Giáo án Ngữ văn 9 tiết 17: Chuyện người con gái Nam Xương (Trích Truyền kì mạn lục- Nguyễn Dữ) (tiếp theo)

Tiết 17 Ngày dạy: / 9/ 2018 tại lớp: 9A CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG (Trích Truyền kì mạn lục- Nguyễn Dữ) (tiếp theo) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - HS nắm được cốt truyện, nhân vật, sự kiện trong một tác phẩm truyện truyền kì. - Hiện thực về số phận của người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ cũ và vẻ đẹp truyền thống của họ. - Sự thành công của tác giả về nghệ thuật kể chuyện. - Mối liên hệ giữa tác phẩm và truyện Vợ chàng Trương. 2. Kĩ năng: - HS vận dụng kiến thức đã học để đọc – hiểu tác phẩm viết theo thể loại truyền kì. - HS cảm nhận được những chi tiết nghệ thuật độc đáo trong tác phẩm tự sự có nguồn gốc dân gian. - Kể lại được truyện. 3. Thái độ: - Trân trọng vẻ đẹp của người phụ nữ, phê phán tư tưởng bảo thủ, tàn dư của xã hội phong kiến trọng nam khinh nữ. 4. Định hướng hình thành nhân cách, phẩm chất năng lực - Năng lực chung: Hình thành năng lực tự học; năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; năng lực giao tiếp; năng lực hợp tác. - Năng lực riêng: Năng lực đọc – hiểu văn bản. II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 1. Chuẩn bị của giáo viên: Bài soạn, SGV, bài trình chiếu Power Point. 2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, vở soạn bài. 3. Phương pháp, kỹ thuật dạy học 3.1. Phương pháp: - Phương pháp làm việc theo nhóm - Phương pháp gợi mở - vấn đáp 3.2. Kỹ thuật dạy học - Kĩ thuật lược đồ tư duy III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC. * Kiểm tra bài: (5’) - Câu hỏi: - Tóm tắt truyện "ChuyÖn ng­êi con g¸i Nam X­¬ng" cña NguyÔn D÷? - Tr×nh bµy vÎ ®Ñp cña Vò N­¬ng trong truyện? Đáp án: - HS tóm tắt cốt truyện - Vũ Nương là người phụ nữ đẹp người, đẹp nết, dịu dàng, sâu sắc, chân thật, luôn mong mỏi hạnh phúc trọn vẹn. A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: Không thực hiện B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC (35’) Hoạt động 1: Tìm hiểu chi tiết văn bản (20’) 1. Mục tiêu: Thấy được Hiện thực về số phận của người phụ nữ Việt Nam dưới chế độ cũ và vẻ đẹp truyền thống của họ qua nhân vật Vũ Nương. Sự thành công của tác giả về nghệ thuật kể chuyện. Mối liên hệ giữa tác phẩm và truyện Vợ chàng Trương. 2. Các bước tiến hành Hoạt động của GV Hoạt động của học sinh Nội dung chính - Yêu cầu HS đọc đoạn 2 ? NÕu kÓ vÒ oan tr¸i cña Vò N­¬ng th× em sÏ tãm t¾t nh­ thÕ nµo? ? Khi Tr­¬ng Sinh trë vÒ, ®iÒu g× khiÕn anh ta nghi ngê vî? ? T¹i sao c©u nãi cña ®øa trÎ l¹i g©y nghi ngê s©u s¾c nh­ vËy? Lêi nãi cña trÎ th¬ ph¶n ¸nh ®óng ý nghÜ ng©y th¬, ch©n thËt, thÊy g× nãi ®Êy cña trÎ. ? Tõ ®ã, em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶? ? Khi bÞ nghi oan nh­ thÕ, Vò N­¬ng cã th¸i ®é vµ hµnh ®éng nh­ thÕ nµo? - NhËn xÐt, kÕt luËn: ? Lêi than cña Vò N­¬ng thÓ hiÖn ®iÒu g×? C¸i chÕt cña Vò N­¬ng cã ®­îc minh oan kh«ng? - NhÊn m¹nh ý nghÜa cña chi tiÕt c¸i bãng ®­îc x©y dùng trong truyÖn: ThÓ hiÖn sù bÊt c«ng ®èi víi ng­êi phô n÷ ®øc h¹nh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ NT kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶? NT Êy lµm næi bËt ®iÒu g× ? - NhËn xÐt, kÕt luËn: ? Chi tiÕt nµo më ra kh¶ n¨ng tr¸nh ®­îc th¶m kÞch? Tr­¬ng Sinh giÊu kh«ng kÓ lêi con nãi... Lêi nãi cña §¶n ®· cã ý më ra gi¶i quyÕt m©u thuÉn. - Yêu cầu HS đọc ®o¹n 3 ? C¸ch kÓ chuyÖn ë ®o¹n 3 nµy cã g× ®Æc s¾c? Theo em, c¸ch kÓ nµy cã t¸c dông g×? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ cuéc sèng d­íi thuû cung? T¸c gi¶ miªu t¶ cuéc sèng d­íi thuû cung ®èi lËp víi cuéc sèng n¬i trÇn thÕ nh»m môc ®Ých g×? ? Trong sù viÖc trë vÒ, nh©n vËt VN ®­îc miªu t¶ chñ yÕu qua c¸c lêi nãi cña nµng. H·y t×m nh÷ng lêi nãi ®ã? - NhËn xÐt, kÕt luËn: Nh÷ng lêi nãi ®ã cho thÊy phÈm chÊt rÊt ®¸ng quý ë phụ nữ ViÖt Nam. ? Sù viÖc VN tõ chèi kh«ng trë vÒ nh©n gian cho ta biÕt ®iÒu g× vÒ cuéc sèng vµ h¹nh phóc cña ng­êi phô n÷ d­íi chÕ ®é PK? ? Gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña nh÷ng chi tiÕt thÇn k× ë cuèi truyÖn ? - NhËn xÐt, kÕt luËn: + Lµm hoµn chØnh vÎ ®Ñp vèn cã cña nh©n vËt. Dï ë thÕ giíi kh¸c vÉn nÆng t×nh ®êi, t×nh ng­êi. + T¹o nªn kÕt thóc cã hËu: ThÓ hiÖn ­íc m¬ vÒ sù c«ng b»ng, ng­êi tèt ®­îc minh oan. + ThÓ hiÖn tÝnh bi kÞch: Kh«ng thÓ lµm l¹i cuéc ®êi, h¹nh phóc ë chèn nh©n gian. - Phân tích thêm cho HS thấy được mối liên hệ giữa tác phẩm và truyện Vợ chàng Trương. ? Trong phần đầu văn bản Trương Sinh được giới thiệu là người như thế nào? - Mở rộng kiến thức và nói thêm về cuộc hôn nhân không bình đẳng của TS với VN. ? Khi TS đi lính trở về, tâm trạng của chàng như thế nào? - Nhận xét, kết luận: ? Trong hoàn cảnh như thế, lời nói ngây thơ của Đản có tác động như thế nào tới TS? và TS đã xử sự như thế nào? ? Qua đó bộc lộ tính cách gì của TS? - Nhận xét, kết luận: - Đọc diễn cảm đoạn 2 (Vò N­¬ng bÞ chång nghi oan) - Tãm t¾t ®o¹n 2 - Hoạt động cá nhân: Lêi nãi cña ®øa con. - Th¶o luËn theo cặp đôi và tr¶ lêi. - Tµi kÓ chuyÖn: t¹o t×nh huèng, t¹o m©u thuÉn - ChØ ra 3 lêi tho¹i cña Vò N­¬ng: + Ph©n trÇn®Ó hµn g¾n gia ®×nh. + Nãi lªn nçi ®au ®ín, thÊt väng khi bÞ ®èi xö bÊt c«ng. + Lêi than nh­ mét lêi nguyÒn. - NT kÓ chuyÖn ®Æc s¾c qua chi tiÕt c¸i bãng, tµi x©y dùng m©u thuÉn, t×nh huèng th¾t nót, më nót. - Đọc diễn cảm và tãm t¾t phÇn cuèi truyÖn. - T¹o mµu s¾c truyÒn k× cho truyÖn, kh«ng khÝ cæ tÝch d©n gian vµ thiªng liªng ho¸ sù trë vÒ cña VN. - §ã lµ mét thÕ giíi ®Ñp, cã t×nh ng­êi, ®èi lËp víi cuéc sèng n¬i trÇn thÕ ®Ó tè c¸o hiÖn thùc XH. - T×m chi tiÕt - HiÖn thùc cuộc sống ®Çy ¸p bøc, bÊt c«ng. - Trong c/s Êy, con ng­êi nhÊt lµ ng­êi phô n÷ kh«ng thÓ tù b¶o vÖ ®­îc c/s cña m×nh, h¹nh phóc cña m×nh. - Hoạt động cá nhân. - Tìm chi tiết tiêu biểu... - Trình bày - Hoạt động cá nhân - Hoạt động cá nhân. - Hoạt động cá nhân. 1. Nh©n vËt Vò N­¬ng d) BÞ chång nghi oan - Ph©n trÇn, hÕt lßng t×m c¸ch hµn g¾n h¹nh phóc gia ®×nh. - §au ®ín thÊt väng kh«ng hiÓu v× sao. - Tù vÉn, chÊp nhËn sè phËn ®Ó b¶o toµn danh dù * Víi tµi kÓ chuyÖn, t¹o c¸c t×nh huèng m©u thuÉn, bÊt ngê; chi tiÕt NT ®Æc s¾c, t¸c gi¶ ®· lµm næi bËt nh÷ng nçi bÊt h¹nh mµ ng­êi phô n÷ ph¶i g¸nh chÞu trong XHPK bÊt c«ng, tµn b¹o vµ tè c¸o XHPK. đ) Khi ë d­íi thuû cung - PhÈm chÊt: ®é l­îng, thuû chung, ©n nghÜa, tha thiÕt víi h¹nh phóc gia ®×nh. * Sö dông nhiÒu yÕu tè k× ¶o nh»m hoµn chØnh nh÷ng nÐt ®Ñp vèn cã cña nh©n vËt, t¹o nªn kÕt thóc cã hËu ®ång thêi thÓ hiÖn râ tÝnh bi kÞch cña truyÖn. 