Giáo án Ngữ văn 9 tiết 81 đến 89

i lính trong thời đại ngày nay. + Bài phỏng vấn người lính trong thời đại ngày nay. + Viết lời thuyết minh, giới thiệu, chú thích cho các hình ảnh, tranh vẽ. * Bước 3: Các thành viên trong nhóm thực hiện theo nhiệm vụ phân công. 5. Hoạt động 5: Biểu diễn tiểu phẩm. (25’) * Bước 1: Biểu diễn tiểu phẩm * Bước 2: Diễn viên tương tác với khán giả Tiết 83: 6. Hoạt động 6: Đánh giá, nhận xét, trao đổi về hoạt động. (35’) * Bước 1: Khán giả tự do nhận xét, trao đổi, bình phẩm phần biểu diễn của từng nhóm. * Bước 2: Bình chọn cho tiểu phẩm theo từng hạng mục - Diễn viên diễn xuất tốt nhất - Trang phục đẹp nhất. - Kịch bản có nội dung sâu sắc nhất. * Bước 3: Trao đổi về hoạt động - Nhóm chia sẻ trước lớp những điều thú vị, hài hước, đáng nhớ. Trong quá trình sáng tác kịch bản, chuẩn bị cho buổi biểu diễn. - Cá nhân chia sẻ những cảm xúc của mình khi có một quá trình trải nghiệm trong vai trò người phỏng vấn, người sáng tác kịch bản, sân khấu, làm diễn viên cảm xúc khi làm việc những khó khăn khi hoàn thành nhiệm vụ. * Phiếu đánh giá hoạt động: Họ và tên thành viên Cả nhóm thống nhất tự đánh giá các nội dung bằng cách khoanh tròn vào các mức độ A, B, C, D. Nội dung Tinh thần làm việc nhóm Hiệu quả làm việc nhóm Trao đổi, thảo luận trong nhóm Mức độ A B C D A B C D A B C D VI. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG: (10’) - Học sinh tự đánh giá mình qua hoạt động TNST mà nhóm vừa thực hiện. - GV nhận xét, đánh giá tinh thần học tập của các nhóm. Khuyến khích học sinh, nhẹ nhàng nhắc nhở (nếu có). GV cho điểm các nhóm. Tiết 86 - Tập làm văn TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ 1. Mục tiêu: a. Về kiến thức: - Nhận diện thể thơ tám chữ qua các đoạn văn bản và bước đầu biết làm thơ tám chữ. - Đặc điểm của thể thơ tám chữ. - Tích hợp môi trường : Khuyến khích làm thơ về đề tài môi trường. b. Về kĩ năng: - Nhận biết thơ tám chữ. - Tạo đối, vần, nhịp trong khi làm thơ tám chữ. c. Về thái độ: - Giáo dục học sinh độc lập, sáng tạo. 2. Chuẩn bị của Gv và Hs: a. Chuẩn bị của giáo viên: Đọc, nghiên cứu soạn bài. b. Chuẩn bịu của học sinh: Học bài cũ, chuẩn bị theo yêu cầu. 3. Tiến trình bài dạy: a. Kiểm tra bài cũ: (5’) * Câu hỏi: Trình bày sự hiểu biết của em về cách làm thơ 7 chữ? * Đáp án: - Mỗi dòng 7 tiếng.(2đ) - Tiếng 7 của dòng 1 dòng 2 dòng 4 vầng bằng.(2đ) - Đề tài phong phú không bắt buộc..(2đ) - Ví dụ: (4đ) * Đặt vấn đề vào bài mới: (1’) Ở lớp 6,7 các em được tập làm thơ 4 chữ năm chữ lục bát. Với thơ 8 chữ có cấu tạo ntn? Để giúp các em biết nhận diện và thực hành về thể thơ 8 chữ. Tiết học hôm nay b. Dạy nội dung bài mới: Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 9’ GV ? ? ? ? ? GV 12’ ? ? ? 