Kế hoạch bài học Đại số 9 - Tiết 1 đến tiết 40

l­ỵng y ®­ỵc gäi lµ hµm sè cđa ®¹i l­ỵng x ? ? y ; x ®­ỵc gäi lµ g× ? ?Hµm sè cho bëi nh÷ng d¹ng nµo ? - GV treo b¶ng phơ ghi b¶ng ë vÝ dơ 1 SGK. ? §¹i l­ỵng y cã phơ thuéc vµo ®¹i l­ỵng x kh«ng? Víi mçi gi¸ trÞ cđa x cã mÊy gi¸ trÞ cđa y ? ? VËy y cã lµ hµm sè cđa x kh«ng? ? H·y lÊy vÝ dơ vỊ hµm sè cho bëi c«ng thøc? ? Víi x = 0 th× h/sè y = cã gtrÞ lµ mấy? - GV: Khi h/sè cho bëi c«ng thøc th× biÕn x chØ lÊy nh÷ng gi¸ trÞ mµ t¹i ®ã f(x) x¸c ®Þnh. ? Ta kÝ hiƯu hµm sè vµ c¸ch tÝnh gi¸ trÞ cđa hµm sè ntn? ? C¸c c«ng thøc y = 1; y = -3; y= 0,2 cã ph¶i lµ hµm sè kh«ng? ? H·y lµm ?1 - SGK ? ? Nªu c¸ch tÝnh f(x) ? - GV gäi hai HS lªn lµm, HS kh¸c lµm vµo vë. => NhËn xÐt. ? §å thÞ cđa hµm sè lµ g× ? §Ĩ tr¶ lêi c©u hái nµy h·y lµm ?2 SGK. ? Nªu c¸ch biĨu diƠn c¸c ®iĨm cã to¹ ®é ( x; f(x) ) lªn mỈt ph¼ng to¹ ®é Oxy? - GV gäi HS lªn b¶ng lµm a). => NhËn xÐt. ? VÏ ®å thÞ hµm sè y = ax ntn? - GV gäi HS lªn vÏ. => NhËn xÐt. ? VËy ®å thÞ cđa hµm lµ g×? - GV chèt l¹i vÊn ®Ị. - GV treo b¶ng phơ ghi ?3 SGK. - GV yªu cÇu HS ho¹t ®éng nhãm trong 3 phĩt. - GV gäi HS lªn ®iỊn => NhËn xÐt. ? Hµm sè y = 2x+1 x¸c ®Þnh khi nµo? ? Khi gi¸ trÞ x t¨ng th× gi¸ trÞ t­¬ng øng cđa y t¨ng hay gi¶m ? - GV: Khi ®ã ta nãi HĐỘNG 3, 4. LUYỆN TẬP-VẬN DỤNG. ? H·y nhËn xÐt t­¬ng tù víi hµm sè y = - 2x +1? ? VËy mét c¸ch tỉng qu¸t khi nµo hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn? - GV cho HS ®äc SGK råi GV chèt hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn. 1- Kh¸i niƯm hµm sè. * Kh¸i niƯm: (sgk) * Hµm sè cã thĨ cho bëi b¶ng hoỈc c«ng thøc. VÝ dơ: a) x 1 2 3 4 y 6 4 2 1 => y lµ hµm sè cđa x. b) y = 2x ; y = 2x + 3 ; y = * Khi y lµ hµm sè cđa x ta viÕt y = f(x) ; y = g(x) VÝ dơ: y = f(x) = 2x + 3 Víi x = 3 => y = 2. 3 +3 = 9. Hay f(3) = 9. * Hµm sè y = a víi mäi x lµ hµm h»ng. (?1): Cho h/sè y = f(x) = x + 5 f(0) =.0 +5 = 5; f(1) =.1 +5 = 5,5 f(2) =.2 +5 = 6; f(3) =.3 +5 = 6,5 f(-2) = . (-2) +5 = 4 f(-10) = . (-10) +5 = 0 2 - §å thÞ hµm sè. ?2- SGK. A O => §å thÞ cđa hµm sè y = f(x) lµ tËp hỵp c¸c ®iĨm biĨu diÏn c¸c cỈp gi¸ trÞ t­¬ng øng (x;f(x) )trªn mỈt ph¼ng to¹ ®é. 3 - Hµm sè ®ång biÕn,nghÞch biÕn. *VÝ dơ 1: XÐt hµm sè y = 2x +1 + Hµm sè x¸c dÞnh trªn R. + Khi x t¨ng th× y t­¬ng øng t¨ng. => y = 2x + 1 lµ hµm sè ®ång biÕn. * VÝ dơ 2: XÐt hµm sè y = -2x +1 + H/sè x¸c ®Þnh trªn R. + Khi x t¨ng th× y t­¬ng øng gi¶m. = > y = -2x +1 lµ h/sè nghÞch biÕn. * Tỉng qu¸t: ( SGK ) Víi x1 , x2 R + NÕu x1 < x2 mµ f(x1) < f(x2) th× h/sè y = f(x) ®ång biÕn trªn R. + NÕu x1 f(x2) th× h/sè y = f(x) nghÞch biÕn trªn R. HOẠT ĐỘNG 5. TÌM TỊI, MỞ RỘNG. ? Hµm sè lµ g× ? LÊy vÝ dơ vỊ hµn sè? ? Khi nµo hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn? - GV cho HS lµm bµi tËp: Cho hµm sè y = 3x +1 a) TÝnh f(0) ; f(1) ; f(2) ; f(-3) ? b) Hµm sè ®ång biÕn hay nghÞch biÕn? H­íng dÉn vỊ nhµ. - Häc bµi theo SGK vµ vë ghi. - Lµm c¸c bµi tËp: 1; 2; 3; 4; 5 - SGK (44) + 1; 2; 3 - SBT (56). HS kh¸ giái: VÏ ®å thÞ hµm sè y = 3x +1. Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy 20 th¸ng 10 n¨m 2017 TiÕt 20: §2. hµm sè bËc nhÊt A- Mơc tiªu: Giĩp häc sinh: - N¾m ®­ỵc kh¸i niƯm vµ tÝnh chÊt cđa hµm sè bËc nhÊt. - RÌn kÜ n¨ng tÝnh gi¸ trÞ cđa hµm sè, chøng minh tÝnh ®ång biÕn, nghÞch biÕn cđa hµm sè. - ThÊy ®­ỵc mèi liªn hƯ gi÷a thùc tÕ vµ to¸n häc. B- ChuÈn bÞ: - GV: B¶ng phơ ghi (Tãm t¾t bµi to¸n, ?1, bµi tËp 8-SGK) - HS: ¤n bµi. C-C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG. HS1: Lµm bµi tËp 7- SGK. HS2: Hµm sè y =f(x) víi x thuéc R ®ång biÕn, nghÞch biÕn khi nµo? => NhËn xÐt, ®¸nh gi¸. HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. H§GV - H§HS Ghi b¶ng - GV gäi HS ®äc ®Ị bµi to¸n. - GV treo b¶ng phơ ghi tãm t¾t vµ ?1 lªn b¶ng . Trung t©m Hµ Néi BÕn xe HuÕ 8km v=50 km/h ?1 H·y ®iỊn vµo chç trèng cho ®ĩng Sau 1 giê, «t« ®i ®­ỵc : Sau t giê, «to ®i ®ùoc : . Sau t giê, «t« c¸ch trung t©m Hµ Néi lµ : s = . ( km ) - GV gäi lÇn l­ỵt HS ®iỊn, nhËn xÐt. ? H·y lµm ?2 - SGK ? -Víi t=1 => s = 50.1 + 8 = 58 km - Víi t = 2 => s = 50. 2 + 8 = 108 km - Víi t = 3 => s = 50. 3 + 8 = 158 km - Víi t = 4 => s = 50. 4 + 8 = 208 km ?Gi¶i thÝch t¹i sao y lµ hµm sè cđa x? - GV: Hµm sè cã d¹ng nh­ trªn gäi lµ hµm sè bËc nhÊt. VËy hµm sè bËc nhÊt lµ g×? ?H·y lÊy vÝ dơ vỊ hµm sè bËc nhÊt? - GV chèt hµm sè bËc nhÊt: + Cã hƯ sè a 0. + BËc cđa biÕn lµ bËc 1. - GV treo b¶ng phơ ghi btËp sau lªn b¶ng. * Bµi tËp: Trong c¸c hµm sè sau, hµm sè nµo lµ hµm sè bËc nhÊt ? X®Þnh hƯ sè a,b ? a) y = 1- 5x ; b) y = - 0,5x c) y = ; d) y = 2x2 + 3. e) y = mx + 1 ; g) y = h) y = 0x + 7 ; i) y = . - GV gäi lÇn l­ỵt HS tr¶ lêi, nhËn xÐt ? Hµm sè bËc nhÊt cã tÝnh chÊt g×? - GV cho HS lµm vÝ dơ.-SGK. ? Hµm sè trªn x¸c ®Þnh khi nµo? ? Muèn xÐt tÝnh ®ång biÕn hay nghÞch cđa hµm sè ta lµm ntn? ? V× sao -3 ( x2-x1) >0 ? ? VËy hµm sè ®ång biÕn hay nghÞch biÕn? HĐ3, 4. LUYỆN TẬP-VẬN DỤNG. ? H·y xÐt tÝnh ®ång biÕn, nghÞch biÕn cđa hµm sè y = 3x +1 ? - GVcho HS ho¹t ®éng nhãm ( ). - GV thu bµi lµm cđa c¸c nhãm lªn , gäi 1HS lªn b¶ng lµm. => NhËn xÐt. ? Cã nhËn xÐt g× vỊ hƯ sè a vµ tÝnh ®ång biÕn, nghÞch biÕn cđa c¸c hµm sè ë c¸c vÝ dơ trªn? + a >0 => h/sè ®ång biÕn. + a h/sè nghÞch biÕn. =>§ã lµ t/ chÊt cđa hµm sè bËc nhÊt ? LÊy c¸c vÝ dơ vỊ h/sè ®b, nb ? - GV treo b¶ng phơ ghi bµi tËp ( ë phÇn ®Þnh nghÜa) lªn b¶ng. ?Hµm sè nµo ®ång biÕn, nghÞch biÕn 1- Kh¸i niƯm vỊ hµm sè bËc nh©t * Bµi to¸n: s = 50t + 8. => s lµ hµm