Kế hoạch bài học Đại số 9 - Tiết 37 đến tiết 46

K, SBT, SGV HS: N¾m v÷ng ph­¬ng ph¸p gi¶i hpt b»ng pp thÕ. Lµm tèt c¸c bµi tËp vÒ nhµ. 3. Ph­¬ng ph¸p VÊn ®¸p, gi¶ng gi¶i, ph©n tÝch, tæng hîp. GV h­íng dÉn, tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cho HS tham gia theo nhãm hoÆc theo tõng c¸ nh©n. 4. TiÕn tr×nh d¹y häc 4.1. æn ®Þnh tæ chøc: KiÓm tra sÜ sè 4.2. KiÓm tra bµi cò: KÕt hîp trong qu¸ tr×nh ch÷a bµi tËp 4.3. LuyÖn tËp GV gäi hai HS lªn b¶ng ch÷a bµi HS1 ch÷a bµi 26 (a,b) HS2: ch÷a bµi 27a Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng c¸ch ®Æt Èn phô. ? h·y ®Æt Èn => cã hÖ Èn u, v ntn? GV: T¹i sao pt (2) l¹i lµ 3u + 4v Gi¶i hpt víi Èn u, v ? NghiÖm (u,v) = ta lµm thÕ nµo ®Ó t×m ®­îc nghiÖm cña hpt ban ®Çu víi Èn x, y? HS: Thay gi¸ trÞ cña u, v vµo phÇn ®Çu ®· ®Æt. GV: ®Ó t×m x, y cho nhanh h·y lÊy nghÞch ®¶o gi¸ trÞ cña u vµ v. ? §a thøc P(x) chia hÕt cho x + 1 khi nµo? ? §a thøc P(x) chia hÕt cho x - 3 khi nµo? Bµi 26 (19-SKG) a) V× A(2;-2) thuéc ®å thÞ y = ax + b nªn 2a + b = -2 V× B(-1;3) thuéc ®å thÞ nªn -a + b = 3 Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh hai Èn b) a = 0 vµ b = 2. Bµi 27 (20-SGK) §Æt . §K: x 0; y 0 Ta cã: VËy nghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh lµ: Bµi 19 (16-SGK) §a thøc P(x) chia hÕt cho x + 1 P(-1) = 0 . P(-1) = m(-1)3 + (m - 2)(-1)2 - (3m + 5)(-1) - 4n = - m + m - 2 + 3n - 5 - 4n = - n - 7 §a thøc P(x) chia hÕt cho x - 3 P(3) = 0 . P(3) = m.33 + (m -2).32 - (3n - 5).3 - 4n = 27m + 9m - 18 - 9n + 15 - 4n = 36m - 13n - 3 Ta cã ph­¬ng tr×nh: 4.4. Cñng cè: Giê luyÖn tËp nµy cho ta biÕt thªm ®iÒu g× míi? + Ph¶i ®­a hÖ ph­¬ng tr×nh ®· cho vÒ d¹ng c¬ b¶n. + Gi¶i hÖ b»ng ph­¬ng ph¸p ®Æt Èn phô råi dïng pp thÕ gi¶i tiÕp. + BTVN Lµm tiÕp nh÷ng bµi tËp cßn l¹i trong SGK vµ SBT. Ngày soạn: 09/01/2018 Lớp 9B Tiết theo TKB 3 Ngày dạy: 15/01/2018 TuÇn 21 TiÕt 39 Gi¶I hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè 1. Môc tiªu : - KiÕn thøc : + Gióp häc sinh hiÓu c¸ch biÕn ®æi hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng quy t¾c céng ®¹i sè. N¾m ®­îc c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè. - Kü n¨ng : + RÌn kÜ n¨ng gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®· häc. - Th¸i ®é : + Häc sinh cã ý thøc häc to¸n tr×nh bµy bµi logic , hîp lý ; chÝnh x¸c. 2. ChuÈn bÞ: GV: + Th­íc th¼ng, phÊn mµu, m¸y tÝnh bá tói. HS: + ¤n tËp lÝ thuyÕt. Th­íc kÎ, m¸y tÝnh bá tói. 3. Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ; ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , luyÖn tËp . 4. TiÕn tr×nh d¹y häc : 4.1. æn ®Þnh tæ chøc : (1’) 4.2. KiÓm tra bµi cò : (7’) HS1: - Nªu c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng ph­¬ng ph¸p thÕ? - Ch÷a bµi 17b (SGK-16) §¸p sè : ( x ; y ) = HS2: Ch÷a bµi tËp 18b (SGK- 16). §¸p sè : ( a ; b ) = 4.3. Bµi míi : Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1 : Quy t¾c céng ®¹i sè (10’) GV cho HS ®äc quy t¾c céng ®¹i sè GV cho HS lµm vÝ dô 1 trong SGK ®Ó hiÓu râ h¬n vÒ quy t¾c céng ®¹i sè. GV yªu cÇu HS céng tõng vÕ hai ph­¬ng tr×nh cña (I) ®Ó ®­îc ph­¬ng tr×nh míi. H·y dïng ph­¬ng tr×nh míi ®ã thay vµo thÕ cho ph­¬ng tr×nh thø hai ta ®­îc hÖ nµo? GV cho häc sinh lµm ?1. Sau ®ã nhËn xÐt HS ®äc c¸c b­íc gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè. HS: (2x-y)-(x + y) = 1 - 2 hay x - 2y = -1 hoÆc 1. Quy t¾c céng ®¹i sè : SGK VD1: XÐt hÖ ph­¬ng tr×nh B1: Céng tõng vÕ hai ph­¬ng tr×nh cña (I) ®­îc (2x - y) + (x + y) = 3 hay 3x = 3 B2: Thay vµo ph­¬ng tr×nh thø nhÊt hoÆc thø hai, ta ®­îc: hoÆc Ho¹t ®éng 2: ¸p dông (12’) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c hÖ sè cña Èn y trong hÖ ph­¬ng tr×nh? ? VËy lµm thÕ nµo ®Ó mÊt Èn y, chØ cßn Èn x. GV nhËn xÐt: hÖ ph­¬ng tr×nh cã nghiÖm duy nhÊt lµ ? H·y nhËn xÐt vÒ c¸c hÖ sè cña x trong hai ph­¬ng tr×nh cña hÖ (III)? ? Lµm thÕ nµo ®Ó mÊt Èn x? GV gäi mét HS lªn b¶ng tr×nh bµy GV: Ta sÏ t×m c¸ch biÕn ®æi ®Ó ®­a hÖ (IV) vÒ tr­êng hîp thø nhÊt ? H·y biÕn ®æi hÖ (IV) sao cho c¸c ph­¬ng tr×nh míi cã c¸c hÖ sè cña Èn x b»ng nhau? GV gäi mét HS lªn b¶ng gi¶i tiÕp GV cho HS lµm theo nhãm - GV: NhËn xÐt bµi . HS: C¸c hÖ sè cña y ®èi nhau HS: Ta céng tõng vÕ 2 ph­¬ng tr×nh cña hÖ sÏ ®­îc mét ph­¬ng tr×nh chØ cßn Èn x. HS: C¸c hÖ sè cña x b»ng nhau HS: Ta trõ tõng vÕ hai ph­¬ng tr×nh cña hÖ ®­îc 5y = 5 HS: BiÕn ®æi HS ho¹t ®éng theo nhãm, sau 5 phót ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy 2. ¸p dông a) Tr­êng hîp thø nhÊt VD2: XÐt hÖ ph­¬ng tr×nh VËy hÖ ph­¬ng tr×nh cã nghiÖm (3;-3) VD3: XÐt hÖ ph­¬ng tr×nh VËy hÖ ph­¬ng tr×nh ®· cho cã nghiÖm b) Tr­êng hîp thø hai VD4: XÐt hÖ ph­¬ng tr×nh 4.4. Cñng cè : (10’) Bµi 19 (16-SGK) §a thøc P(x) chia hÕt cho x + 1 P(-1) = 0. Ta cã : P(-1) = m(-1)3 + (m - 2)(-1)2 - (3m + 5)(-1) - 4n = - m + m - 2 + 3n - 5 - 4n = - n - 7 §a thøc P(x) chia hÕt cho x - 3 P(3) = 0 Ta cã P(3) = m.33 + (m -2).32 - (3n - 5).3 - 4n = 27m + 9m - 18 - 9n + 15 - 4n = 36m - 13n - 3 Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 4.5. H­íng dÉn vÒ nhµ (5’) - N¾m v÷ng c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè vµ ph­¬ng ph¸p thÕ. - Lµm bµi tËp 20 (b, d); 21, 22, 23 (SGK- 18,19). - TiÕt sau luyÖn tËp. Ngày soạn: 14/01/2018 Lớp 9B Tiết theo TKB 3 Ngày dạy: 19/01/2018 TuÇn 21 TiÕt 40 luyÖn tËp 1. Môc tiªu : - KiÕn thøc : Gióp häc sinh cñng cè ®­îc c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè, kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p thÕ . - Kü n¨ng : RÌn kÜ n¨ng gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®· häc. - Th¸i ®é : Häc sinh cã ý thøc häc to¸n tr×nh bµy bµi logic , hîp lý ; chÝnh x¸c. 2. ChuÈn bÞ: GV: + Th­íc th¼ng, phÊn mµu, m¸y tÝnh bá tói. HS: + ¤n tËp lÝ thuyÕt. Th­íc kÎ, m¸y tÝnh bá tói. 3. Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ; ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , luyÖn tËp . 4. TiÕn tr×nh d¹y häc : 4.1. æn ®Þnh tæ chøc : (1’) 4.2. KiÓm tra bµi cò : (10’) HS1: Ch÷a bµi tËp 22 a (SGK-19) HS2: Ch÷a bµi tËp 22 c (SGK-19) 4.3. Bµi míi : Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1 : Ch÷a bµi tËp : (20’) GV gäi hai häc sinh lªn b¶ng lµm bµi 22 ; 23 (SGK – 19) GV: Qua bµi tËp mµ trªn , c¸c em cÇn nhí khi gi¶i mét hÖ ph­¬ng tr×nh mµ dÉn ®Õn mét ph­¬ng tr×nh trong ®ã c¸c hÖ sè cña c¶ hai Èn ®Òu b»ng 0, nghÜa lµ cã d¹ng 0x + 0y = m th× hÖ sÏ v« nghiÖm nÕu m # 0. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c hÖ sè cña Èn x trong hÖ ph­¬ng tr×nh trªn? ? Khi ®ã em biÕn ®æi nh­ thÕ nµo? GV nhËn xÐt vµ cho ®iÓm HS1: Ch÷a bµi tËp 22 a,b(SGK-19) HS2: Ch÷a bµi tËp 22 c ; 23 (SGK-19) - HS: Tr¶ lêi - C¶ líp quan s¸t ; lµm bµi 24 (SGK – 19); nhËn xÐt I. Ch÷a bµi tËp 1. Bµi tËp 22 (SGK-19) a) NghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh: b) Ph­¬ng tr×nh 0x + 0y = 27 v« nghiÖm nªn hÖ ph­¬ng tr×nh v« nghiÖm. c) 2.Bµi 23 (19-SGK) Thay vµo ph­¬ng tr×nh (2): NghiÖm cña hÖ pt lµ: Ho¹t ®éng 2 : LuyÖn tËp :(12’) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ hÖ ph­¬ng tr×nh trªn? ? P2 Gi¶i nh­ thÕ nµo? GV giíi thiÖu c¸ch ®Æt Èn phô - GV: NhËn xÐt , chèt kiÕn thøc HS: HÖ ph­¬ng tr×nh trªn kh«ng cã d¹ng nh­ c¸c tr­êng hîp ®· lµm. HS: CÇn nh©n ph¸ ngoÆc, thu gän råi gi¶i GV cho HS lµm bµi trong Ýt phót råi lªn b¶ng tr×nh bµy - C¶ líp thùc hiÖn , nhËn xÐt II. LuyÖn tËp 1. Bµi 24 (19-SGK) C¸ch 1 : VËy nghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh lµ: C¸ch 2 : §Æt x + y = u vµ x - y = v . 4.4. Cñng cè :(10’) Bµi 27a (20-SGK) §Æt . §K: x 0; y 0 Ta cã: VËy nghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh lµ: 4.5. H­íng dÉn vÒ nhµ : (5’) ¤n l¹i c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh. Bµi tËp 26, 27b (SGK- 19, 20). H­íng dÉn bµi 26(a) SGK X¸c ®Þnh a vµ b ®Ó ®å thÞ cña hµm sè y = ax + b ®i qua hai ®iÓm A(2;-2) vµ B(-1; 3) A(2;-2) Þ x = 2; y = -2 thay vµo ph­¬ng tr×nh y = ax + b ta ®­îc 2a + b = -2 B(-1;3) Þ x = -1; y = 3 thay vµo ph­¬ng tr×nh y = ax + b ta ®­îc – a + b = 3 Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh Þ a vµ b. Ngày soạn: 15/01/2018 Lớp 9B Tiết theo TKB 2 Ngày dạy: 22/01/2018 TuÇn 22 TiÕt 41:Thùc hµnh gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng mtbt ......................................................................................................... Ngày soạn: 15/01/2018 Lớp 9B Tiết theo TKB 2 Ngày dạy: 24/01/2018 TuÇn 22 TiÕt 42: §5. GIAÛI BAØI TOAÙN BAÈNG CAÙCH LAÄP HEÄ PHÖÔNG TRÌNH 1. Môc tiªu : - KiÕn thøc : Häc sinh n¾m ®­îc ph­¬ng ph¸p gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn. - Kü n¨ng : RÌn kÜ n¨ng lËp hÖ ph­¬ng tr×nh ; gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®· häc. - Th¸i ®é : Häc sinh cã ý thøc häc to¸n tr×nh bµy bµi logic , hîp lý ; chÝnh x¸c. 2. ChuÈn bÞ: GV: + Th­íc th¼ng, phÊn mµu, m¸y tÝnh bá tói. HS: + Th­íc kÎ, m¸y tÝnh bá tói. 3. Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ; ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , luyÖn tËp . 4. TiÕn tr×nh d¹y häc : 4.1. æn ®Þnh tæ chøc : (1’) 4.2. KiÓm tra bµi cò : (7’) ? ë líp 8 c¸c em ®· gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh. Em h·y nh¾c l¹i c¸c b­íc gi¶i? HS: Gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh cã 3 b­íc: B1: LËp ph­¬ng tr×nh - Chän Èn sè vµ ®Æt ®iÒu kiÖn thÝch hîp cho Èn sè - BiÓu diÔn c¸c ®¹i l­îng ch­a biÕt theo Èn vµ c¸c ®¹i l­îng ®· biÕt - LËp ph­¬ng tr×nh biÓu thÞ mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®¹i l­îng B2: Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh B3: Tr¶ lêi: KiÓm tra xem trong c¸c nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh, nghiÖm nµo tháa m·n ®iÒu kiÖn cña Èn råi kÕt luËn. GV: Trong tiÕt nµy chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh. 4.3. Bµi míi : GV: §Ó gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh chóng ta lµm t­¬ng tù nh­ gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh nh­ng kh¸c lµ ë chç: ta ph¶i chän 2 Èn vµ lËp hÖ ph­¬ng tr×nh. Ho¹t ®éng 1 : VÝ dô 1 : (12’) Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ghi b¶ng GV yªu cÇu HS ®äc vd 1 ? VÝ dô trªn thuéc d¹ng to¸n nµo? ? H·y nh¾c l¹i c¸ch viÕt mét sè tù nhiªn d­íi d¹ng tæng c¸c lòy thõa cña 10? ? Bµi to¸n cã nh÷ng ®¹i l­îng nµo ch­a biÕt? GV: Ta nªn chän ngay hai ®¹i l­îng ch­a biÕt ®ã lµm Èn. ? T¹i sao c¶ x vµ y ®Òu ph¶i kh¸c 0? ? BiÓu thÞ sè cÇn t×m theo x vµ y? ? Khi viÕt ng­îc l¹i ta ®­îc sè nµo? ? LËp ph­¬ng tr×nh biÓu thÞ 2 lÇn ch÷ sè hµng ®¬n vÞ lín h¬n ch÷ sè hµng chôc 1 ®¬n vÞ? ? LËp ph­¬ng tr×nh biÓu thÞ sè míi bÐ h¬n sè cò 27 ®¬n vÞ. Sau ®ã GV yªu cÇu HS gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh (I) vµ tr¶ lêi bµi to¸n. GV: Qu¸ tr×nh c¸c em võa lµm chÝnh lµ gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh HS ®äc ®Ò bµi vÝ dô 1 HS: Thuéc d¹ng to¸n phÐp viÕt sè HS: HS: Bµi to¸n cã hai ®¹i l­îng ch­a biÕt lµ ch÷ sè hµng chôc vµ ch÷ sè hµng ®¬n vÞ. HS: V× theo gi¶ thiÕt khi viÕt 2 ch÷ sè Êy theo thø tù ng­îc l¹i ta vÉn ®­îc mét sè cã 2 ch÷ sè. - Sè cÇn t×m: - Sè viÕt theo thø tù ng­îc l¹i: 2y - x = 1 hay -x + 2y = 1 (10x+y)-(10+ x) = 27 HS gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh (I) vµ tr¶ lêi bµi to¸n. 1.VÝ dô 1: Gäi ch÷ sè hµng chôc cña sè cÇn t×m lµ x, ch÷ sè hµng ®¬n vÞ lµ y. ( ®k: vµ ) - Sè cÇn t×m: - Sè viÕt theo thø tù ng­îc l¹i: - Theo ®iÒu kiÖn ®Çu ta cã ph­¬ng tr×nh: 2y - x = 1 hay -x + 2y = 1 - Theo ®iÒu kiÖn sau ta cã : (10x + y) - (10 + x) = 27 Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: (thoûa ÑK) VËy sè ph¶i t×m lµ 74. Ho¹t ®éng 2 : VÝ dô 2 : (13’) Yªu cÇu HS nh¾c l¹i tãm t¾t 3 b­íc gi¶i to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh. GV vÏ s¬ ®å bµi to¸n ? Khi hai xe gÆp nhau, thêi gian xe kh¸ch ®· ®i bao l©u? ? T­¬ng tù : thêi gian xe t¶i ®i lµ mÊy tiÕng? ? Bµi to¸n hái g×? ? Em h·y chän 2 Èn vµ ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn? GV cho HS lµm ?3, ?4, ?5 ?5: Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh: -GV: NhËn xÐt , chèt KiÕn thøc HS nh¾c l¹i tãm t¾t HS ®äc ®Ò bµi HS vÏ s¬ ®å bµi to¸n vµo vë HS: HS: - HS: Tr¶ lêi HS ho¹t ®éng nhãm, ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy Gi¶i ra ta ®­îc (thoûa ÑK) 2.VÝ dô 2: TP HCM 198 km C. Th¬ y x Sau 1 h Xe t¶i Xe kh¸ch Khi hai xe gÆp nhau: - Thêi gian xe kh¸ch ®· ®i lµ: 1 giê 48 phót = giê - Thêi gian xe t¶i ®· ®i lµ: 1 giê + giê = giê ?3: V× mçi giê xe kh¸ch ®i nhanh h¬n xe t¶i 13km nªn ta cã ph­¬ng tr×nh y - x = 13 ?4: Qu·ng ®­êng xe t¶i ®i ®­îc lµ x (km) Qu¶ng ®­êng xe kh¸ch ®i ®­îc lµ y (km) V× qu·ng ®­êng tõ TP HCM ®Õn TP CÇn Th¬ dµi 189km nªn ta cã ph­¬ng tr×nh: VËy vËn tèc xe t¶i lµ 36km/h vµ vËn tèc xe kh¸ch lµ 49km/h. 4.4. Cñng cè : (10’) Baøi taäp 29 (SGK- 22): Goïi x, y laàn löôït laø soá quaû quyùt vaø cam caàn tìm (ÑK: x,y,x<17,y<17) Theo ñeà baøi, ta coù heä pt Giaûi heä treân ta ñöôïc: (thoûa ÑK). Vaäy coù 10 quaû quyùt, 7 quaû cam. 4.5. H­íng dÉn vÒ nhµ : (2’) - Häc thuéc 3 b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh - Lµm bµi 28, 30 (22-SGK) - §äc tr­íc bµi 6: Gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh (tiÕp) ------------------------------------------------------------- Ngày soạn: 22/01/2018 Lớp 9B Tiết theo TKB 2 Ngày dạy: 29/01/2018 TuÇn 23 TiÕt 43: §5. GIAÛI BAØI TOAÙN BAÈNG CAÙCH LAÄP HEÄ PHÖÔNG