Giáo án Vật lý Lớp 9 - Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA I- MỤC TIÊU 1- Kiến thức: - So sánh được từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của nam châm thẳng. - Vẽ được đường sức từ biểu diễn từ trường của ống dây. - Vận dụng được quy tắc nắm tay phải để xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua khi biết chiều dòng điện và ngược lại. 2- Kĩ năng: - Rèn kỹ năng làm thí nghiệm. - Rèn kỹ năng vẽ hình biểu diễn các đường sức của từ trường. 3- Thái độ: Tích cực tham gia vào các hoạt động của nhóm. Trung thực trong làm thí nghiệm. II- CHUẨN BỊ ĐỒ DÙNG * Đối với GV và mỗi nhóm HS: - 1 tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn. - 1 nguồn điện 6V. - 1 ít mạt sắt. -1 công tắc, 3 đoạn dây dẫn. - 1 bút dạ III- PHƯƠNG PHÁP: Thực nghiệm, vấn đáp, hoạt động nhóm IV- TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC A - ổn định tổ chức: 9A: 9B: B - Kiểm tra bài cũ: GV gọi 2 HS lên bảng yêu cầu hs làm bài tập sau: BT1: Có A, B là 2 từ cực của 2 NC thẳng và các đường sức từ của chúng A là cực Bắc của thanh NC bên trái. Hãy cho biết B là cực nào của NC bên phải. Vẽ các mũi tên chỉ chiều của các đường sức từ. BT2: Có C, D là hai từ cực của 2 thanh NC và các đường sức từ của chúng C là cưc Nam của NC bên trái. Hãy xác định từ cực D? Vẽ các mũi tên chỉ chiều của các đường sức từ. C - Bài mới: 1- Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập (Như SGK) Hoạt động của giáo viên và học sinh Kiến thức cần đạt Hoạt động 2: Tạo ra và quan sát từ phổ của ống I- Từ phổ, đường sức từ của ống dây dây có dòng điện chạy qua. - GV: Gọi HS nêu cách tạo ra để quan sát từ phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với những dụng cụ đã phát cho các nhóm. (Cho dòng điện chạy qua ống dây, gõ nhẹ tấm nhựa.) - Yêu cầu làm thí nghiệm tạo từ phổ của ống dây có dòng điện theo nhóm, quan sát từ phổ bên trong và bên ngoài ống dây để trả lời câu hỏi C1. (làm thí nghiệm theo nhóm, quan sát từ phổ và thảo luận trả lời câu C1.) - Gọi HS trả lời câu C2 Và C3? (Cá nhân HS hoàn thành) - Từ kết quả thí nghiệm ở câu C1, C2, C3 có dòng điện chạy qua. 1- Thí nghiệm C1: + Phần từ phổ ở bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm giống nhau. + Khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt được sắp xếp gần như song song với nhau. C2: Đường sức từ ở trong và ngoài ống dây tạo thành những đường cong khép kín. C3: Dựa vào thông báo của GV, HS xác định cực từ của ống dây có dòng điện trong thí nghiệm. chúng ta rút ra được kết luận gì về từ phổ, đường sức từ và chiều đường sức từ ở hai đầu ống dây? (trao đổi trên lớp để rút ra kết luận). - Gọi 1, 2 HS đọc lại phần 2 kết luận trong SGK. Hoạt động 3: Tìm hiểu qui tắc nắm tay phải GV: Từ trường do dòng điện sinh ra, vậy chiều của đường sức từ có phụ thuộc vào chiều dòng điện hay không? Làm thế nào để kiểm tra đường điều đó? (nêu dự đoán, và cách kiểm tra sự phụ thuộc của chiều đường sức từ vào chiều của dòng điện.) - Tổ chức cho HS làm thí nghiệm kiểm tra dự đoán theo nhóm và hướng dẫn thảo luận kết quả thí nghiệm  Rút ra kết luận. (HS tiến hành thí nghiệm kiểm tra theo nhóm 2- Kết luận: (SGK) II- Qui tắc nắm tay phải 1- Chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào yếu tố nào? và rút ra KL) - GVđưa ra qui tắc nắm tay phải giúp ta xác định chiều đường sức ở trong lòng ống dây (Ghi quy tắc vào vở) Hoạt động 4: Vận dụng - Vận dụng hoàn thành câu C4, C5, C6. (Cá nhân HS hoàn thành C4, C5, C6) - Cho HS đọc phần "Có thể em chưa biết". ( Cá nhân HS đọc phần "Có thể em chưa biết".) Kết luận: Chiều đường sức từ của dòng điện trong ống dây phụ thuộc vào chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. 2- Qui tắc nắm tay phải (SGK /tr.66) III. Vận dụng: C4: C5: C6: D. Củng cố: Nêu quy tắc nắm tay phải? So sánh tử phổ của ống dây có dòng điện chạy qua với từ phổ của nam châm? E. Hướng dẫn về nhà: - Học thuộc qui tắc nắm tay phải, vận dụng thành thạo qui tắc. - Làm bài tập 24 (SBT).