sè cđa t. * §Þnh nghÜa: (SGK) Hµm sè bËc nhÊt cã d¹ng y = a x + b(a 0). VÝ dơ: y = 2x - 1; y = x +2 * Chĩ ý : Khi b = 0 => y = a x. 2- TÝnh chÊt. * VÝ dơ: ( SGK ) XÐt hµm sè y = -3x +1 . + Hµm sè lu«n x¸c ®Þnh víi x R. + LÊy x1 , x2 R / x1 x2-x1>0 + XÐt f(x1)- f(x2) =(-3x2+1)- (-3x1+1) = -3 (x2 - x1 ) 0. => f(x1) < f(x2). Hµm sè y = -3x +1 lµ hµm sè nghÞch biÕn. VÝ dơ 2: XÐt hµm sè y = 3x +1 => Hµm sè y = 3x +1 lµ hµm sè ®ång biÕn. * Tỉng qu¸t: (SGK) Víi hµm sè y = a x+ b (a 0)th×: - Hµm sè ®ång biÕn trªn R, khi a > 0 -Hµm sè nghÞch biÕn trªn R,khi a < 0 VÝ dơ: y = ®ång biÕn y = 1- 5x nghÞch Cđng cè. - Hµm sè bËcnhÊt lµ hµm sè ntn? LÊy vÝ dơ? - Hµm sè bËc nhÊt cã tÝnh chÊt g× ? LÊy vÝ dơ ? HOẠT ĐỘNG 5. TÌM TỊI, MỞ RỘNG. - Lµm bµi tËp 9 -SGK(48) Cho hµm sè bËc nhÊt y = (m - 2)x + 3 a) Hµm sè ®ång biÕn khi a > 0 hay m - 2 > 0 m > 2. b) Hµm sè nghÞch biÕn khi a < 0 hay m - 2 < 0 m < 2. H­íng dÉn vỊ nhµ. - Häc bµi theo SGK vµ vë ghi. - Lµm bµi tËp 10; 11; 12- SGK( 48) + 6; 7; 8; 9 - SBT ( 57) Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy 26 th¸ng 10 n¨m 2017 TiÕt 21 luyƯn tËp A- Mơc tiªu: - Cđng cè ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cđa hµm sè bËc nhÊt. - BiÕt vËn dơng kiÕn thøc vỊ hµm sè bËc nhÊt ®Ĩ gi¶i mét sè d¹ng to¸n: chøng minh hµm sè ®ång biÕn, nghÞch biÕn; tÝnh gi¸ trÞ cđa hµm sè khi biÕt gi¸ trÞ cđa biÕn sè vµ ng­ỵc l¹i. - BiÕt tÝnh kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®iĨm khi biÕt to¹ ®é cđa chĩng. B- ChuÈn bÞ: - GV:ChuÈn bÞ kiÕn thøc. - HS: ¤n bµi. C- C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG. HS1: §Þnh nghÜa hµm sè bËc nhÊt? Lµm bµi tËp 6- SBT (57)? HS2: Nªu tÝnh chÊt cđa hµm sè bËc nhÊt? Lµm bµi tËp 7-SBT (57) ? => NhËn xÐt, ®¸nh gi¸,cho ®iĨm. HOẠT ĐỘNG 3, 4. LUYỆN TẬP-VẬN DỤNG. H§GV - H§HS Ghi b¶ng - GV gäi HS ®äc ®Ị bµi 12- SGK. ? Muèn t×m ®­ỵc a ta lµm ntn? - GV gäi HS lªn lµm, HS kh¸c lµm vµo vë. => NhËn xÐt. - GV chĩ ý c¸ch tr×nh bµy cho HS. - GV gäi HS ®äc ®Ị bµi 13 SGK. ? Khi nµo mét hµm sè lµ hµm sè bËc nhÊt? ( + Cã d¹ng y = a x + b + HƯ sè a 0.) ? C¸c hµm sè bµi cho ®· cã d¹ng y = a x + b ch­a ? - GV gäi hai HS lªn b¶ng lµm => NhËn xÐt. * Chĩ ý: + §­a hµm sè vỊ d¹ng y=ax+b. + §iỊu kiƯn tån t¹i cđa mét biĨu thøc ? H·y lµm bµi 14 - SGK ? ? Hµm sè ®ång biÕn hay nghÞch biÕn trªn R? V× sao ? ? Khi biÕt x, tÝnh gi¸ trÞ cđa y ntn ? ? Khi biÕt y, tÝnh gi¸ trÞ cđa x ntn ? - GV gäi hai HS lªn b¶ng lµm. => NhËn xÐt. HOẠT ĐỘNG 5. TÌM TỊI, MỞ RỘNG. - GV gäi HS ®äc ®Ị bµi 13- SBT(58). ? §Ĩ tÝnh ®­ỵc kho¶ng c¸ch gi÷a A vµ B ta ph¶i lµm g×? BiĨu diƠn A, B trªn mỈt ph¼ng to¹ ®é . ? Nªu c¸ch biĨu diƠn A, B ? - GV gäi HS lªn lµm. ? TÝnh AB ntn ?