Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 84 Luyện nói về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả

Ngày soạn: 03/02/2017 Ngày giảng: 6A, 6D 11/02/2017 Bài 20 - Tiết 84 LUYỆN NÓI VỀ QUAN SÁT, TƯỞNG TƯỢNG, SO SÁNH VÀ NHẬN XÉT TRONG VĂN MIÊU TẢ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức - Những yêu cầu cần đạt đối với việc luyện nói. - Những kiến thức đã học về quan sát, tưởng tượng, so sánh và nhận xét trong văn miêu tả. - Những bước cơ bản để lựa chọn các chi tiết hay, đặc sắc khi miêu tả một đối tượng cụ thể. 2. Kỹ năng - Sắp xếp các ý theo một trình tự hợp lí. - Đưa các hình ảnh có phép tu từ so sánh vào bài nói. - Nói trước tập thể lớp thật rõ ràng, mạch lạc, biểu cảm, nói đúng nội dung, tác phong tự nhiên. 3. Thái độ - Thái độ tự tin khi đứng trước đông người trình bày một nội dung nào đó. 4. Năng lực - Năng lực giao tiếp, tự học, thuyết trình B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ 1. Giáo viên: - Nghiên cứu tài liệu, kế hoạch dạy học, bài nói mẫu 2. Học sinh: - Lập dàn bài, bài nói theo hướng dẫn sgk C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Ổn định tổ chức lớp: 6A 6D 2. Kiểm tra bài cũ - Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh 3. Bài mới * Hoạt động 1: Trải nghiệm - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. - Phương pháp - Kĩ năng: Trực quan - Thời gian: 5 phút. HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ ND CẦN ĐẠT GV: GV đọc một bài văn nói trước lớp GV: Dẫn học sinh vào bài - HS nhận xét *Điều chỉnh, bổ sung: * Hoạt động 2: Hoạt động cơ bản - Mục tiêu: Rèn kĩ năng lập dàn ý, kĩ năng nói trước tập thể. - Phương pháp - Kĩ năng: Nêu và giải quyết vấn đề, phân tích - Thời gian: 20 phút HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ ND CẦN ĐẠT Gọi HS đọc yêu cầu trong phần 1 – SGK. Từ truyện Bức tranh của em gái tôi hãy lập dàn ý để trình bày YK của mình trước lớp theo hai câu hỏi sau a. Theo em, Kiều Phương là người như thế nào ? từ các chi tiết về nhân vật này trong truyện, hãy miêu tả lại hình ảnh của Kiều Phương theo tưởng tượng của em. b. Anh của Kiều Phương là người như thế nào ? Hình ảnh của người anh trong bức tranh với người anh thực của Kiều Phương có khác nhau không ? Thảo luận nhóm : 2 nhóm - mỗi nhóm 1 câu hỏi * Nhân vật Kiều Phương : - Hình dáng : thanh mảnh, mặt luôn lọ lem, mắt đen, sáng, răng khểnh - Tính cách : + Hay lục lọi các ĐV, hay phụng phịu, dẩu môi cãi lý + Ngoan ngoãn, biết vâng lời và làm các việc bố mẹ giao cho. + Yêu quý người thân, vị tha với anh trai. - Tài năng : có khả năng hội hoạ, biết tự chế màu vẽ, biết quan sát và vẽ sang tạo. * Nhân vật người anh : Lúc bình thường - Xem thường em gái - Theo dõi Kiều Phương chế thuốc vẽ - Đặt cho em cái tên Mèo