15’ ? ? GV ? Đọc các đoạn thơ trong sgk. Suy nghĩ và nhận xét về số chữ trong mỗi dòng ở đoạn thơ sau? Tìm những chữ có chức năng gieo vần ở mỗi đoạn? Vận dụng kiến thức về vần chân, vần lưng, vần liền, vần giãn cách để nhận xét về cách gieo vần của từng đoạn? Cách ngắt nhịp của mỗi đoạn thơ trên ntn? Qua tìm hiểu các đoạn thơ trên em rút ra kết luận gì về thể thơ 8 chữ? GV Gọi h. sinh đọc ghi nhớ Đoạn thơ trích trong bài “Tháp đổ” của Tố Hữu. Hãy điền vào chỗ trống của các dòng thơ? Đoạn thơ trích trong bài “Vội vàng” của Xuân Diệu. Hãy điền vào chỗ trống cuối các dòng thơ một trong các từ: Đoạn thơ bị chép sai ở câu thứ ba. Hãy chỉ ra chỗ sai, nói lí do sai? Tìm những từ đúng thanh đúng vần để điền vào chỗ trống trong khổ thơ sau? Khổ thơ còn thiếu một câu. Hãy làm thêm câu cuối sao cho đúng vần, hợp với nội dung cảm xúc từ ba câu trước? Mỗi nhóm tổ cử đại diện đọc và bình trước lớp bài thơ đã chuẩn bị? GV Cho lớp nhận xét, đánh giá bài thơ đã được đọc. Nhận xét: Thể thơ, cách gieo vần? Người ấy là cha tôi Người đàn ông tóc đã hoa dâm ấy Rất thương tôi và cũng rất giống tôi Là người tôi yêu quý nhất trên đời Đó chính là người đã sinh ra tôi. Tôi vẫn nhớ thời thơ ấu dại dột Vì mải chơi nên quên cả học bài Xấu hổ lắm chẳng hé môi với ai Những lần cha tôi đánh đòn roi ấy. I. Nhận diện thể thơ 8 chữ: 1. Ví dụ. - HS đọc ngữ liệu sgk - Mỗi dòng có số chữ là 8. a. Gieo vần chân liên tiếp, chuyển đổi theo từng cặp: tan - ngàn, mối -gội, bừng - rừng, gắt - mặt. b. Gieo vần chân liên tiếp: học -nhọc, bà - xa. c. Gieo vần chân nhưng lại gián cách: ngát - hát, non - son, đứng - đựng, tiên - nhiên. - Thường được gieo vần ở cuối dòng thơ (vần chân) - Có thể gieo vần ở hai câu thơ liền nhau ( vần liền) - Hoặc có thể gieo theo lối gián cách Vd.c - Đoạn a: 2/3/3, 3/2/3, 3/2/3, 3/3/2 - Đoạn b: 3/2/3, 4/4, 4/4, 3/3/2, 3/3/2. - Đoạn c: 3/3/2, 3/2/3... 2. Bài học. - Thể thơ mỗi dòng có 8 chữ, mỗi bài tuỳ theo thể loại có thể có bốn câu , tám câu hoặc nhiều khổ thơ. - Ngắt nhịp linh hoạt 4/4 hoặc 3/3/2 hoặc 3/2/3. * Ghi nhớ SGK -150 II. Luyện tập nhận diện thể thơ 8 chữ: 1. Bài tập 1 (SGK-150) Hãy cắt đứt những dây đàn ca hát Những sắc tàn vị nhạt của ngày qua Nâng đón lấy m.x hương bát ngát Của ngày mai m.t với muôn hoa 2. Bài tập 2 (SGK -150) ... Mùa xuân hết nghĩa là tôi cũng mất ... Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn .... Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời. ..... 3. Bài 3 (SGK 151) - Cảm nhận bằng vần thanh điệu Sai từ “rộn rã” phải mang thanh bằng và hiệp vần với chữ “gương” ở cuối câu thơ trên. Thay từ “dễ thương”. III. Thực hành làm thơ 8 chữ: Bài 1. - Từ điền vào chỗ trống: +... một vườn đỏ nắng + bay qua. Bài 2. -> Câu thơ phải có 8 chữ và chữ cuối phải có khuôn âm “ương” hoặc “a” mang thanh bằng. - “Bóng ai kia thấp thoáng giữa màn xương” Hoặc: “Thoang thoảng hương bay dịu ngọt quanh ta”. Bài 3. - Hs thể hiện - Hs: nhận xét. c. Củng cố, luyện tập: (2’) ? Làm một bài thơ về đề tài môi trường? - HS làm -> trình bày. - GV nhận xét , khái quát nội dung toàn bài. d. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: (1’) - Nắm được đặc điểm của thể thơ 8 chữ. - Sưu tầm một số bài thơ tám chữ. - Tập làm bài thơ tám chữ không giới hạn số câu về trường lớp, bạn bè. - Nhận diện được thể thơ đó. Tiết 87: TẬP LÀM THƠ TÁM CHỮ 1. Mục tiêu: a) Về kiến thức: - Giúp học sinh tìm hiểu những bài thơ 8 chữ hay của các nhà thơ - Tập làm thơ theo đề tài tự chọn hoặc viết tiếp những câu thơ vào một bài thơ cho trước. b) Về kỹ năng: Rèn luyện năng lực làm thơ 8 chữ c) Về thái độ: Bồi dưỡng lòng yêu quê hương, đất nước 2. Chuẩn bị của GV và HS: a) Chuẩn bị của GV: Đọc nghiên cứu soạn bài, tư liệu. b) Chuẩn bị của HS : Tập làm thơ 8 chữ theo chủ đề tự chọn 3. Tiến trình bài dạy: (2’) a) Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh. (1’)* Đặt vấn đề vào bài mới: ở tiết 86 các em đã tìm hiểu cách nhận diện thơ 8 chữ bước đầu biết cách làm bài thơ 8 chữ. Để tiếp tục giúp các em rèn kỹ năng tập viết thơ 8 chữ. Tiết học hôm nay chúng ta tiếp tục tập làm thơ 8 chữ. b) Dạy nội dung bài mới: Hoạt động của GV Hoạt động của HS 7’ ? GV ? ? ? ? 5’ ? GV ? GV 10’ ? GV 15’ ? GV GV Kể tên những bài thơ viết theo thể thơ 8 chữ mà em biết? Yêu cầu học sinh tìm theo nhóm và thi xem nhóm nào tìm được nhiều và nhanh hơn Em hãy đọc trước lớp 1 đoạn hoặc cả bài thơ 8 chữ trong số các bài đã kể tên ? Nhận xét gì về vần? ( Vần chân liên tiếp ) Hãy đọc một bài thơ khác của Thế Lữ mà em sưu tầm được ? Em có biết bài thơ nào của tác giả Xuân Diệu làm theo thể thơ 8 chữ? Em hãy điền câu thơ còn thiếu vào khổ thơ sao cho đúng nội dung và đúng vần ? Yêu cầu phải viết đủ 8 chữ. Phải đảm bảo sự lô gíc về ý nghĩa với những câu đã cho. Phải có vần chân gián tiếp hoặc trực tiếp với câu đã cho Hãy điền từ còn thiếu vào khổ thơ sau sao cho đúng nội dung và vần ? -nỗi nhớ -ngày xưa -rám nắng -xa xăm -thớ vỏ Tập làm thư 8 chữ theo đề tài “nhớ trường”? ( Reo vần chân – vần liên tiếp ) Yêu cầu học sinh viết bài sau đó đọc trước lớp -> học sinh khác nhận xét, chỉ ra cách gieo vần ? Viết bài thơ 8 chữ theo đề tài : Con sông quê hương em ? Yêu cầu học sinh làm bài đọc to kèm theo lời bình ? chỉ ra cách gieo vần ? Cả lớp nhận xét biểu dương với bài thơ hay Giáo viên đọc các bài thơ mẫu cho học sinh nghe 1) Tìm hiểu một số đoạn thơ 8 chữ: - Bếp lửa (Bằng Việt) - Mùa thu mới (Tố Hữu) - Nhớ rứng (Thế Lữ) - Trưa hè (Anh Thơ) - Tháp đổ (Thế Lữ) - Vội vàng (Xuân Diệu) - Tựu trường (Huy Cận) - Quê hương (Tế Hanh) Đã biết bao phen những buổi chiều thu Ta bâng khuâng tìm cảnh mộng bên hồ Nhưng ta chỉ tiếc khi đời lặng ngắm Đôi mắt cô em như say như đắm (Cây đàn muôn điệu – Thế Lữ) - Vần chân liên tiếp Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng Xuân là khi nắng rạng đến tình cờ Chim trên cành há mỏ hót ra thơ Xuân là lúc gió về không định trước Đông đang lạnh bỗng một hôm trở ngược Mây bay đi để hở một khung trời Thế là xuân. Ngày chỉ ấm hơi hơi ( Xuân không mầu ) 2) Viết thêm một câu thơ để hoàn thiện khổ thơ 1. Cảnh mùa thu đã mùa xuân nảy lộc Hoa gạo nở rồi, nở đỏ bến sông Tôi cũng khác tôi sau lần gặp trước Mà sông xưa vẫn chảy Bởi đời tôi cũng đang chảy Sao thời gian cũng chảy Mà sông bình yên nước chảy theo dòng 2. Ta sống mãi trong tình thương . Thủa tung hoành hống hách những . Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già (Nhớ rừng – Thế lữ) Dân chài lưới làn da ngăm .... Cả thân hình nồng thở vị .... Chiếc thuyền im bến mỏi trở về nằm Nghe chất muối thấm dần trong ..... 