( Dùng tam gi¸c vu«ng råi ¸p dơng ®Þnh lÝ Pi-ta-go). ? Dùng tam gi¸c vu«ng ntn? ? TÝnh AH , BH ? ? VËy AB = ? ? Tỉng qu¸t víi A(x1;y1) , B(x2 ; y2) th× AB = ? * GV chèt c«ng thøc tÝnh AB . 1- Bµi 12- SGK(48). Cho hµm sè y= a x + 3 T×m a biÕt khi x = 1 , y = 2,5 ? Gi¶i. Thay x = 1 vµ y = 2,5 vµo hµm sè ta cã: 2,5 = a. 1 + 3 a = 2,5 - 3 =-0,5 VËy a = - 0,5. 2- Bµi 13- SGK(48) a) y = (x-1) y = .x - . Hµm sè trªn lµ hµm sè bËc nhÊt khi vµ chØ khi VËy víi m < 5 th× hµm sè lµ hµm sè bËc nhÊt. b) y = x +3,5 lµ hµm sè bËc nhÊt 0 VËy víi m th× hµm sè ®· cho lµ hµm sè bËc nhÊt. 3- Bµi 14- SGK(48) Cho hµm sè bËc nhÊt y = (1- )x - 1 a) Hµm sè trªn lµ nghÞch biÕn ttrªn R v× 1- < 0 . b) Khi x = 1 + th× y = (1- )(1 + ) -1 =1- 5 -1 = -5 c) Khi y = th× = (1- )x - 1 (1- )x = + 1 x = . 4- Bµi 13-SBT( 58). 4 B 1 A H O 1 5 a) + BiĨu diƠn c¸c ®iĨm A(1;1) , B(5;4) trªn mỈt ph¼ng to¹ ®é. + Tõ A kỴ AH vu«ng gãc víi ®­êng th¼ng qua B vµ vu«ng gãc víi Ox. => AH = 5 -1 = 4 BH = 4 - 1 = 3 ¸p dơng ®Þnh lÝ Py-ta-go cho tam gi¸c vu«ng AHB cã: AB2 = AH2 + BH2 AB2 = 42 + 32 = 16 +9 = 25 => AB = 5. b) Tỉng qu¸t: A(x1;y1) , B(x2 ; y2) => AB = Cđng cè. - T×m ®iỊu kiƯn ®Ĩ hµm sè y = ax + b lµ : a) Hµm sè bËc nhÊt? b) Hµm sè ®ång biÕn? c) Hµm sè nghÞch biÕn? H­íng dÉn vỊ nhµ. - Xem kÜ c¸c bµi tËp ®· ch÷a. - Lµm c¸c bµi tËp : 10; 11; 12; 13 - SBT (58) - Xem tr­íc bµi : §å thÞ cđa hµm sè y = ax + b . Rút kinh nghiệm: ........................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2017 TiÕt 22 §3. §å thÞ cđa hµm sè y = ax + b ( a 0 ) A- Mơc tiªu: - HiĨu ®­ỵc ®å thÞ cđa hµm sè y= a x + b lµ mét ®­êng th¼ng. - BiÕt vÏ ®å thÞ cđa hµm sè y = a x + b b»ng c¸ch x¸c ®Þnh hai ®iĨm thuéc ®å thÞ . - RÌn kÜ n¨ng tÝnh gi¸ trÞ cđa hµm sè , tÝnh gi¸ trÞ cđa biÕn sè. B- ChuÈn bÞ: - GV: Th­íc kỴ, b¶ng phơ ghi ?2- SGK, h×nh 7- SGK. - HS: Th­íc kỴ, «n bµi. C-C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG. HS1: ? Nªu c¸ch vÏ ®å thÞ hµm sè y = a x ? ¸p dơng vÏ ®å thÞ hµm sè y = 2x. HS2: BiĨu diƠn c¸c ®iĨm sau trªn mỈt ph¼ng to¹ ®é A(1; 2) , B(2; 4) , C ( 3; 6) ; A' ( 1; 5) , B' ( 2; 7) , C' (3; 9 ) - GV yªu cÇu HS ë d­íi cïng lµm bµi tËp víi HS2 => NhËn xÐt, ®¸nh gi¸. HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. H§GV - H§HS Ghi b¶ng ? §å thÞ hµm sè y = a x + b cã d¹ng ntn? ? H·y lµm ?1- SGK ? - GV sư dơng h×nh vÏ phÇn kiĨm tra bµi cị. ? Nªu nhËn xÐt vỊ tung ®é cđa ba ®iĨm A', B', C' víi ba ®iĨm A, B, C? ? Cã nhËn xÐt g× vỊ vÞ trÝ ba ®iĨm A, B ,C ? (Chĩng th¼ng hµng). ? T­¬ng tù ba ®iĨm A', B', C' ntn ? ? §­êng th¼ng qua ba ®iĨm A, B, C vµ ®­êng th¼ng qua ba ®iĨm A', B', C' cã quan hƯ g×? (Song song). - GV treo b¶ng phơ ghi ?2-SGK. ? H·y tÝnh gi¸ trÞ cđa hµm sè t¹i c¸c gi¸ trÞ cđa biÕn sè råi ®iỊn vµo b¶ng? - GV cho HS lµm c¸ nh©n råi gäi HS lªn lµm. => NhËn xÐt. ? Cã nhËn xÐt g× vỊ gi¸ trÞ cđa hai hµm sè t¹i cïng mét gi¸ trÞ cđa biÕn sè? - GV sư dơng h×nh vÏ ë phÇn kiĨm tra bµi cị. GV: Ta ®· biÕt ®å thÞ cđa hµm sè y = 2x lµ ®­êng th¼ng qua gèc O(0;0) vµ ®iĨm A(1;2). ? VËy ®å thÞ cđa hµm sè y = 2x +3 cã d¹ng ntn? ? Tỉng qu¸t víi hµm sè y = a x + b th× sao? - GV giíi thiƯu chĩ ý SGK. * NhÊn m¹nh: - §å thÞ cđa hµm sè y = a x + b lµ ®­êng th¼ng. ? Muèn vÏ mét ®­êng th¼ng cÇn x¸c ®Þnh mÊy ®iĨm? ( Hai ®iĨm ph©n biƯt). ? VËy ta cã thĨ vÏ ®å thÞ hµm sè y = a x + b ntn? (X¸c ®Þnh hai ®iĨm thuéc ®å thÞ råi vÏ ®­êng th¼ng qua hai ®iĨm ®ã). HĐ 3, 4. LUYỆN TẬP-VẬN DỤNG. ? H·y vÏ ®å thÞ hµm sè y = 2x -3 ? - GV gäi HS lªn vÏ, HS kh¸c lµm vµo vë.=> NhËn xÐt. ? C¸ch t×m to¹ ®é cđa ®iĨm nth th× ®¬n gi¶n? ( Cho x = 0 , tÝnh y = ? Cho y = 0 , tÝnh x = ?) - GV chèt l¹i c¸ch vÏ ®å thÞ. ? H·y vÏ ®å thÞ hµm sè y = -2x + 3 ? - GV gäi HS lªn b¶ng lµm, HS kh¸c lµm vµo vë. => NhËn xÐt. 1-§å thÞ cđa hµm sè y = ax + b (a0) ?1- SGK: y 9 C' 7 B 6 C 5 A 4 B 2 1 A O 1 2 3 x * NhËn xÐt: - A, B ,C th¼ng hµng A', B', C' th¼ng hµng. - §­êng th¼ng qua A, B, C song song víi ®­êng th¼ng qua A', B', C'. ?2- SGK. §å thÞ cđa hµm sè y = 2x + 3 lµ mét ®­êng th¼ng song song víi ®­êng th¼ng y = 2x vµ c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng 3. * Tỉng qu¸t: (SGK) * Chĩ ý: §å thÞ cđa hppµm sè y = ax +b .( a 0 ) cßn gäi lµ ®­êng th¼ng y = ax +b ; b lµ tung ®é gèc. 2- C¸ch vÏ ®å thÞ cđa hµm sè y = ax + b ( a 0) a) y = 2x - 3 Cho x = 0 th× y = -3 => P (0; -3 ). Cho y = 0 th× x = => Q (; 0 ). y 3 B O x -3 + B­íc 1: Cho x = 0 th× y = b => P(0; b) Cho y = 0 th× x = => Q (; 0) + B­íc 2: VÏ ®­êng th¼ng ®i qua hai ®iĨm P, Q ®­ỵc®å thÞ cđa hµm sè y = ax + b. * ¸p dơng: VÏ ®å thÞ cđa c¸c hµm sè y = - 2x + 3 NÕu x = 0 th× y = 3 NÕu y = 0 th× x = HOẠT ĐỘNG 5. TÌM TỊI, MỞ RỘNG. - Hµm sè y = a x vµ hµn sè y = a x + b cã mèi liªn hƯ g×? - Nªu c¸ch vÏ ®å thÞ hµm sè y = a x + b ? * GV chèt: NÕu b hay - dƠ x¸c ®Þnh th× chän. IV. H­íng dÉn vỊ nhµ. - Häc bµi theo SGK vµ cë ghi. - Lµm bµi tËp 15; 16 -SGK + 14; 15 - SBT (58). - HD bµi 16-SGK: +) T×m to¹ ®é ®iĨm A: Hoµnh ®é lµ nghiƯm cđa ph­¬ng tr×nh 2x + 2 = x. Tung ®é th× thay x võa t×m ®­ỵc mét trong hai PT ®­êng th¼ng. +) T×m to¹ ®é ®iĨm C t­¬ng tù. Rút kinh nghiệm: ..................