2. Nhân vật Trương Sinh - Con nhà giàu, ít học có tính đa nghi. - Tâm trạng nặng nề, buồn đau vì mất mẹ. - Lời nói của Đản kích động tính ghen tuông, đa nghi của TS. - Mắng nhiếc vợ thậm tệ, không nghe lời phân trần và nhân chứng. * Xử sự hồ đồ, độc đoán vũ phu, thô bạo, đẩy vợ đến cái chết oan nghiệt. Hoạt động 2: Tổng kết (5’) 1. Mục tiêu: Khái quát được ý nghĩa của câu chuyện và sự thành công của tác giả về nghệ thuật kể chuyện. 2. Các bước tiến hành Hoạt động của GV Hoạt động của học sinh Nội dung chính ? Em có nhận xét gì về cách dẫn dắt tình tiết câu chuyện của tác giả? ? Tác giả đã kết hợp những biện pháp nghệ thuật nào? ? Yếu tố truyền kỳ được đưa vào khi nào? ? Đọc "Chuyện người con gái Nam Xương", em hiểu được những điều sâu sắc nào về hiện thực cuộc sống và số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến? Truyện có những đặc sắc như thế nào? - Nhận xét, chỉ định HS đọc ghi nhớ (SGK) - Hoạt động cá nhân - Cách dẫn dắt tình tiết hợp lý. - Những lời thoại và lời tự bạch của nhân vật được xếp đúng chỗ. - Yếu tố truyền kỳ xen lẫn yếu tố tả thực.-> kết thúc có hậu cho tác phẩm. - Hoạt động cá nhân - Đọc ghi nhớ (SGK/51) 1. Nghệ thuật - Khai thác vốn văn học dân gian. - Sáng tạo về nhân vật, sáng tạo trong cách kể chuyện. - Các chi tiết kì ảo hoang đường góp phần khắc sâu thêm giá trị tố cáo của tác phẩm . 2. Ý nghĩa văn bản. - Với quan niệm cho rằng hạnh phúc khi tan vỡ không thể hàn gắn được, truyện phê phán thói ghen tuông mù quáng và ca ngợi vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. * Ghi nhớ: SGK/T51. C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP (3’) 1. Mục tiêu: Làm bài tập trong SGK trang 52 qua đó củng cố kiến thức của bài học. 2. Các bước tiến hành: - Bước 1: GV nêu các câu hỏi trong bài tập, điều khiển hs hoạt động cá nhân để trả lời câu hỏi. ? Hãy kể lại Chuyện người con gái Nam Xương theo cách cảu em. - Bước 2: Giáo viên nhận xét, khuyến khích ghi điểm bài làm tốt của HS D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, TÌM TÒI, MỞ RỘNG (2’) 1. Mục tiêu: HS sưu tầm đọc, xem các hình thức chuyển thể của tác phẩm. . 2. Các bước tiến hành - Bước 1: GV nêu yêu cầu - Bước 2: HS tự sưu tầm. IV. Đánh giá và chốt kiến thức: 2’ - Số phận bất hạnh của VN gợi liên tưởng đến nhân vật nào trong một vở chèo cổ Việt Nam mà em đã được học? ? Theo em có cách nào giải thoát oan trái cho những người phụ nữ Vũ Nương mà không cần đến sức mạnh của siêu nhiên, thần bí? V. Dặn dò: 3’ - Học bài, kể lại truyện theo lời của một nhân vật nào đó trong truyện. - Chuẩn bị bài sau: Các phương châm hội thoại (tiếp), theo hướng dẫn: + Mối quan hệ giữa phương châm hội thoại và tình huống giao tiếp? + Nêu những trường hợp không tuân thủ phương châm hội thoại. + Vẽ sơ đồ tư duy về các phương châm hội thoại đã học. VI. Phần ghi chép bổ sung của GV ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................................................................................................................................