TRÌNH (tt) 1. Môc tiªu : - KiÕn thøc : Häc sinh ®­îc cñng cè vÒ c¸c b­íc vµ ph­¬ng ph¸p gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh. - Kü n¨ng : + Häc sinh cã kÜ n¨ng ph©n tÝch vµ gi¶i bµi to¸n d¹ng lµm chung, lµm riªng. + RÌn kÜ n¨ng lËp hÖ ph­¬ng tr×nh ; gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®· häc. - Th¸i ®é : Häc sinh cã ý thøc häc to¸n tr×nh bµy bµi logic , hîp lý ; chÝnh x¸c. 2. ChuÈn bÞ: GV: + B¶ng phô . Th­íc th¼ng, phÊn mµu, m¸y tÝnh bá tói. HS: + B¶ng phô nhãm,bót d¹, th­íc kÎ, m¸y tÝnh bá tói. 3. Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ; ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , luyÖn tËp . 4. TiÕn tr×nh d¹y häc : 4.1. æn ®Þnh tæ chøc : (1’) 4.2. KiÓm tra bµi cò : (10’) HS1: Ch÷a bµi 35 (9-SBT) §¸p ¸n : Gäi 2 sè ph¶i t×m lµ x, y . Theo ®Ò bµi ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: VËy hai sè ph¶i t×m lµ 34 vµ 25. 4.3. Bµi míi : Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1 : VÝ dô 3 (20’) GV yªu cÇu HS nhËn d¹ng bµi to¸n ? Bµi to¸n nµy cã nh÷ng ®¹i l­îng nµo? ? Cïng mét khèi l­îng c«ng viÖc, gi÷a thêi gian hoµnh thµnh vµ n¨ng suÊt lµ hai ®¹i l­îng cã quan hÖ nh­ thÕ nµo? GV ®­a b¶ng ph©n tÝch vµ yªu cÇu HS nªu c¸ch ®iÒn ? Theo b¶ng ph©n tÝch ®¹i l­îng, h·y tr×nh bµy bµi to¸n. Tr­íc hÕt h·y chän Èn vµ nªu ®iÒu kiÖn cña Èn GV gi¶i thÝch: hai ®éi lµm chung HTCV trong 24 ngµy, vËy mçi ®éi lµm riªng ®Ó HTCV ph¶i nhiÒu h¬n 24 ngµy. Sau ®ã, GV yªu cÇu nªu c¸c ®¹i l­îng vµ lËp 2 ph­¬ng tr×nh cña bµi to¸n GV: Sau ®©y c¸c em sÏ gi¶i bµi to¸n trªn b»ng c¸ch kh¸c. §ã lµ Sau 8 phót ho¹t ®éng nhãm, GV yªu cÇu ®¹i diÖn nhãm tr×nh bµy - GV: NhËn xÐt , chèt KiÕn thøc HS ®äc to ®Ò bµi HS: VD3 thuéc lo¹i to¸n lµm chung lµm riªng HS: Cã thêi gian hoµnh thµnh c«ng viÖc (HTCV) vµ n¨ng suÊt lµm 1 ngµy cña hai ®éi vµ riªng tõng ®éi. HS: Lµ hai ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch HS: mét HS lªn b¶ng ®iÒn HS: mét HS tr×nh bµy miÖng HS: mét HS lªn b¶ng gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng ph­¬ng ph¸p ®Æt Èn phô: §Æt Thay vµo Gi¶i ra: VËy: HS ho¹t ®éng nhãm lËp b¶ng ph©n tÝch, lËp hÖ ph­¬ng tr×nh vµ gi¶i §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy - Nhãm kh¸c nhËn xÐt 3.VÝ dô 3: Thêi gian HTCV N¨ng suÊt 1 ngµy Hai ®éi 24 ngµy §éi A x ngµy §éi B y ngµy Gäi thêi gian ®éi A lµm riªng ®Ó HTCV lµ x (ngµy) Vµ thêi gian ®éi B lµm riªng ®Ó HTCV lµ y (ngµy) . §k: x, y > 24 Trong 1ngµy,®éi A lµm ®­îc (CV) Trong 1ngµy,®éi B lµm ®­îc (CV) N¨ng suÊt 1 ngµy cña ®éi A gÊp r­ìi ®éi B, ta cã ph­¬ng tr×nh: Hai ®éi lµm chung trong 24 ngµy th× HTCV; vËy 1 ngµy hai ®éi lµm ®­îc c«ng viÖc. VËy ta cã ph­¬ng tr×nh: Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ta ®­îc V©y: §éi A lµm riªng th× HTCV trong 40 ngµy §éi B lµm riªng th× HTCV trong 60 ngµy HÖ ph­¬ng tr×nh: Thay vµo (4) VËy ®éi A lµm riªng ®Ó HTCV lµ (ngµy) §éi B lµm riªng ®Ó HTCV lµ (ngµy) 4.4. Cñng cè : (12’) Bµi 32 ( SGK – 23) GV : Yªu cÇu lËp b¶ng ph©n tÝch ®¹i l­îng. HS : Thêi gian ch¶y ®Çy bÓ L­îng n­íc ch¶y vµo bÓ Hai vßi (h) (bÓ) Vßi I x (h) (bÓ) Vßi II y (h) (bÓ) Gi¶i : Gäi x vµ y lÇn l­ît lµ thêi gian cña vßi 1 vµ vßi 2 ch¶y riªng ®Çy bÓ. §K: x, y > + = (1) +. = 1 Û + = 1 Û = Û x = 12 Thay x =12 vµo (1) + = Þ y = 8 NghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh: x = 12 ; y = 8 (TM§K) VËy nÕu ngay tõ ®Çu chØ më vßi thø hai sau 8 giê ®Çy bÓ. - Qua tiÕt häc h«m nay ta thÊy bµi to¸n lµm chung lµm riªng vµ vßi n­íc ch¶y cã c¸ch ph©n tÝch ®¹i l­îng vµ gi¶i t­¬ng tù nhau. CÇn n¾m v÷ng c¸ch ph©n tÝch vµ tr×nh bµy bµi. 4.5. H­íng dÉn vÒ nhµ ( 2’) - Bµi tËp vÌ nhµ sè 31, (SGK- 23). Bµi 36 ; 37 ( SBT – 9 ) - TiÕt sau luyÖn tËp. ---------------------------------------- Ngày soạn: 25/01/2018 Lớp 9B Tiết theo TKB 2 Ngày dạy: 31/01/2018 TuÇn 23 TiÕt 44: LUYEÄN TAÄP 1. Môc tiªu : - KiÕn thøc : + Cñng cè c¸ch gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh + Cung cÊp cho HS kiÕn thøc thùc tÕ vµ thÊy ®­îc øng dông cña to¸n häc vµo ®êi sèng. - Kü n¨ng : + RÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh. HS biÕt c¸ch ph©n tÝch c¸c ®¹i l­îng trong bµi to¸n b»ng c¸ch thÝch hîp lËp ®­îc hÖ ph­¬ng tr×nh vµ biÕt c¸ch tr×nh bµy bµi to¸n. - Th¸i ®é : + Häc sinh cã ý thøc häc to¸n tr×nh bµy bµi logic , hîp lý ; chÝnh x¸c. + ThÊy ®­îc øng dông cña to¸n häc vµo ®êi sèng. 2. ChuÈn bÞ: GV: + B¶ng phô . Th­íc th¼ng, phÊn mµu, m¸y tÝnh bá tói. HS: + ¤n tËp lÝ thuyÕt . B¶ng phô nhãm, bót d¹, th­íc kÎ, m¸y tÝnh bá tói. 3. Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ; ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , luyÖn tËp . 4. TiÕn tr×nh d¹y häc : 4.1. æn ®Þnh tæ chøc : (1’) 4.2. KiÓm tra bµi cò : (7’) HS1: Ch÷a bµi tËp 37 (9-SBT) HS2: Ch÷a bµi 31 (23-SGK) 4.3. Bµi míi : Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1 : Ch÷a bµi tËp : (10’) Ch÷a bµi tËp 37 (SBT) Gäi ch÷ sè hµng chôc lµ x vµ ch÷ sè hµng ®¬n vÞ lµ y. §k: . VËy sè ®· cho lµ: §æi chç hai ch÷ sè cho nhau, ta ®­îc sè míi lµ: Theo ®Ò bµi ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: . VËy sè ®· cho lµ 18. Ch÷a bµi 31 (23-SGK) (Yªu cÇu kÎ b¶ng ph©n tÝch ®¹i l­îng vµ gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh bµi to¸n) §k: x > 2; y > 4 HÖ ph­¬ng tr×nh: Vaäy ®é dµi hai c¹nh gãc vu«ng cña tam gi¸c lµ 9cm vµ 12cm. Ho¹t ®éng 2 : LuyÖn tËp (14’) GV yªu cÇu 1 HS ®äc ®Ò bµi ? Trong bµi to¸n nµy cã nh÷ng ®¹i l­îng nµo? ? H·y ®iÒn vµo b¶ng ph©n tÝch ®¹i l­îng, nªu ®iÒu kiÖn cña Èn. -Yªu cÇu c¶ líp lµm bµi ; 1 HS tr×nh bµy - GV: Söa hoµn chØnh , chèt KiÕn thøc ? Bµi to¸n nµy thuéc d¹ng nµo ®· häc? ? Nh¾c l¹i c«ng thøc tÝnh gi¸ trÞ trung b×nh cña biÕn l­îng - GV: Söa hoµn chØnh , chèt kiÕn thøc HS: mét HS ®äc to ®Ò bµi HS: Trong bµi to¸n nµy cã c¸c ®¹i l­îng: sè luèng, sè c©y trång trong 1 luèng vµ sè c©y c¶ v­ên HS tù ®iÒn vµo b¶ng cña m×nh, mét HS lªn b¶ng ®iÒn. - C¶ líp lµm bµi ; - 1 HS tr×nh bµy HS: NhËn xÐt HS: bµi to¸n nµy thuéc d¹ng to¸n thèng kª m« t¶ HS: C«ng thøc: víi: mi: tÇn sè xi: gi¸ trÞ cña biÕn l­îng x n: tæng tÇn sè - C¶ líp lµm bµi ; - 1 HS tr×nh bµy HS: NhËn xÐt LuyÖn tËp Bµi 34 (SGK-24) Gäi x lµ sè luèng rau ; y lµ sè c©y cña mçi luèng §K: ; x > 4 ; y > 3 HÖ ph­¬ng tr×nh: VËy sè c©y c¶i b¾p v­ên nhµ Lan trång lµ: 50.15 = 750 (c©y) 2.Bµi 36 (24-SGK) Gäi sè lÇn b¾n ®­îc ®iÓm 8 lµ x, sè lÇn b¾n ®­îc ®iÓm 6 lµ y. §K: Theo ®Ò bµi, tæng tÇn sè lµ 100, ta cã ph­¬ng tr×nh : 25 + 42 + x + 15 + y = 100 x + y = 18 (1) §iÓm sè trung b×nh lµ 8, 69 nªn ta cã ph­¬ng tr×nh: 8x + 6y = 136 4x + 3y = 68 (2) Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ta ®­îc: (thoûa ÑK). VËy sè laàn b¾n ®­îc 8 ®iÓm lµ 14 lÇn, sè