Giáo án Tự chọn Ngữ văn 8 cả năm

m v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: t©m tr¹ng ch¸n ghÐt cña con hæ trong c¶nh ngé bÞ tï h·m ë vên b¸ch thó, qua ®ã thÓ hiÖn kh¸t väng vÒ cuéc sèng tù do, cao c¶ ch©n thËt. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngưêi lóc bÊy giê. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lưît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ th¬. 2. Dµn ý a. Më bµi -ThÕ L÷ (1907- 1989) lµ nhµ th¬ tiªu biÓu cña phong trµo th¬ míi. Bµi th¬ Nhí rõng in trong tËp “MÊy vÇn th¬” lµ bµi th¬ tiªu biÓu cña «ng gãp phÇn më ®ưêng cho sù th¾ng lîi cña th¬ míi. b. Th©n bµi * Khæ 1 - T©m tr¹ng cña con hæ khi bÞ nhèt trong còi s¾t ư®ưîc biÓu hiÖn qua nh÷ng tõ ng÷: GÆm mét khèi c¨m hên trong còi s¾t, bÞ nhôc nh»n tï h·m, lµm trß l¹ m¾t, ®å ch¬i §ang ®îc tung hoµnh mµ giê ®©y bÞ giam h·m trong còi s¾t bÞ biÕn thµnh thø ®å ch¬i, nçi nhôc bÞ ë chung víi nh÷ng kÎ tÇm thưêng, thÊp kÐm, nçi bÊt b×nh. - Tõ “gËm”, “Khèi c¨m hên” (GËm = c¾n, d»n , Khèi = danh tõ chuyÓn thµnh tÝnh tõ) trùc tiÕp diÔn t¶ hµnh ®éng, vµ t thÕ cña con hæ trong còi s¾t ëư vưên b¸ch thó. C¶m xóc hên c¨m kÕt ®äng trong t©m hån, ®Ì nÆng, nhøc nhèi, kh«ng cã c¸ch nµo gi¶i tho¸t, ®µnh n»m dµi tr«ng ngµy th¸ng dÇn qua, bu«ng xu«i bÊt lùc - NghÖ thuËt t¬ng ph¶n gi÷a h×nh ¶nh bªn ngoµi bu«ng xu«i vµ néi t©m hên c¨m trong lßng cña con hæ thÓ hiÖn nçi ch¸n ghÐt cuéc sèng tï tóng, khao kh¸t tù do. *Khæ 2 - C¶nh s¬n l©m ngµy xa hiÖn nªn trong nçi nhí cña con hæ ®ã lµ c¶nh s¬n l©m bãng c¶, c©y giµ, tiÕng giã gµo ngµn, giäng nguån hÐt nói,thÐt khóc trêng ca d÷ déi... §iÖp tõ ''víi'', c¸c ®éng tõ chØ ®Æc ®iÓm cña hµnh ®éng gîi t¶ søc sèng m·nh liÖt cña nói rõng ®¹i ngµn, c¸i g× còng lín lao phi thêng, hïng vÜ, bÝ Èn chóa s¬n l©m hoµn toµn ngù trÞ - Trªn c¸i nÒn thiªn nhiªn ®ã, h×nh ¶nh chóa tÓ mu«n loµi hiÖn lªn víi t thÕ dâng d¹c, ®êng hoµng, lîn tÊm th©n ...Vên bãng ... ®Òu im h¬i. Tõ ng÷ gîi h×nh d¸ng, tÝnh c¸ch con hæ (giµu chÊt t¹o h×nh) diÔn t¶ c¶m xóc vÎ ®Ñp võa uy nghi, dòng m·nh võa mÒm m¹i, uyÓn chuyÓn cña chóa s¬n l©m. T©m tr¹ng hæ lóc nµy hµi lßng, tho¶ m·n, tù hµo vÒ oai vò cña m×nh * Khæ 3 - C¶nh rõng ë ®©y ®ưîc t¸c gi¶ nãi ®Õn trong thêi ®iÓm: ®ªm vµng, ngµy ma chuyÓn bèn phư¬ng ngµn, b×nh minh c©y xanh bãng géi, chiÒu lªnh l¸ng m¸u sau rõng thiªn nhiªn rùc rì, huy hoµng, tr¸ng lÖ - Gi÷a thiªn nhiªn Êy con hæ ®· sèng mét cuéc sèng ®Õ v¬ng: - Ta say måi ... tan- Ta lÆng ng¾m ...TiÕng chim ca ...- Ta ®îi chÕt ... ®iÖp tõ ''ta'': con hæ uy nghi lµm chóa tÓ. C¶nh th× chan hoµ ¸nh s¸ng, rén r· tiÕng chim, c¶nh th× d÷ déi. ... c¶nh nµo còng hïng vÜ, th¬ méng vµ con hæ còng næi bËt, kiªu hïng, lÉm liÖt. §¹i tõ “ta” ®ưîc lÆp l¹i ë c¸c c©u th¬ trªn thÓ hiÖn khÝ ph¸ch ngang tµng, lµm chñ, t¹o nh¹c ®iÖu r¾n rái, hµo hïng. - §iÖp ng÷, c©u hái tu tõ: nµo ®©u, ®©u nh÷ng, tÊt c¶ lµ dÜ v·ng huy hoµng hiÖn lªn trong nçi nhí ®au ®ín cña con hæ vµ khÐp l¹i b»ng tiÕng than u uÊt ''Than «i!”