Giáo án Ngữ văn lớp 6 tiết 62: Văn bản: Mẹ hiền dạy con - Hướng dẫn đọc thêm (truyện trung đại)

TUẦN 16 – TIẾT 62 NGÀY SOẠN:19.11.17 NGÀY DẠY : Bài 15 Văn bản: MẸ HIỀN DẠY CON - HDĐT (Truyện trung đại) I. Mức độ cần đạt. 1.Kiến thức. -Những hiểu biết bước đầu về Mạnh Tử. -Những sự việc chính trong truyện. -Ý nghĩa của truyện . -Cách viết truyện gần với viết kí (ghi chép sự việc),viết sử(ghi chép chuyện thật) ở thời trung đại. 2.Kĩ năng. -Đọc- hiểu văn bản Mẹ hiền dạy con. -Nắm bắt và phân tích được các sự kiện trong truyện. -Kể lại được truyện . 3 .Thái độ. Yêu mến thầy Mạnh Tử và có thái độ sống đúng đắn. II .Chuẩn bị: - GV: + Phương pháp : Đàm thoại, thảo luận, sinh hoạt nhóm, cặp đôi chia sẻ. + Phương tiện: Giáo án, sgk, tranh. -HS: sgk, tập ghi, tập soạn III. Lên lớp : 1. Ổn định : 2. Bài cũ : Hãy so sánh hoạt động đền ơn của 2 con hổ và rút ra ý nghĩa của truyện? Em có nhận xét gì về nghệ thuật của truyện? 3. Bài mới: GV dẫn vào bài Truyện “ Mẹ hiền dạy con” rất nổi tiếng xưa nay ở Trung Quốc và ở Việt Nam. Đây là một truyện trong sách “Liệt nữ truyện” của Trung Quốc xưa, được Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc và Tử An Trần Lê Nhân chọn dịch, in trong sách “ Cổ học tinh hoa”. Hoạt động thầy – trò Nội dung Bổ sung - GV hướng dẫn đọc: Nhẹ nhàng, dứt khoát. - GV đọc con ta ở được đây . - HS đọc phần còn lại. - Kể tóm tắt. GV dựa vào phần tìm hiểu chú thích và cho biết x/ xứ của truyện? GV:liệt nữ là người đàn bà có tiết nghĩa có hiểu biết ,có khí phách anh hùng.Truyện liệt nữ là những truyện viết về những người phụ nữ như thế ngày xưa. - GV giới thiệu Mạnh Tử (372 – 289 TCN) ? Văn bản thuộc thể loại truyện nào? ? Nêu đại ý của văn bản? ? Văn bản có mấy sự việc? Đó là những sự việc nào? GV chuyển ý. ? Tìm những sự việc thể hiện bà mẹ dạy con? ?Ba sự việc đầu người mẹ dạy con theo cách nào?(chuyển nơi ở) ?Chuyển nơi ở để làm gì? -Tạo cho con có môi trường sống lành mạnh,tốt đẹp,học những điều hay lẽ phải. ?Vấn đề mẹ Mạnh Tử quan tâm trước tiên trong việc dạy con là gì? -Môi trường sống của trẻ. ?Lúc đầu nhà Mạnh Tử ở đâu?MT đó ntn?Tại sao mẹ Mạnh Tử quyết định chọn nơi ở khác? ?Lần hai nhà Mạnh Tử chuyển đi đâu?Ở đây có phù hợp với Mạnh Tử không?Vì sao? GV sau khi qua 2 lần chuyển nơi ở không phù hợp . ?Cuối cùng ,bà có tìm được môi trường sống tốt đẹp cho con mình không?ở đâu?-Gần trường học. ?Tại sao gần trường học người mẹ ấy lại vui lòng nói”chổ này con ta ở được”? -Thấy con bắt chước lễ phép ,học hành. ?Ý nghĩa của việc dạy con trong quyết định chuyển nơi ở của mẹ Mạnh Tử là gì?-Muốn con thành người tốt trước hết tạo cho con mt sống trong sạch.Trẻ em rất hay bắt chước nếu mt không tốt thì trẻ sẽ bị ảnh hưởng đến thói hư tật xấu. Tìm câu tục ngữ có ý nghĩa tương tự với vấn đề này?”gần mực...thì sang”.Em hiểu câu tục ngữ trên ntn?Hay cha mẹ chúng ta củng thường nhắc nhở là chọn bạn mà chơi GV:chuyển ý.Mẹ MT là người rất yêu con ,vì con mà bà phải chuyển nơi ở từ nơi này đến nơi khác để chọn cho con có môi trường sống lành mạnh ,tốt đẹp.Vậy thì ngoài việc dạy con bằng cách chọn cho con mt sống tốt đẹp thì người mẹ này còn có cách dạy nào khác? ?Việc dạy con bằng ứng xử hằng ngày được thể hiện qua sự việc nào? Trong đời ,có khi chúng ta cũng trót lỡ mồm.Bà mẹ Mạnh Tử đã lỡ mồm khi con hỏi:Người ta giết lợn làm gì thế? ?Em cho biết, bà mẹ chữa lại bằng cách nào? ?Vì sao bà phải chữa ngay câu nói lỡ mồm bằng hành động cụ thể? ?Cách dạy con ở sự việc thứ 5 ntn? ?Tại sao con bỏ học bà lại cầm dao cắt đứt tấm vải đang dệt? -Dạy con về ý chí học tập,vải có thể làm lại nhưng người hư khó sửa. ?Em có nhận xét gì về thái độ của người mẹ?