Giáo án Ngữ văn 7 tiết 2 - Văn bản: Mẹ tôi - Ét-môn-đô đơ A-mi-xi

Ngày soạn: 04/09/2018 Tiết 2 - Văn bản : MẸ TÔI - Ét-môn-đô đơ A-mi-xi- I. Mục tiêu 1. Kiến thức - HiÓu s¬ gi¶n vÒ t¸c gi¶ Et- m«n-®« ®¬ A-mi-xi. - HiÓu c¸ch gi¸o dôc võa nghiªm kh¾c võa tÕ nhÞ cã lÝ cã t×nh cña ng­êi cha khi con m¾c lçi. - HiÓu nghÖ thuËt biÓu c¶m trùc tiÕp qua h×nh thøc mét bøc th­. 2. Kĩ năng -HS có kĩ năng đọc – hiểu một văn bản viết dưới hình thức một bức thư; Phân tich một số chi tiết liên quan đến hình ảnh người cha( tác giả bức thư) và người mẹ đc nhắc đến trong thư. 3. Thái độ - HS biết kính trọng, yêu thương cha mẹ. Có thái độ sửa chữa khuyết điểm mỗi khi mắc lỗi. II. Chuẩn bị: - GV: SGK, bài soạn. - HS: soạn bài, SGK III. Tiến trình dạy học: 1. Ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: - Qua văn bản "Cổng trường mở ra " em hãy nêu tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ? 3. Bài mới Trong cuộc đời mỗi chúng ta, người mẹ có vị trí và ý nghĩa hết sức lớn lao, thiêng liêng, cao cả. Tuy nhiên không phải ai, lúc nào cũng ý thức được điều đó, chỉ khi mắc lỗi lầm ta mới nhận ra tất cả. Văn bản“ Mẹ tôi” sẽ cho ta bài học như thế. Hoạt động của GV Hoạt động của HS - GV hướng dẫn đọc: thể hiện tâm tư và tình cảm buồn khổ của người cha trước những lỗi lầm của con -> sự trân trọng của ông đối với vợ. - GV đọc mẫu. HS đọc , nhận xét, GV sửa chữa. ? Nêu vài nét về tác giả? ? Văn bản được trích từ đâu? -? Về hình thức văn bản có gì đặc biệt? - Mang tính chuyện nhưng được viết dưới hình thức bức thư (qua nhật ký của con), nhan đề “Mẹ tôi”. ? Tại sao đây là bức thư người bố gửi con mà tác giả lấy nhan đề là “ Mẹ tôi” ? - Con ghi nhật ký. - Mẹ là tiêu điểm để hướng tới, để làm sáng tỏ mọi vấn đề. ? Em hãy nêu bố cục của văn bản ? Nêu nội dung từng phần? ? Nêu nguyên nhân khiến người cha viết thư cho con? - Chú bé nói không lễ độ với mẹ -> cha viết thư giáo dục con. ? Những chi tiết nào miêu tả thái độ của người cha trước sự vô lễ của con ? - Sự hỗn láo của con như một nhát dao đâm vào tim bố vậy. - Bố không thể nén được cơn giận. - Con mà lại xúc phạm đến mẹ ư ? - Thà bố không có con còn hơn là thấy con bội bạc. Con không được tái phạm nữa. - Trong một thời gian con đừng hôn bố ? Ng bố viết thư gửi cho con để làm gì? ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật sử dụng trong phần trên? Tác dụng? ? Qua đó em thấy được thái độ của cha như thế nào? GV phân tích thêm đoạn “ Khi ta khôn lớn ... đó” ? Vì sao ông lại có thái độ như vậy... chúng ta tìm hiểu phần 2... Hs: quan sát vào đoạn 2 SGK. ? Những chi tiết nào nói về người mẹ ? - Thức suốt đêm.. mất con. - Người mẹ sẵn sàng. cứu sống con. ? Hình ảnh người mẹ được tác giả tái hiện qua điểm nhìn của ai? Vì sao? - Bố -> thấy hình ảnh, phẩm chất của mẹ -> tăng tính khách quan, dễ bộc lộ tình cảm thái độ đối với người mẹ, người kể. ? Từ điểm nhìn ấy người mẹ hiện lên như thế nào? Em có nhận xét gì về lời lẽ, những chi tiết, h/ảnh mà t/giả viết trong đoạn văn này ? ? Thái độ của người bố đối với người mẹ như thế nào? - Trân trọng, yêu thương. Một người mẹ như thế mà En-ri-cô không lễ độ thì đó là một sai lầm khó mà tha thứ. Vì vậy thái độ của bố là hoàn toàn thích hợp. - GV giải thích: nguyên văn lời dịch: Nhưng thà rằng bố phải thấy con chết đi còn hơn là thấy con bội bạc với mẹ. -Người soạn thay: Bố không thấy con -> là đoạn