lÇn b¾n ®­îc 6 ®iÓm lµ 4 lÇn 4.4. Cñng cè : (10’) ? Nªu c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh ? Bµi 42 (SBT- 10) Gäi sè ghÕ dµi cña líp lµ x (ghÕ) vµ sè häc sinh cña líp lµ y (HS). §K: x,yÎN* : x >1 NÕu xÕp mçi ghÕ 3 HS th× 6 HS kh«ng cã chç, ta cã ph­¬ng tr×nh: y = 3x + 6 NÕu xÕp mçi ghÕ 4 HS th× thõa ra mét ghÕ, ta cã ph­¬ng tr×nh: y = 4(x – 1) Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: y = 3x + 6 y = 4(x – 1) Þ 3x + 6 = 4x – 4 Þ x = 10 vµ y = 36. Sè ghÕ dµi cña líp lµ 10 ghÕ. Sè HS cña líp lµ 36 HS. - GV: Chèt KiÕn thøc khi gi¶i to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh, cÉn ®äc kÜ ®Ò bµi, x¸c ®Þnh d¹ng, t×m c¸c ®¹i l­îng trong bµi, mèi quan hÖ gi÷a chóng, ph©n tÝch ®¹i l­îng b»ng s¬ ®å hoÆc b¶ng råi tr×nh bµy bµi to¸n theo ba b­íc ®· biÕt. 4.5. H­íng dÉn vÒ nhµ (3’ ) Bµi tËp vÒ nhµ sè 37, 38, 39 (SGK- 24, 25). Sè 44, 45 (SBT- 10). H­íng dÉn bµi 37 (SGK- 24): Gäi vËn tèc cña vËt chuyÓn ®éng nhanh lµ x(cm/s) vµ vËn tèc cña vËt chuyÓn ®éng chËm lµ y(cm/s) §K: x > y > 0 Khi chuyÓn ®éng cïng chiÒu, cø 20 gi©y chóng l¹i gÆp nhau, nghÜa lµ qu·ng ®­êng mµ vËt ®i nhanh ®i ®­îc trong 20 gi©y h¬n qu·ng ®­êng vËt ®i chËm còng trong 20 gi©y ®óng mét vßng Ta cã ph­¬ng tr×nh: 20x – 20y = 20 Khi chuyÓn ®éng ng­îc chiÒu, cø 4 gi©y chóng l¹i gÆp nhau, ta cã ph­¬ng tr×nh: 4x + 4y = 20 Tõ ®ã gi¶i ®­îc bµi to¸n . -------------------------------------------------------------------- Ngày soạn: 01/02/2018 Lớp 9B Tiết theo TKB 2 Ngày dạy: 05/02/2018 TuÇn 24 TiÕt 45: OÂN TAÄP CHÖÔNG III 1. Môc tiªu : - KiÕn thøc : + Cñng cè c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch­¬ng: Kh¸i niÖm nghiÖm vµ tËp nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh vµ hÖ hai ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn cïng víi minh häa cña chóng. C¸c ph­¬ng ph¸p gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn: PP thÕ, PP céng ®¹i sè. + Cñng cè c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch­¬ng, träng t©m lµ gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh. - Kü n¨ng : + TiÕp tôc rÌn luyÖn kÜ n¨ng gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh ë mét sè d¹ng to¸n, häc sinh biÕt tãm t¾t ®Ò bµi, ph©n tÝch ®¹i l­îng b»ng b¶ng, lËp hÖ ph­¬ng tr×nh, gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh. + Cñng cè kÜ n¨ng gi¶i ph­¬ng tr×nh vµ hÖ hai ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn. - Th¸i ®é : + Häc sinh cã ý thøc häc to¸n tr×nh bµy bµi logic , hîp lý ; chÝnh x¸c. + ThÊy ®­îc øng dông cña to¸n häc vµo ®êi sèng. 2. ChuÈn bÞ: GV: + B¶ng phô . Th­íc th¼ng, phÊn mµu, m¸y tÝnh bá tói. HS: + ¤n tËp lÝ thuyÕt . B¶ng phô nhãm,bót d¹, th­íc kÎ, m¸y tÝnh bá tói. 3. Ph­¬ng ph¸p : VÊn ®¸p ; ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò , luyÖn tËp . 4. TiÕn tr×nh d¹y häc : 4.1. æn ®Þnh tæ chøc : (1’) 4.2. KiÓm tra bµi cò : (7’) ? ThÕ nµo lµ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn? Cho vÝ dô. (HS tr¶ lêi miÖng vµ lÊy vÝ dô minh häa). ? C¸c ph­¬ng tr×nh sau, ph­¬ng tr×nh nµo lµ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn? a) b) 0x + 2y = 4 c) 0x + 0y = 7 d) 5x - 0y = 0 e) x + y - z = 7 (víi x, y, z lµ c¸c Èn sè) HS: Ph­¬ng tr×nh a, b, d lµ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn. ? Ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn cã bao nhiªu nghiÖm sè? HS: Ph­¬ng tr×nh ax + by = c bao giê còng cã v« sè nghiÖm. GV: mçi nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh lµ mét cÆp (x;y) tháa m·n ph­¬ng tr×nh. Trong mÆt ph¼ng täa ®é, tËp nghiÖm cña nã ®­îc biÓu diÔn bëi ®­êng th¼ng ax + by = c. 4.3. Bµi míi : Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1 : Lý thuyÕt : (10’) ? Cho hÖ ph­¬ng tr×nh H·y cho biÕt mét hÖ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn cã thÓ cã bao nhiªu nghiÖm sè? GV nªu c©u hái 1 (SGK – 25 ) GV nªu tiÕp c©u 2 (SGK – 25 ) (®­a lªn b¶ng phô) GV l­u ý a, b, c, a’, b’, c’ 0 vµ gîi ý: h·y biÕn ®æi c¸c ph­¬ng tr×nh trªn vÒ d¹ng hµm sè bËc nhÊt råi c¨n cø vµo vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña (d) vµ (d’) ®Ó gi¶i thÝch. ? NÕu th× c¸c hÖ sè gãc vµ tung ®é gèc cña hai ®­êng th¼ng (d) vµ (d’) nh­ thÕ nµo? ? NÕu , h·y chøng tá hÖ ph­¬ng tr×nh v« nghiÖm. - GV chèt ®­a b¶ng phô tæng kÕt HS tr¶ lêi miÖng HS: B¹n C­êng nãi sai v× mét cÆp sè (x;y) tháa m·n ph­¬ng tr×nh. Ph¶i nãi: hÖ ph­¬ng tr×nh cã mét nghiÖm lµ (x;y) = (2;1) HS: mét HS ®äc to ®Ò bµi - HS : Ph¸t biÓu - HS kh¸c nhËn xÐt I. Lý thuyÕt HÖ ph­¬ng tr×nh: cã: + 1 nghiÖm duy nhÊt nÕu (d) c¾t (d’) + v« nghiÖm nÕu (d) song song (d’) + v« sè nghiÖm nÕu (d) trïng (d’) . ax + by = c . a’x + b’y = c’ . NÕu th× (d)(d’).VËy hÖ ph­¬ng tr×nh v« sè nghiÖm. . NÕu th× nªn (d) // (d’).VËy ph­¬ng tr×nh v« nghiÖm. . NÕu th× nªn (d) c¾t (d’). VËy ph­¬ng tr×nh cã nghiÖm duy nhÊt. Ho¹t ®éng 2 : LuyÖn tËp (12’) Bµi 43 (27-SGK) GV ®­a s¬ ®å vÏ s½n, yªu cÇu T/h1: Cïng khëi hµnh: 3,6 km A 2 km M 1,6 km B T/h2: Ng­êi ®i chËm khëi hµnh tr­íc 6 phót = 3,6 km A 1,8 km M B 1,8 km GV nhËn xÐt bµi råi gäi tiÕp 1HS lªn gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh vµ tr¶ lêi bµi to¸n. GV : NhËn xÐt chèt kiÕn thøc ? H·y chän Èn sè ? LËp ph­¬ng tr×nh ? BiÕt 89g Cu cã thÓ tÝch 10cm3. VËy x(g) Cu cã thÓ tÝch lµ bao nhiªu cm3? ? BiÕt 7g Zn cã thÓ tÝch 1cm3. VËy y(g) Zn cã thÓ tÝch bao nhiªu cm3? ? Tõ ®ã ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh nµo . Yªu cÇu HS vÒ nhµ gi¶i tiÕp -1HS chän Èn vµ lËp hÖ ph­¬ng tr×nh bµi to¸n. - 1HS lªn gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh vµ tr¶ lêi bµi to¸n. HS: NhËn xÐt HS: Mét HS ®äc to ®Ò bµi - HS : chän Èn sè LËp ph­¬ng tr×nh Tõ ®ã ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: II. LuyÖn tËp 1.Bµi 43 (27-SGK) Gäi vËn tèc cña ng­êi ®i nhanh lµ x (km/h). VËn tèc ng­êi ®i chËm lµ y (km/h). ®k: x>y>0 NÕu hai ng­êi cïng khëi hµnh, ®Õn khi gÆp nhau, qu·ng ®­êng ng­êi ®i nhanh ®­îc 2 km, ng­êi ®i chËm ®i ®­îc 1,6km, ta cã ph­¬ng tr×nh: NÕu ng­êi ®i chËm khëi hµnh tr­íc 6 phót () th× mçi ng­êi ®i ®­îc 1,8 km. Ta cã ph­¬ng tr×nh: Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh ta cã: (thoûa maõn ÑK) Tr¶ lêi: VËn tèc cña ng­êi ®i chËm lµ 3,6km/h. VËn tèc ng­êi ®i nhanh lµ 4,5 km/h. 2.Bµi 44 (27-SGK) Gäi KL ®ång trong hîp kim lµ x(g) vµ KL kÏm trong hîp kim lµ y(g) (x > 0, y > 0) V× khèi l­îng cña vËt lµ 124g nªn ta cã ph­¬ng tr×nh: x + y = 124 x(g) ®ång cã thÓ tÝch lµ . Y(g) kÏm cã thÓ tÝch lµ ThÓ tÝch cña vËt lµ 15cm3, nªn ta cã ph­¬ng tr×nh: Ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh: 4.4. Cñng cè : (10’): H­íng dÉn bµi 45 ( SGK – 27) Thêi gian HTCV N¨ng suÊt 1 ngµy §éi