. Con hæ béc lé trùc tiÕp nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do cña chÝnh m×nh. *Khæ 4 - C¶nh vên b¸ch thó hiÖn ra díi c¸i nh×n cña con hæ chØ lµ hoa ch¨m, cá xÐn, lèi ph¼ng, c©y trång, gi¶i níc ®en gi¶ suèi ... m« gß thÊp kÐm, ... häc ®ßi b¾t chíc c¶nh ®¸ng ch¸n, ®¸ng khinh, ®¸ng ghÐt. TÊt c¶ chØ lµ ngêi t¹o, do bµn tay con ngêi söa sang, tØa tãt nªn nã rÊt ®¬n ®iÖu, nhµm tÎ, gi¶ dèi, tÇm thêng chø kh«ng ph¶i thÕ giíi cña tù nhiªn, m¹nh mÏ, bÝ hiÓm. - Giäng th¬ giÔu nh¹i, sö dông mét lo¹t tõ ng÷ liÖt kª liªn tiÕp, ng¾t nhÞp ng¾n, dån dËp thÓ hiÖn sù ch¸n chêng, khinh miÖt, ®¸ng ghÐt, tÊt c¶ chØ ®¬n ®iÖu, nhµn tÎ kh«ng thay ®æi, gi¶ dèi, nhá bÐ, v« hån. - C¶nh vên b¸ch thó tï tóng ®ã chÝnh lµ thùc t¹i x· héi ®ư¬ng thêi ®ưîc c¶m nhËn bëi nh÷ng t©m hån l·ng m¹n. Th¸i ®é ngao ng¸n, ch¸n ghÐt cao ®é ®èi víi c¶nh vên b¸ch thó cña con hæ còng chÝnh lµ th¸i ®é cña hä ®èi víi x· héi. T©m tr¹ng ch¸n chưêng cña hæ còng lµ t©m tr¹ng cña nhµ th¬ l·ng m¹n vµ cña ngưêi d©n ViÖt Nam mÊt níc trong hoµn c¶nh n« lÖ nhí l¹i thêi oanh liÖt chèng ngo¹i x©m cña d©n téc * Khæ 5 - GiÊc méng ngµn cña con hæ híng vÒ mét kh«ng gian oai linh, hïng vÜ, thªnh thang nhng ®ã lµ kh«ng gian trong méng (n¬i ta kh«ng cßn ®îc thÊy bao giê) - kh«ng gian hïng vÜ. §ã lµ nçi nhí tiÕc cuéc sèng tù do. §ã còng lµ kh¸t väng gi¶i phãng cña ngêi d©n mÊt nưíc.§ã lµ nçi ®au bi kÞch. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh kh¸t väng ®îc sèng ch©n thËt, cuéc sèng cña chÝnh m×nh, trong xø së cña chÝnh m×nh. §ã lµ kh¸t väng gi¶i phãng, kh¸t väng tù do. c. KÕt bµi - Bµi th¬ trµn ®Çy c¶m høng l·ng m¹n: m¹ch c¶m xóc s«i næi, cuån cuén tu«n trµo thÓ hiÖn t©m tr¹ng ch¸n ghÐt cña con hæ trong c¶nh ngé bÞ tï h·m ë vưên b¸ch thó, qua ®ã thÓ hiÖn kh¸t väng vÒ cuéc sèng tù do, cao c¶ ch©n thËt. §ã còng lµ t©m tr¹ng cña thÕ hÖ con ngưêi lóc bÊy giê. 3. ViÕt bµi 4.§äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, hưíng dÉn TuÇn 22 Ngµy so¹n: 04/10/2012 Tiết 41 + 42 : CÂU NGHI VẤN . QUÊ HƯƠNG . A. Môc tiªu cÇn ®¹t: - ¤n tËp l¹i kiÕn thøc vÒ c©u nghi vÊn - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Quª hư¬ng B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung ? ThÕ nµo lµ c©u nghi vÊn? C¸c chøc n¨ng cña c©u nghi vÊn? §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ “Quª hư¬ng” cña TÕ Hanh? HS dùa vµo kiÕn thøc ®ưîc t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau HS dùa vµo kiÕn thøc ®ưîc t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 1. Bµi tËp 1 - C©u nghi vÊn lµ c©u cã c¸c tõ nghi vÊn, cã chøc n¨ng chÝnh lµ dïng ®Ó hái, khi viÕt thưêng kÕt thóc b»ng dÊu hái. +Nã ë ®©u ? +TiÕng ta ®Ñp nh thÕ nµo? +Ai biÕt ? +Nã t×m g× ? +C¸ b¸n ë ®©u ? - Trong nhiÒu truêng hîp, c©u nghi vÊn kh«ng dïng ®Ó hái mµ dïng ®Ó cÇu khiÕn, kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh, ®e do¹, béc lé t/c c¶m xócvµ kh«ng cÇn ngưêi ®èi tho¹i tr¶ lêi. - NÕu kh«ng dïng ®Ó hái th× trong mét sè trưêng hîp, c©u nghi vÊn cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than, dÊu chÊm, dÊu chÊm löng. 2. Bµi tËp 2 *.T×m hiÓu ®Ò - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Víi nh÷ng vÇn th¬ b×nh dÞ mµ gîi c¶m, bµi th¬ Quª hư¬ng cña TH ®· vÏ lªn mét bøc tranh t¬i s¸ng vÒ mét lµng quª miÒn biÓn, trong ®ã næi bËt lªn h/a khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ngưêi d©n lµng chµi vµ sinh ho¹t lao ®éng lµng chµi. Bµi th¬ cho ta thÊy t/c quª hư¬ng trong s¸ng tha thiÕt cña nhµ th¬. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lưît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ th¬. *. Dµn ý a. Më bµi - Giíi thiÖu vÒ bµi th¬ vµ néi dung chÝnh b. Th©n bµi 1 H×nh ¶nh quª hư¬ng a. Giíi thiÖu chung vÒ lµng quª - H/a quª h’¬ng ®îc t¸c gi¶ giíi thiÖu: lµm nghÒ chµi líi, nưíc bao v©y ... s«ng. C¸ch giíi thiÖu rÊt tù nhiªn b×nh dÞ vÒ nghÒ nghiÖp vµ vÞ trÝ ®Þa lÝ cña lµng ta thÊy ®©y lµ mét lµng chµi ven biÓn. b. C¶nh ®oµn thuyÒn ra kh¬i ®¸nh c¸ - §oµn thuyÒn ®¸nh c¸ ra kh¬i trong khung c¶nh: trêi trong, giã hång => mét buæi s¸ng ®Ñp trêi høa hÑn mét chuyÕn ra kh¬i ®Çy th¾ng lîi. -Trªn ®ã næi bËt lµ h/a chiÕc thuyÒn vµ c¸nh buåm, chiÕc thuyÒn ®ưîc diÔn t¶ thËt Ên tưîng: ChiÕc thuyÒn nhÑ .m· Ph¨ng m¸i..giang khÝ thÕ b¨ng tíi dòng m·nh lµm to¸t lªn mét søc sèng m¹nh mÏ, mét vÎ ®Ñp hïng tr¸ng ®Çy hÊp dÉn. - C¸nh buåm ®ưîc t¸c gi¶ so s¸nh, nh©n ho¸: giư¬ng to nhưgiã. Sù c¶m nhËn tinh tÕ, cïng sù liªn tưëng ®éc ®¸o c¸nh buåm c¨ng hiÖn lªn víi mét vÎ ®Ñp l·ng m¹n, bÊt ngê, h/a c¸nh buåm tr¾ng c¨ng giã biÓn kh¬i quen thuéc bçng trë lªn lín lao, thiªng liªng vµ rÊt th¬ méng. TH như nhËn ra ®ã chÝnh lµ biÓu tưîng cña linh hån lµng chµi. Nhµ th¬ võa vÏ chÝnh x¸c c¸i h×nh võa c¶m nhËn ®ưîc c¸i hån cña sù vËt. c. C¶nh ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ - D©n lµng ®ãn ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ trong kh«ng khÝ ån µo, tÊp nËp => c¶nh ®«ng vui n¸o nhiÖt .C¶nh lµng chµi ®ãn ®oµn thuyÒn c¸ trë vÒ lµ bøc tranh sinh ®éng, n¸o nhiÖt, ®Çy ¾p niÒm vui vµ sù sèng vµ hä nh thÇm c¶m ¬n trêi biÓn ®· cho ngưêi d©n lµng chµi trë vÒ an toµn vµ c¸ ®Çy ghe - Ngưêi d©n lµng chµi ®îc miªu t¶ víi lµn da ng¨m r¸m n¾ng, th©n .vÞ xa x¨m.Víi bót ph¸p võa t¶ thùc võa s¸ng t¹o ®éc ®¸o, ngưêi lao ®éng lµng chµi thËt ®Ñp víi nưíc da nhuém n¾ng giã, th©n h×nh v¹m vì thÊm ®Ëm vÞ mÆn mßi, nång to¶ vÞ xa x¨m cña biÓn, trë nªn cã tÇm vãc phi thưêng. - Con thuyÒn sau chuyÕn ®i vÊt v¶ ®ưîc t¸c gi¶ miªu t¶: im n»m, nghe vá. NghÖ thuËt nh©n ho¸ miªu t¶ con thuyÒn cã hån như mét phÇn sù sèng lao ®éng cña lµng chµi. Con thuyÒn còng gièng như con ngưêi sau mét chuyÕn ra kh¬i ®Çy mÖt mái, nã n»m nghØ ngư¬i vµ c¶m nhËn vÞ mÆn mßi cña biÓn kh¬i ®ang lan to¶ trong thí vá - Ngưêi viÕt cã t©m hån tinh tÕ, tµi hoa vµ nhÊt lµ cã tÊm lßng g¾n bã s©u nÆng víi quª hư¬ng 2. Nçi nhí quª hư¬ng(khæ cuèi) - Xa quª nhưng t¸c gi¶ “lu«n nhí” quª hư¬ng. Lèi biÓu c¶m trùc tiÕp béc lé nçi nhí ch©n thµnh, tha thiÕt cña nhµ th¬ nªn lêi th¬ gi¶n dÞ, tù nhiªn. - Nhí vÒ quª hư¬ng t¸c gi¶ nhí vÒ: Nhí mµu nưíc .v«i.Nhí con qu¸ ®Æc biÖt lµ vÒ ''c¸i mïi nång mÆn''. Dï ®i xa, ®øa con hiÕu th¶o cña quª hư¬ng lu«n tëng nhí ''mïi nång mÆn'' ®Æc trng cña quª hư¬ng - §ã lµ h¬ng vÞ riªng ®Çy quyÕn rò, mïi riªng cña lµng biÓn rÊt ®Æc trưng... * Quª