Giáo án Ngữ văn 6 - Tuần 30

Ngày soạn: 20/ 3/2018 Tuần 30 Tiết: 117 Tên bài dạy: CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ “LÀ” I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh - Nắm được trần thuật đơn có từ “là” - Biết đặt câu trần thuật đơn có từ “là” II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS: 1. GV: SGK, sách GV, giáo án, bảng phụ 2. HS: SGK, vở ghi, vở bài tập III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ - Thế nào là câu trần thuật đơn. ? cho ví dụ ? 3. Bài mới: * Hoạt động 1 : Giới thiệu bài. Ở tiết trước, chúng ta đã tìm hiểu về câu trần thuật đơn. Hôm nay, chúng ta sẽ được tìm hiểu câu trần thuật đơn có từ “là”. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng * Hoạt động 2 : Tìm được đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “là”: - Học sinh quan sát ví dụ ở bảng phụ. ? Xác định CN – VN ? ? Đây là kiểu câu nào ? ? Vị ngữ của các câu trần thuật đơn này có cấu tạo như thế nào ? " Câu trần thuật đơn có từ “là” trong phần vị ngữ (từ là đứng sau chủ ngữ) được gọi là câu trần thuật đơn có từ “là”. Vị ngữ do từ “là” + danh từ (cụm danh từ), động từ (cụm động từ), tính từ (cụm tính từ) tạo thành. - Điền “không, không phải, chưa, chưa phải” vào cái ví dụ để biểu thị ý phủ định ? - Nêu nhận xét về cách kết hợp này? - Nêu đặc điểm của câu trần thực đơn có từ “là”? * Hoạt động 3 : Các kiểu câu trần thực đơn có từ “là.” - Xác định mục đích của câu trần thuật đơn có từ “là” ở ví dụ I. ? Có những kiểu câu trần thực đơn có từ “là” nào đáng chú ý. * Hoạt động 4: - Nêu yêu cầu bài tập 1 - Yêu cầu HS làm bài tập - Gọi HS nhận xét - Nhận xét, sửa chữa và cho điểm - Nêu yêu cầu bài tập 2 - Yêu cầu HS làm bài tập - Gọi HS nhận xét - Nhận xét, sửa chữa và cho điểm - Nêu yêu cầu bài tập 3 - Yêu cầu HS làm bài tập - Gọi HS nhận xét - Nhận xét, sửa chữa và cho điểm - Nêu yêu cầu bài tập 4 - Chọn 1 đoạn văn trong các văn bản đã học và yêu cầu HS viết theo giọng đọc - Câu trần thuật đơn. a. là + cụm danh từ . b, c là + cụm danh từ d. là + tính từ. Học sinh tự làm - Vị ngữ có thể kết hợp được những từ “Không, không phải, chưa, chưa phải” để biểu thị ý phủ định. - Thảo luận nhóm - Đại diện nhóm phát biểu - Nhận xét bài làm của bạn - Ghi chép vào tập - 2, 3 học sinh tự làm. - Nhận xét - Ghi chép - Từng cá nhân lên làm - Nhận xét - Ghi chép - Làm theo nhóm ( 2HS) - Nhận xét - Ghi chép - Tập thể viết ( chú ý những từ ngữ dễ viết sai ở địa phương) I. Đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ là : 1/ Tìm hiểu ví dụ /114 a. Bà đỡ Trần là người huyện CN VN Đông triều " Giới thiệu b. truyền thuyết là loại truyện CN VN dân gian " Định nghĩa c. Ngày thứ năm là một CN ngày trong trẻo VN " Miêu tả. d. Dế Mèn trêu chị Cốc là CN VN Dai " đánh giá 2/ ghi nhớ (SGK/11) II. Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là” : 1/ Tìm hiểu ví dụ /114 - Câu định nghĩa: câu b - Câu giới thiệu: câu a - Câu miêu tả ( giới thiêu): câu c - Câu đánh giá: câu d 2/ Ghi nhớ : ( SGK/115) III. Luyện tập (SGK/115) 1.Bài tập 1: Câu trần thuật đơn có từ “là” : a, c, d. 2. Bài tập 2: a) Hoán dụ / là gọidiễn đạt. C V c) - Tre / là cánhnông dân. C V - Tre / còn làtuổi thơ. C V d) Bồ các / là bácchim ri. C V e) – Khóc / là nhục C V . . . 