Giáo án Ngữ văn 7 cả năm - Trường THCS Quảng Đông

2.NhËn xÐt: -bài ca dao “Đêm qua ra đứng bờ ao” -> Bài văn tác giả hồi tưởng lại cảm xúc của mình -Bài văn chia ra làm 4 ®oạn +®oạn 1: Cảm nhận của tác giả về 2 câu đầu: Một ng đàn ông, thậm chí là ng quen nhớ quê. ->Đây là cách giả định, cụ thể hoá, đặt m vào trong cảnh để thể nghiệm, bày tỏ cảm xúc. Nếu tưởng tượng là cô gái thì lại khác.->t­ëng t­îng +®oạn 2: Tưởng tượng cảnh ngóng trông và tiếng kêu, tiếng nấc của ng trông ngóng.->t­ëng t­îng,liªn t­ëng +®oạn3: Cảm nghĩ về sông Ngân Hà, con sông chia cắt, con sông nhớ thương đối với Ngưu Lang, Chức Nữ.->suy ngÉm +®oạn 4 : Cảm nghĩ về 2 câu cuối, về sông Tào Khê. => Tác giả đã dùng liên tưởng, suy ngẫm, tưởng tượng để biểu cảm ->Dùa vµo ND,NT cña t¸c phÈm. -Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc. * Bố cục: 3 phần - Mở bài: Giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc tác phẩm - Thân bài: Những cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi lên - Kết bài: Ấn tượng chung về tác phẩm 3.KÕt luËn HS ®äc ghi nhí II. Luyện tập Bài tập1: Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “Cảnh khuya” Gợi ý: - Tưởng tượng hay, độc đáo: tiếng suối trong trẻo, cảnh đêm trăng ở rừng Việt Bắc - Liên tưởng Bác Hồ thao thức không ngủ được vì lo nỗi nước nhà. Từ đó bộc lộ cảm xúc, suy nghĩ về bài thơ Bài tập 2: Lập dàn ý bài phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê” a. Mở bài: Giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc tác phẩm b.Thân bài: - Những cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi ra - Thích thú, khâm phục tình yêu quê hương tha thiết của tác giả - Xót xa trước cảnh xa lạ, lạnh lùng của mọi người ở quê với tác giả c. Kết bài: - Ấn tượng chung về tác phẩm Em thích tác phẩm vì nó để lại cho em một tình cảm đẹp, tình yêu quê hương da diết, mãnh liệt của tác giả. 3: H­íng dÉn häc bµi - Học ghi nhớ, làm bài tập - Tìm đọc các bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học. - Viết bài tập 1 thành một bài văn hoàn chỉnh. - Chuẩn bị hai tiết sau: Viết bài TLV số 3 iv.rót kinh nghiÖm ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ .. Ngµy so¹n:7/11/2012 TiÕt 51 - 52: ViÕt bµi tËp lµm v¨n sè3 vÒ v¨n biÓu c¶m i.môc tiªu 1. Kiến Thức: - Giúp hs viết được bài văn biểu cảm ,thể hiện được tình cảm chân thật đối với con người . 2. Kĩ năng: - Năng lực tự sự ,miêu tả trong văn biểu cảm . 3. Thái độ: - Nghiêm túc trong giờ làm bài ii.chuÈn bÞ Gv : Đề bài , đáp án. Hs : Ôn bài chuẩn bị cho tiết kiểm tra. - Tích hợp với các văn bản biểu cảm, kỹ năng làm bài văn biểu cảm. - Phương pháp thực hành làm bài. iii.tiÕn tr×nh d¹y häc Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1.kiÓm tra :Việc chuẩn bị bút, vở của học sinh 2.Bµi míi Ho¹t ®éng 2: Đề bài: 1. Cảm nghĩ về người thân 2. Trong chương trình ngữ văn 7, em yêu thích tác phẩm nào nhất. Hãy phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm đó. Ho¹t ®éng 3: . Dàn ý - biÓu điểm Đề I 1.Mở bài: ( 1điểm) Giới thiệu người thân của em là ai? Quan hệ với em như thế nào? 2.Thân bài: (8điểm) - Hồi tưởng lại những kỉ niệm, ấn tượng mình đã có với người đó trong quá khứ - Nêu lên sự gắn bó với người đó trong niềm vui, nỗi buồn, trong sinh hoạt, học tập, vui chơi - Nghĩ đến hiện tại và tương lai của người đó mà bày tỏ tình cảm, sự quan tâm, lòng mong muốn của mình 3.Kết bài: ( 1điểm) - Khẳng định tình cảm, cảm xúc của em về người thân - Những hứa hẹn, mong ước của em về người đó Đề II. 1.Mở bài (1điểm) Giới thiệu tác phẩm mình yêu thích.Lí do 2.Thân bài ( 8điểm) Bộc lộ tình cảm, cảm xúc của mình đối với tác phẩm đó thông qua sự phân tích những đặc sắc nghệ thuật, nội dung và sự liên tưởng, tưởng tượng, suy ngẫm về tác phẩm 3.Kết bài: (1điểm) Ấn tượng chung về tác phẩm Ho¹t ®éng 4: Yêu cầu 1. Điểm 9,10 - Đảm bảo nội dung theo dàn ý trên, sâu sắc, liên hệ mở rộng - Tình cảm trong sáng, chân thực, hình thành trên cơ sở văn bản - Bố cục ba phần, trình bày khoa học - Vận dụng các cách biểu cảm linh hoạt, phù hợp - Trình bày sạch, chữ viết đẹp, đúng ngữ pháp, lời văn trong sáng, diễn đạt lưu loát, ý tưởng sáng tạo 2. Điểm 7,8 - Đảm bảo các yêu cầu trên - Còn vi phạm vài lỗi dùng từ, đặt câu, diễn đạt hoặc nội dung chưa thật sâu sắc như trên 3. Điểm 5,6 - Nội dung đầy đủ - Bố cục rõ ràng - Diễn đạt đôi chỗ còn lủng củng , chưa hay còn sai chính tả 4. Điểm 3,4 - Không rõ bố cục - Nội dung sơ sài - Mắc các lỗi khác: diễn đạt, dùng từ, đặt câu.. 5. Điểm 1,2 - Mắc nhiều lỗi, trầm trọng 6. Điểm 0 Không làm bài Ho¹t ®éng 5. H­íng dÉn häc bµi - Tiếp tục ôn kĩ lý thuyết văn biểu cảm. - So¹n bµi: TiÕng gµ tr­a *§äc v¨n b¶n *Tr¶ lêi c¸c c©u hái trong s¸ch gk -T×m hiÓu vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm -Tiếng gà trưa gợi về kí ức tuổi thơ của anh chiến sĩ trẻ trên đường hành quân và kỉ niệm về con gà mái mơ mái vàng iv.rót kinh nghiÖm ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ .. KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn TTCM Lª Thanh Ngµy so¹n: 10/11/2012 tuÇn 14- TiÕt 53-54: TiÕng gµ tr­a - Xu©n Quỳnh – i.môc tiªu 1. Kiến thức: - Cơ sở của lòng yêu nước, sức mạnh của người chiến sĩ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: Những kỉ niệm tuổi thơ trong sáng, sâu nặng nghĩa tình. - Nghệ thuật sử dụng điệp từ, điệp ngữ, điệp câu trong bài thơ. 2. Kĩ năng: - Đọc - hiểu phân tích văn bản thơ trữ tình có dử dụng các yếu tố tự sự.. - Phân tích các yếu tố biểu cảm trong văn bản. 3. Thái độ: - Yêu thiên nhiên, quê hương,đất nước, giáo dục HS biết kính yêu và quý trọng bà. ii.chuÈn bÞ - Giáo viên: giáo án, sgk, sgv. Tranh ảnh về nhà thơ Xuân Quỳnh. - Học sinh: soạn bài iii.tiÕn tr×nh d¹y häc Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1. KiÓm tra bài cũ: 1.Đọc thuộc lòng bài thơ “Cảnh khuya” - Hồ Chí Minh ? Bài thơ miêu tả cảnh gì? Qua bài thơ em hiểu gì về tâm hồn nhà thơ? (Miêu tả cảnh đêm trăng ở núi rừng Việt Bắc, thể hiện tình cảm với thiên nhiên , tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Hồ Chí Minh). 2.: Đọc thuộc bài thơ Rằm tháng giêng? Nêu NT,YN của bài thơ ? 