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy 3 th¸ng 11 n¨m 2017 TiÕt 23: LuyƯn tËp A - Mục tiêu : - Củng cố lại đồ thị hàm số y = ax + b (a ¹ 0). Cách vẽ đồ thị y = ax và y = ax +b (a¹0). - Rèn luyện kĩ năng vẽ đồ thị các hàm số trên chính xác và thành thạo. B - Chuẩn bị của thầy và trị : GV: - Bảng phụ ghi bài tập, phấn màu. HS: - Bảng nhĩm, bút viết bảng. C - Tiến hành tổ chức dạy học bài mới : Hoạt động của Giáo Viên & Học sinh Nội dung Ghi Bảng HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG. HS1: Cho biết đồ thị hàm số y = ax + b (a¹0) và cách vẽ đồ thị của nĩ. A O B N F E M C x y 5 7,5 -2,5 HS2: Giải bài tập 15. GV cho HS nhận xét sau đĩ đánh giá cho điểm. HS3: Làm bài tập 16 (Sgk) Cả lớp tự làm vào vở. HS nhận xét bài làm trên bảng. GV nhật xét chung và đánh giá. Bài tập 15: a) Đường thẳng y = 2x đi qua hai điểm O(0; 0) và M(1; 2) + Đường thẳng y = 2x + 5 đi qua hai điểm B(0; 5) và E(-2; 5). + Đường thẳng y = -x đi qua hai điểm O(0; 0) và N(1; ). + Đường thẳng y = -x + 5 đi qua hai điểm B(0; 5) và F(7,5; 0).(hình bên) b) Vì đường thẳng y = 2x + 5 song song với đường thẳng y = 2x. Đường thẳng y = -x + 5 song song với đường thẳng y = -x. Do đĩ: Tứ giác OABC được tạo thành bởi 4 đường thẳng trên là hình bình hành. Bài tập 16: A B C D E y =2 O -1 -2 -2 2 1 2 x y a) Đường thẳng y = x qua 2 điểm O(0; 0) và M(1; 1). Đường thẳng y = 2x + 2 qua 2 điểm B(0; 2) và E(-1; 0). b) Tìm toạ độ điểm A: Giải pt: 2x + 2 = x Þ x = -2 Từ đĩ Þ y = -2. Vậy A(-2; -2) c) SABC = BC.AD +Toạ độ điểm C: với y = x mà x = 2 Þ y = 2. Vậy C(2; 2). SABC = .2.4 = 4 (cm) HOẠT ĐỘNG 3, 4. LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG. GV: cho HS cả lớp làm bài tập 17 theo nhĩm. Sau đĩ gọi đại diện nhĩm giải trên bảng. GV: hướng dẫn HS giải câu c). Chu vi của DABC là : P = AC + BC + AB Þ P = P = 4 + 4 » 9,66 (cm). Diện tích của DABC là : S = .AB.CH = .4.2 = 4 (cm2) +Cho các nhĩm nhận xét lời giải của bạn. HĐỘNG 5. TÌM TỊI, MỞ RỘNG. GV: cho cả lớp làm bài tập 18. Gọi 2HS lên bảng trình bày bài giải. O D 1 2,5 5 y x C Bài tập 17: a) Vẽ đồ thị. b) A(-1; 0); B(3; 0); C(1; 2) O B -2 1 2 A 1 3 3 H C 2 1 y x Bài tập 18: a) Thay x = 4, y = 11 vào hàm số y = 3x+b ta cĩ : 3.4 + b = 11 Þ b = -1. Ta cĩ hàm số y = 3x – 1. 1 0 1 1 x y 1/3 Đường thẳng y = 3x – 1 đi qua hai điểm A(0; 1); B(; 0). b) Thay x = -1, y = 3 vào hàm số y =ax +5, ta cĩ: a(-1) + 5 = 3 Þ a = 2. Ta cĩ hàm số y = 2x + 5, đ/thẳng y =2x+5 đi qua 2 điểm C(0; 5); D(-2,5; 0). Hướng dẫn về nhà. Làm bài tập 19 (Sgk/52). - Làm bài tập ?1 (Sgk/53) Rút kinh nghiệm: ........................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy 4 th¸ng 11 n¨m 2017 TiÕt 24: §4. ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU A - Mục tiêu : - Về kiến thức: học sinh cần nắm vững điều kiện để hai đường thẳng y = ax +b và y = a’x + b’ (a, a’ ¹ 0) cắt nhau, song song, trùng nhau. - Về kĩ năng: học sinh biết vận dụng lý thuyết vào việc giải các bài tốn tìm giá trị của các tham số đã cho trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là 2 đường thẳng song song, cắt nhau, trùng nhau. B - Chuẩn