3) Tập làm thơ 8 chữ theo đề tài *Đề tài : nhớ trường Nơi tôi đến hàng ngày quen thuộc thế Sân trường ngày ngày rộn rã tiếng cười Ta chia tay nhau phượng đỏ đầy trời Nhớ những ngày rộn rã tiếng cười vui Và nhớ những đêm lửa trại tuyệt vời Quây quần bên nhau long lanh lệ rơi 4) Thi làm thơ Con sông quê hương Con sông quê ru tuổi thơ trong mơ Giữa những hoàng hôn ngời lên ánh mắt Gặp nhau hồn nhiên, nụ cười rất thật Để mai ngày thao thức viết thành thơ Quê hương tôi có tên gọi : Chiềng Lương Một cái tên nghe nhanh mà nhẹ nhõm Những con người và cảnh vật nơi đây Gần gũi thân thương ấm áp tình người Đến đó bạn sẽ gặp hồ nước mát Thấy đồng lúa xanh trải dài bát ngát Bạn có thể đi thuyền dạo trên hồ Ăn cá nướng , nghe kể chuyện Chiềng Lương. 4’) c) Củng cố, luyện tập: ? Đặc điểm của thể thơ 8 chữ? - Là bài thơ mà mỗi câu thơ gồm có 8 chữ - Có gieo vần, chủ yếu là vần chân - Bài tho được chia ra làm nhiều khổ thơ, mỗi khổ 4 dòng. (1') d) Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: - Ôn lại đặc điểm thể thơ 8 chữ. - Làm thơ 8 chữ theo chủ đề tự chọn (từ 4 câu trở lên) - Chú ý số câu số chữ cách gieo vần Tiết 88 – 89: Hướng dẫn đọc thêm: NHỮNG ĐỨA TRẺ (Trích : thời thơ ấu - Mác-xim Go-rơ-ki) 1. Mục tiêu: a) Về kiến thức: - Những đóng góp của M.Go-rơ-ki đối với văn học Nga và văn học nhân loại - Mối đồng cảm chân thành của nhà văn với những đứa trẻ bất hạnh. - Lời văn tự sự giàu hình ảnh,đan xen giữa chuyện đời thường với truyện cổ tích b) Về kỹ năng: - Đọc – hiểu văn bản truyện hiện đại nước ngoài - Vận dụng kiến thức về thể loại và sự kết hợp các phương thức biểu đạt trong tác phẩm tự sự để cảm nhận một văn bản truyện hiện đại - Kể và tóm tắt được đoạn truyện c) Về thái độ: giáo dục lòng yêu quý trẻ em 2. Chuẩn bị của GV và HS: a) Chuẩn bị của GV: Đọc nghiên cứu soạn bài, tư liệu b) Chuẩn bị của HS : Học bài cũ, soạn bài mới. 3. Tiến trình bài dạy: (4’) a) Kiểm tra bài cũ: - Kiểm tra sự chuẩn bị bài của học sinh ở nhà. (1’)* Đặt vấn đề vào bài mới: Tiết học hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em tìm hiểu một tác phẩm tự thuật ® nhà văn tự kể chuyện đời mình, thông qua đoạn trích “ Những đứa trẻ”. b) Dạy nội dung bài mới: Ho¹t ®éng cña G V Ho¹t ®éng cña HS 15’ ? GV ? 10’ ? GV HS ? GV ? 5’ ? ? ? 10’ ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? 15’ HS ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? 10’ GV ? ? ? ? ? ? ? ? ? 10’ ? ? ? 5’ ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ M. Go-r¬-ki? T¸c phÈm ®Çu tiªn ®¨ng trªn b¸o lµ truyÖn ng¾n Ma-ca Su-®ra (1892) lÊy bót danh lµ M¸c-xim Go-r¬-ki (tiÕng Nga, Go-r¬-ki cã nghÜa lµ cay ®¾ng). Trong h¬n 40 n¨m lao ®éng kh«ng mÖt mái, nhµ v¨n s¸ng t¸c nhiÒu víi c¸c thÓ lo¹i truyÖn ng¾n, tiÓu thuyÕt, kÞch. Nªu xuÊt xø cña v¨n b¶n “Nh÷ng ®øa trΔ? Theo em cÇn ®äc v¨n b¶n víi giäng nh thÕ nµo? Tãm t¾t phÇn truyÖn diÔn ra tríc ®o¹n trÝch trong SGK §äc néi dung ®o¹n trÝch Em h·y tãm t¾t néi dung cña ®o¹n trÝch trong v¨n b¶n? Bæ xung thªm Bót danh Go-r¬-ki cã nghÜa lµ g×? V× sao nhµ v¨n l¹i lÊy bót danh ®ã? Nh©n vËt chÝnh cña v¨n b¶n lµ ai? V× sao