h¬ng lµ nçi nhí thưêng trùc trong t©m hån t¸c gi¶, «ng lu«n nhí tíi nh÷ng h/a th©n thuéc trong cuéc sèng cña ngưêi d©n lµng chµi. c. KÕt bµi - Kh¸i qu¸t l¹i gi¸ trÞ néi dung vµ nghÖ thuËt 3. ViÕt bµi a. Më bµi - TH cã mÆt trong phong trµo th¬ míi víi nh÷ng bµi th¬ mang nÆng nçi buån vµ t/y quª h¬ng ®Êt nưíc. ''Quª hư¬ng'' lµ bµi th¬ ®ưîc in trong tËp ''Hoa niªn'' xuÊt b¶n n¨m 1945 më ®Çu cho nguån c¶m høng lín trong suèt ®êi th¬ TÕ Hanh. b. Th©n bµi c. KÕt bµi Víi nh÷ng vÇn th¬ b×nh dÞ mµ gîi c¶m, bµi th¬ Quª hư¬ng cña TH ®· vÏ lªn mét bøc tranh t¬i s¸ng vÒ mét lµng quª miÒn biÓn, trong ®ã næi bËt lªn h/a khoÎ kho¾n, ®Çy søc sèng cña ngưêi d©n lµng chµi vµ sinh ho¹t lao ®éng lµng chµi. Bµi th¬ cho ta thÊy t/c quª hư¬ng trong s¸ng tha thiÐt cña nhµ th¬. 4.§äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, hưíng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc Khi con tu hó Ngµy so¹n: TUẦN 22+ 23 : TIẾT 43, 44,45,46 : LUYỆN KĨ NĂNG CẢM THỤ VĂN HỌC A. Môc tiªu cÇn ®¹t: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Khi con tu hó .Tức cảnh Pac Bó . B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ “Khi con tu hó” cña Tè H÷u? HS dùa vµo kiÕn thøc ®ưîc t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 1.T×m hiÓu ®Ò - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngưêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lưît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng khæ th¬. 2. Dµn ý a. Më bµi - Tè H÷u ®îc coi lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. Bµi th¬ Khi con tu hó ®îc viÕt trong nhµ lao Thõa Phñ(HuÕ) khi t¸c gi¶ ®ư¬ng ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, míi bÞ b¾t giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc xóc, hưíng tíi cuéc sèng bªn ngoµi b. Th©n bµi - C¶nh mïa hÌ ®ưîc t¸c gi¶ gîi ra b»ng ©m thanh cña tiÕng tu hó - tiÕng chim ®Æc trng b¸o hiÖu hÌ vÒ - TiÕng chim tu hó ®· thøc dËy trong t©m hån ngêi chiÕn sÜ trÎ trong tï mét khung c¶nh mïa hÌ ®Ñp víi tiÕng ve kªu r©m ran trong vưên c©y, lóa chiªm chÝn vµng trªn c¸nh ®ång, bÇu trêi cao réng víi c¸nh diÒu chao lîn, §©y lµ mïa hÌ rén r· ©m thanh, rùc rì mµu s¾c vµ hư¬ng vÞ ngät ngµo, bÇu trêi kho¸ng ®¹t tù doCuéc sèng thanh b×nh ®ang sinh s«i, n¶y në, ngät ngµo trµn trÒ nhùa sèng ®ang s«i ®éng trong t©m hån ngưêi tï. Nhng tÊt c¶ ®Òu trong t©m tưëng. - Nhµ th¬ ®· ®ãn nhËn mïa hÌ b»ng thÝnh gi¸c, b»ng t©m tưëng, b»ng søc m¹nh cña t©m hån nång nhiÖt víi t×nh yªu cuéc sèng tù do:“Ta nghelßng”.ChÝnh v× thÕ nhµ th¬ ngưêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong tï cã t©m tr¹ng ngét ng¹t: Mµ ch©n tan «i. Ngét uÊt th«i. NhÞp th¬ 6/2; 3/3, ®éng tõ m¹nh (®¹p tan phßng, chÕt uÊt), sö dông nhiÒu th¸n tõ («i, th«i, lµm sao) ta c¶m nhËn ®îc t©m tr¹ng ngét ng¹t uÊt øc cao ®é, khao kh¸t tho¸t c¶nh tï ngôc trë vÒ víi cuéc sèng tù do ë bªn ngoµi. - Më ®Çu vµ kÕt thóc bµi th¬ ®Òu cã tiÕng chim tu hó. TiÕng chim tu hó ë ®Çu bµi lµ tiÕng chim b¸o hiÖu hÌ vÒ mét mïa hÌ trµn ®Çy søc sèng vµ tù do.TiÕng chim tu hó ë cuèi bµi l¹i khiÕn cho ngêi chiÕn sÜ ®ang bÞ giam c¶m