Giáo án Vật lý 7 Bài 21: Sơ đồ mạch điện – chiều dòng điện

Bài 21 . SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN–CHIỀU DÒNG ĐIỆN I.Mục tiêu: 1. Kiến thức: Nêu được quy ước về chiều dòng điện 2.Kỹ năng:vẽ được sơ đồ của một mạch điện đơn giản đã được mắc sẵn bằng các kí hiệu đã được quy ước. Mắc đúng một mạch điện đơn giản theo sơ đồ đã cho Biểu diễn đúng bằng mũi tên chiều dòng điện chạy trong sơ đồ mạch điện cũng như chỉ đúng chiều dòng điện chạy trong mạch điện thực Mắc các mạch điện đơn giản 3.Thái độ: Nghiêm túc, cẩn thận, trung thực trong hợp tác nghiên cứu . Thói quen sử dụng điện an toàn 4. Định hướng phát triển năng lực: -Năng lực sử dụng ngôn ngữ vật lý. -Năng lực tự học, tự nghiên cứu. -Năng lực giải quyết vấn đề. -Năng lực tư duy. II./ Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: 1.Chuẩn bị của giáo viên: Cả lớp: Bảng kí hiệu một số bộ phận mạch điện, hình 21.2, hình 19.3 và 1 vài sơ đồ mạch điện Các bảng phụ ghi câu hỏi, 1 đèn pin loại ống tròn có lắp sẵn pin Mỗi nhóm: 1 bảng điện, 1 nguồn điện, 1 bóng đèn pin 1 công tắc 1, dây dẫn điện 2.Chuẩn bị của học sinh: Sách giáo khoa, vở ghi, bút, thước. Đã đọc trước bài ở nhà. III./ Tiến trình bài dạy: Ổn định lớp: (1’) Kiểm tra bài cũ, đặt vấn đề vào bài mới: (4’) * Kiểm tra bài cũ: GV. Nêu câu hỏi gọi học sinh trả lời - GV: Hãy nêu bản chất của dòng điện trong kim loại? Hãy sử dụng mũi tên để điền vào hình vẽ để chỉ chiều chuyển động có hướng của các electron tự do trong mạch điện sau. (hình 20.4) * Yêu cầu trả lời: - HS: Dòng điện trong kim loại là dòng các êlectron tự do dịch chuyển có hướng. Hs vẽ chiều chỉ dòng dịch chuyển của các electron. GV chốt lại: - Dòng điện trong kim loại là dòng các êlectron tự do dịch chuyển có hướng. - Dòng chuyển dời có hướng của các hạt electron từ cực âm của nguồn điện qua dây dẫn, qua các thiết bị điện đến cực dương nguồn điện. * Đặt vấn đề: + GV: Trong khoa học và kĩ thuật người ta mô tả mạch điện bằng sơ đồ và từ sơ đồ có thể lắp ráp thành mạch điện tương ứng. Vậy mô tả mạch điện bằng sơ đồ như thế nào? Thì chúng ta cùng tìm hiểu trong tiết học này. Bài 21 . SƠ ĐỒ MẠCH ĐIỆN–CHIỀU DÒNG ĐIỆN 3./ Dạy nội dung bài mới . Hoạt động của thầy và trò ghi bảng Hoạt động 1: Sử dụng các kí hiệu để vẽ sơ đồ mạch điện và mắc mạch điện theo sơ đồ (20’) -GV bên phải là một mạch điện thực tế và bên trái là sơ đồ mạch điện của nó. Vậy thì mạch điện được mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ mạch điện ta có thể lắp được mạch điện tương ứng. - GV Như các em thấy thì để biểu thị một mạch điện đơn giản người ta đã sử dụng các ký hiệu để mô phỏng thành sơ đồ mạch điện, vậy các ký hiệu đó như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu - GV chiếu bảng kí hiệu của một số bộ phận của mạch điện - HS quan sát bảng kí hiệu của một số bộ phận của mạch điện - GV lưu ý HS kĩ cách kí hiệu nguồn điện (so sánh kí hiệu với vật mẫu) * Nguồn điện: * 2 nguồn điện nối tiếp: * Bóng đèn: K . . * Dây dẫn: K . . K . . * Công tắc đóng: * Công tắc mở: */Vậy từ các ký hiệu trên chúng ta biểu thị sơ đồ như thế nào thì chúng ta sẽ được thực hiện trong phần 2. Sơ đồ mạch điện: - GV: chúng ta cùng đi vào câu hỏi C1. Một bạn đọc cho thầy yêu cầu đề bài! Các em khác làm vào vở. -HS: đọc đề bài C1 -GV: vậy các em thấy sơ đồ các em vẽ cũng chính là sơ đồ thầy đã chiếu ở phần trên. Bạn nào vẽ chưa chính xác thì vẽ lại vào vở. - C1: GV:Chia lớp thành 3 nhóm mỗi nhóm gồm 1 nhóm trưởng và 1 thư ký GV: yêu cầu thảo luận thực hiện C2 trong vòng 3’ và mỗi nhóm 1 bạn đại diện lên bảng vẽ GV: gọi HS nhận xét và thống nhất đáp án - C2: Những sơ đồ mạch điện có thể vẽ được : GV: yêu cầu các nhóm thực hành lắp mạch điện theo hướng dẫn của giáo viên ( 5 phút) HS: Thực hiện dưới sự giám sát của GV. GV: Yêu cầu HS thực hiện C3: mắc mạch điện của nhóm mình đã vẽ ở C2. HS: Mắc mạch và kiểm tra mạch theo nhóm. GV: Quan sát các nhóm thực hiện, hướng dẫn giúp đỡ các nhóm còn yếu. GV: Thầy thấy các nhóm hoạt động rất tích cực. Thầy đề nghị lớp dành 1 tràng pháo tay tuyên dương các nhóm. GV: -Vậy để mô tả mạch điện chúng ta sử dụng các ký hiệu ở phần 1 nhỏ. - Và từ mạch điện mô phỏng được ở C2 các em đã lắp được mạch mạch điện tương ứng ở câu C3 Hoạt động 2: Xác định và biểu diễn chiều dòng điện theo quy ước (10) *Đặt vấn đề: Trong bài trước thì các em đã biết dòng điện là sự chuyển dời có hướng của các electron và ta cũng đã biết chiều chuyển động của chúng trong dây dẫn, vậy thì chiều của chúng và chiều dòng điện so với nhau như thế nào? chúng ta cùng tìm hiểu ở phần II./ Chiều dòng điện GV: Các em hãy tự nghiên cứu trong sgk và cho thầy biết người ta quy ước chiều dòng điện như thế nào? (cho 2 hs đọc) HS: đọc quy ước GV: Chốt : Các nhà bác học quy ước: Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện đến cực âm của nguồn điện. : Và dòng điện có chiều không đổi gọi là dòng điện một chiều vd như dòng điện của pin và ac quy GV: - Yêu cầu HS đọc và và trả lời câu C4 HS: đọc và và trả lời câu C4 GV treo hình 20.4 lên yêu cầu HS lên điền mũi tên chỉ chiều dòng điện, HS: học sinh khác quan sát và nhận xét. GV: Các em hãy quan sát chiều chuyển dời của các electron và chiều của dòng điện và cho thầy biết chúng có chiều như thế nào với nhau. HS: Chiều chuyển động của electron ngược với chiều dòng điện theo quy ước. GV: yêu cầu hs đọc C5 GV: Dán các phần còn lại của C5 lên bảng và yêu cầu 3 hs lên bảng vẽ mũi tên biểu diễn chiều dòng điện. Dưới lớp vẽ vào vở và nhận xét bài làm của các bạn. HS: Nhận xét GV: thống nhất đáp án và đánh giá. Hoạt động 3: Vận dụng (7’) - GV chiếu hình 21.2, yêu cầu HS đọc câu C6 , và trả lời HS: trả lời câu C6, và lên bảng vẽ sơ đồ mạch điện của đèn pin và chỉ chiều dòng điện khi công tắc đóng. GV: Cho HS khác nhận xét và chốt lại đáp án. I./ Sơ đồ mạch điện -Mạch điện được mô tả bằng sơ đồ. - Từ sơ đồ mạch điện ta có thể láp được mạch điện tương ứng. 1./ Kí hiệu của một số bộ phận mạch điện: * Nguồn điện : * 2 nguồn điện nối tiếp: * Bóng đèn: * Dây dẫn: K . . * Công tắc đóng: K . . * Công tắc mở: 2. Sơ đồ mạch điện: - C1: - C2: Những sơ đồ mạch điện có thể vẽ được : - C3: II./ Chiều dòng điện *Quy ước chiều dòng điện: - Chiều dòng điện là chiều từ cực dương qua dây dẫn và các thiết bị điện đến cực âm của nguồn điện + Dòng điện có chiều không đổi gọi là dòng điện một chiều (pin, ácquy). -C4: Chiều chuyển động của electron ngược với chiều dòng điện theo quy ước. -C5:b) c) d) III./ Vận dụng C6: a) Gồm hai chiếc pin. Thông thường cực dương của nguồn điện này lắp về phía đầu của đốn pin. b) Một trong các sơ đồ cú thể : 3./ Cũng cố, luyện tập:(2’) GV: -Mạch điện được mô tả bằng sơ đồ và từ sơ đồ mạch điệm ta có thể lắp ráp được mạch điện tương ứng -Chiều của dòng điện là chiều từ cực dương đi qua dây dẫn, qua các thiết bị điện đênns cực âm của nguồn điện. Yêu cầu học sinh đọc phần em chưa biết! HS: Đọc em chưa biết. 4./ Hướng dẫn học sinh học ở nhà: (1’) Về nhà đọc lại bài, học thuộc phần ghi nhớ, các kí hiệu trong sơ đồ mạch điện và làm các bài tập 21.1 và 21.2 SBT/22 . + XEM TRƯỚC BÀI 22. TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN”