Giáo án Tin học 11 Chủ đề 3: Cấu trúc rẽ nhánh và lặp - §9: Cấu trúc rẽ nhánh

Tuần: 10 Ngày soạn: 01/10/2018 Tiết: 10 Ngày dạy: 15/10–21/10/2018 CHỦ ĐỀ 3. CẤU TRÚC RẼ NHÁNH VÀ LẶP §9. CẤU TRÚC RẼ NHÁNH I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức - Hiểu nhu cầu của cấu trúc rẽ nhánh trong biểu diễn thuật toán. - Hiểu câu lệnh rẽ nhánh if-then ở 2 dạng: dạng thiếu và dạng đủ. - Hiểu cú pháp và sử dụng câu lệnh ghép trong viết chương trình. 2. Về kĩ năng - Sử dụng cấu trúc rẽ nhánh trong mô tả thuật toán của một số bài toán đơn giản. - Viết được các lệnh rẽ nhánh dạng thiếu, rẽ nhánh dạng đủ và áp dụng để thể hiện được thuật toán của một số bài toán đơn giản. 3. Về thái độ - Nghiêm túc trong giờ học. - Chủ động tìm hiểu kiến thức mới của bài học. - Ghi bài rõ ràng, đầy đủ nội dung. 4. Năng lực hướng tới: - Hình thành tư duy và khả năng giải quyết các vấn đề phức tạp. - Vận dụng kiến thức được học, giải quyết các bài toán trong ngôn ngữ lập trình Pascal. II. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: Không 3. Tiến trình bài học 3.1. Hoạt động khởi động. (1) Mục tiêu: Giúp học sinh hệ thống lại kiến thức của chủ đề II và có nhu cầu tìm hiểu các nội dung trong sơ đồ tư duy mà các nhóm đã chuẩn bị trước ở nhà. (2) Phương pháp/kĩ thuật dạy học: Nêu và giải quyết vấn đề. (3) Hình thức tổ chức hoạt động: Thảo luận nhóm. (4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính. (5) Kết quả: Học sinh trình bày được các nội dung chính của chủ đề II thông qua sơ đồ logic và mong muốn tìm hiểu các nội dung trong sơ đồ tư duy mà các nhóm đã chuẩn bị trước ở nhà. Nội dung hoạt động Hoạt động của giáo viên Hoạt động cuả học sinh Nội dung (?) Nêu nội dung chính của chủ đề II thông qua sơ đồ logic mà HS hệ thống được? - Gọi HS khác nhận xét, bổ sung. - Nhận xét, đánh giá, cho điểm. (?) Các nhóm treo sơ đồ tư duy đã chuẩn bị? - Nhận xét, cộng điểm cho các nhóm làm tốt và dẫn dắt vào bài. - Nêu các nội dung chính của chủ đề II thông qua sơ đồ logic. - Nhận xét, bổ sung. -Lắng nghe, quan sát và ghi nhớ. - Treo kết quả. - Lắng nghe, ghi nhớ. CHỦ ĐỀ II - Cấu trúc chương trình, một số kiểu dữ liệu. - Phép toán, biểu thức, câu lệnh gán. - Các thủ tục nhập/xuất. - Soạn thảo, lưu, biên dịch, sửa lỗi, chạy chương trình. 3.2. Hình thành kiến thức 3.2.1. Rẽ nhánh (1) Mục tiêu: Học sinh có mong muốn tìm hiểu rẽ nhánh là gì. (2) Phương pháp/kĩ thuật dạy học: Nêu và giải quyết vấn đề. (3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân. (4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính. (5) Kết quả: Học sinh biết thế nào là rẽ nhánh. Nội dung hoạt động Hoạt động của giáo viên Hoạt động cuả học sinh Nội dung - Chiếu đoạn phim về đoạn đối thoại của 2 HS về nếuthì. - Chiếu đoạn phim về đoạn đối thoại của 2 HS về nếuthìnếu không thì. (?) Chỉ ra điểm khác nhau của hai đoạn phim. - Gọi nhóm HS khác nhận xét, bổ sung. - Nhận xét, cộng điểm (?) Nếuthì hoặc nếuthìnếu không thì, trong Pascal gọi là gì? - Nhận xét, chốt nội dung. - Tóm tắt nội dung phần 1 và dẫn dắt vào phần 2. - Xem đoạn phim. - Quan sát và trả lời. - Nhận xét và bổ sung. - Tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Lắng nghe, ghi nhớ. 1. Rẽ nhánh - Dạng thiếu: Nếuthì... - Dạng đủ: Nếuthì..., nếu không thì