3. Bài tập 3: Tham khảo các câu sau: - Nam là bạn thân nhất của em. (Câu dùng để giới thiệu) - Năm nào, bạn ấy cũng là HS xuất sắc, là “ Cháu ngoan Bác Hồ”. ( Câu dùng để miêu tả) 4. Bài tập 4: Chính tả nghe - viết 4. Củng cố: - Nêu đặc điểm của câu trần thuật đơn có từ “ là”? - Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “ là” 5. Hướng dẫn về nhà: - Chép + học ghi nhớ. - Tự cho ví dụ, viết đoạn văn có sử dụng câu trần thuật đơn có sử dụng từ “là” - Soạn “Lao xao”. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 20/3/2018 Tuần 30 Tiết: 118 Tên bài dạy: LAO XAO (Duy Khán) I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh - Cảm nhận được vẻ đẹp và sự phong phú của thiên nhiên làng quê qua hình ảnh các loài chim. Thấy được tâm hồn nhạy cảm, sự hiểu biết và lòng yêu thiên nhiên làng quê của tác giả. - Hiểu được nghệ thuật quan sát và miêu tả chính xác, sinh động và hấp dẫn về các loài chim ở làng quê trong bài văn. II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS: 1/ Giáo viên : - SGK, sách GV, giáo án, những bức tranh về phong cảnh làng quê 2/ Học sinh : - Đọc bài, SGK, vở bài soạn III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Kiểm tra bài cũ - Đọc câu văn khái quát về lòng yêu nước. - Nêu ý nghĩa của văn bản. 2/Bài mới: * Hoạt động 1 : Giới thiệu bài. Trong mỗi chúng ta ai cũng đều có một kỉ niệm gắn liền với tuổi ấu thơ. Đối với nhà thơ Tế Hanh, kỉ niệm của ông là hình ảnh của con sông quê hương mà lúc nhỏ ông cùng bạn bè tụm năm, tụm bảy cùng bơi lội trên sông. Với gian nan là kỉ niệm “Ngày hai buổi đến trường”, là “ những buổi chăn trâu”, là “ những lần trốn học đuổi bướm cạnh cầu ao, mẹbắc được chưa đánh roi nào đã khóc”. Còn với nhà văn Duy Khán kỉ niệm của ông lại chính là âm thanh lao xao của đất trời, của quê hương, của tiếng chim, của ong, của bướm. Bài học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu âm thanh đầy cảm xúc đó. Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Ghi bảng * Hoạt động 2 : Đọc – tìm hiểu chú thích. - Yêu cầu HS đọc tác giả, tác phẩm - Nhấn mạnh thêm về tác phẩm Tuổi thơ im lặng - Yêu cầu HS đọc các từ khó - Yêu cầu HS lưu ý một số từ ngữ quan trọng - Hướng dẫn học sinh đọc văn bản. Giọng tâm tình rộng rãi kể lại những kỉ niệm tuổi thơ, cách kể tự nhiên. lời văn gần với lời nói thường ngày. - Giáo viên đọc trước đoạn đầu. - Yêu cầu HS đọc đoạn tiếp theo của văn bản - Văn bản được chia làm mấy phần? ? Hoa thì thầm được miêu tả như vậy, thế còn ong bướm thì sao. ? nhận xét của em về cách miêu tả loài vật trong đoạn văn này. " Không chỉ hoa, ong bướm trong vườn “lao xao” mà các loài chim cũng hòa vào không gian lao xao ấy . - Giáo viên yêu cầu học sinh nhìn và đọc thầm lại đoạn 2. ? Như một đoạn phim quay chậm trên màn ảnh kí ức hình ảnh các loài chim được hiện ra. Thế thì theo em có bao nhiêu loài chim ? ? Mười loài chim mà tác giả kể khi đọc ta tưởng chừng ông đang lan mang nhưng thực ra ông đã phân nhóm. Vậy theo em ông đã chia thành mấy nhóm ? Đó là những nhóm