gì về Phạm Ngũ Lão? - Thực hiện yêu cầu của GV. I.Tìm hiểu chung: 1.Tác giả: - Phạm Ngũ Lão (1255 – 1320), người làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, nay thuộc Hưng Yên. - Là người văn võ song toàn. 2.Tác phẩm: a.Hoàn cảnh sáng tác: - Được viết dưới thời nhà Trần. b.Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt c.Bố cục: 2 phần Phần 1: 2 câu đầu: hình tượng con người và hình tượng quân đội thời Trần. Phần 2: 2 câu sau: nỗi lòng của tác giả. II.Tìm hiểu chi tiết: 1.Hình tượng con người và hình tượng quân đội thời Trần. a) Hình tượng con người: - Hành động: “hoành sóc” - cầm ngang ngọn giáo để trấn giữ đất nước. -> Tư thế: vững chãi, hiên ngang, kiên cường, sẵn sàng chiến đấu. - Không gian: “non sông” bao la, kì vĩ. - Thời gian: “kháp kỉ thu” (mấy năm rồi), mang đậm chiều dài lịch sử. => Hình tượng con người mang tầm vóc vũ trụ. b) Hình tượng quân đội thời Trần. - “Ba quân”: quân đội nhà Trần, đại diện cho sức mạnh dân tộc - Khí thế: + “tì hổ”: dũng mãnh như hổ báo + “khí thôn ngưu”: mãnh mẽ, hào hùng, quyết tâm chiến thắng. + Thủ pháp so sánh Hình tượng quân đội nhà Trần hiện lên đầy khí thế mạnh mẽ, hào hùng. 2.Nỗi lòng của tác giả: - “Nợ công danh”: món nợ của người quân tử với đất nước, thể hiện chí làm trai của trang nam nhi thời phong kiến. + Lập công: giành được chiến công, gây dựng sự nghiệp. + Lập danh: để lại tiếng thơm muôn đời. Sự nghiệp công danh của cá nhân thống nhất với sự nghiệp chung của dân tộc. Luôn trăn trở để hoàn thiện bản thân, hoàn thành nghĩa vụ với dân với nước, với cuộc đời. -“Thẹn”: ngại ngùng, trăn trở, nỗi thẹn của người quân tử. Phạm Ngũ Lão thẹn bởi vì chưa đủ tài năng để cống hiến cho đất nước như Gia Cát Lượng. Vẻ đẹp nhân cách người quân tử: khiêm tốn, khao khát được tận trung báo quốc. III.Tổng kết: (SGK) Luyện tập: vẽ sơ đồ tư duy bài. D.Vận dụng, tìm tòi, mở rộng E.Hướng dẫn học ở nhà: đọc và chuẩn bị bài tiếp theo.