2.Bµi míi : Tình yêu quê hương vốn là tình cảm sâu nặng trong mỗi con người vì tình cảm ấy thường được gắn liền với những hình ảnh thân thương của bà, của mẹ. Để hiểu thêm về sự thiêng liêng của tình cảm ấy, cô trß ta cùng tìm hiểu bài “ Tiếng gà trưa” của tác giả Xuân Quỳnh. Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kiÕn thøc Ho¹t ®éng cña Gv vµ Hs Néi dung chÝnh ?Nêu hiểu biết của em về tác giả Xuân Quỳnh? - Thơ Xuân Quỳnh giản dị ,dễ hiểu ,tình cảm trầm lắng,trong sáng ,thường khai thác những điều bình dị,những kỷ niệm riêng của mình để từ đó nói lên những tình cảm cao đẹp hơn về đất nước ,về con người. Thi sĩ mồ côi mẹ từ bé ,cha đi xa ,phải sống với bà ở làng quê nên gần gũivới cuộc sống bình dị nơi thôn dã nơi mà tiếng gà trưa luôn gây nhiều cảm xúc ?Bµi th¬ ®­îc s¸ng t¸c trong hoµn c¶nh nµo? Thơ Xuân Quỳnh là hồn thơ trẻ trung, tha thiết, sôi nổi mà mạnh bạo, giàu nữ tính. Thể hiện khát khao hạnh phúc cũng nhiều dự cảm lo âu trước những đối thay, biến suy của cuộc đời Gv hướng dẫn đọc: Giọng vui, ấm áp phù hợp kí ức tuổi thơ và mạch kể chuyện của câu thơ 5 chữ Gv đọc mẫu Hs ®ọc ->Gv nhận xét Giải thích từ “lang mặt”, “sương muối”? ?em có thể chia bài thơ thành mấy phần? 3 fÇn: Khæ 1:TiÕng gµ tr­a vµ sù xao ®éng trong t©m hån ng­êi chiÕn sÜ Khæ 2,3,4,5,6: TiÕng gµ tr­a vµ kØ niÖm tuæi th¬ Khæ 7: tiÕng gµ tr­a vµ lÝ t­ëng chiÕn ®Êu cña anh lÝnh trÎ ?Cảm hứng của tác giả trong bài thơ được khơi gợi từ sự việc gì? -> nghe tiÕng gµ nh¶y æ ®Î buæi tr­a. ?Vì sao tiếng gà trưa lại gợi cảm hứng cho người chiến sĩ? -> Tiếng gà trưa đã gắn với những kỉ niệm tuổi thơ của chiến sĩ, những kỉ niệm êm đẹp của một thời gắn bó với người bà yêu thương ?Mạch cảm xúc ấy được diễn biến theo quy luật nào? -> Mạch cảm xúc của nhà thơ được diễn biến theo quy luật hồi tưởng tự nhiên của tâm lí +Từ hiện tại về quá khứ Từ hiện tại: Tiếng gà trưa bên xóm nhỏ trên đường hành quân, tác giả nhớ đến quá khứ: những kỉ niệm hiện lên theo âm thanh của tiếng gà trưa +Từ hiện tại đến tương lai: tiếng gà trưa giục anh cầm chắc tay súng chiến đấu cho tổ quốc và quê hương ?Theo em văn bản này thuộc kiểu văn bản nào? ->Biểu cảm ?we ®· häc cách lập ý trong bài văn biểu cảm,em thÊy vb¶n nµy tác giả lập ý theo cách nào? - Liên hệ hiện tại với quá khứ và hiện tại với tương lai ?TiÕng gµ tr­a ®­îc tgi¶ c¶m nhËn trong hoµn c¶nh nµo? ->TiÕng gµ tr­a ®­îc c¶m nhËn trong hc¶nh ë xa quª h­¬ng,khi tgi¶ lµ 1 ng­êi chsÜ ®i hµnh qu©n,dõng ch©n bªn xãm nhá,bçng nghe tiÕng gµ nh¶y æ quen thuéc. ?T.sao trong vô vàn âm thanh của làng quê, tâm trí của tác giả chỉ bị ám ảnh bởi tiếng gà trưa ? ->Tiếng gà là âm thanh của làng quê, gợi cảm giác gần gũi, thân thg, giúp con ng vơi đi nỗi vất vả. Do đó tiếng gà trưa dễ tạo thành những KN khó quên của con người. ?Nghe tiÕng gµ tr­a ®ã tgi¶ c¶m thÊy ®­îc ®iÒu g×? ?ở 3 câu thơ này tác giả đã sd n b.p NT gì ? Tác dụng của b.p NT đó ? ?Qua ®iÖp tõ nghe,ë ®©y cã f¶I tgi¶ chØ nghe b»ng thÝnh gi¸c ko?