thÊy hÕt søc ®au khæ, bùc béi t©m hån ®ang ch¸y lªn kh¸t väng sèng tù do. * TiÕng chim lµ tiÕng gäi tha thiÕt cña tù do, cña thÕ giíi sù sèng ®Çy quyÕn rò, th«i thóc giôc gi· muèn ngưêi tï vît ngôc ra ngoµi víi c/s tù do. c. KÕt bµi - Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy 3. ViÕt bµi a. Më bµi - Tè H÷u ®ưîc coi lµ l¸ cê ®Çu cña th¬ ca c¸ch m¹ng vµ kh¸ng chiÕn. Bµi th¬ Khi con tu hó ®ưîc viÕt trong nhµ lao Thõa Phñ(HuÕ) khi t¸c gi¶ ®ư¬ng ho¹t ®éng c¸ch m¹ng, míi bÞ b¾t giam (7/1939) thÓ hiÖn t©m tr¹ng bøc xóc, hưíng tíi cuéc sèng bªn ngoµi b. Th©n bµi c. KÕt bµi - Khi con tu hó cña TH lµ bµi th¬ lôc b¸t gi¶n dÞ, thiÕt tha, thÓ hiÖn s©u s¾c lßng yªu cuéc sèng vµ niÒm kh¸t khao tù do ch¸y báng cña ngưêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng trong c¶nh tï ®Çy. 4.§äc vµ ch÷a bµi Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung §Ò bµi: C¶m nhËn cña em vÒ bµi th¬ “Tøc c¶nh P¸c Bã” cña HCM? HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau HS dùa vµo kiÕn thøc ®ưîc t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 2. Bµi tËp 2 *.T×m hiÓu ®Ò - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: Tøc c¶nh P¸c Bã cho thÊy tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi Ngưêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui lín. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lưît ph©n tÝch bµi th¬ theo tõng c©u th¬. 2. Dµn ý a. Më bµi - HCM (1890- 1969) quª ë lµng Kim Liªn – Nam §µn – NghÖ An, lµ nhµ l·nh tô vÜ ®¹i, nhµ th¬ lín, nhµ CM cña d©n téc VN. Bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã ra ®êi trong thêi gian B¸c sèng vµ lµm viÖc t¹i hang P¸c Bã – Cao B»ng (2/1941). Bµi th¬ t¶ c¶nh sinh ho¹t, lµm viÖc vµ c¶m nghÜ cña B¸c trong nh÷ng ngµy H§CM gian khæ ë P¸c Bã. b. Th©n bµi - C©u th¬ 1 sö dông phÐp ®èi vÒ kh«ng gian vµ ®èi vÒ thêi gian, ng¾t nhÞp 4/3 sãng ®«i t¹o c¶m gi¸c nhÞp nhµng gióp ta hiÓu vÒ cuéc sèng cña B¸c. §ã lµ cuéc sèng hµi hoµ th th¸i, ung dung hoµ ®iÖu víi nhÞp sèng cña nói rõng. - C©u th¬ 2 nãi vÒ chuyÖn ¨n cña B¸c ë P¸c Bã. Thøc ¨n chñ yÕu lµ ch¸o bÑ, rau m¨ng. §©y lµ nh÷ng thøc ¨n cã s½n hµng ngµy trong b÷a ¨n cña B¸c. Giäng ®iÖu ®ïa vui: lư¬ng thùc, thùc phÈm ë ®©y ®Çy ®ñ vµ d thõa. B÷a ¨n cña B¸c thËt ®¹m b¹c gi¶n dÞ mµ chan chøa t×nh c¶m ®ã lµ toµn lµ s¶n vËt cña thiªn nhiªn ban tÆng cho con ngưêi. §ã còng lµ niÒm vui cña ngưêi chiÕn sÜ CM lu«n g¾n bã víi cuéc sèng cña thiªn nhiªn - C©u th¬ 3 nãi vÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña B¸c. B¸c lµm viÖc bªn bµn ®¸ ch«ng chªnh rÊt gi¶n dÞ, ®¬n s¬. H×nh tưîng ngưêi chiÕn sÜ ®îc kh¾c ho¹ thËt næi bËt võa ch©n thùc võa sinh ®éng l¹i võa nh cã mét tÇm vãc lín lao, mét tư thÕ uy nghi, lång léng, gièng như mét bøc tưîng ®µi vÒ vÞ l·nh tô CM. HCM ®ang dÞch sö §¶ngCéng s¶n Liªn X« lµm tµi liÖu huÊn luyÖn c¸n bé ®ång thêi chÝnh lµ xoay chuyÓn lÞch sö VN. - C©u th¬ thø 3 lµ suy nghÜ cña B¸c vÒ cuéc ®êi c¸ch m¹ng. §ã lµ cuéc sèng gian khæ nhưng lµ niÒm vui gi÷a chèn nói rõng – cuéc ®êi “ sang” - sang träng giµu cã. §ã lµ TT, cuéc ®êi lµm CM lÊy lý