như muốn chế giễu - Khó chịu khi em gái lục lọi đồ đạc Khi tài năng của Kiều Phương được phát hiện - Luôn cảm thấy mình không có tài năng gì - Nghĩ rằng mình bị đẩy ra ngoài → Trở nên tự ti - Lúc ngồi học chỉ muốn gục xuống khóc → Mặc cảm - Chỉ cần một lỗi nhỏ ở em là người anh gắt lên →Không thể thân thiết với em gái như xưa nữa, tự ái - Xen trộm những bức tranh của em gái rồi thở dài Khi cùng em đi nhận giải - Ngẩn ngơ trước bức tranh vẽ chính mình - Ngạc nhiên vì bức tranh quá đẹp - Giật sững người trước lời nói của mẹ - Ngỡ ngàng vì người trong tranh mang những chi tiết hoàn hảo đến không ngờ - Sau đó là hãnh diện, sao vào tranh mình lại đẹp đến thế -Cuối cùng là xấu hổ vì nhận ra phần hạn chế của bản thân * So sánh hình ảnh người anh a) Hình ảnh người trong tranh - Mang nét đẹp hoàn hảo - Chỉ sự suy tư, mơ mộng - Mặt chú bé tỏa ra ánh sáng rất lạ → Trông chú bé đẹp, hiền lành Được vẽ nên bởi lòng nhân hậu của em gái Gọi HS nhận xét; GV nhận xét và có thể cho điểm. b) Hình ảnh người thật - Xem thường em gái - Khó chịu với tài năng của em mình - Mặt cảm tự ti và hay tự ái - Ghen tỵ với em gái - Biết nhận ra cái sai trái của mình Là người lúc đầu thì ghen tỵ với tài năng của em mình nhưng nhận ra phần hạn chế trong con người thật GV: - Hình thöùc: Noùi to , roõ, truyeàn caûm, phong caùch töï tin, töï nhieân, maét nhìn moïi ngöôøi. - Noäi dung: Baøi noùi phaûi saùt vôùi yeâu caàu cuûa ñeà, phuø hôïp vôùi daøn baøi ñaõ neâu. Cho HS nhận xét bài nói của bạn, sau đó giáo viên nhận xét và có thể cho điểm. Gọi HS đọc yêu cầu của bài tập 3 – SGK. Kiểm tra sự chuẩn bị dàn ý của học sinh ở nhà – cùng HS xây dựng dàn ý chung. GV: - Hình thöùc: Noùi to, roõ ràng, truyeàn caûm, phong caùch töï tin, töï nhieân, maét nhìn moïi ngöôøi. - Noäi dung: Baøi noùi phaûi saùt vôùi yeâu caàu cuûa ñeà, phuø hôïp vôùi daøn baøi ñaõ neâu. Hướng dẫn HS luyện nói Luyện nói theo nhóm và trình bày trước lớp. GV: Nhận xét và có thể cho điểm GV: Haõy laäp daøn yù vaø noùi tröôùc ccaùc baïn trong lôùp veà quang caûnh moät buoåi saùng (bình minh) treân bieån. Trong khi mieâu taû, em seõ lieân töôûng vaø so saùnh caùc hình aûnh vôùi nhöõng gì? - Neâu ra nhöõng yù lôùn ñònh noùi nhö moät daøn yù (khoâng vieát thaønh vaên). Môû baøi: Giôùi thieäu quang caûnh maët trôøi moïc treân bieån. Thaân baøi: Taû bao quaùt caûnh bieån. Taû caûnh cuï theå: + Maët trôøi: troøn trónh phuùc haäu nhö loøng ñoû moät quaû tröùng thieân nhieân ñaày ñaën. + Baàu trôøi: trong veo röïc saùng. + Maët bieån: phaúng lì nhö tôø giaáy xanh mòn. + Soùng bieån: tung boït traéng xoùa,lieám vaøo baõi caùt. + Baõi caùt: mòn maøng vaø maùt röôïi. + Nhöõng con thuyeàn: meät moûi ueå oaûi, naèm goái đaàu treân baõi caùt. Keát baøi: Caûm nghó cuûa em tröôùc caûnh