(ko chØ nghe b»ng thÝnh gi¸c,mµ cßn nghe b»ng c¶m gi¸c,b»ng t©m t­ëng,b»ng håi øc trµn vÒ) Như vậy con ng ở đây không chỉ nghe tiếng gà bằng thính giác, mà còn nghe bằng cả cảm xúc tâm hồn. Khi con ng nghe được bằng tâm hồn thì ng đó phải là ng có tình cảm như thế nào đối với làng xóm, q.hg? Gv: Bài thơ ra đời trong n ngày cả nc chống Mĩ sôi sục và quyết liệt. Đoạn mở đầu này kể về 1 sự việc đời thg, thơ mộng, góp phần làm dịu bớt kh2 nóng bức của c.tr, mở ra 1 kh.gian thanh bình sâu lắng ?Qua nh÷ng ®iÒu trªn cho chóng ta biÕt ®iÒu g× vÒ t©m hån cña tgi¶?->T©m hån nh¹y c¶m,dÔ rung ®éng,chØ 1 tiÕng gµ tr­a t©m hån tgi¶ ®· xao ®éng,t©m hån cña tgi¶ ®· theo tiÕng gµ tr­a vÒ 1 miÒn Êu th¬ nhiÒu kØ niÖm. Ho¹t ®éng 3 :H­íng dÉn häc bµi - Học thuộc lòng bài thơ. - Nắm các nội dung bài. - Soạn các nội dung còn lại (câu 3,4) -T×m hiÓu -H×nh ¶nh vµ kØ niÖm tuæi th¬ qua tiÕng gµ tr­a -T×nh bµ ch¸u -T×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc - Làm bài tập luyện tập. TiÕt 54 iii.tiÕn tr×nh d¹y häc Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1.KiÓm tra bµi cò: Đọc thuộc lòng bài thơ “Tiếng gà trưa” – Xuân Quỳnh ?Nghe tiếng gà trưa, tác giả nhớ lại những kỉ niệm gì? Em nhận xét gì về tình cảm của tác giả đối với bà và những kỉ niệm đó? - Gợi nhớ kỉ niệm bình dị, gần gũi mà gắn bó da diết - Tình cảm yêu quý, trân trọng những kỉ niệm ấu thơ và người 2.Bµi míi: Giờ trước chúng ta đã tìm hiểu và thấy được những tình cảm bình dị mà tha thiết của tác giả. Vậy những tình cảm đó xuất phát từ đâu? Vì sao tác giả lại yêu quý bà đến vậy? Bài hôm nay sẽ giúp các em tìm hiểu rõ vấn đề này. Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kiÕn thøc Những kỷ niệm ấu thơ của tác giả chợt ùa về .vậy đó là những kỷ niệm nào,chúng ta cùng tìm hiểu đoạn 2. -Gäi hs ®äc khæ 2,3,4,5,6 ?Những hình ảnh và kỉ niệm gì của tuổi thơ được gợi lại từ tiếng gà trưa? ->hình ảnh những con gà mái với n quả trứng hồng; lời bà mắng cháu khi nhì gà đẻ và nỗi lo lắng thơ dại của đứa cháu nhỏ; hình ảnh bà chắt chiu nuôi gà để mua quần áo mới cho cháu và niềm vui sướng hp của ng cháu khi được quần áo mới. ?hình ảnh n con gà mái và n quả trứng hồng hiện lên qua n chi tiết nào ? ?Nh÷ng s¾c màu của gà và trứng đã gợi tả vẻ đẹp nào trong c.s làng quê ? ?ë khæ th¬ nµy t¸c gi¶ sdông nghÖ thuËt g×? (nµy: nh­ lµ sù gthiÖu hå hëi.®Çy sung s­íng,nh­ kÐo qu¸ khø tuæi th¬ xa x¨m vÒ hiÖn t¹i b©y giê,khiÕn ng­êi ®äc cã h×nh dung nh÷ng con gµ m¸i m¬,m¸i vµng vµ æ trøng hång ®ang hiÖn ra tr­íc m¾t. -Qua ®ã chøng tá kØ niÖm tuæi th¬ rÊt s©u ®Ëm trong t©m hån cña tgi¶,chØ 1 tiÕng gµ tr­a ®· ®­a tgi¶ vÒ kÝ øc tuæi th¬. ?Điệp từ “này” được lặp lại trong đoạn thơ có sức biểu hiện tình cảm gì của con ng với làng quê ? NT fèi s¾c cña XQ rÊt thÇn t×nh.1 gam mµu s¸ng t­¬i m¸t dÞu cña bøc tranh gµ,cã mµu hång cña trøng gµ trong æ r¬m,cã s¾c ®èm tr¾ng cña con gµ m¸i hoa m¬,cã l«ng ãng nh­ mµu n¾ng cña con gµ m¸i vµng - Nghe tiÕng gµ tr­a cÊt lªn n¬i xãm nhá,ng­êi lÝnh l¹i båi håi nhí l¹i bao kØ niÖm vÒ bµ ?Tõ tiÕng gµ tr­a,ng­êi chsÜ nhí nh÷ng kØ niÖm g× vÒ bµ? *§øa ch¸u bÞ bµ m¾ng v× nh×n gµ ®Î trøng.Theo quan niÖm cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n ë lµng quª VN,nÕu nh×n gµ ®ang ®Î th× sau nµy sÏ bÞ lang mÆt ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ lêi m¾ng ®ã? ->lêi d¹y b¶o ®Çy yªu th­¬ng,bµ m¾ng nh­ng ®Êy lµ bµ th­¬ng,bµ b¶o ban ch¸u v× sî sau nµy lín lªn dung nhan cña chóa m×nh sÏ bÞ ¶nh h­ëng,c¸i tr¸ch m¾ng xuÊt ph¸t tõ lßng yªu th­¬ng ?LÇn theo kÝ øc,sau lêi m¾ng ®Çy yªu th­¬ng,ng­êi chsÜ nhí vÒ bµ qua nh÷ng h×nh ¶nh g×? *Hình ảnh bà nhân hậu, hiền dịu đang soi trứng cạnh mái gà ấp với đôi bàn tay gầy gò, nét mặt già nua nhưng đầy yêu thương, chi chút cho cháu *Khí hậu miền bắc 4 mùa rõ rệt ,mùa đông có gió mùa đông bắc tràn về rét đậm và rét hại.Rét hại trời có sương muối à hại đến con người ,vật nuôi,cây trồng . ?Nh­ vËy bµ cè c«ng nu«i gµ ®Ó lµm g×? ?N chắt chiu lo toan của ng bà được bù lại bằng niềm vui của cháu, chi tiết niềm vui được quần áo mới gợi cho em cảm nghĩ gì về tuổi thơ và tình bà cháu ? ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ viÖc sdông tõ ng÷,h×nh ¶nh trong bth¬? ?Qua nh÷ng kØ niÖm tuæi th¬,kÝ øc vÒ bµ t¸c gi¶ muèn biÓu hiÖn t×nh c¶m g×?->t×nh bµ ch¸u ?VËy t×nh bµ ch¸u ë ®©y ntn? ->Tình cảm bà cháu là tình cảm hết sức bình dị, sâu nặng, tha thiết. Tình cảm đó được thể hiện là tình cảm của những người thôn quê nghèo khó nhưng đậm đà, sắt son *Tình bà cháu biểu hiện trong lời nói, cử chỉ, cảm xúc hết sức bình th­êng, nhưng tại sao tình cảm ấy lại thành KN không phai mờ trong tâm hồn ng­êi ch¸u ? ->Bởi đó là t.c, g.đình, ruột thịt, là t.c q.hg, cội nguồn không thể thiếu được trong mỗi con ng. +Gv: Càng về cuối KN tuổi thơ càng da diết cảm động. Qua nh÷ng dòng thơ êm nhẹ, thánh thót như nh÷ng nốt nhạc trong veo, hình ảnh ng­êi bà hiện lên đẹp như 1 bà tiên -Tõ liªn t­ëng,n÷ sÜ chuyÓn sang suy t­ëng.LÇn thø 4 c©u th¬ “tiÕng gµ tr­a” l¹i cÊt lªn.TiÕng gµ gäi vÒ nh÷ng giÊc m¬ tuæi th¬ cña ng­êi lÝnh trÎ: TiÕng gµ tr­a Mang bao nhiªu h¹nh phóc §ªm ch¸u vÒ n»m m¬ GiÊc ngñ hång s¾c trøng - TiÕng gµ tr­a b×nh dÞ mµ thiªng liªng,nã nh¾c nhë,nã lay ®éng bao t×nh c¶m ®Ñp d©ng lªn trong lßng ng­êi chiÕn sÜ trªn ®­êng hµnh qu©n ra trËn thêi chèng MÜ cøu n­íc. Chính tình cảm ,sự chăm lo của bà à cháu đã đem đến cho cháu sức mạnh thể chất và tinh thần ,giúp người cháu khôn lớn trưởng thành và trở thành động lực trong cuộc sống của người cháu . ?Khæ th¬ cuèi cho ta biÕt ®iÒu g×? ?Anh lÝnh chiÕn ®Êu v× ®iÒu g×? ?Tgi¶ sdông NT g×? ->Tác giả đã điệp từ "vì" để nhấn mạnh nguyên nhân khiến người chiến sĩ ra đi chiến đấu. Không phải bắt nguồn từ những nguyên nhân to lớn nào khác mà chính là vì bà, nơi quê hương thân thuộc có tiếng gà cục tác, ổ trứng hồng tuổi thơ. ?Víi lÝ t­ëng chiÕn ®Êu ®ã ta thÊy t×nh c¶m gia ®×nh ®· cã tdông g× ®èi víi anh lÝnh? *Trong bth¬ cña XQ,nghe tiÕng gµ tr­a,ng­êi chiÕn sÜ l¹i nhí bµ,nhí æ trøng hång tuæi th¬.XQ ®· t×m ®­îc mét c¸ch nãi míi vÒ kØ niÖm tuæi th¬,vÒ t×nh bµ ch¸u chan hßa trong t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc. Gv: Từ n KN tuổi thơ thấm đẫm tình bà cháu, cảm hứng thơ mở rộng hướng tới t.yêu đ.nc nhắc nhở, giục giã n ng c.sĩ (trong đó có nhà thơ) hãy cầm chắc tay súng, tiến lên chống kẻ thù x.lược, bảo vệ g.