-kiên quyết và nghiêm khắc. ?Thái độ kiên quyết và nghiêm khắc trong việc dạy con có phải là biểu hiện của tình thương trong tấm lòng người mẹ không ?vì sao? -Phải vì muốn con nên người ,thành đạt ,giỏi giang. ?Biện pháp đó của bà mẹ có tác dụng gì trong việc dạy con?Nhờ sự kiên quyết thầyMạnh Tử đã học tập chuyên cần để sau này thành một bậc đại hiền trong thiên hạ. KNS: HS suy nghĩ trả lời câu hỏi, rút ra bài học thực tế ?Vậy từ tấm gương thầy Mạnh Tử lúc còn nhỏ các em rút ra bài học gì để tu dưỡng nên người? -Chọn bạn mà chơi,không nghe lời của bạn xấu,học điều hay lẽ phải,học tập chuyên cần. ?Qua 5 sự việc và cách dạy con .em hãy hình dung xem bà mẹ Mạnh Tử là người ntn? ?Mạnh tử có người mẹ hiền và củng là người con ngoan.Vậy,đâu là biểu hiện của người con ngoan? Nghe lời mẹ dạy. GV:Mẹ hiền con ngoan là 2 yếu tố kết hợp để tạo ra 1 thành quả:Tình mẹ con sâu nặng,đồng thời mạnh tử trở thành đức cao tài rộng nổi tiếng sau này. ?Em có nhận xét gì về nghệ thuật trong văn bản? ? Văn bản có ý nghĩa gì? ? VB ứng với câu tục ngữ nào của VN ta? - 2 HS đọc ghi nhớ. ? Em có nhận xét gì về cách viết truyện? 4. Củng cố: KNS: Cặp đôi chia sẽ - Qua văn bản em cảm nhận được gì về người mẹ? - Bản thân em hiếu và bồi dưởng cho mình tình cảm thái độ gì? ? Cảm nhận của em về người mẹ trong SV 5? ? Em có suy nghĩ gì về đạo làm con? ? Phân tích yếu tố Hán Việt đồng âm? I. Tìm hiểu chung. 1. Đọc - Kể tóm tắt. 2Tìm hiểu chú thích. a.Xuất xứ. Trích trong “Liệt nữ truyện” của Trung Quốc. b.Giải thích từ khó: (sgk) 3. Thể loại: Truyện trung đại. 4. Đại ý: Kể về mẹ thầy Mạnh Tử dạy con nên người, thành bậc đại hiền. II. Đọc – hiếu văn bản. 1.Nội dung. Sự việc Mạnh Tử Bà mẹ 1 - Bắc chước đào chôn, lăn khóc. - Không phải chỗ con ta ở được, chuyển nhà từ nghĩa địa đến gần chợ. 2 - Bắc chước nô nghịch, buôn bán đảo điên. - Chuyển nhà từ gần chợ đến gần trường học. 3 Bắt chước học tập, lễ phép. - Mẹ vui lòng “chỗ này mẹ con ta ở được”. 4 - Con hỏi: “ Người ta giết lợn làm gì thế” - Nói đùa để cho ăn đấy và mẹ đã mua thịt lợn cho con ăn thật dể giữ lời hứa. 5 Con bỏ học về chơi. - Mẹ cắt đứt tấm vải đang dệt bảo con: “Nếu con đi học mà bỏ dở cũng giống như ta đang dệt tấm vải này mà cắt đứt vậy. a.Dạy con bằng cách chuyển nơi ở. -Lần 1 và 2 ->môi trường không phù hợp.Vì còn nhỏ nên thấy ai làm gì thì bắt chước làm theo. -Lần 3->phù hợp. " Ý nghĩa : Chọn môi trường sống cho con " nhân cách tốt. b.Dạy con bằng ứng xử hằng ngày trong gia đình. - Sự việc 4: Thực hiện đúng theo lời đã nói. " Ý nghĩa: Dạy con trung thực,đã nói là làm để giữ chữ tín (Lời nói phải đi đôi với việc làm) ->Cách dạy rất khéo léo. Sự việc 5: Dạy con say mê học tập . _ Bà mẹ hiền lành, hiểu biết, yêu con,thông minh, khéo léo ,nghiêm khắc trong việc dạy dỗ,giáo dục con thành bậc vĩ nhân. 2.Nghệ thuât: -Xây dụng cốt truyện theo mạch thời gian với năm sự việc chính về mẹ con thầy Mạnh Tử. -Có nhiều chi tiết giàu ý nghĩa, gây xúc động đối với người đọc. 3.Ý nghĩa. -Truyện nêu cao tác dụng của môi trường sống đối với sự hình thành và phát triển nhân cách của trẻ. -Vai trò của bà mẹ trong việc dạy dỗ con nên người. * Ghi nhớ: Sgk/153 III. Luyện tập. 1. Nhận xét cách viết truyện. - Gần với sử, kí. - Kết cấu đơn giản mạch lạc. - Cách kể giản dị, hàm xúc, nhẹ nhàng mà giàu ý nghĩa. 2. - Nổi khổ tâm bực tức, đau lòng khi thấy con không chăm học. - Lòng thương con nhưng rất cương quyết, hành động dứt khoát, gây ấn tượng mạnh trong việc giáo dục con. 3. - Thấu hiếu công ơn sinh thành, dưỡng dục. - Hiếu thảo, chăm học, vâng lời cha mẹ. 4. – Tử: Con ( công tử, hoàng tử, đệ tử) - Tử: Chết (tử trận trận, bất tử, cảm tử) 5. Dăn dò: - Đọc lại văn bản và học bài. - Soạn : Tính từ và cụm tính từ. + Đọc ví dụ - câu hỏi – ghi nhớ. + Trả lời câu hỏi ở từng mục – tìm thêm ví dụ. + Chuẩn bị phần bài tập. - Trả bài : Cụm động từ. - GV nhận xét tiết học. RÚT KINH NGIỆM