em x¸c ®Þnh ®îc? Cã thÓ chia v¨n b¶n thµnh mÊy ®o¹n? Nªu néi dung vµ giíi h¹n tõng ®o¹n? T×m nh÷ng chi tiÕt xuÊt hiÖn ë c¶ phÇn mét vµ phÇn ba t¹o nªn sù kÕt nèi chÆt chÏ trong v¨n b¶n? Cã nh÷ng ®øa trÎ nµo xuÊt hiÖn trong ®o¹n trÝch nµy? Thµnh phÇn gia ®×nh cña bän trÎ cã g× kh¸c nhau? Kh¸c biÖt vÒ thµnh phÇn gia ®×nh nh vËy song nguyªn nh©n nµo khiÕn A-li-«-sa vµ ba ®øa trÎ trªn kÕt b¹n ®îc víi nhau? Theo dâi v¨n b¶n, em cã thÓ biÕt ®îc g× vÒ hoµn c¶nh gia ®×nh cña A-li-«-sa vµ ba ®øa con nhµ ®¹i t¸? §ã lµ nh÷ng hoµn c¶nh sèng nh thÕ nµo? Më ®Çu v¨n b¶n, t¸c gi¶ giíi thiÖu cã g× ®Æc biÖt trong c¸ch bän trÎ ®Õn víi nhau? Hµnh ®éng A-li-«-sa trÌo c©y t×m b¹n vµ c¶ bän trÌo lªn chiÕc xe trît tuyÕt vµ ng¾m nghÝa nhau cho thÊy t×nh c¶m cña chóng dµnh cho nhau nh thÕ nµo? Khi gÆp nhau, lêi ®Çu tiªn A-li-«-sa nãi víi ba ®øa trÎ ®iÒu g×? V× sao cËu l¹i hái nh vËy? Nghe c¸c b¹n tr¶ lêi cã, t©m tr¹ng cña A-li-«-sa nh thÕ nµo? V× sao cËu l¹i cã t©m tr¹ng nh thÕ? Theo dâi tiÕp ®o¹n ®èi tho¹i, ta thÊy A-li-«-sa cßn nãi nh÷ng chuyÖn g× víi ba ®øa trÎ? Tõ ®ã, em c¶m nhËn ®îc g× vÒ chó bÐ A-li-«-sa? C¸ch kÓ cña t¸c gi¶ trong ®o¹n v¨n nµy cã g× ®Æc biÖt? Qua ®©y, em c¶m nhËn ®îc g× vÒ t×nh b¹n cña A-li-«-sa vµ ba ®øa con nhµ ®¹i t¸? Cã thÓ ®Æt tiªu ®Ò cho phÇn mét cña v¨n b¶n lµ g×? Tiết 2: §äc ®o¹n tõ “ThÕ c¸c cËu cã mÑ kh«ng” cho ®Õn hÕt. Qua ®o¹n v¨n trªn, tríc khi quen biÕt víi nhau, A-li-«-sa ®• biÕt g× vÒ ba ®øa trÎ? Nhµ v¨n miªu t¶ nh©n vËt qua ph¬ng diÖn nµo? §ã lµ nh÷ng ®øa trÎ nh thÕ nµo? A-li-«-sa vµ ba ®øa trÎ kÓ vÒ c¸c néi dung g× qua ®o¹n v¨n phÇn 1? Nh¾c tíi mÑ ghÎ, A-li-«-sa c¶m nhËn thÊy ë lò trÎ ®iÒu g×? C¸ch diÔn ®¹t ë trªn cã g× ®Æc s¾c? Em c¶m nghÜ nh thÕ nµo vÒ ba ®øa trÎ qua h×nh ¶nh so s¸nh trªn? Bän trÎ kÓ cho A-li-«-sa vÒ cuéc sèng tÎ nh¹t cña chóng, vÒ con chim mµ t«i bÉy ®îc ®ang sèng ra sao song chóng kh«ng d¸m nãi mét lêi nµo vÒ bè vµ d× ghÎ. Em hiÓu g× vÒ cuéc sèng cña ba ®øa trÎ con nhµ ®¹i t¸? Khi bän chóng ®ang nãi chuyÖn nh©n vËt nµo ®a xuÊt hiÖn? Cã lêi nãi vµ hµnh ®éng ra sao? Thảo luận theo bàn (3’) H×nh ¶nh mét «ng giµ xuÊt hiÖn trong khung c¶nh vµ trang phôc nh trªn gîi cho ta liªn tëng ®Õn nh©n vËt nµo trong truyÖn cæ tÝch? Ở ®©y cã sù t¬ng ph¶n gi÷a h×nh ¶nh mét «ng giµ cæ tÝch víi mét «ng giµ trong ®êi thêng qua hµnh ®éng, lêi nãi nh trªn. Sù t¬ng ph¶n Êy cã ý nghÜa nh thÕ nµo? Lò trÎ cã biÓu hiÖn ra sao khi cha xuÊt hiÖn? Cã g× gièng nhau vÒ nghÖ thuËt miªu t¶ ë chi tiÕt nµy víi chi tiÕt miªu t¶ bän trÎ khi nh¾c tíi d× ghÎ? Em hiÓu g× vÒ bän trÎ tõ nh÷ng chi tiÕt nµy? ¤ng giµ ®ã khiÕn cho A-li-«-sa sî ®Õn ph¸t khãc? V× sao? Sù viÖc nµy gîi cho em c¶m xóc g×? Cã thÓ ®Æt tiªu ®Ò nµo cho phÇn 2? HS Thảo luận cặp đôi 3’ Mét ®Æc ®iÓm nghÖ thuËt cña truyÖn nµy lµ chuyÖn ®êi thêng vµ chuyÖn cæ tÝch ®an lång víi nhau. Em hãy kÓ ra c¸c chi tiÕt diÔn t¶ ®iÒu ®ã? V× sao khi nãi chuyÖn ®Õn mÑ cña ba ®øa trÎ ®ã mÊt, cËu bÐ A-li-«-sa l¹i kÓ chuyÖn cæ tÝch ngêi chÕt sÏ sèng l¹i? Khi nghe chuyÖn cæ tÝch, A-li-«-sa nhËn thÊy lò trÎ cã biÓu hiÖn g×? Nh÷ng biÓu hiÖn g× chøng tá ®iÒu ®ã? C¸ch kÓ chuyÖn trong ®o¹n v¨n nµy cã g× ®¸ng chó ý? Cã g× ®Æc biÖt trong c¸ch gäi tªn cña ba ®øa trÎ con nhµ ®¹i t¸? ë phÇn cuèi v¨n b¶n, A-li-«-sa béc lé t×nh c¶m g× cña m×nh víi lò trÎ? Em hiÓu g× vÒ t×nh b¹n cña A-li-«-sa qua suy nghÜ ®ã? Em muèn cã mét ngêi b¹n nh A-li-«-sa kh«ng? V× sao? V¨n b¶n cã nÐt ®Æc s¾c nµo vÒ nghÖ thuËt? C¶m nhËn cña em vÒ v¨n b¶n? T×nh b¹n cña A-li-«-sa gióp em hiÓu g× vÒ tÊm lßng cña t¸c gi¶ víi nh÷ng con ngêi c« ®éc, ®au khæ? Qua v¨n b¶n trªn, em c¶m nhËn ®îc nh÷ng nhu cÇu sèng nµo cña trÎ em thiÕu t×nh th¬ng? I. §äc vµ t×m hiÓu chung: 1. T¸c gi¶, t¸c phÈm: a. T¸c gi¶: - M¸c-xim Go-r¬-ki (1868-1936) lµ bót danh cña A-lÕch-x©y Pª-scèp, tªn gäi th©n mËt lµ A-li-«-sa. Sinh trëng trong mét gia ®×nh lao ®éng nghÌo, cËu ph¶i tr¶i qua mét tuæi th¬ nhiÒu cay ®¾ng, tñi cùc: bè mÊt sím, mÑ ®i lÊy chång kh¸c thØnh tho¶ng míi vÒ, sèng cïng víi «ng bµ ngo¹i song chØ cã bµ ngo¹i lµ yªu th¬ng ch¸u h¬n c¶. Do c¶nh nhµ sa sót, cËu ph¶i bá häc tù lùc kiÕm sèng víi nhiÒu nghÒ kh¸c nhau khi míi 11 tuæi. 5 n¨m sau, cËu ®i Ca-na-®a íc m¬ vµo ®¹i häc song kh«ng cã tiÒn ®Ó thùc hiÖn íc m¬ vµo ®¹i häc, cËu tiÕp tôc ®i lµm ®Ó nu«i th©n. - C¸c t¸c phÈm chÝnh ph¶i kÓ ®Õn bé ba tiÓu thuyÕt tù thuËt - lo¹i tiÓu thuyÕt nhµ v¨n dïng ng«i thø nhÊt xng t«i kÓ chuyÖn ®êi m×nh. Thêi th¬ Êu (1913-1914), KiÕm sèng (1916), Nh÷ng trêng ®¹i häc cña t«i (1923). Mét t¸c phÈm kh¸c quan träng cña «ng lµ Ngêi mÑ (1906-1907) - tiÓu thuyÕt viÕt vÒ sù chuyÓn biÕn t tëng cña nh©n vËt chÝnh, mét bµ mÑ Nga vÒ phÝa CN-XH. Th¸ng 8 n¨m 1934, «ng chñ to¹ ®¹i héi c¸c nhµ v¨n X«-viÕt lÇn thø nhÊt. Trong ®¹i héi lÇn nµy, chñ nghÜa hiÖn thùc XHCH ®îc ®Ò xuÊt vµ kh¼ng ®Þnh nh mét ph¬ng ph¸p s¸ng t¸c quan träng. B×nh ®ùng tro di hµi cña Go-r¬-ki ®îc an t¸ng vµo têng ®iÖn Crem-li ë trung t©m thñ ®« M¸t-xc¬-va. =) Lµ mét trong nh÷ng nhµ v¨n lín cña Nga vµ cña thÕ giíi trong thÕ kØ XX b. T¸c phÈm: - V¨n b¶n ®îc trÝch tõ ch¬ng IX cña t¸c phÈm “Thêi th¬ Êu” (gåm 13 ch¬ng) - tiÓu thuyÕt tù thuËt (cã khi gäi lµ tù truyÖn, nhµ v¨n kÓ chuyÖn ®êi m×nh, c©u chuyÖn ®îc kÓ ë ng«i thø nhÊt xng t«i.) - Nhµ v¨n viÕt t¸c phÈm nµy n¨m «ng ngoµi 40 tuæi. ¤ng kÓ l¹i qu·ng ®êi m×nh mÊy chôc n¨m vÒ tríc tõ n¨m lªn ba ®Õn n¨m lªn mêi. ChuyÖn trong nh÷ng ®øa trÎ x¶y ra lóc A-li-«-sa kho¶ng lªn 9, 10. - "Thời thơ ấu" là tập 1 của tiểu thuyết "Bộ ba tự thuật", gồm 13 chương, kể lại quãng đời của A-li-ô-sa từ khi bố mất, cùng mẹ đến ở nhà ông ngoại trong 6,7 năm, mẹ đi lấy chồng rồi ốm và qua đời. Ông ngoại đuổi A-li-ô-sa vào đời kiếm sống. - Đoạn trích "Những đứa trẻ" thuộc chương 9 của tác phẩm. 2. §äc vµ kÓ tãm t¾t: - Giäng ®äc chËm, nhÑ nhµng, giäng l·o ®¹i t¸ th× to lín ®e do¹. - D¹o Êy, díi thêi Nga hoµng, A-li-«-sa ë víi «ng bµ ngo¹i v× bè mÊt sím, mÑ ®i lÊy chång kh¸c. Bªn hµng xãm lµ nhµ «ng ®¹i t¸ èp-xi-an-ni-cèp ®· giµ, sèng víi ngêi vî kÕ vµ ba ®øa con nhá må c«i mÑ kho¶ng trªn díi mêi tuæi, tr¹c tuæi víi A-li-«-sa. Do t×nh cê cã lÇn A-li-«-sa cïng hai ®øa con lín cña «ng ®¹i t¸ kÐo d©y gÇu cøu ®îc th»ng em nhá ch¬i nghÞch nh¶y vµo gÇu r¬i xuèng giÕng nªn mÊy ®øa