Giáo trình Sinh học phân tử màng tế

Mục lục

Mở đầu . 4

Chương 1 Những đặc điểm cơ bản của màng tế bào . 6

1.1 Lịch sử nghiên cứu màng .6

1.1.1 Các đặc điểm chung biểu hiện tính đa dạng và tính bất đối xứng của màng sinh học.7

1.1.2 Chức năng chung của màng tế bào .8

1.2 Mô hình cấu trúc màng sinh học .8

1.2.1 Mô hình Davson-Danielli.10

1.2.2 Mô hình khảm lỏng của Singer-Nicolson .10

Chương 2 Cấu trúc và chức năng sinh học của màng bào quan . 13

2.1 Màng bào quan ty thể.13

2.1.1 Cấu trúc màng bào quan ty thể.13

2.1.2 Chức năng sinh học của màng ty thể .14

2.2 Màng lục lạp của thực vật .15

2.2.1 Cấu trúc màng thilakoid lục lạp .15

2.2.2 Chức năng màng lục lạp.16

2.3 Lưới nội chất (ER), cấu trúc và chức năng .18

2.4 Bộ máy golgi, cấu trúc và chức năng .19

2.5 Nhân tế bào và màng nhân .20

2.6 Peroxisom.21

Tóm tắt chương 2. 22Chương 3 Cấu trúc lipid của màng tế bào. 24

3.1 Các lớp kép lipid có tính chống thẩm thấu cao đối với các ion và hầu hết các

phân tử phân cực .24

3.2 Các phospholipid là lipid chủ yếu của màng.24

3.3 Các dạng phospholipid.26

3.4 Nhiều màng cũng chứa các glycolipid .27

3.5 Cholesterol .28

3.6 Các lipid màng là các phân tử lưỡng tính chứa một nửa ưa nước và một nửa kỵ

nước.29

3.7 Các lớp kép lipid là các cấu trúc liên kết không cộng hoá trị và mang tính hợp tác

31

3.8 Các phân tử lipid và nhiều phân tử protein khuếch tán nhanh chóng trên mặt

phẳng của màng.32

3.9 Tất cả các màng sinh học sắp xếp bất đối xứng .34

3.10 Độ lỏng của màng phụ thuộc vào thành phần cấu tạo của nó .36

3.11 Các phân tử sphingolipid và cholesterol tụ lại thành từng đám microdomain là

Rafts của màng.37

Tóm tắt chương 3 .38

Chương 4 Các protein màng. 40

4.1 Protein màng thực hiện hầu hết các quá trình sinh học ở màng.40

4.2 Protein xuyên màng (intrinsic protein).40

4.3 Protein bề mặt màng (peripheric protein) .41

4.4 Vai trò của các protein màng.41

4.5 Cấu trúc và tính chất của các protein xuyên màng.42

4.6 Protein bộ khung tế bào.44

4.7 Các phương pháp nghiên cứu protein màng.45

4.7.1 Kỹ thuật hiển vi khắc lạnh .45

4.7.2 Kỹ thuật miễn dịch huỳnh quang và dùng kháng thể nhận biết protein màng .45

4.7.3 Kỹ thuật điện di.47

4.7.4 Phân tích cấu trúc hoá học protein màng tế bào.47

Tóm tắt chương 4. 49

Chương 5 Các protein màng có chức năng bơm ion . 50

5.1 Bơm ion Na+-K+ATPase .50

5.1.1 Cơ chế hoạt động của bơm Na+-K+ATPase.50

5.1.2 Vai trò của Na+-K+ATPase.51

5.2 Bơm Ca2+-ATPase của màng sinh chất (PMCA).52

5.2.1 Mở đầu .52

5.2.2 Chức năng của bơm canxi (PMCA).52

5.2.3 Bơm canxi thuộc con đường kích thích bài tiết (SPCA).53

5.2.4 Chức năng của bơm ion canxi ở tế bào thực vật .53

5.2.5 Các dạng bơm canxi.54

5.2.6 Cơ chế hoạt động của bơm ion canxi.54

5.3 Bơm Ca2+ - ATPase lưới cơ tương/lưới nội chất được điều hòa bằng Calmodulin

(SERCA) .56

5.3.1 Bơm canxi lưới cơ tương/lưới nội chất dạng một (SERCA 1).56

5.3.2 Bơm canxi lưới cơ tương/lưới nội chất dạng hai (SERCA 2).575.3.3 Bơm canxi lưới cơ tương/lưới nội chất dạng 3 (SERCA 3).57

5.4 Một số dạng bệnh lý có liên quan đến bơm ion canxi.57

5.4.1 Bệnh tiểu đường liên quan đến SERCA.58

5.4.2 Bệnh Hailey- Hailey và bệnh Darier.58

5.5 Bacteriorhodopsin là một bơm proton của vi khuẩn Halobacteria.59

5.6 ATP synthase vận chuyển proton và tổng hợp ATP .61

5.6.1 Cấu trúc bơm proton ATP synthase .61

5.6.2 Cơ chế vận chuyển proton và tổng hợp ATP của ATPsynthase .62

5.7 Sự khác nhau giữa bơm Na+ -K+, và bơm proton .64

Tóm tắt chương 5. 65

Chương 6 Thụ thể hormon adrenalin, Protein G và các chất truyền tin thứ hai . 67

6.1 Đại cương về thụ thể (Receptor) .67

6.2 Thụ thể hormon β - Adrenergic, protein G và các chất truyền tin .69

6.2.1 Đặc điểm chung về cấu trúc và chức năng.69

6.2.2 AMP vòng - chất truyền tin thứ hai trong hoạt động của nhiều hormon .70

6.2.3 cAMP kích thích sự phosphoryl hoá của nhiều protein đích bởi protein kinase.73

6.2.4 Protein G, tác nhân điều khiển quan trọng cho các tín hiệu qua màng .73

6.2.5 GMP vòng cũng là một chất truyền tin thứ hai.85

6.2.6 Sự điều hoà của protein G đối với các cơ quan cảm ứng.86

Tóm tắt chương 6. 88