bị của thầy và trị :GV: Bảng phụ vẽ sẵn hình 9 (Sgk), bài tốn áp dụng. HS: Bảng nhĩm, bút viết bảng. C - Tiến hành tổ chức dạy học bài mới : H§ của GV & HS Nội dung Ghi Bảng HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG. HS1: Làm , phần a. HS2: Làm , phần b. +Cho HS nhận xét bài làm. GV: đưa bảng phụ hình 9 và chốt lại. +Trong trường hợp tổng quát 2 đường thẳng y = ax + b (a¹0) và y = a’x + b’ (a’¹0) song song với nhau khi nào? Và trùng nhau khi nào? b) Giải thích: hai đường thẳng y = 2x + 2 và y = 2x – 2 song song với nhau vì chúng khơng thể trùng nhau (chúng cắt trục tung tại 2 điểm khác nhau là 3 và -2) và cùng song song với đường thẳng y = 2x. HOẠT ĐỘNG 2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC. Hoạt động 2.1: Đường thẳng song song. Sau khi HS trả lời, GV đưa ra trường hợp tổng quát như Sgk. 1. Đường thẳng song song: Hai đường thẳng y = ax + b (a ¹ 0) và y = a'x + b' (a' ¹ 0) song song với nhau khi và chỉ khi a = a' , b = b' và trùng nhau khi và chỉ khi a = a', b = b'(Sgk/53) ?2 Hoạt động 2,2: Đường thẳng cắt nhau. GV cho HS làm . Sau khi HS trả lời GV chốt lại vấn đề như Sgk. *Hai đường thẳng trong 1 mặt phẳng thì cĩ 3 vị trí tương đối: + Cắt nhau. + Song song với nhau. + Trùng nhau Khi a = a’ thì 2 đường thẳng y = ax + b (a¹0) và y = a’x + b’ (a’¹0) song song với nhau hoặc trùng nhau và ngược lại. GV: cho HS đọc phần chú ý (Sgk) 2. Đường thẳng cắt nhau. Hai đường thẳng y = ax + b ( a¹ 0) và y = a'x + b' ( a' ¹ 0) cắt nhau khi và chỉ khi a ¹ a' * Kết luận: (Sgk) *Chú ý: HOẠT ĐỘNG 3, 4. LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG. HS1: Nêu điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b (a¹0) và y = a’x + b’ (a’¹0) song song, trùng nhau, cắt nhau? +Áp dụng làm bài tập 20 (Sgk/54) HS2: Làm bài tập 21 (Sgk/54) HOẠT ĐỘNG 5. TÌM TỊI, MỞ RỘNG. HS3: Làm bài tập 22 (Sgk/55) Cả lớp theo dõi, nhận xét bài làm. GV đánh giá, cho điểm. Bài tập 20: Các cặp đường thẳng song song: y = 1,5x + 2 và y = 1,5x – 1 y = x + 2 và y = x – 3 y = 0,5x – 3 và y = 0,5x + 3 Các cặp đường thẳng cắt nhau: 12 cặp 1) y = 1,5x + 2 và y = x + 2 2) y = 1,5x + 2 và y = x – 3 3) y = 1,5x + 2 và y = 0,5x – 3 Bài tập 21: a)Các hàm số đã cho là hàm số bậc nhất, do đĩ phải cĩ điều kiện m ¹ 0 và m ¹ 1/2. +Để 2 đường thẳng song song với nhau phải cĩ m = 2m + 1 Þ m = -1 Kết hợp với điều kiện, ta cĩ : m = -1 b) Điều kiện : m ¹ 0 và m ¹ -1/2. + Để 2 đường thẳng song song với nhau phải cĩ m ¹ 2m + 1 Þ m ¹ -1. Kết hợp với điều kiện, ta cĩ : m ¹ 0; m ¹-; m ¹ -1 thì 2 đ/thẳng cắt nhau. Bài tập 22: a) Đường thẳng y = ax + 3 song song với đường thẳng y = -2x khi a = -2. b) Thay x = 2, y = 7 ta cĩ: a.2 + 3 = 7 Þ a = 2. GV: cho HS hđg theo nhĩm làm btập 