trÎ ch¬i th©n víi A-li-«-sa bÊt chÊp sù cÊm ®o¸n cña bè. - Sau gÇn mét tuÇn kh«ng thÊy, ba anh em con nhµ l·o ®¹i t¸ l¹i sang ch¬i víi A-li-«-sa. Chóng trß chuyÖn vÒ chim, vÒ d× ghÎ con. A-li-«-sa kÓ cho lò trÎ nghe nh÷ng truyÖn cæ tÝch mµ bµ ngo¹i ®· kÓ cho chó. Viªn ®¹i t¸ b¾t gÆp lò trÎ ®ang ch¬i víi nhau vµ ®uæi A-li-«-sa ra khái s©n nhµ l·o. Nhng A-li-«-sa vÉn tiÕp tôc ch¬i víi bän trÎ vµ c¶ bän thÊy rÊt vui thÝch. - T¸c phÈm Thêi th¬ Êu kÕt thóc b»ng sù kiÖn mÑ cËu bÐ qua ®êi lóc nµy A-li-«-sa míi 10 tuæi :”Sau khi ch«n cÊt mÑ t«i ®îc vµi ngµy, «ng t«i b¶o t«i - Nµy, lÕch-x©y, mµy kh«ng ph¶i lµ c¸i mÒ ®ay, mµy kh«ng thÓ lñng l¼ng m·i trªn cæ tao, mµy h·y ®i vµo ®êi mµ kiÕm sèng.Vµ thÕ lµ t«i bíc vµo ®êi” - Theo tiÕng Nga, Go-r¬-ki cã nghÜa lµ cay ®¾ng, nhµ v¨n lÊy bót danh ®ã víi lÝ do m×nh lµ ngêi ®· tõng chÞu nhiÒu cay ®¾ng, nÕm tr¶i nhiÒu bÊt h¹nh vµ ®au khæ nhÊt trªn ®êi: bè mÑ mÊt sím, «ng ngo¹i thiÕu t×nh th¬ng lu«n ®e n¹t vµ ®èi xö víi ch¸u b»ng roi vät tµn nhÉn, hai cËu th× cho¶ng nhau v× tranh chÊp gia tµi, l·o ®¹i t¸ hµng xãm h¸ch dÞch, coi khinh nh÷ng con ngêi thuéc tÇng líp díi. MÆt kh¸c nhµ v¨n còng ngÇm kh¼ng ®Þnh «ng sÏ híng ngßi bót cña m×nh vÒ nh÷ng ngêi díi ®¸y x· héi ®Ó ®éng viªn, an ñi hä, ®Êu tranh ®ßi h¹nh phóc Êm no cho hä. 3. Chia ®o¹n: - Nh©n vËt chÝnh lµ nh©n vËt kÓ chuyÖn xng t«i v× nh©n vËt Êy xuÊt hiÖn trong mäi sù viÖc ®îc kÓ. - Gåm 3 ®o¹n: + Tõ ®Çu ®Õn ->Ên em nã cói xuèng: t×nh b¹n tuæi th¬ trong tr¾ng. + TiÕp -) kh«ng ®îc ®Õn nhµ tao: t×nh b¹n bÞ cÊm ®o¸n. + PhÇn cßn l¹i: t×nh b¹n vÉn cø tiÕp diÔn - C¸c yÕu tè chñ chèt: nh÷ng ®øa trÎ, nh÷ng con chim, d× ghÎ, truyÖn cæ tÝch, ngêi bµ hiÒn hËu xuÊt hiÖn ë phÇn ®Çu sÏ xuÊt hiÖn ë phÇn ba t¹o nªn sù kÕt nèi chÆt chÏ vµ g©y Ên tîng l¾ng ®äng ë b¹n ®äc. II. Ph©n tÝch 1. Tình bạn tuổi thơ trong trắng: - A-li-«-sa vµ ba ®øa trÎ con nhµ ®¹i t¸ èp-xi-an-ni-cèp. - hai gia ®×nh thuéc nh÷ng thµnh phÇn x· héi kh¸c nhau: mét bªn lµ ngêi lao ®éng b×nh thêng cßn mét bªn lµ nhµ quan chøc giµu sang. - A-li-«-sa ®· biÕt ba ®øa trÎ nµy tõ l©u, cËu thêng trÌo lªn c©y ®Ó quan s¸t bän chóng song cha cã c¬ héi ®Ó tiÕp xóc vµ hiÓu nhau mµ kÕt b¹n. Do sù t×nh cê, cËu ®· gãp søc cïng hai ngêi anh lín con nhµ ®¹i t¸ cøu ®øa nhá bÞ r¬i xuèng giÕng nªn ba ®øa trÎ biÕt ®îc tÊm lßng cña A-li-«-sa vµ rñ cËu sang ch¬i. - A-li-«-sa mÊt bè tõ ba tuæi, hÇu nh kh«ng biÕt ®îc mÆt bè, mÑ ®i lÊy chång kh¸c thØnh tho¶ng míi vÒ, cã mÑ mµ nh kh«ng, cËu ë cïng «ng bµ ngo¹i song thêng bÞ «ng ngo¹i ®¸nh ®ßn chØ cã bµ ngo¹i lµ ngêi hiÒn hËu thêng kÓ chuyÖn cæ tÝch cho ch¸u nghe qua ®ã kh¬i dËy trong t©m hån trÎ th¬ cña cËu nh÷ng t×nh c¶m tèt ®Ñp. - Ba ®øa trÎ con nhµ ®¹i t¸ tuy sèng trong c¶nh giµu sang song còng kh«ng sung síng g×: mÑ mÊt sím, ë víi d× ghÎ l¹i thêng bÞ bè cÊm ®o¸n, ®¸nh ®Ëp =) Sèng thiÕu t×nh th¬ng cña gia ®×nh. Cã lÏ chÝnh v× cïng t¬ng ®ång c¶nh ngé mµ A-li-«-sa víi ba ®øa trÎ l¹i cã thÓ m¹nh d¹n chia sÎ, ch¬i víi nhau mét c¸ch th©n t×nh ®Õn vËy. - Sau gÇn mét tuÇn kh«ng gÆp ®îc nhau tõ khi th»ng em nhá bÞ r¬i xuèng giÕng. §øa ë trªn c©y, ®øa ë duíi s©n