è Cấu trúc này gọi là cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và đủ. 3.2.2. Câu lệnh if-then (1) Mục tiêu: Học sinh có mong muốn tìm hiểu câu lệnh if-then (2) Phương pháp/kĩ thuật dạy học: Nêu và giải quyết vấn đề. (3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân. (4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính. (5) Kết quả: Học sinh biết câu lệnh if-then dạng thiếu và đủ. Nội dung hoạt động Hoạt động của giáo viên Hoạt động cuả học sinh Nội dung (?) Để mô ta cấu trúc rẽ nhánh, Pascal dùng cấu trúc gì? - Nhận xét, chốt nội dung và (?) Có mấy dạng if-then. - Nhận xét và (?) cú pháp dạng thiếu? - Nhận xét, chốt nội dung. (?) Điều kiện, câu lệnh là gì? - Nhận xét, chốt nội dung. (?) Chức năng? - Nhận xét, chốt nội dung. - Chiếu và giới thiệu sơ đồ khối. (?) Cú pháp dạng đủ? - Nhận xét, chốt nội dung. (?) Điều kiện, câu lệnh là gì? - Nhận xét, chốt nội dung. - Điều kiện, cl1, cl2 tương tự dạng thiếu. (?) Chức năng? - Nhận xét, chốt nội dung. (?) Cho biết câu lệnh 1 có gì khác câu lệnh bình thường? - Nhận xét, chốt nội dung. - Chiếu sơ đồ khối và (?) Cho biết cách thức hoạt động. - Đưa ra ví dụ. - Lưu ý trường hợp có nhiều cấu trúc if lồng nhau. -Tóm tắt nội dung phần 2 và dẫn dắt vào phần 3. - Tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Suy nghĩ và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Quan sát, lắng nghe. - Tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Lắng nghe, ghi nhớ. - Suy nghĩ và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Quan sát, trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Quan sát và trả lời. - Quan sát, ghi bài. - Lắng nghe, ghi nhớ. - Lắng nghe, ghi nhớ. 2. Câu lệnh if-then a) Dạng thiếu - Cú pháp: if then ; Trong đó: + Điều kiện là bt quan hệ hoặc lôgic. + Câu lệnh là một câu lệnh trong Pascal. - Chức năng: Nếu điều kiện đúng thì câu lệnh được thực hiện, nếu điều kiện sai thì bỏ qua không làm gì cả. b) Dạng đủ - Cú pháp: If then else ; - Chức năng: Nếu điều kiện đúng thì câu lệnh 1 được thực hiện, ngược lại câu lệnh 2 được thực hiện. -> Câu lệnh trước else không có chấm phẩy (;). - Ví dụ 1: Kiểm tra số nguyên x là âm hay dương. If x>0 then Write(x, ‘dương’) Else Write(x, ‘am’); * Chú ý: Nếu cấu trúc if được lồng nhiều cấu trúc if khác thì else là else của if gần nó nhất 3.2.3. Câu lệnh ghép (1) Mục tiêu: Học sinh có mong muốn tìm hiểu câu lệnh ghép là gì. (2) Phương pháp/kĩ thuật dạy học: Nêu và giải quyết vấn đề. (3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân. (4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính. (5) Kết quả: Học sinh biết được thế nào là câu lệnh ghép. Nội dung hoạt động Hoạt động của giáo viên Hoạt động cuả học sinh Nội dung (?) Nếu sau if hoặc else là nhiều câu lệnh, Pascal làm thế nào? - Nhận xét, chốt nội dung (?) Dạng của câu lệnh ghép? - Nhận xét, chốt nội dung. - Lưu ý end; trong câu lệnh ghép là ; - Đưa ra ví dụ. - Tóm tắt nội dung phần 3 và dẫn dắt vào phần 4. - Tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Tham khảo SGK và trả lời. - Lắng nghe, ghi bài. - Lắng nghe, ghi nhớ. - Lắng nghe, ghi bài. - Lắng nghe, ghi nhớ. 3. Câu lệnh ghép - Trong Pascal cho phép gộp nhiều câu lệnh thành một câu lệnh gọi là câu lệnh ghép. - Câu lệnh ghép có