thieân nhieân bieån. - Noùi cho caùc baïn trong lôùp cuøng nghe. Hướng dẫn HS làm dàn ý và luyện nói ở nhà. Ngoaïi hình: + Thaân hình khoûe maïnh, cao lôùn, vai vuoâng. + Baép tay cuoàn cuoän, ngöïc nôû nang. + Maét to saùng. Haønh ñoäng: Tröø yeâu quaùi giuùp daân. Tính caùch: Duõng caûm, nhaân haäu, bao dung. - HS nhận xét Thảo luận nhóm Trả lời Luyện nói theo nhóm và trình bày trước lớp. Lập dàn ý Luyện nói Nhận xét bài nói của bạn. - Luyện nói theo nhóm - Trình bày trước lớp. Lập dàn ý I. Lập dàn ý và luyện nói dựa theo TN : Bức tranh của em gái tôi 1. Lập dàn ý * NV Kiều Phương - Ngoại hình: mặt luôn bôi bẩn, lọ lem - Cử chỉ, hành động: rất hay lục lọi đồ vật - Có tài năng hội họa. - Tài năng: Vẽ rất đẹp - Thái độ: Hồn nhiên, gần gũi, yêu quý anh,... => Là cô bé hiÕu ®éng, th«ng minh, cã tài năng hội họa, cã t©m hån trong sáng, nh©n hËu, bao dung * NV người anh - Hình dáng : dong dỏng cao, mắt sáng, tóc đen bồng bềnh, da trắng - Tính cách : + Sống nội tâm, hay ghen tỵ với em, mặc cảm, tự thất vọng về bản thân. + Có sự thay đổi về tâm lý khi em gái vẽ bức hoạ chân dung anh trai được trao giải nhất. - Hình ảnh người anh thực và hình ảnh người anh trong bức tranh, xem kĩ không khác nhau. Hình ảnh người anh trong bức tranh do em gái vẽ sang tạo thể hiện bản chất, tính cách của người anh qua cái nhìn trong sáng, nhân hậu của em gái. 2. Luyện nói II. Lập dàn ý và luyện nói theo đề bài : Miêu tả một đêm trăng nơi em ở 1. Lập dàn ý: A. Mở bài : - Giới thiệu đêm trăng : ở đâu, khi nào B. Thân bài : - Đêm trăng có gì đặc sắc, tiêu biểu - Bầu trời trong đêm như thế nào - Vầng trăng, cây cối, nhà cửa, đường làng, ngõ xóm, ánh trăng => Các hình ảnh so sánh, liên tưởng, tưởng tượng được đưa vào đâu C. Kết bài : - Kết luận về đêm trăng - Cảm xuíc về đêm trăng. 2. Luyện nói III. Lập dàn ý và luyện nói theo đề bài: Miêu tả một buổi sáng (bình minh) trên biển. 1. Lập dàn ý Môû baøi: Giôùi thieäu quang caûnh maët trôøi moïc treân bieån. Thaân baøi: - Taû bao quaùt caûnh bieån. - Taû caûnh cuï theå: Keát baøi: Caûm nghó cuûa em tröôùc caûnh thieân nhieân bieån. 2. Luyện nói IV. Lập dàn ý và luyện nói theo đề bài: Miêu tả hình ảnh người dũng sĩ theo trí tưởng tượng của em 1. Lập dàn ý 2. Luyện nói 4. Củng cố - GV nhận xét kết quả chung: Nêu những ưu điểm, hạn chế, chỉ ra những điểm cần chú ý, khắc phục. * Bài học kinh nghiệm - Tröôùc khi noùi, phaûi döïng daøn baøi, saép xeáp caùc tình tieát theo moät trình töï thích hôïp ñeå taïo hieäu quaû cao trong quaù trình noùi. - Khi noùi caàn thoaûi maùi, töï nhieân, gioïng roõ raøng taïo söï haáp daãn ñoái vôùi ngöôøi nghe. 5. Hướng dẫn tự học - Luyện nói theo những nội dung đã chuẩn bị được trước lớp. - Làm bài tập 5 SGK T.37 Soạn bài: “Vượt thác” * Rút kinh nghiệm