diễn đạt khá cực đoan -> nhưng có tác dụng đề cao người mẹ, nhấn mạnh ý nghĩa giáo dục và thái độ của bố đề cao mẹ. ? Trước thái độ của bố En-ri-cô có thái độ như thế nào? - Xúc động vô cùng ? Điều gì đã khiến em xúc động khi đọc thư bố ? (GV treo bảng phụ có nhiều đáp án). - Bố gợi lại những kỉ niệm mẹ và En-ri-cô. - Lời nói chân thành, sâu sắc của bố. - Em nhận ra lỗi lẫm của mình. ? Nếu bố trực tiếp nói hoặc mắng em trước mọi người liệu En-ri-cô có xúc động như vậy không? Vì sao? - Không: xấu hổ -> tức giận. - Thư: đọc, suy nghĩ, thấm thía, không thấy bị xúc phạm. ? Đã bao giờ em vô lễ chưa? Nếu vô lễ em làm gì? - HS độc lập trả lời. GV: Trong cuộc sống chúng ta không thể tránh khỏi sai lầm, điều quan trọng là ta biết nhận ra và sửa chữa như thế nào cho tiến bộ. Tổng kết rút ra ghi nhớ -Qua văn bản em rút ra được bài học gì? Những nét đặc sắc NT của VB là gi? -GV nhắc lại, giải thích rõ ý nghĩa hai câu văn trong phần ghi nhớ. Hướng dẫn luyện tập - HS đọc , xác định yêu cầu, làm bài - GV hướng dẫn , bổ sung và yêu cầu HS đọc đoạn văn đó. - GV hướng dẫn HS thực hiện bài tập ở nhà. I. Đọc- Tìm hiểu chung: 1. Đọc văn bản. 2.Tác giả: - Ét-môn-đô đơ A-mixi (1846-1908) là nhà văn I ta li a, tác giả của nhiều cuốn sách nổi tiếng. 3.Tác phẩm: - Xuất xứ: Văn bản “ Mẹ tôi” trích trong tác phẩm “ Những tấm lòng cao cả”. Truyện thiếu nhi – 1886. - Từ khó ( SGK- t11) - Thể loại *. Bố cục: Chia 3 phần : - Từ đầu đến "sẽ ngày mất con" : Tình yêu thương của người mẹ đối với En- ri- cô . - Tiếp theo đến "yêu thương đó": Thái độ của người cha . - Còn lại : Lời nhắn nhủ của người cha . II. Đọc, hiểu văn bản: 1. Hoàn cảnh ng bố viết thư - Bố viết thư cho En-ri-cô vì em đã trót vô lễ với mẹ. Để giúp con suy nghĩ kĩ ,nhận ra và sửa lỗi lầm , bố đã viết thư cho En-ri-cô - NT: - So sánh => đau đớn - Câu cầu khiến => mệnh lệnh. - Câu hỏi tu từ => ngỡ ngàng. -> Trước lỗi lầm của En-ri-co, người cha ngỡ ngàng, buồn bã và rất tức giận chỉ cho con thấy tình cảm (đau đớn) thiêng liêng của người mẹ. => Thái độ cương quyết, nghiêm khắc trong khi giáo dục con. 2. Hình ảnh người mẹ + “mẹ sẵn sàng bỏ hết một năm hạnh phúc để tránh cho con một giờ đau đớn”. + “Thức suốt đêm lo lắng cho con, khóc nức nở khi nghĩ rằng có thể mất con...”. - “Người mẹ sẵn sàng cứu sống con, có thể đi ăn xin để nuôi con”. - Lời lẽ chân tình thấm thía, từ ngữ gợi cảm, h/ảnh đối lập qua đó làm nổi bật h/ảnh người mẹ trìu mến thiết tha, yêu con vô hạn. III. Tổng kết: 1. Ý Nghĩa: Vai trò của người mẹ vô cùng quan trọng trong gia đình . - Tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất đối với mỗi con người. 2. Nghệ thuật: Sáng tạo nên hoàn cảnh xảy ra câu chuyện: En_ ri _cô mắc lỗi với mẹ. - Lồng câu chuyện trong bức thư - Lựa chọn hình thức biểu cảm trực tiếp, có ý nghĩa giáo dục, thể hiện thái độ nghiêm khắc của người cha đối với con. *. Ghi nhớ: ( SGK -tr12) IV. Luyện tập Bài tập1 Vai trò vô cùng to lớn của người mẹ được thể hiện trong đoạn: “ Khi đã khôn lớn.. tình yêu thương đó”. Bài tập 2 Hãy kể lại một sự việc em lỡ gây ra khiến bố, mẹ buồn phiền. 4. Củng cố: - Học văn bản em hiểu thêm gì về tình cảm của cha mẹ đối với con cái? Từ đó em cần phải làm gì? 5. Dặn dò: - Học nội dung phân tích, ghi nhớ, làm bài tập còn lại. - Đọc trước bài" Từ ghép": + trả lời câu hỏi trong phần I, II . + Nhắc lại khái niệm từ ghép, tìm một số từ ghép.