ph¸t hiÖn ra nhau: c¶ bän cïng chui vµo mét chiÕc xe trît tuyÕt cò díi m¸i hiªn nhµ kho ng¾m nghÝa nhau. - A-li-«-sa vµ ba ®øa con nhµ l·o ®¹i t¸ lu«n híng vÒ nhau dï cã bÞ ngêi lín cÊm ®o¸n. Chóng lu«n ®oµn kÕt v× hiÓu nhau vµ lu«n quÊn ®Õn nhau. - C¸c cËu cã bÞ ®¸nh ®ßn kh«ng? Bëi v× hai th»ng anh lín ®· ®Ó em ng· xuèng giÕng suýt chót n÷a kh«ng sèng khã mµ tr¸nh ®îc ®ßn. H¬n n÷a bè cña ba ®øa trÎ rÊt nghiªm kh¾c. B¶n th©n A-li-«-sa còng thêng bÞ ¨n ®ßn nh thÕ tõ «ng ngo¹i cña m×nh - Khã mµ tin ®îc r»ng nh÷ng ®øa trÎ nµy còng bÞ ®¸nh ®ßn nh m×nh, tøc thay cho chóng. - V× nh÷ng ®øa trÎ nµy tuy mÊt mÑ nhng vÉn cßn cã bè ë bªn, chóng l¹i hiÒn lµnh, yÕu ít, biÕt yªu th¬ng nhau th× sao l¹i nì ®¸nh ®ßn. A-li-«-sa tøc thay cho b¹n, muèn bªnh vùc b¹n song bÊt lùc. - CËu ®· trÌo c©y b¾t chim v× nã hãt hay nhng cËu còng nhanh chãng tõ bá ý ®Þnh nµy khi mét ®øa b¹n nhá nhÊt ph¶n ®èi, cËu còng s½n sµng b¾t mét con chim b¹ch yÕn theo ý muèn cña b¹n. - Chó bÐ tèt bông, hÕt lßng yªu quÝ b¹n, biÕt sèng cho b¹n. - Chñ yÕu sö dông ng«n ng÷ ®èi tho¹i cña nh©n vËt. =) T×nh b¹n v« t, hån nhiªn g¾n bã s©u s¾c tõ nh÷ng mÊt m¸t vµ hi väng, bÊt chÊp ®Þa vÞ x· héi vµ sù ng¨n c¶n cña ngêi lín =) 1. Nh÷ng ®øa trÎ sèng thiÕu t×nh th¬ng. 2. T×nh b¹n tuæi th¬ trong tr¾ng: ba ®øa cïng mÆc ¸o c¸nh vµ quÇn dµi mµu x¸m, còng ®éi mò nh nhau. Chóng cã khu«n mÆt trßn, m¾t x¸m vµ gièng nhau ®Õn nçi t«i chØ cã thÓ ph©n biÖt ®îc chóng theo tÇm vãc - Miªu t¶ nh©n vËt qua ngo¹i h×nh, trang phôc =) Ba ®øa trÎ con nhµ ®¹i t¸ thËt ®¸ng yªu, hiÒn lµnh. - KÓ chuyÖn ba ®øa trÎ cã bÞ bè ®¸nh ®ßn kh«ng, kÓ chuyÖn vÒ nh÷ng con chim vµ d× ghÎ. - C¶ ba ®øa cã vÎ nghÜ ngîi, g¬ng mÆt sÇm l¹i ngåi s¸t vµo nhau gièng nh nh÷ng chó gµ con. - C¸ch so s¸nh thËt chÝnh x¸c, khiÕn ta liªn tëng t×nh c¶nh cña c¸c chó gµ con sî h•i co côm vµo nhau khi nh×n thÊy kÎ thï cña m×nh - diÒu h©u, ®ång thêi to¸t lªn sù th«ng c¶m cña A-li-«-sa víi nçi bÊt h¹nh cña c¸c b¹n nhá =) Nh÷ng ®øa trÎ må c«i mÑ thËt c« ®éc, yÕu ít, ®¸ng th¬ng. Chóng cÇn ®îc ngêi lín, ngêi giµu t×nh th¬ng che chë, ®ïm bäc. - Cuéc sèng cña ba ®øa trÎ diÔn ra ©m thÇm vµ c« ®éc, thiÕu v¾ng niÒm vui, thiÕu v¾ng t×nh th¬ng cña nh÷ng ngêi ruét thÞt (dï bè cña chóng vÉn cßn). Mét cuéc sèng buån tÎ, ®¸ng th¬ng. - M«t «ng giµ víi bé ria tr¾ng, m×nh vËn chiÕc ¸o dµi lïng thïng mµu n©u nh¹t nh cña thÇy tu, ®Çu ®éi chiÕc mò xï l«ng nh÷ng ®¸m m©y ®á treo l¬ löng trªn c¸c m¸i nhµ.....n¾m chÆt lÊy vai t«i vµ dÉn t«i qua s©n ra cæng - Gièng c¸c nh©n vËt thÇn tiªn hiÖn lªn gióp ngêi nghÌo khæ, bÊt h¹nh. - Lµm næi bËt h×nh ¶nh mét con ngêi h¸ch dÞch, th« lç, l¹nh lïng, tµn nhÉn víi nh÷ng ®øa con cña m×nh vµ c¶ ©n nh©n - ngêi ®ã cøu m¹ng con trai m×nh (A-li-«-sa) - LÆng lÏ bíc ra khái chiÕc xe ®i vµo nhµ nh nh÷ng chó ngçng ngoan ngoãn - §©y lµ lÇn thø hai, nhµ v¨n dïng h×nh ¶nh so s¸nh: so s¸nh thËt chÝnh x¸c khiÕn ta liªn tëng võa thÓ hiÖn d¸ng dÊp bªn ngoµi cña ba ®øa trÎ võa thÓ hiÖn thÕ giíi néi t©m cña chóng. Chóng bÞ bè ¸p chÕ, l¼ng lÆng ®i vµo nhµ ch¼ng d¸m mét lêi. =) Bän trÎ ngoan nhng cam chÞu vµ thËt ®¸ng th¬ng. - Cã t