Giáo án Vật lý 7 - Chủ đề 5: Âm thanh - Bài 17: Sự lan truyền và phản xạ âm. Ô nhiễm tiếng ồn (3 tiết)

Tuần 12 -13- 14 Ngày soạn./../20. Tiết 60-61-62 Ngày dạy./../20. KẾ HOẠCH BÀI HỌC CHỦ ĐỀ 5. ÂM THANH BÀI 17. SỰ LAN TRUYỀN VÀ PHẢN XẠ ÂM. Ô NHIỄM TIẾNG ỒN (3 tiết) Hoạt động của HS Hoạt động của GV Ghi chú (học liệu, TBDH) A. Hoạt động khởi động (15 phút) a. Mục tiêu - Tìm hiểu mục tiêu cần đạt qua bài học - Dự đoán được các đặc điểm chung của âm thanh gây ảnh hưởng xấu đến đời sống, sức khỏe của con người. b. Nhiệm vụ: quan sát hình ảnh 17.1a,b,c,d SHDH và trả lời các câu hỏi trong SHDH c. Cách thực hiện: cho HS quan sát các hình ảnh (h 17.1 a-b-c-d) và các hình ảnh khác tương đồng về hiện tượng. Trả lời câu hỏi. d. Sản phẩm: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS về các dự đoán kiến thức e. Gợi ý đánh giá: GV theo dõi cá nhân và các nhóm học sinh, quan sát vở ghi để phát hiện khó khăn của HS trong quá trình học tập, ghi vào sổ theo dõi những trường hợp cần lưu ý (nếu cần). - Hoạt động cá nhân: tìm hiểu và ghi nhận các mục tiêu cần đạt. - Cá nhân quan sát hình ảnh 17.1 a,b,c,d, đọc thông tin A, ghi ý kiến cá nhân, thảo luận chung nhóm trả lời câu hỏi và nêu dự đoán: - Các nhóm trình bày báo cáo - Tổ chức cho HS nghiên cứu mục tiêu của toàn bài. - HDHS đọc thông tin, quan sát hình ảnh, thảo luận nhóm và dự đoán - Ghi nhận các ý kiến thảo luận của các nhóm (GV chưa vội khẳng định hợp lí hay chưa hợp lí) B. Hoạt động hình thành kiến thức (45 phút) a. Mục tiêu - Nêu được các môi trường mà âm có thể truyền qua và nhận xét được tốc độ truyền âm trong các môi trường khác nhau. - Nêu được biểu hiện của âm phản xạ. Nhận biết được vật phản xạ âm tốt và những vật phản xạ âm kém. - Giải thích được trường hợp nghe thấy tiếng vang. Kể được một số ứng dụng liên quan tới sự phản xạ âm. - Nêu được một số ví dụ về ô nhiễm tiếng ồn. - Kể tên được một số vật liệu cách âm thường dùng để chống ô nhiễm tiếng ồn. - Đề ra được một số biện pháp chống ô nhiễm do tiếng ồn trong những trường hợp cụ thể. b. Nhiệm vụ: - Làm TN 1-2-3 theo HD, ghi các ý kiến cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi. - Đọc thông tin, ghi các ý kiến cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi và hoàn chỉnh kết luận ở mục 2, 3, 4 c. Cách thực hiện: Tổ chức cho các nhóm HS làm các TN 1-2-3, HDHS ghi các ý kiến cá nhân, thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi. d. Sản phẩm: Báo cáo kết quả hoạt động nhóm và nội dung vở ghi của HS về các kiến thức thu nhận được e. Gợi ý đánh giá: GV theo dõi cá nhân và các nhóm học sinh, quan sát vở ghi để phát hiện khó khăn của HS trong quá trình học tập, ghi vào sổ theo dõi những trường hợp cần lưu ý (nếu cần). I. SỰ LAN TRUYỀN ÂM 1. Thực hiện các TN - tiến hành làm 1,2,3, ghi ý kiến nhận xét của cá nhân vào vở. - thảo luận thống nhất KQ, trả lời các câu hỏi - Tổ chức và HDHS