đình, làng xóm, q.hg và nền ĐL TD của TQ. ?bth¬ ®­îc lµm theo thÓ th¬ g×? ThÓ th¬ nµy t×m hiÓu chtr×nh NV 6. ?Bài thơ được biểu đạt bằng phương thức nào ? (miêu tả, tự sự và biểu cảm) ?TGT gîi lªn ®iÒu g× víi tgi¶? I.T×m hiÓu chung 1.T¸c gi¶ -Xuân Quỳnh (1942-1988) Quê : La Khê - Hà Đông - Hà Tây - Là nhà thơ nữ xuất sắc trong nền thơ hiện đại Việt Nam. - Thơ Xuân Quỳnh thường viết về những tình cảm gần gũi bình dị -> bộc lộ những rung cảm, khát vọng của trái tim chân thành, đằm thắm, tha thiết. 2.Tác phẩm - Viết vào thời kì đầu của cuộc kháng chiến chống Mĩ. - In trong tập thơ “ Hoa dọc chiến hào” (1968) 3.§äc-chó thÝch a.§äc b.Chó thÝch 4.Bè côc: II, T×m hiÓu v¨n b¶n 1.TiÕng gµ tr­a vµ sù xao ®éng t©m hån cña ng­êi chiÕn sÜ - Cảm hứng của tác giả được khơi gợi từ tiếng gà trưa -Hc¶nh:Trªn ®­êng hµnh qu©n chsÜ chît nghe tiÕng gµ nh¶y æ -TiÕng gµ tr­a : +Nghe xao ®éng n¾ng tr­a +Nghe bµn ch©n ®ì mái +Nghe gäi vÒ tuæi th¬ NT:®iÖp tõ ->Diễn tả sự bồi hồi, xao xuyến của tâm hồn. =>Thể hiện tình làng quê thắm thiết, sâu nặng. =>TiÕng gµ tr­a lµm cho t©m hån ng­êi chiÕn sÜ xao ®éng,quay vÒ víi kÝ øc tuæi th¬. 2.TiÕng gµ tr­a vµ kÝ øc tuæi th¬ - Hình ảnh gà mái mơ, mái vàng và trứng hồng đẹp như tranh: æ r¬m hång nh÷ng trøng Nµy con gµ m¸i m¬ Nµy con gµ m¸i vµng ->Gợi tả vẻ đẹp tươi sáng, đầm ấm, hiền hoà, bình dị. NT:®iÖp tõ (nµy) – >Biểu hiện tình cảm nồng hậu, gần gũi, thân thg, gắn bó của con ng với g.đình, làng quê. -KØ niÖm vÒ bµ : +Lêi m¾ng cña bµ Gµ ®Î mµ mµy nh×n Råi sau nµy lang mÆt ->Thể hiện tình yêu bà dành cho cháu. -H×nh ¶nh bµ tÇn t¶o,ch¾t chiu trong c¶nh nghÌo: +Tay bµ khum soi trøng Dµnh nh÷ng qu¶ ch¾t chiu ->Bà là ng chịu thg, chịu khó chắt chiu từng niềm vui nho nhỏ trong c.s cßn nhiều vất vả, lo toan. +Khi gió mùa đông tới Bà lo đàn gà toi... Mong trêi ®õng s­¬ng muèi ->Nỗi lo vì c.s còn nhiều kh.khăn – Thể hiện tình yêu thg thầm lặng của người bà. =>Bà là ng nghèo khổ nhưng chịu thg, chịu khó, hết lòng hy sinh vì con cháu. -Dµnh trän t×nh th­¬ng cho ch¸u: §Ó cuèi n¨m b¸n gµ Ch¸u ®­îc quÇn ¸o míi - NiÒm vui cña tuæi th¬:®­îc mang quÇn ¸o míi tõ tiÒn b¸n gµ Ôi cái quần chéo go... Cái áo cánh trúc bâu Đi qua nghe sột soạt NT: + §iÖp ng÷ + H×nh ¶nh b×nh dÞ,ch©n thùc =>T×nh bµ ch¸u s©u nÆng,th¾m thiÕt,bµ ch¾t chiu lo cho ch¸u,ch¸u yªu th­¬ng kÝnh träng bµ. 3.Lý t­ëng chiÕn ®Êu cña ng­êi chiÕn sÜ -Lý t­ëng chiÕn ®Êu: +V× t×nh yªu tæ quèc +V× xãm lµng th©n thuéc +V× bµ +V× tiÕng gµ NT: ®iÖp tõ =>T×nh c¶m gia ®×nh ®· lµm s©u s¾c thªm t×nh quª h­¬ng ®Êt n­íc. III.Tæng kÕt 1.NT: ®iÖp tõ,®iÖp ng÷ -ThÓ th¬ 5 ch÷,nh­ng biÕn ®æi kh¸ linh ho¹t 2.ND: ghi nhí 3. H­íng dÉn häc bµi - Học thuộc bài thơ, n¾m v÷ng nội dung bµi häc. - Soạn bµi: §iÖp ng÷ +§äc vÝ dô t×m hiÓu kh¸i niÖm vµ t¸c dông ®iÖp ng÷ +C¸c d¹ng ®iÖp ng÷. iv.rót kinh nghiÖm ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Ngµy so¹n :12/11/2012 TiÕt 55: §iÖp ng÷ i.môc tiªu 1. Kiến thức: - Khái niệm điệp ngữ. - Các loại điệp ngữ. - Tác dụng của điệp nhữ trong văn bản. 2. Kĩ năng: - Nhận biết phép điệp ngữ. - Phân tích tác dụng của điệp ngữ. - Sử dụng được phép điệp ngữ phù hợp