tưëng cøu nưíc lµm lÏ sèng kh«ng hÒ bÞ gian khæ khuÊt phôc. Cuéc ®êi CM cña B¸c thËt gian khæ nhng B¸c thÊy ®ã lµ niÒm vui cña ngưêi chiÕn sÜ CM gi÷a chèn l©m tuyÒn. B¸c lµ ngưêi CM sèng l¹c quan tù tin yªu ®êi. c. KÕt bµi - lµ bµi th¬ tø tuyÖt b×nh dÞ pha lÉn giäng ®ïa vui Tøc c¶nh P¸c Bã cho thÊy tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi Ngêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui lín. 3. ViÕt bµi a. Më bµi - HCM (1890- 1969) quª ë lµng Kim Liªn – Nam §µn – NghÖ An, lµ nhµ l·nh tô vÜ ®¹i, nhµ th¬ lín, nhµ CM cña d©n téc VN. Bµi th¬ Tøc c¶nh P¸c Bã ra ®êi trong thêi gian B¸c sèng vµ lµm viÖc t¹i hang P¸c Bã – Cao B»ng (2/1941). Bµi th¬ t¶ c¶nh sinh ho¹t, lµm viÖc vµ c¶m nghÜ cña B¸c trong nh÷ng ngµy H§CM gian khæ ë P¸c Bã. b. Th©n bµi c. KÕt bµi - Tøc c¶nh P¸c Bã lµ bµi th¬ tø tuyÖt b×nh dÞ pha lÉn giäng ®ïa vui, cho thÊy tinh thÇn l¹c quan, phong th¸i ung dung cña BH trong cuéc sèng CM gian khæ ë P¸c Bã.Víi Ngưêi lµm CM vµ sèng hoµ hîp víi thiªn nhiªn lµ niÒm vui lín. 4.§äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, hưíng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi, - chuÈn bÞ «n tËp c¸c kiÕn thøc cña bµi Ng¾m tr¨ng, §i ®ưêng Buæi 23 A. Môc tiªu cÇn ®¹t: - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ c©u cÇu khiÕn - ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc vµ rÌn kÜ n¨ng c¶m thô v¨n qua bµi Ng¾m tr¨ng, §i ®êng B. ChuÈn bÞ: ThÇy: C¸c d¹ng bµi tËp Trß: ¤n tËp C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc: 1. KiÓm tra: sù chuÈn bÞ 2. ¤n tËp Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Néi dung Ca1 ? ThÕ nµo lµ c©u cÇu khiÕn? Cho VD? §Ò bµi: Ph©n tÝch bµi th¬ Ng¾m tr¨ng, §i ®êng cña HCM ®Ó thÊy phong th¸i ung dung, tinh thÇn l¹c quan cña ngêi chiÕn sÜ cm? HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m hiÓu ®Ó lËp dµn bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n sau HS dùa vµo kiÕn thøc ®îc t×m hiÓu ®Ó viÕt bµi ®¶m b¶o c¸c ý c¬ b¶n trong dµn bµi GV gäi mét sè HS ®äc bµi vµ cïng nhËn xÐt, ch÷a bµi hoµn chØnh 1. Bµi tËp 1 - C©u cÇu khiÕn lµ c©u cã nh÷ng tõ cÇu khiÕn nh: h·y, ®õng, chínµohay ng÷ ®iÖu cÇu khiÕn, dïng ®Ó yªu cÇu, ra lÖnh, khuyªn b¶o - Khi viÕt c©u cÇu khiÕn thêng kÕt thóc b»ng dÊu chÊm than, nhng khi ý kiÕn kh«ng ®îc nhÊn m¹nh th× cã thÓ kÕt thóc b»ng dÊu chÊm. VD a. Th«i ®õng lo l¾ng – khuyªn b¶o. b. Cø vÒ ®i. – yªu cÇu. c. §i th«i con. – yªu cÇu 2. Bµi tËp 2 *.T×m hiÓu ®Ò - ThÓ lo¹i: C¶m thô t¸c phÈm v¨n häc - Néi dung cÇn lµm s¸ng tá: lµ bµi th¬ tø tuyÖt gi¶n dÞ mµ hµm sóc Ng¾m tr¨ng cho thÊy t/y thiªn nhiªn ®Õn say mª vµ phong th¸i ung dung cña BH ngay c¶ trong c¶nh ngôc tï khæ t¨m tèi. §i ®êng mang ý nghÜa t tëng s©u s¾c, tõ viÖc ®i ®êng nói ®· gîi ra mét ch©n lÝ ®êng ®êi : vît qua gian lao chång chÊt sÏ tíi th¾ng lîi vÎ vang. - C¸ch lµm: ph©n tÝch c¸c yÕu tè NT lµm s¸ng tá ND. LÇn lît ph©n tÝch bµi th¬ 2. Dµn ý a. Më bµi - Tõ th¸ng 8- 1942 ®Õn th¸ng 9-1943, B¸c Hå bÞ chÝnh quyÒn TGT b¾t giam trong c¸c nhµ lao tØnh Qu¶ng T©y. Trong bãng tèi cña lao tï, Ngêi ®· viÕt ra nh÷ng dßng ¸nh