nào ? - Trong các loài chim lành tác giả tập trung kể về loài nào ? - Chúng được kể bằng những chi tiết nào? - Em có nhận xét gì về các loài chim này ? ? Nhóm chim ác gồm có những loài chim nào . ? Diều hâu có những điểm xấu và ác nào? - Điểm ác ở Quạ là gì ? - Chim cắt ác ở điểm nào ? ? Em có nhận xét gì về các loài chim này ? ? Bên cạnh đó còn có loại chim trị ác đó là những loại chim nào ? ? Loài chim này được tác giả miêu tả như thế nào ? ? Còn hoạt động của chúng ra sao ? ? Em có nhận xét gì vè các loài chim này ? ? Em hình dung như thế nào về bức tranh mùa hè này ? ? Tại sao tác giả lại gọi là nhóm chim lành, chim ác và chim trị ác. - Định hướng : Gọi là nhóm chim lành vì tiếng hót của chúng đem lại niềm vui đến cho đất trời , niềm vui mùa màng đến cho con người. Nhóm chim ác vì nó phá hoại đời sống con người như bắt gà con, ăn trộm trứng. Nhóm chim trị ác vì chúng dám đánh lại các loài chim ác, xấu. - Qua cách miêu tả các thế giới loài chim, em biết gì thêm về Duy Khán.. - Cách miêu tả đó cho em hình dung như thế nào về thế giới loài chim. * Hoạt động 4 : Ghi nhớ - Yêu cầu HS đọc ghi nhớ -Nhấn mạnh nội dung chính * Hoạt động 5 : Luyện tập Trong bài có sử dụng nhiều chất liệu văn hóa dân gian như thành ngữ, đồng dao, truyện cổ tích. Em hãy tìm các dẫn chứng. - Bài văn đã cho em những hiểu biết gì mới và những tình cảm như thế nào về thiên nhiên làng quê qua hình ảnh các loài chim. - Định hướng. - Hiểu biết một cách sâu sắc về thế giới loài chim ở đồng quê. - Càng yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống thanh bình của làng quê nơi đã từng gắn liền với kí ức tuổi thơ. - Giáo viên giáo dục học sinh lòng yêu mến thiên nhiên, yêu làng quê. - Đọc trong SGK - Tập thể nghe - Cá nhân đọc - Chú ý đánh dấu vào SGK hoặc ghi chép vào tập - Tập thể nghe - Theo dõi trong SGK - Cá nhân đọc - 2 phần: + Từ đầu đến “ râm ran” + Tiếp đến hết - Rồng bụ bẫm thơm như mít chín " Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đánh lộn nhau để hút mật, đuổi cả bướm hiền lành từng đàn lặng lẻ bay đi . - Bức tra sinh động về sự sống của ong và bướm trong thiên nhiên - Cá nhân " Hình ảnh các loài chim. - Cá nhân " 10 loài Cá nhân " Chia thành 3 nhóm. - Nhóm chim lành - Nhóm chim ác. - Nhóm chim trị ác. - Cá nhân " Chim sáo và tu hú - cá nhân " Chim sáo đậu ở trên lưng trâu và hót, tọ tẹ học nói, bay đi ăn, chiều lại về với chủ, tu hú báo mùa tu hú chín. " Rất gần gũi với con người mang lại niềm vui đến cho đất trời và con người. - Cá nhân " Diều hâu, quạ, chim cắt. - Cá nhân "Diều hâu mũi khoằm, đánh hơi xác chết và gà con rất tinh, lao như mũi tên xuống tha được gà con, lao vụt lên mây xanh vừa lượn vừa ăn. - Quạ : bắt gà con, ăn trộm trứng, lia lia láo láo dòm chuồng lợn. " Chim cắt cánh nhọn như dao bầu chọc chết lợn, xỉa chết các chú bồ câu, đánh nhau chỉ xỉa bằng cánh, vụt đến, vụt biến như là loài quỷ đen. " Rất hung dữ, phá hoại đời sống con người. " Loài chim chèo bẻo. " Hình dáng như mũi tên đen hình đuôi cá. " Lao vào đánh diều hâu, vây từ phía đánh quạ, cả đàn vây vào đánh chim cắt. "Rất dũng cảm dám đánh các loài chim ác. - Cá nhân " Sinh