với ngữ cảnh giao tiếp. 3. Thái độ: - Biết sử dụng điệp ngữ khi cần thiết. ii.chuÈn bÞ - Giáo viên: gi¸o ¸n, b¶ng phô - Học sinh: soạn bài, b¶ng nhãm C. TiÕn tr×nh lên lớp Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1. KiÓm tra bµi cò: ?Thế nào là thành ngữ ? Giải thích một số thành ngữ sau: Sơn hào hải vị , Khoẻ như voi ,Tứ cố vô thân, Da mồi tóc sương ->- Thành ngữ là cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh. - Nghĩa của thành ngữ bắt nguồn trực tiếp từ nghĩa đen của các từ tạo nên nó nhưng thương thông qua một số phép chuyển nghĩa như ẩn dụ, so sánh -> Các sản phẩm, các món ăn.->Quý hiếm -> Rất khoẻ -> Không có ai thân thích ruột thịt -> Chỉ người tuổi già. Thành ngữ là gì? Cho ví dụ? 2 Bµi míi: Trong giao tiếp và trong viết văn, đôi khi do sơ ý hoặc do vốn ngôn ngữ ít ỏi ta thg lặp lại 1 số từ ngữ khiến cho câu văn trở nên nặng nề, ý không thanh thoát. Đó là h.tượng lặp lại vô ý thức, nó khác với h.tượng lặp lại có ý thức, có chủ động, nhằm tạo nên n ấn tượng mới mẻ có t.chất tăng tiến. Đó là b.p tu từ điệp ngữ. Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kiÕn thøc Ho¹t ®éng cña Gv vµ Hs Néi dung chÝnh Học sinh đọc khổ đầu và khổ cuối của bài thơ “Tiếng gà trưa” ?Những từ ngữ nào được lặp lại? - Nghe(3 lÇn) - Vì(4 lÇn) Câu nào được lặp lại? - Tiếng gà trưa ?Lặp đi lặp lại từ ngữ như thế có tác dụng gì? - Từ “ vì” được nhắc lại nhiều lần để nhấn mạnh c¶m gi¸c khi nghe tiÕng gµ tr­a và khẳng định lí do người cháu hăng say chiến đấu ?Việc lặp lại các từ ngữ như trên gọi là điệp ngữ Em hiểu điệp ngữ là gì? - Là biện pháp lặp đi lặp lại những từ ngữ hoặc cả câu để làm nổi bật ý và gây cảm giác mạnh Hs đọc nội dung ghi nhớ Gv chốt: ®iÖp ng÷ ko f¶i lµ sù trïng lÆp v« Ých mµ lµ sù trïng lÆp cã gi¸ trÞ t¨ng tiÕn vÒ néi dung biÓu hiÖn.Cø mçi lÇn lÆp l¹i lµ 1 lÇn nhÊn m¹nh l¹i BT:t×m ®iÖp ng÷ Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu Ngàn dâu xanh ngắt một màu Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai Gv: §iệp ngữ là biện pháp nghệ thuật sử dụng nhiều trong bài thơ văn -> giá trị biểu cảm *§iÖp ng÷ lµ sù lÆp l¹i cã ý thøc,lµ 1 trong nh÷ng biÖn ph¸p tu tõ nh»m môc ®Ých nhÊn m¹nh ý vµ lµm cho c©u th¬,lêi v¨n thªm tÝnh nhÞp nhµng,hµi hßa.Do vËy,®iÖp ng÷ lµm cho diÔn ®¹t g©y ®­îc Ên t­îng s©u s¾c hoÆc kh¬i gîi c¶m xóc ë ng­êi nghe,ng­êi ®äc So sánh điệp ngữ trong khổ thơ đầu bài “Tiếng gà trưa” và điệp ngữ trong hai đoạn thơ? Tìm đặc điểm của mỗi dạng? - Học sinh thảo luận nhóm - Đại diện báo cáo -> học sinh nhận xét Gv kết luận: ?Qua bài tập em thấy điệp ngữ có những dạng nào? Học sinh đọc ghi nhớ. Gv chốt Tìm ví dụ về một dạng điệp ngữ Rằm xuân lồng lộng trăng soi Sông xuân nước lẫn mầu trời thêm xuân -> điệp ngữ cách quãng I. Điệp ngữ và tác dụng của điệp ngữ 1.VÝ dô: 2.NhËn xÐt - Từ ngữ lặp lại: nghe, vì, tiếng gà trưa - Những từ ngữ trên được lặp đi lặp lại nhiều lần - làm nổi bật ý, gây cảm xúc mạnh 3.KÕt luËn II. Các dạng điệp ngữ 1.VÝ dô: 2. Nhận xét -K1 cña bth¬ TGT->c¸c tõ lÆp l¹i cã kho¶ng c¸ch xa nhau -VD a-> c¸c ®iÖp ng÷ liÒn nhau,nèi tiÕp: rÊt l©u,rÊt