23 (Sgk/55) Cho đại diện 2 nhĩm đồng thời giải trên bảng. Các nhĩm nhận xét sau đĩ GV hồn thiện lời giải. GV: gọi 1HS giải bài tập 25a. Cả lớp vẽ hình vào vở. GV gợi ý giải câu b. Để tìm tọa độ điểm M và N ta cần làm gì? (giải pt để tìm x) Bài tập 23: (Sgk/55) a) Đồ thị y = 2x + b cắt trục tung tại điểm cĩ trung độ bằng -3, suy ra b = -3. b) Đồ thị của hàm số đã cho đi qua điểm A(1; 5) nên : 2.1 + b = 5 Þ b = 3. O N -2 1 2 M 1 3 3 2 y x -3 - Bài tập 25: a) b, Giải pt: x+ 2= 1 Þ x= -. Vậy M (-1,5; 1). Từ -x + 2 = 1 Þ x =. Vậy N(; 1) Hướng dẫn về nhà. + Làm bài tập 24, 26 (Sgk/55). + Xem trước “§5 - Hệ số gĩc của đường thẳng y = ax + b (a¹0) ” Rút kinh nghiệm: .............................................................................................................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ngµy 10 th¸ng 11 n¨m 2017 TiÕt 25 luyƯn tËp- KIỂM TRA 15’(Trắc nghiệm) A - mơc tiªu Qua bµi nµy häc sinh ®­ỵc : Cđng cè ®iỊu kiƯn ®Ĩ 2 ®­êng th¼ng y = ax+b (a¹0) vµ y=a'x + b' (a'¹0) c¾t nhau, song song nhau, trïng nhau. RÌn kü n¨ng x¸c ®Þnh c¸c hƯ sè a,b trong c¸c bµi to¸n cơ thĨ . Cđng cè kü n¨ng vÏ ®å thÞ hµm sè y = ax + b B - chuÈn bÞ cđa GV vµ hs GV: B¶ng phơ cã s½n « vu«ng ®Ĩ thuËn lỵi cho viƯc vÏ ®å thÞ, Th­íc th¼ng, phÊn mµu, ª ke HS : th­íc kỴ, com pa, b¶ng phơ nhãm C- tiÕn tr×nh d¹y häc Ho¹t ®éng cđa GV Ho¹t ®éng cđa HS HOẠT ĐỘNG 1. KHỞI ĐỘNG. (7 phĩt) C©u hái 1 : Cho hai ®­êng th¼ng (d) : y=ax+b vµ (d') : y=a'x+b'. Nªu ®iỊu kiƯn vỊ c¸c hƯ sè ®Ĩ : d song song víi d' ; d c¾t d' ;vµ d trïng d'. §­êng th¼ng nµo sau ®©y song song víi ®­êng ph©n gi¸c cđa gãc vu«ng thø I vµ III ? a) y = x b) y = -x c) y = x -6 d) y = 2x + 3 C©u hái 2 : Lµm bµi tËp 22 . HS1 Tr¶ lêi HS2 lµm bµi tËp 22 a/ §­êng th¼ng y = ax + 3 song song víi ®­êng th¼ng y = -2x => a = -2 VËy h.sè cã d¹ng y= -2x+3 b/ V× hµm sè y = ax + 3 cã gi¸ trÞ b»ng 7 khi x = 2 nªn ta cã: 7 = a.2 + 3=> a = 2 VËy h.sè cã d¹ng y = 2x + 3 HOẠT ĐỘNG 3, 4. LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG. (21 phĩt) Bµi tËp 23 tr 55 SGK: a) §å thÞ hµm sè y=2x+b c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng -3 cã nghÜa nã sÏ ®i qua ®iĨm cã to¹ ®é nh­ thÕ nµo ? Lĩc Êy ta cã bthøc nµo ? Bµi tËp nµy cßn cã c¸ch gi¶i nµo ®Ỉc biƯt h¬n? Bµi tËp 23 : a, §å thÞ hµm sè y=2x+b c¾t trơc tung t¹i ®iĨm cã tung ®é b»ng -3 cã nghÜa b =-3 . VËy ta cã hµm sè y = 2x -3 b) §å thÞ hµm sè y=2x+b ®i qua ®iĨm A(1;5) cho ta ®­ỵc ®iỊu g× ? Lĩc Êy ta cã biĨu thøc nµo ? Qua bµi tËp nµy ta cã c¸ch gi¶i chung cho lo¹i ®å thÞ ®i qua mét ®iĨm cho tr­íc . Bµi tËp 25 tr 55 SGK a, HS nªu c¸ch vÏ ®å thÞ hµm sè bËc nhÊt . vµ tiÕn hµnh gi¶i c©u a . NhËn xÐt g× vỊ vÞ trÝ t­¬ng ®èi cđa hai ®­êng th¼ng võa míi v