dạng: begin ; end; * Chú ý: Sau end trong câu lệnh ghép là dấu chấm phẩy (;). - Ví dụ: If (delta < 0) then Write(‘PTVN’) else begin x1:= (-b - sqrt(delta))/(2*a); x2:= (-b + sqrt(delta))/(2*a); writeln(‘x1 = ’, x1); writeln(‘x2 = ’, x2); end; 3.2.4. Một số ví dụ (1) Mục tiêu: Học sinh có mong muốn tìm hiểu cụ thể về cấu trúc rẽ nhánh trong chương trình cụ thể. (2) Phương pháp/kĩ thuật dạy học: Nêu và giải quyết vấn đề. (3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân. (4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính. (5) Kết quả: Học sinh biết câu trúc rẽ nhánh viết thế nào trong chương trình Nội dung hoạt động Hoạt động của giáo viên Hoạt động cuả học sinh Nội dung (?) Xác định bài toán và xây dựng thuật toán? - Gọi các nhóm nhận xét xen kẽ. - Nhận xét, chốt nội dung, cộng điểm. - Chuyển sang Pascal các bước rẽ nhánh và (?) chuyển các bước đơn giản. - Nhận xét, chốt nội dung. (?) Xác định bài toán và xây dựng thuật toán? - Gọi các nhóm nhận xét xen kẽ. - Nhận xét, chốt nội dung, cộng điểm. - Chuyển sang Pascal các bước rẽ nhánh và (?) chuyển các bước đơn giản. - Nhận xét, chốt nội dung. - Tóm tắt nội dung tiết học. - Thảo luận làm bài. - Nhận xét, bổ sung. - Lắng nghe, ghi bài. - Quan sát và làm bài. - Lắng nghe, ghi bài. - Thảo luận làm bài. - Nhận xét, bổ sung. - Lắng nghe, ghi bài. - Quan sát và làm bài. - Lắng nghe, ghi bài. - Lắng nghe, ghi nhớ. 4. Một số ví dụ - VD1: Viết chương trình nhập vào 3 số nguyên a, b, c. Cho biết c có phải là tổng của a và b hay không? Var a, b, c: integer; begin write(“nhap a, b, c: ’); readln(a, b, c); if c=a+b then write(c, ‘ la tong’) else write(c,‘ khong la tong’); readln; end. - VD2: Viết chương trình giải phương trình bậc 1: ax + b = 0 Var a, b, x: integer; begin write(“nhap a, b: ’); readln(a, b); if a=0 then if b=0 then write(‘ptvsn’) else write(‘ptvn’) else begin x:=-b/a; write(‘ptcn‘,x); end; readln; end. 3.3. Hoạt động luyện tập, vận dụng (1) Mục tiêu: Giúp học sinh hiểu hơn về cấu trúc rẽ nhánh. (2) Phương pháp/kĩ thuật: Nêu và giải quyết vấn đề. (3) Hình thức tổ chức hoạt động: Làm việc cá nhân, thảo luận nhóm. (4) Phương tiện dạy học: SGK, Projector, máy tính. (5) Kết quả: Biết vận dụng cấu trúc đã học vào thực tế viết chương trình. Nội dung hoạt động 3.3.1. Hoạt động luyện tập - Hiểu nhu cầu của cấu trúc rẽ nhánh trong biểu diễn thuật toán. - Hiểu câu lệnh rẽ nhánh if-then ở 2 dạng: dạng thiếu và dạng đủ. - Hiểu cú pháp và sử dụng câu lệnh ghép trong viết chương trình. 3.3.2. Hoạt động vận dụng VD3. Viết chương trình giải phương trình bậc 2: ax2 + bx + c = 0 (a 0) 3.4. Hoạt động tìm tòi, mở rộng (1) Mục tiêu: Giúp học sinh có nhu cầu mở rộng thêm kiến thức của mình. (2) Phương pháp/kĩ thuật: Làm việc cá nhân, thảo luận nhóm. (3) Hình thức tổ chức hoạt động: Ngoài lớp học. (4) Phương tiện: SGK, máy tính. (5) Kết quả: Học sinh biết mở rộng các kiến thức của mình thông qua một dự án thực tế. Nội dung hoạt động - HS về nhà học bài, xem lại các ví dụ và cho thêm một số ví dụ khác, đọc và xây dựng sơ đồ tư duy cho bài 10. - Viết chương trình nhập vào một tháng bất kì trong năm. Cho biết tháng đó thuộc mùa nào (4 mùa: xuân, hạ, thu, đông). Thông báo nếu tháng nhập vào không hợp lệ. DUYỆT CỦA BGH GIÁO VIÊN SOẠN Lê Thị Lịnh