động, nhộn nhịp đầy sức sống. - Thảo luận - Cá nhân đọc - Nghe - Cá nhân . " Yêu mến, gắn bó với cuộc sống làng quê, hiểu biết sâu sắc về thiên nhiên. đặc biệt ông có sự quan sát rất tinh tế. " Rất sinh động, hấp dẫn nhiều màu sắc. - thảo luận nhóm. - Thành ngữ : Dây mơ rễ má, ke cắp gặp bà gà. - Truyện cổ tích : Sự tich chim chèo bẻo, sự tích chim bìm bịp. - Đồng dao : bồ các là . Chú bồ các. " Học sinh tự do phát biểu. I. Đọc và tìm hiểu chú thích: 1. Tác giả: - Duy Khán ( 1934 – 1995) quê ở huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. 2. Tác phẩm: - Bài Lao xao trích từ tác phầm Tuổi thơ im lặng – tác phầm được giải thưởng Hội nhà văn 1987 3. Các từ khó: II. Đọc – tìm hiểu văn bản: 1. Đọc: 2. Bố cục: - Lao xao ong, bướm trong vườn. - Lao xao thế giới các loaì chim 3. Nội dung: 3.1) Lao xao ong, bướm trong vườn: - Hoa của cây cối, ong và bướm đi tìm mật - Các loài ong giành nhau tìm mật → Bức tranh sinh động về sự sống của ong và bướm trong thiên nhiên 3.2/ Lao xao các loài chim. a) Loài chim lành chim sáo, tu hú, bồ câu, chim ri. " Gần gũi và mang đến niềm vui cho con người . b) Loài chim ác: - Diều hâu, quạ, chim cắt. " Hung dữ, phá hoại đời sống con người. c) Chim trị ác: - Chèo bẻo. " Dũng cảm dám trừng trị các loài chim ác => Sinh động, nhộn nhịp đầy sức sống. " Bức tranh tự nhiên, sinh động, hấp dẫn đầy màu sắc. III. Ghi nhớ SGK/113 IV. Luyện tập - Các chất liệu văn hóa dân gian. - Thành ngữ : Dây mơ, rể má, kẻ cắp gặp bà gà. - Truyện cổ tích : Sự tích chim chèo bẻo, sự tích chim bìm bịp. - Đồng dao : bồ các là . Chú bồ các. 4. Củng cố: - Lao xao các loài ong, bướm, các loài chim được tác giả miêu tả như thế nào? - Nếu ý nghĩa của văn bản? 5. Hướng dẫn về nhà: - Đọc lại đoạn văn. - Làm bài tập ở SGK trang 114 - Học thuộc ghi nhớ, tác giả, tác phẩm, xem lại bài. - Chuẩn bị kiểm tra Tiếng Việt IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 25/3/2018 Tuần 30 Ngày kiểm tra: Tiết: 119 Tên bài kiểm tra: KIỂM TRA TIẾNG VIỆT I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Ôn lại kiến thức về từ loại - Ôn lại các phép tu từ đã học - Các thành phần chính của câu. 2. Kỹ năng: - Nhận biết, thông hiểu và chọn câu đúng. - Vận dụng kiến thức đã học làm các câu thực hành 3. Thái độ: - Yêu quý Tiếng Việt và làm bài nghiêm túc II. CHUẨN BỊ: Số lượng câu được thiết kế như sau: Cấp độ Tên bài Nhận biết Thông hiểu Vận dụng Cộng Cấp độ thấp Cấp độ cao TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL Phó từ - Số câu - Số điểm - Tỷ lệ % So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ - Số câu - Số điểm - Tỷ lệ % Các thành phần chính của câu - Số câu - Số điểm - Tỷ lệ % - Số câu - Số điểm - Tỷ lệ % Tổng số câu Tổng số điểm Tỷ lệ % - HS: Giấy nháp, viết, thước II. CÁC BƯỚC LÊN LỚP: Ổn định tổ chức: Kiểm tra: Hoạt động của GV Hoạt động của HS Ghi bảng * Hoạt động 1: Phát đề - Phát đề cho HS ( 4đề) * Hoạt động 2: Thu bài - Yêu cầu HS nộp bài kiểm tra theo thứ tự - Nhận đề kiểm tra ( 4đề) - Nộp đề theo yêu cầu của GV KIỂM TRA Môn: Tiếng Việt Thời gian: 45’ PHẦN CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM : Câu 1: Câu trần