thực hiện TN, ghi nhận xét - Tổ chức cho các nhóm thảo luận điện hoàn chỉnh kết luận. Mỗi nhóm - Giá TN - Quả cầu nhựa - Dùi gõ - Trống - Cốc nước - Nguồn phát âm 2), 3), 4) - Cá nhân đọc thông tin trả lời các câu hỏi và hoàn chỉnh kết luận. - Thảo luận thống nhất KQ - Tổ chức cho HS làm việc cá nhân đọc hiểu thông tin 2, 3, 4. - Tổ chức cho HS thảo luận hoàn chỉnh kết luận. - Tổ chức cho HS báo cáo và thống nhất KQ. TIẾT 2 II. PHẢN XẠ ÂM. TIẾNG VANG - Cá nhân đọc thông hoàn chỉnh kết luận và trả lời các câu hỏi mục 1, 2, 3. - Quan sát các hình ảnh minh họa - Thảo luận thống nhất KQ. - HDHS đọc thông tin và trả lời hoàn chỉnh các câu hỏi và kết luận vào vở. - Trình chiếu các hình ảnh minh họa về hiện tượng phản xạ âm, các vật liệu phản xạ âm tốt, vật phản xạ âm kém - Tổ chức cho HS thảo luận hoàn chỉnh kết luận. Trình chiếu hình ảnh hình 17.5, các vật phản xạ âm tốt, phản xạ âm kém III. Ô NHIỄM TIẾNG ỒN - Cá nhân hoàn chỉnh kết luận mục 1. .. to .. kéo dài . sức khỏe - Đọc thông tin tìm các biện pháp cụ thể để làm giảm tiếng ồn điền vào bảng 17.2 SHDH - HDHS đọc thông tin và điền hoàn chỉnh kết luận vào vở. - HDHD tìm các biện pháp làm giảm tiếng ồn, ghi ý kiến cá nhân vào vở. - Tổ chức cho HS thảo luận hoàn chỉnh kết luận. cách làm giảm tiếng ồn Biện pháp cụ thể 1. Tác động vào nguồn âm 2. Phân tán âm trên đường truyền 3. Ngăn không cho âm truyền đến tai 1. cấm bóp còi,... 2. trồng cây xanh,... 3. xây tường chắn, làm tường bằng xốp ... - Thảo luận thống nhất KQ. C. Hoạt động luyện tập (30 phút) a. Mục tiêu - Củng cố, hoàn thiện và khắc sâu kiến thức, kĩ năng b. Nhiệm vụ: cá nhân quan sát hình ảnh , trả lời các câu hỏi luyện tập vào vở c. Cách thực hiện: HD tổ chức cho HS quan sát hình ảnh và ghi nhận xét của mình d. Sản phẩm: báo cáo trả lời, giải thích các hiện tượng trong thực tiển e. Gợi ý đánh giá: GV theo dõi cá nhân và các nhóm học sinh, quan sát vở ghi để phát hiện khó khăn của HS trong quá trình học tập, ghi vào sổ theo dõi những trường hợp cần lưu ý (nếu cần). - Làm việc cá nhân, làm các bài tập 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 vào vở bài tập. (tùy vào năng lực chọn làm bài thích hợp) ( khoảng 20 phút) 1. Để giảm tiếng vang (âm phản xạ) nghe âm rõ hơn. Vì một phần âm được rèm hấp thụ và phần còn lại sẽ truyền theo nhiều hướng khác khi gặp tường sần sùi, không sinh ra tiếng vang . 2. . khi khó nghe, ta thường làm như vậy để hướng âm phản từ tay đến tai giúp nghe rõ hơn 3. có vai trò hấp thụ âm tốt giúp ta nghe trõ hơn, 4. b), c), d) 5. (HS nêu ra các VD: kính thủy tinh, tường chắn,) 6. Âm truyền từ tàu đến đáy biển mất (giây). Độ sâu của biển là : S= 1500m/s. s =750m. 7. ... không nói chuyện với nhau bình thường được vì ở vũ trụ là môi trường chân không không truyền được âm muốn nói chuyện họ phải chạm hai mũ bằng kim loại lại với nhau - nộp lại Phiếu học tập - Cho HS làm việc cá nhân, làm