s¸ng. §ã lµ nh÷ng dßng th¬ trong NhËt kÝ trong tï. Ng¾m tr¨ng, §i ®êng lµ hai bµi th¬ tiªu biÓu cña tËp th¬ cho thÊy phong th¸i ung dung, tinh thÇn l¹c quan cña ngêi chiÕn sÜ cm. b. Th©n bµi * Ng¾m tr¨ng - BH ng¾m tr¨ng trong mét hoµn c¶nh hÕt søc ®Æc biÖt: trong tï ngôc. BËc tao nh©n mÆc kh¸ch thëng thøc tr¨ng ®ang trong c¶nh tï ngôc bÞ ®µy ®o¹ v« cïng cùc khæ. Kh«ng víng bËn víi vËt chÊt tÇm thêng mµ vÉn hoµ lßng m×nh ®Ó ng¾m tr¨ng. - C©u th¬ thø 2 Võa ®Ó hái võa ®Ó béc lé c¶m xóc cña t¸c gi¶ tríc c¶nh ®ªm tr¨ng ®Ñp. cã c¸i xèn xang bèi rèi rÊt nghÖ sÜ cña HCM tríc c¶nh ®ªm tr¨ng qu¸ ®Ñp. Chøng tá Ngêi yªu thiªn nhiªn mét c¸ch say ®¾m nªn ®· rung ®éng tríc c¶nh ®ªm tr¨ng ®Ñp dï lµ trong tï ngôc.- C¶m xóc xao xuyÕn cña nhµ th¬, kh«ng cÇm ®îc lßng tríc c¶nh tr¨ng ®Ñp. - BÊt chÊp mäi khã kh¨n thiÕu thèn Ngêi ®· th¶ t©m hån m×nh ra ngoµi cöa s¾t cña nhµ tï ®Ó t×m ®Õn ng¾m tr¨ng tøc lµ ®Ó giao hoµ víi thiªn nhiªn. - VÇng tr¨ng còng vît ra qua song cöa s¾t cña nhµ tï ®Ó ®Õn víi nhµ th¬. C¶ Ngêi vµ tr¨ng chñ ®éng t×m ®Õn nhau giao hoµ víi nhau. Ngêi chñ ®éng ®Õn víi tr¨ng, tr¨ng chñ ®éng t×m ®Õn víi Ngêi Dêng nh hä ®· trë thµnh tri ©m tri kØ víi nhau. => B¸c rÊt yªu thiªn nhiªn vµ g¾n bã víi thiªn nhiªn. * §i ®êng - Giäng suy ngÉm, nhÞp 4/3.Võa ®i hÕt nói nµy l¹i ®Õn mét líp nói kh¸c cø thÕ khã kh¨n chång chÊt khã kh¨n, gian lao liªn tiÕp gian lao.khã kh¨n gian khæ dêng nh lµ bÊt tËn. - C©u th¬ më ra ý nghÜa chñ ®¹o cña bµi th¬ ®ã lµ nçi gian lao cña ngêi ®i ®êng. §ã lµ suy ngÉm thÊm thÝa rót ra tõ bao cuéc ®i ®êng ®Çy khæ ¶i cña nhµ th¬. - giäng ®iÖu khÈn tr¬ng thanh tho¸t h¬n, mäi gian lao ®· kÕt thóc, lïi vÒ phÝa sau, ngêi ®i ®êng lªn ®Õn ®Ønh cao chãt vãt lµ lóc gian lao nhÊt nhng ®ång thêi còng lµ lóc mäi khã kh¨n võa kÕt thóc, ngêi ®i ®êng ®· ®øng trªn cao ®iÓm tét cïng. - C¶ mét chÆng ®êng gian lao ®· kÕt thóc, h/a nh©n vËt tr÷ t×nh kh«ng cßn lµ ngêi ®i ®êng nói v« cïng cùc khæ tríc m¾t sau lng ®Òu lµ nói non, mµ ®· trë thµnh ngêi kh¸ch du lÞch ®· ®i ®Õn ®îc vÞ trÝ cao nhÊt ®Ó tha hå thëng ngo¹n phonh c¶nh nói non hïng vÜ bao la tr¶i ra tríc m¾t. - C©u th¬ diÔn t¶ sù vui síng ®Æc biÖt bÊt ngê ®ã lµ h¹nh phóc v« cïng lín lao cña ngêi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng hoµn toµn th¾ng lîi qua bao gian khæ hi sinh. C©u th¬ thÊp tho¸ng hiÖn ra h/a con ngêi ®øng trªn ®Ønh cao th¾ng lîi víi t thÕ lµm chñ thiªn nhiªn. c. KÕt bµi - lµ bµi th¬ tø tuyÖt gi¶n dÞ mµ hµm sóc Ng¾m tr¨ng cho thÊy t/y thiªn nhiªn ®Õn say mª vµ phong th¸i ung dung cña BH ngay c¶ trong c¶nh ngôc tï khæ t¨m tèi. §i ®êng mang ý nghÜa t tëng s©u s¾c, tõ viÖc ®i ®êng nói ®· gîi ra mét ch©n lÝ ®êng ®êi : vît qua gian lao chång chÊt sÏ tíi th¾ng lîi vÎ vang. 3. ViÕt bµi 4.§äc vµ ch÷a bµi 3. Cñng cè, híng dÉn vÒ nhµ: - Häc bµi - ¤n tËp c©u trÇn thuËt, c©u phñ ®Þnh, chiÕu dêi ®«. TuÇn 25 Ngµy so¹n: 18/2/09 Ngµy d¹y: Buæi 24 A. Môc tiªu Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: Buæi 3 Câu 1: Em hãy cho biết hậu qủa của việc gia tăng dân số một cách nhanh chóng như hiện nay?