thuật đơn được tạo thành bởi: A. Hai cụm C – V B. Hai hoặc nhiều cụm C – V C. Tất cả đều sai. D. Một cụm C - V Câu 2: Câu nào sau đây có sử dụng biện pháp tu từ nhân hoá A. Ngọn gió B. Con mèo C. Cây tre D. Chú vịt con Câu 3: Câu thơ “ Người cha mái tóc bạc Đốt lửa cho anh nằm.” Đã sử dụng phép tu từ nào? A. Hoán dụ B. So sánh C. Ẩn dụ D. Nhân hoá Câu 4: Câu “ Mùa xuân xinh đẹp đã về” Phó từ “đã” bổ sung cho tính từ ý nghĩa gì? A. Chỉ kết quả và hướng B. Chỉ quan hệ thời gian C. Chỉ sự tiếp diễn D. Chỉ kết quả Câu 5: Thành phần nào được xem là thành phần chính của câu? A. Trạng ngữ B. Chủ ngữ và vị ngữ C. Vị ngữ D. Chủ ngữ Câu 6: Cho câu: “Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù.”Chủ ngữ trong câu trên trả lời cho câu hỏi gì? A. Ai? B. Con gì? C. Việc gì? D. Cái gì? PHẦN CÂU HỎI TỰ LUẬN : Câu 7: Tìm phép tu từ trong các câu sau và nêu tác dụng của chúng? (2 điểm) a. Vì sương nên núi bạc đầu Biển lay bởi gió, hoa sầu vì sương. b. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. ( Thép Mới) Câu 8: Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau: (2 điểm) a. Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng b. Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù c. Bồ các là bác chim ri. Chim ri là dì sáo sậu. Sáo sậu là cậu sáo đen d. Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi Câu 9: So sánh là gì? So sánh có cấu tạo gồm mấy phần ( nêu cụ thể từng phần)? cho ví dụ (3 điểm) Phần đáp án câu trắc nghiệm: 295 654 653 655 1 D D C D 2 D B D B 3 C D C C 4 B A B C 5 B B C B 6 D B A C Phần đáp án câu tự luận: Gợi ý làm bài: So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác giữa hai sự vật có nét tương đồng So sánh có cấu tạo 4 phần: Vế A, pdss, từ so sánh, vế B Chậm như rùa - Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng - Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù -Bồ các là bác chim ri. Chim ri là dì sáo sậu. Sáo sậu là cậu sáo đen - Sau trận bão, chân trời, ngấn bể sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi - Gậy tre/, chông tre/ chống lại sắt thép của quân thù - Bồ các/ là bác chim ri. Chim ri/ là dì sáo sậu. Sáo sậu/ là cậu sáo đen - Sau trận bão, chân trời/, ngấn bể/ sạch như tấm kính lau hết mây hết bụi Gợi ý làm bài: Nhân hoá 3. Hướng dẫn về nhà: - Chuẩn bị trả bài kiểm tra Văn, trả bài kiểm tra Tập làm văn. - Chuẩn bị bài Ôn tập truyện và ký. IV. RÚT KINH NGHIỆM: Ngày soạn: 25/3/2018 Tuần 30 Ngày dạy: Tiết 120 Tên bài dạy: TRẢ BÀI KIỂM TRA VĂN I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giúp học sinh - Khắc sâu kiến thức về các văn bản đã học - Rèn luyện kỹ năng viết tập làm văn tả người - Khắc phục tình trạng sai chính tả, dùng từ, đặt câu. II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS: 1/ Giáo viên : - SGK, giáo án, bảng phụ, bài kiểm tra 2/ Học sinh : - Tập, sách giáo khoa III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC: 1. Ổn định tổ chức: 2. Trả bài kiểm tra 3. Hướng dẫn về nhà: - Xem lại bài học. - Chuẩn bị trả bài Tập làm văn tả người IV. RÚT KINH NGHIỆM: . . . . Tuần 30, ngày tháng năm 2018 Ký, duyệt của Tổ trưởng VŨ THỊ ÁNH HỒNG