các bài tập 1, 2, 3, 4, 5 vào Phiếu học tập (hoặc Vở bài tập). - Sau đó có thể yêu cầu HS nộp lại Phiếu học tập - Nhận xét, tuyên dương các bài làm tốt. D. Hoạt động vận dụng: HDHS tìm hiểu ở nhà cùng thành viên trong gia đình( 10 phút) a. Mục tiêu - Rèn kĩ năng vận dụng kiến thức để giải thích các hiện tượng liên quan đến ô nhiễm tiếng ồn, đề ra cách chống ô nhiễm cho gia đình. b. Nhiệm vụ: đọc hiểu , quan sát và làm thí nghiệm, báo cáo kết quả ở tiết học kế tiếp. c. Cách thực hiện: cho HS làm việc cá nhân ở nhà, thực hiện TN theo SHDH và ghi nhận xét của mình d. Sản phẩm: báo cáo trả lời giải thích các hiện tượng trong thực tiễn và dán ở góc học tập. e. Gợi ý đánh giá: GV theo dõi cá nhân và các nhóm học sinh, quan sát vở ghi để phát hiện khó khăn của HS trong quá trình học tập, ghi vào sổ theo dõi những trường hợp cần lưu ý (nếu cần). - Làm việc cá nhân ở nhà tìm hiểu: 1. khả năng cách âm của bông, vải vụn,.. 2. Tìm hiểu ô nhiễm tiếng ồn ở địa phương sinh sống và cách chống ô nhiễm tiếng ồn ở gia đình đã thực hiện. - Nộp vở báo cáo KQ và sản phẩm. - HD HS về tìm hiểu và báo cáo ở tiết học sau. - Tổ chức cho HS nộp báo cáo KQ tiết học sau qua việc xem vở và sản phẩm. Thông qua báo cáo KQ và qua việc xem vở và sản phẩm, hỏi trực tiếp một số HS. GV có thể đánh giá việc vận dụng kiến thức và thái độ học tập của một số HS. Đánh giá được năng lực tự học của HS. E. Hoạt động tìm tòi mở rộng: HDHS tìm hiểu ở nhà cùng thành viên trong gia đình( 5 phút) a. Mục tiêu. - Giúp HS tìm tòi mở rộng vốn hiểu biết về khoa học và tự nhiên xung quanh ta. Tạo thói quen tự học tập. b. Nhiệm vụ: đọc hiểu và tìm thông tin trên sách, báo , mạng internet giải thích các thông tin trong SHDH, trả lời báo cáo kết quả ở tiết học kế tiếp. c. Cách thực hiện: cho HS làm việc cá nhân ở nhà cùng thành viên gia đình tìm hiểu thông tin d. Sản phẩm: báo cáo trả lời giải thích các hiện tượng trong thực tiển và dán ở góc học tập. - Tìm hiểu thêm các nội dung trong phần Tìm tòi mở rộng - Chia sẻ với bạn và với GV về kết quả tìm , chia sẻ về cách thức mà các em đã làm và dán ở góc học tập. - Khuyến khích HS tìm hiểu thêm các nội dung trong phần Tìm tòi mở rộng. Kết quả tìm hiểu được ghi vào vở. - Tổ chức và khuyến khích các em chia sẻ với bạn và với GV về kết quả tìm , chia sẻ về cách thức mà các em đã làm (chẳng hạn tìm thông tin bằng cách nào, khó khăn đã phải giải quyết (HS có thể chọn một hoặc một số nội dung ; các em cũng có thể lựa chọn tìm hiểu các nội dung liên quan khác). 1. các động vật dưới nước cũng giao tiếp với nhau bằng âm thanh theo nhiều cách khác nhau. VD: các loài giáp xác (cua, tôm,..) tạo ra âm giao tiếp bằng cách cọ thân hoặc càng vào phần khác trên cơ thể hoặc vật khác. Một số loài cá hoặc động vật thân mềm tạo âm bằng cách rung vẫy một phần cơ thể hoặc bằng cách di chuyển một phần khí bên trong (bong bóng hơi) cơ thể để tạo ra âm,..