(1đ) Câu 2: Em hãy nêu ra nét tương phản giữa hai nhân vật Đôn Ki- hô- tê và Xan- chô- pan- xa. Trong văn bản “Đánh nhau với cối xay gió”của nhà văn Xéc- van- tét.(1đ ) Câu 3: Nêu công dụng của dấu ngoặc đơn. ( 0,5đ) Câu 4: Lấy một ví dụ và chỉ ra công dụng của dấu ngoặc đơn .(1đ) Câu 5: Hãy nêu các phương pháp thuyết minh?(0,5đ) Câu 6: Em hãy giới thiệu về con vật nuôi mà em yêu thích cho mọi người được biết.(6 đ) ĐÁP ÁN Câu 1: (1đ) Thiếu đất sản xuất, kinh tế, văn hóa chậm phát triển,chất lượng cuộc sống giảm xúc,tệ nạn xã hội phát triển. Câu 2: (1đ) *Đôn ki- hô- tê * Xan- chô- pan- xa - Gầy và cao lênh khênh - Béo, lùn - Nhà quý tộc nghèo - Người nông dân nghèo - Dũng cảm - Nhát gan - Mê truyện hiệp sĩ => hoang tưởng - Thực dụng Câu 3: (0,5đ) Dấu ngoặc đơn dùng để đánh dấu phần chú thích ( giải thích, thuyết minh, bổ sung thêm)  ĐỀ 4 Câu 1: (1đ) Phân tích thành phần chính(C-V) của các câu sau: a. Lòng tôi càng thắt lại, khoé mắt tôi đã cay cay. b. Lão chửi yêu nó và lão nói với nó như nói với một đứa cháu. Câu 2 : (3đ) : Vì sao chiếc lá cụ Bơ men vẽ được xem là một kiệt tác . Câu 3 : (6đ) : Em hãy viết bài văn thuyết minh về tác hại thuốc lá. V. HƯỚNG DẪN CHẤM, BIỂU ĐIỂM Câu 1: (1đ) Phân tích: Mỗi câu đúng cho 0.5đ Lòng tôi/ càng thắt lại, khóe mắt tôi/ đã cay cay.  C1 V1 C2 V2 - Lão /chửi yêu nó (và) lão /nói với nó như nói với một đứa cháu. C1 V1 C2 V2 Câu 2:  - Vì chiếc lá sinh động,giống thật,tạo ra sức mạnh ,khơi dậy sự sống cho Giôn-xi - Được vẽ bằng tình yêu thương của cụ Bơ-men. - Được vẽ trong một hoàn cảnh, điều kiện hết sức đặc biệt  - ........................ Câu 3 : 1. Mở bài: - Nêu khái quát tác hại của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe của con người 2.Thân bài: -Nhận định về những tác hại nghiêm trọng của việc hút thuốc lá đối với sức  khỏe con người. -Lần lượt phân tích và giải thích từng tác hại của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe của con người (gây ho, viêm phế quản , viêm phổi,ho lao, nhồi  máu cơ tim ,ung thư.....). -Nêu những bình luận,đánh giá( theo hướng phê phán gay gắt) của cá nhân đối với tệ nạn hút thuốc lá ở môi trường sống xung quanh mình( gia đình, khu phố,làng xóm,ở địa phương...). 3. Kết bài: Khẳng định quan điểm cá nhân về tác hại của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe của con người. ĐỀ 5 A.Văn –Tiếng Việt (3 điểm) Câu 1: Viết đoạn văn tóm tắt truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao trong khoản 5- 10 dòng ?(2đ) Câu2: Tìm biện pháp nghệ thuật nói quá trong hai câu thơ sau và cho biết tác dụng của nó?(1đ) “Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế Mở miệng cười tan cuộc oán thù” (Phan Bội Châu) B.Tập Làm Văn:(7điểm) Hãy thuyết minh con trâu ở làng quê Việt Nam. ĐỀ 6 Câu 1(3 điểm): Cho đoạn văn sau: “ Này! Ông giáo ạ! Cái giống nó cũng khôn! Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử nhìn tôi như muốn bảo tôi rằng: “ A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như hế này à?”. Thì ra tôi già bằng này tuổi đầu rôì còn đánh lừa một con chó, nó không ngờ tôi nỡ tâm lừa nó!” ( Lão Hạc - Nam Cao) Xác đ