Giáo án Ngữ văn 7 tiết 5-6: Cuộc chia tay của những con búp bê - Khánh Hoài

Ngày soạn: 11/9/18 Tiết: 5-6 CUỘC CHIA TAY CỦA NHỮNG CON BÚP BÊ - Khánh Hoài - I. Mục tiêu cần đạt: 1, KiÕn thøc: - T×nh cảm anh em ruột thịt thắm thiết ,s©u nặng và nỗi đau khổ của những đứa trẻ kh«ng may rơi vào hoàn cảnh bố mẹ li dị . - Đặc sắc nghệ thuật của văn bản. 2, KÜ n¨ng: - Đọc - hiểu văn bản truyện ,đọc diễn cảm lời đối thoại phï hợp với t©m trạng c¸c nh©n vật. - Kể và tãm tắt truyện . 3, Th¸i ®é: - Tr©n träng t×nh c¶m gia ®×nh, th­¬ng yªu nh÷ng ng­êi ruét thÞt . II. ChuÈn bÞ cña gv vµ hs: - GV: Sgk, sgv,tµi liÖu chuÈn KTKN, so¹n gi¸o ¸n. - HS: ChuÈn bÞ bµi theo ®Þnh h­íng sgk vµ h­íng dÉn cña GV. III. tiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y - häc: 1- æn ®Þnh tæ chøc: 2- KiÓm tra bµi cò: ? Tr×nh bày cảm nhận của em về h×nh ảnh và vai trß của người mẹ qua hai v¨n b¶n nhật dụng vừa mới học : Cæng tr­êng mở ra và m 3. Bµi míi : (GV thuyÕt trình Hoạt động của thầy và trò Nội dung kiến thức Ho¹t ®éng 1 : H­íng dÉn HS ®äc vµ t×m hiÓu chung. *Môc tiªu: HS n¾m ®­îc nÐt chÝnh vÒ xuÊt xø, bè côc, thÓ v¨n... *Ph­¬ng ph¸p:VÊn ®¸p , ph©n tÝch, gi¶ng b×nh ? Dựa vào chú thích 1, em hãy nêu 1 vài nét về tác phẩm? - GV: HD đọc: Giọng nhẹ nhàng, xúc động, chú ý ngôn ngữ đối thoại . - GV đọc mẫu một đoạn –gọi HS đọc tiếp.( 3HS đọc). - GV: Gọi HS đọc chú thích. ? VB thuộc thể loại nào? ? Tại sao tên truyện lại là cuộc chia tay của những con búp bê. Tên truyện có liên quan gì đến ý nghĩa câu chuyện? ->những con búp bê vốn là đồ chơi của tuuoir nhỏ, thg gợi lên thế giới trẻ em với sự ngộ nghĩnh, trog sáng, thơ ngây, vô tội. Những con búp bê trog truyện cũng như hai anh em thành và thủy trong sáng, vô tư, không có tội lỗi gì thế mà phải chia tay. Tê truyện gợi lên một tình huống buộc ng đọc p theo dõi và góp phần thể hiện đc ý đồ mà ng viết muốn thể hiện. ? Văn bản có thể chia làm mấy phần ? Mỗi phần từ đâu đến đâu? ý của từng phần? Ho¹t ®éng 2: H­íng dÉn HS ®äc-t×m hiÓu chi tiÕt VB. * Môc tiªu: Gióp HS n¾m gi¸ trÞ néi dung, nghÖ thuËt cña v¨n b¶n. *Ph­¬ng ph¸p: VÊn ®¸p, ph©n tÝch, trùc quan, nªu vµ gi¶i quyÕt vấn đề ? Em hãy cho biết, truyện viết về ai, về việc gì? Ai là nhân vật chính? Vì sao? - HS theo dõi phần đầu VB. ? Vì sao anh em Thành, Thuỷ phải chia đồ chơi và chia búp bê? -GV : §©y lµ c©u chuyÖn c¶m ®éng cña 2 anh em chia tay nhau khi mÑ cïng em sÏ ph¶i rêi gia ®×nh vì bố mẹ li hôn: Thuỷ phải theo mẹ về quê ngoại- Thành ở lại với nhau - nhân vật chính là Thành và em Thủy. ?Tìm những chi tiết miêu tả tâm trạng của Thành và Thuỷ khi mẹ bảo : “Thôi, 2 đứa liệu mà chia đồ chơi ra đi” ? ? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả tâm trạng của tác giả ở đoạn văn này? ? Đó là tâm trạng gì? ? Chi tiết nào nói về tình cảm của 2 anh em Thành - Thuỷ? ? Những chi tiết trên cho em thấy được tình cảm của 2 anh em như thế nào? ? Việc chia búp bê diễn ra như thế nào? ? Lời nói và hành động của Thuỷ có gì mâu thuẫn? ? Qua đó cho thấy tình cảm hai anh em ntn ? HẾT TIẾT 5 – CHUYỂN TIẾT 6. - GV: Nhắc lại nội dung của tiết 1. ? Theo em có cách nào giải quyết được mâu thuẫn đó không? ( gia đình Thành – Thuỷ phải đoàn tụ, hai anh em không phải chia tay nhau ). Gv :Yªu cầu hs đọc lại đoạn v¨n kÓ l¹i cuéc chia tay gi÷a Thuû víi c« gi¸o vµ c¸c b¹n. ? Khi ®Õn tr­êng ®Ó chia tay víi c« gi¸o vµ c¸c b¹n, t©m tr¹ng cña Thuû nh­ thÕ nµo? ? Khi ®Õn tr­êng ®Ó chia tay víi c« gi¸o vµ c¸c b¹n, t©m tr¹ng cña Thuû nh­ thÕ nµo? ? vì sao có tâm trạng đó? -> Tr­êng häc lµ n¬i ghi kh¾c nh÷ng kØ niÖm ®Ñp ®Ï cña thÇy c«, b¹n bÌ, niÒm vui, nçi buån trong häc tËp... ? Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học làm cô giáo và các bạn bàng hoàng? ? Cuéc chia tay gi÷a Thuû víi c« gi¸o vµ c¸c b¹n trong c©u chuyÖn lµm cho ng­êi ®äc hiÓu thªm ®iÒu g× ? ? Em hãy giải thích vì sao, khi dắt tay Thuỷ ra khỏi trường tâm trạng Thành lại: “ kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm lên cảnh vật” ? ? Em có nhận xét gì về cách miêu tả diễn biến tâm lí nhân vật của tác giả? Cách miêu tả đó có tác dụng gì? ? Tõ hoµn c¶nh cña Thµnh vµ Thuû, t¸c gi¶ muèn göi ®Õn ng­êi ®äc th«ng ®iÖp g× ? ? Khi vÒ ®Õn nhµ ®· thÊy ®å ®¹c chÊt lªn xe chuÈn bÞ cho cuéc ra ®i,Thuû ®· cã th¸i ®é nh­ thÕ nµo? ? Kết thúc truyện, khi hai anh em chia tay, Thuỷ đã chọn cách giải quyết như thế nào? ? Em ®· nh¾n nhñ g× víi anh? Lêi nh¾n nhñ Êy to¸t lªn ý nghÜa s©u xa nµo? ? Qua v¨n b¶n nµy em c¶m nhËn ®­îc t/c ntn gi÷a hai anh emThµnh vµ Thuû? GV: Xây dựng chi tiết kết thúc chuyện như thế, nhà văn muốn nhắn gửi tới mọi người rằng: Cuộc chia tay của các em nhỏ là rất vô lí, là không nên có, không nên để nó xảy ra. Ý nghĩa ấy nhắc nhở những người làm cha làm mẹ hãy sống vì con cái, cố gắng giữ gìn tổ ấm gia đình đừng để nó tan vỡ. ( KNS: Kỹ năng nhận thức, kỹ năng giao tiếp, ra quyết định làm việc đồng đội. ) Ho¹t ®éng 3 : H­íng dÉn HS tæng kÕt sau khi ®äc- hiÓu VB. *Môc tiªu : gióp HS kh¸i qu¸t l¹i néi dung,nghÖ thuËt, ý nghÜa cña v¨n b¶n *Ph­¬ng ph¸p : Tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸ ? Khái quát những đặc sắc về nghệ thuật của VB? ? Qua câu chuyện, tác giả Khánh Hoài muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì? GV yêu càu hS nhắc lại ? Sau khi học xong VB này, em rút ra được bài học gì? GV giảng : Qua cuộc chia tay đau đớn và đầy cảm động của hai em nhỏ trong truyện khiến người đọc thấm thía rằng: Hạnh phúc gđ vô cùng quý giá, mọi người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn, không nên vì bất cứ lí do gì mà làm tan vỡ hạnh phúc gđ. * Hoạt động 4: HD luyện tập. GV: gọi HS đọc phần đọc thêm ở SGK. I.TÌM HIỂU CHUNG VB. 1. Tác giả, tác phẩm: - Là văn bản nhật dụng viết về quyền trẻ em. - Truyện ngắn được trao giải nhì trong cuộc thi thơ - văn viết về quyền trẻ em tổ chức tại Thuỵ Điển 1992 của tác giả Khánh Hoài. 2. Đọc: 3.Chú thích: SGK. 4. Thể loại: Truyện ngắn (Tự sự xen mta và biểu cảm); vb nhật dụng viết theo kiểu tự sự 5. Bố cục : 3 phần . * Phần 1: Từ đầu ->“như vậy” : chia búp bê * Phần 2: Tiếp –“ cảnh vật”: chia tay lớp học * Phần 3: Còn lại : anh em chia tay II.PHÂN TÍCH: 1.Hoàn cảnh xảy ra c¸c sự việc trong truyện: - Bè mÑ Thµnh vµ Thuû li h«n . -Thµnh vµ Thuû buéc ph¶i chia tay nhau 2. Cuộc chia tay của hai anh em Thành và thủy * Tâm trạng của 2 anh em Thành - Thuỷ: - Thuỷ: run bần bật, kinh hoàng, tuyệt vọng, buồn thăm thẳm, mi sưng mọng vì khóc nhiều. - Thành: cắn chặt môi , nước mắt tuôn ra như suối. -> Sử dụng 1 loạt các động từ, tính từ kết hợp với phép so sánh làm nổi rõ tâm trạng của nhân vật. => Tâm trạng buồn bã, đau đớn, khổ sở và bất lực. * Tình cảm của 2 anh em: - Thuỷ: vá áo cho anh, bắt con vệ sĩ gác cho anh. - Thành: chiều nào cũng đi đón em, nhường đồ chơi cho em. => Tình cảm yêu thương gắn bó và luôn quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau. * Chia búp bê: - Thành: lấy 2 con búp bê đặt sang 2 phía. - Thuỷ tru tréo lên giận dữ ... -> không muốn chia rẽ búp bê, không muốn chia rẽ anh em . =>T×nh cảm ch©n thành, s©u nặng, tấm lßng nh©n hậu,vị tha cña hai anh em . 2. Chia tay lớp học. - Thuû c¾n chÆt m«i im lÆng, m¾t ®¨m ®¨m nh×n kh¾p s©n tr­êng; bËt khãc thót thÝt; nøc në; tõ chèi mãn quµ cña c« gi¸o. - C« gi¸o: söng sèt; «m chÆt lÊy em; më cÆp lÊy mét quyÓn sæ cïng víi chiÕc bót m¸y n¾p vµng ®­a cho Thuû; t¸i mÆt, n­íc m¾t giµn giôa; c¸c thÇy c« ¸i ng¹i nh×n theo... - C¸c b¹n: kinh ng¹c, s÷ng sê, n¾m chÆt lÊy tay Thuû; khãc mçi lóc mét to h¬n. -> ThÓ hiÖn t×nh thÇy trß, b¹n bÌ trong s¸ng, Êm ¸p. => Gợi sự cảm thông, xót thương cho hoàn cảnh bất hạnh của Thuỷ. - NT: đối lập nội tâm – ngoại cảnh => nổi bật nỗi đau khổ bất hạnh của thành thủy chịu sự đau đớn nghiệt ngã -> Miêu tả diễn biến tâm lí chính xác làm tăng thêm nỗi buồn sâu thẳm và sự thất vọng bơ vơ – đặc sắc nt truyện => Cần yªu thương và quan t©m đến quyền lợi của trẻ em , đừng làm tổn hại đến nh÷ng t×nh cảm tự nhiªn, trong s¸ng cña c¸c em. 3. Anh em chia tay. - MÆt t¸i x¸m nh­ tµu l¸. - Ch¹y véi vµo nhµ. - Khãc nøc lªn, dÆn dß -> Thuỷ: đặt con Em Nhỏ quàng tay vào con Vệ Sĩ. => Tình anh em không thể chia lìa. -> T×nh c¶m g¾n bã, yªu th­¬ng nhau, ch¨m lo cho nhau hÕt mùc cña hai anh em Thµnh vµ Thuû. III. TỔNG KẾT. 1.Nghệ thuật: - XD tình huống tâm lí. - Lựa chọn ngôi kể thứ nhất. - Khắc hoạ hình tượng nhân vật trẻ nhỏ, qua đó gợi suy nghĩ về sự lựa chọn, ứng xử của những người làm cha, mẹ. - Lời kể tự nhiên theo trình tự sự việc. 2. Ý nghĩa văn bản. Là câu chuyện của những đứa con nhưng lại gợi cho những người làm cha, mẹ phải suy nghĩ. Trẻ em cần được sống trong mái ấm gia đình.Mỗi người cần phải biết giữ gìn gia đình hạnh phúc. IV. LUYỆN TẬP. 1.Đọc thêm: SGK (27 – 28) 4. Củng cố, dặn dò: -Qua văn bản tác giả muốn đề cặp đến quyền lợi gì của trẻ em? -Gv đánh giá tiết học - Học bài và soạn bài “Bố cục trong văn bản”