l©u Kh¨n xanh, kh¨n xanh Th­¬ng em,th­¬ng em,th­¬ng em. -VD b-> c¸c ®iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp(cuèi c©u trªn vµ ®Çu c©u tiÕp theo 3.KÕt luËn III. Luyện tập Bài tập1: Tìm điệp ngữ và chỉ ra tác dụng ? a. Một dân tộc đã gan góc Dân tộc đó phải được -> nhấn mạnh ý chí gang thép của dân tộc ta và khẳng định sự độc lập tự do của dân tộc là tất yếu b. Điệp ngữ “trông”: Nhấn mạnh sự mong đợi, trông ngóng vào sự thuận hoà của thiên nhiên của người lao động xưa Bài tập 2: Tìm điệp ngữ và cho biết nó thuộc dạng nào? - Xa nhau: điệp ngữ cách quãng một giấc mơ - Một giấc mơ: điệp ngữ chuyển tiếp Bài tập 3: Việc lặp từ ngữ trong đoạn văn có tác dụng biểu cảm không? - Đoạn văn không sử dụng điệp ngữ mà mắc lỗi lặp từ khiến câu văn rườm rà, không trong sáng, không có giá trị biểu cảm - Chữa lỗi bằng cách bỏ bớt những từ ngữ lặp không cần thiết Bài tập bổ sung: Tìm điệp ngữ trong bài “Cảnh khuya”. Phân tích - Lồng: điệp ngữ cách quãng: sự hoà hợp, quấn quýt của cảnh vật, bức tranh - Chưa ngủ: điệp ngữ chuyển tiếp mở ra hai phía tâm trạng của Bá Ho¹t ®éng 3. H­íng dÉn häc bµi - N¾m kÜ néi dung bµi . - Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i. - So¹n bµi: LuyÖn nãi: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc KÝ gi¸o ¸n ®Çu tuÇn ChuÈn bÞ bµi c¶nh khuya TTCM Lª Thanh Ngµy so¹n: 22/11/2010 TuÇn 15- tiÕt 57: LuyÖn nãi ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc A. Mục tiêu cần đạt - Củng cố kiên thức về cách làm bài phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học. - Luyện phát biểu miệng trước tập thể, bày tỏ cảm xúc, suy nghĩ của mình về tác phẩm văn học. - Rèn tư thế, tác phong, cách diễn đạt trước đông người. B. Chuẩn bị - Giáo viên: bài mẫu - Học sinh: bài phát biểu cảm nghĩ C. TiÕn tr×nh lên lớp Ho¹t ®éng 1: Khëi ®éng 1.KiÓm tra bµi cò: Bài văn biÓu c¶m về tác phẩm văn học có bố cục mấy phần? Nêu rõ nhiệm cña mçi phÇn? 2 Bµi míi. Để giúp các em tự tin và vững vàng hơn khi trình bày một vấn đề trước tập thể đông người. Giờ luyện nói sẽ phần nào rèn cho các em điều đó. Ho¹t ®éng 2: H×nh thµnh kiÕn thøc Ho¹t ®éng cña Gv vµ Hs Néi dung chÝnh Xác định thể loại? Em định hướng tình cảm gì đối với bài thơ? - Cảm nhận tình yêu thiên nhiên và tâm hồn nghệ sĩ, chất nghệ sĩ ở Bác. Tấm lòng yêu nước nồng nàn của Người - Thêm yêu thiên nhiên, đất nước, khâm phục và kính trọng Bác Phần mở bài em nêu vấn đề gì? Phần thân bài có nhiệm vụ gì? Phần kết bài em định làm gì? Yêu cầu: Nói lần lượt từng phần từ mở bài -> kết bài Gv gọi 3 đối tượng học sinh trình bày trước lớp Học sinh nhận xét Gv sửa chữa, bổ sung Gv trình bày bài văn mẫu trên cho học sinh học tập. I. Đề bài: Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ “ Cảnh khuya” của Hồ Chí Minh 1 T×m hiÓu ®Ò vµ t×m ý - Phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học - Đối tượng biểu cảm: Bài thơ “Cảnh khuya” - Hồ Chí Minh 2. Dàn bµi 1. Mở bài: Giới thiệu tác phẩm - Ấn tượng, cảm xúc của mình về tác phẩm 2. Thân bài: Nêu cảm nghĩ của em - Cảm nhận, t­ëng t­îng về hình tượng thơ trong tác phẩm - Cảm