Giáo án Ngữ văn 6 - Tiết 86 Vượt thác Võ Quảng

Ngày soạn: 10/02/2017 Ngày giảng: 6A, 6D 16/02/2017 Bài 21 - Tiết 86 VƯỢT THÁC Võ Quảng A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Kiến thức - Tình cảm của tác giả đối với cảnh vật quê hương, với người lao động. - Một số phép tu từ được sử dụng trong văn bản nhằm miêu tả thiên nhiên và con người. 2. Kỹ năng - Đọc diễn cảm: giọng đọc phù hợp với sự thay đổi trong cảnh sắc thiên nhiên. - Cảm nhận được vẻ đẹp của hình tượng con người và thiên nhiên trong đoạn trích. 3. Thái độ - Giáo dục học sinh tình yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, yêu con người và cuộc sống lao động. 4. Năng lực - Năng lực giải quyết vấn đề, phân tích, khái quát B. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ 1. Giáo viên: - Nghiên cứu tài liệu, kế hoạch dạy học, máy chiếu 2. Học sinh: - Đọc, soạn bài theo câu hỏi đọc hiểu C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP 1. Ổn định tổ chức lớp: 6A 6D 2. Kiểm tra bài cũ ? Cảm nhận của em về bức tranh thiên nhiên trong văn bản Vượt thác như thế nào? - Cảnh dòng sông và hai bên bờ dòng sông: + Chưa đến thác: sông đẹp, êm đềm, hiền hòa, thơ mộng + Đến thác: núi sông hiểm trở, dữ dội, hùng vĩ + Qua khỏi thác: núi sông bớt hiểm trở và hiền hoà hơn, đồng ruộng mở ra xanh tươi. => Thiên nhiên sinh động, phong phú, hùng vĩ nhưng lại rất thơ mộng. 3. Bài mới * Hoạt động 1: Trải nghiệm - Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh. - Phương pháp - Kĩ năng: Trực quan, vấn đáp - Thời gian: 10 phút. HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ ND CẦN ĐẠT Cho HS xem hình ảnh trong SGK phóng to trên nền nhạc bài hát “Thu Bồn ơi” Em hiểu nhan đề “Vượt thác” là như thế nào? Gợi dẫn HS vào bài Quan sát, tái hiện trả lời *Điều chỉnh, bổ sung: * Hoạt động 2: Hình thành kiến thức - Mục tiêu: Hiểu được nội dung, nghệ thuật của văn bản. - Phương pháp - Kĩ năng: Đọc sáng tạo, vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề - Thời gian: 20 phút HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ ND CẦN ĐẠT Cho HS đọc lại phần 2 văn bản Thảo luận nhóm Câu 1 : (Nhóm 1, 2) Tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình dượng Hương Thư khi vượt thác. Câu 2 : (Nhóm 3, 4) Tìm những chi tiết miêu tả các hành động của dượng Hương Thư khi vượt thác. - Ngoại hình: + Đánh trần + Như pho tượng đồng đúc + Các bắp thịt cuồn cuộn + Hai hàm răng cắn chặt + Quai hàm bạnh ra + Cặp mắt nảy lửa + Như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ - Hành động: + Co người phóng sào + Ghì chặt đầu sào + Thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt ? Tìm những hình ảnh so sánh về̀ dượng Hương Thư và tác dụng của các hình ảnh so sánh đó.? * Các hình ảnh so sánh: + Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt. + Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thịt cuồn cuộn . giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ. + Dượng Hương Thư đang vượt thác khác hẳn dượng HT ở nhà, nói năng nhỏ nhẻ, => Như một pho tượng đồng đúc: thể hiện ngoại hình gân guốc, rắn chắc của nhân vật; như một hiệp sỹ củaTrường Sơn oai linh hùng vỹ: thể hiện vẻ dũng mãnh, tư thế hào hùng của con người trước thiên nhiên; hình ảnh dượng Hương Thư khi vượt thác khác hẳn với khi ở nhà càng làm nổi bật vẻ dũng mãnh của nhân vật. GV: Miêu tả con người trong cuộc chiến với thác dữ, nhà văn đã dùng nhiều phép so sánh nghệ thuật. Có so sánh bằng thành ngữ dân gian “nhanh như cắt”, nhưng phần nhiều là dùng những so sánh bằng hình ảnh hợp lí, góp phần vào việc khắc họa vẻ đẹp rắn chắc, dũng mãnh, tư thế hào hùng của nhân vật dượng Hương Thư, làm nổi bật cái “thần” nhằm tôn vinh hình ảnh con người trước thiên nhiên rộng lớn ? Nhận xét nghệ thuật miêu tả của Võ Quảng trong đoạn này có gì đặc sắc? - Tả thiên nhiên - tả người. - Tả chân dung con người trong hoạt động. - Kể việc + miêu tả. => Nghệ thuật: Các hình ảnh so sánh độc đáo, gợi hình. ?Qua ngoại hình và hành động nêu cảm nhận của em về dượng Hương Thư ? ? Bút pháp nghệ thuật đặc sắc của chương truyện? - Tả cảnh , tả người từ điểm nhìn trên con thuyền theo hành trình vượt thác tự nhiên sinh động. - Sử dụng so sánh, nhân hóa phù hợp gây ấn tượng ? Bài văn tả gì? ca ngợi điều gì? - Hiểu vẻ đẹp phong phú, đa dạng của thiên nhiêm miền Trung thơ mộng và dữ dội. - Vẻ đẹp của con người lao động trước thiên nhiên hùng vĩ. * Ghi nhớ: SGK/41 Thảo luận nhóm - Phát hiện, trả lời Trả lời Trả lời Trả lời Trả lời I. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm. II. Đọc – hiểu văn bản 1. Bức tranh thiên nhiên. 2. Hình ảnh Dượng Hương Thư. - Ngoại hình: gân guốc, rắn chắc, khỏe khoắn - Hành động: Nhanh nhẹn, mạnh mẽ, quả cảm dứt khoát Nghệ thuật: Các hình ảnh so sánh độc đáo, gợi hình. => Con người lao động quả cảm, người chỉ huy vượt thác bình tĩnh, dày dạn kinh nghiệm lại nhu mì, khiêm nhườngtrong cuộc sống gia đình III. Tổng kết 1. Nghệ thuật - Tả cảnh phối hợp tả người tự nhiên, sinh động bằng từ ngữ gợi tả, sử dụng phép so sánh, nhân hóa hợp lí 2. Nội dung Tả vẻ đẹp hùng dũng và sức mạnh của con người trước thiên nhiên hùng vĩ. * Ghi nhớ: SGK/41 *Điều chỉnh, bổ sung: Hoạt động 3: Hoạt động luyện tập - Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức để làm bài tập - Phương pháp - Kĩ năng: Tái hiện, trả lời - Thời gian: 5 phút. HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ ND CẦN ĐẠT ? Nội dung miêu tả đầy đủ của văn bản? Vẻ đẹp hùng dũng và sức mạnh của con người trước thiên nhiên hùng vĩ. ?Nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả của văn bản là: Tả cảnh phối hợp tả người tự nhiên, sinh động bằng từ ngữ gợi tả, so sánh,nhân hóa. Trả lời III Luyện tập: *Điều chỉnh, bổ sung: Hoạt động 4: Hoạt động vận dụng - Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để so sánh bút pháp nghệ thuật giữa các văn bản. - Phương pháp - Kĩ năng: Thảo luận nhóm - Thời gian: 5 phút. HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ ND CẦN ĐẠT Hai văn bản “Sông nước Cà Mau” và “Vượt thác” đều tả cảnh sông nước. Em hãy nêu những nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên được miêu tả ở mỗi bài và nghệ thuật miêu tả của mỗi tác giả. - Nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên: “ Sông nước Cà Mau ” : Miêu tả cảnh chằng chịt của sông ngòi, vẻ đẹp phong phú của vùng sông nước Cà Mau cảnh sinh hoạt nhộn nhịp của những người dân sống ở đây. “ Vượt thác ” : Tả cảnh tượng hùng vĩ, địa thế hiểm trở của một đoạn sông Thu Bồn từ đó làm bật lên sức mạnh lao động, khắc phục thiên nhiên của con người. - Nghệ thuật miêu tả : “ Sông nước Cà Mau ” : Vừa miêu tả cảnh vật, vừa giải thích cách đặt tên của đất đai nên bài văn vừa có giá trị văn học, vừa có giá trị lịch sử. “ Vượt thác ” : Dùng bút pháp khắc họa để dựng lên một hình tượng nhân vật mạnh mẽ, lớn lao giữa một khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ. - Thảo luận nhóm Bài tập - Nét đặc sắc của phong cảnh thiên nhiên: + Sông nước Cà Mau + Vượt thác - Nghệ thuật miêu tả : + Sông nước Cà Mau + Vượt thác *Điều chỉnh, bổ sung: Hoạt động 5: Hoạt động tìm tòi, mở rộng. -Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học chỉ ra nội dung và nghệ thuật của văn bản -Phương pháp - Kĩ năng: Tìm tòi, phát hiện -Thời gian: 5 phút HĐ CỦA THẦY HĐ CỦA TRÒ ND CẦN ĐẠT Em có nhận xét gì về nội dung và nghệ thuật của văn bản? * Với những quan sát tinh tế, cụ thể, Những so sánh mới lạ, sáng tạo, nhà văn đã đem đến cho người đọc một hình ảnh đẹp của người lao động trên sông nước mà ta vẫn gặp trong cuộc sống đời thường. Vượt thác” không chỉ là vượt qua thác nước khó khăn, nguy hiểm thể hiện ý chí, lòng quả cảm, kinh nghiệm của con người mà ở đây còn có lớp nghĩa khác là chỉ ý chí, nghị lực vượt mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống của con người Trả lời *Điều chỉnh, bổ sung: 4. Củng cố ?Hình ảnh dượng Hương Thư được miêu tả trong cảnh vượt thác ra sao ? ?Nêu giá trị nghệ thuật của truyện? 5. Hướng dẫn tự học - Đọc lại văn bản và mục ghi nhớ để nắm chắc nội dung bài học. - Chuẩn bị bài tập 1, 2, 3 phần I và 1, 2 phần II SGk/42. - Tìm những câu văn, thơ có sử dụng phép so sánh. - Chuẩn bị tiết 87: “So sánh” (tiếp)