Kế hoạch bài học Hình học 9 - Tiết 24, 25, 26

TUẦN 13 Ngµy so¹n : 25/10/2017 Ngµy gi¶ng: TiÕt 24 : VÞ trÝ t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn I. Môc tiªu: HS n¾m ®­îc 3 vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn, c¸c kh¸i niÖm tiÕp tuyÕn, tiÕp ®iÓm. N¾m ®­îc ®Þnh lý vÒ tiÕp tuyÕn, n¾m ®­îc c¸c hÖ thøc gi÷a kho¶ng c¸ch tõ t©m ®­êng trßn ®Õn ®­êng th¼ng vµ b¸n kÝnh ®­êng trßn øng víi tõng vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn HS biÕt vËn dông c¸c kiÕn thøc ®É häc ®Ó nhËn biÕt c¸c vÞ trÝ t­¬ng ®èi . ThÊy ®­îc mét sè h×nh ¶nh vÒ vÞ trÝa t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn trong thùc tÕ. II. Phương tiện: GV: th­íc, compa HS: th­íc, compa III.TiÕn tr×nh lên lớp: æn ®Þnh : KiÓm tra: ? Nªu ®Þnh lý vÒ liªn hÖ gi÷a ®­êng kÝnh vµ d©y trong ®­êng trßn Bµi míi: Ho¹t ®éng cña GV Ho¹t ®éng cña HS Ghi b¶ng Ho¹t ®éng 1: 1- Ba vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn ? Nªu c¸c vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña 2 ®­êng th¼ng? GV nªu vÊn ®Ò gi÷a ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn cã nh÷ng vÞ trÝ nµo xÈy ra? GV minh häa vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn ? Nªu c¸c vÞ trÝ t­¬ng ®èi cña ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn ? GV cho hs lµm ?1 GV Tõ ?1 giíi thiÖu c¸c vÞ trÝ t­¬ng ®èi. GV yªu cÇu hs ®äc sgk vµ cho biÕt: ? Khi nµo nãi ®­êng th¼ng a c¾t ®­êng trßn (0)? GV giíi thiÖu c¸t tuyÕn qua h×nh vÏ 2 tr­êng hîp H71 sgk . GV cho hs lµm tiÕp ?2 ? Trong tr­êng hîp ®­êng th¼ng a ®i qua t©m 0 th× 0H = ? ? NÕu ®­êng th¼ng a kh«ng ®i qua t©m 0 th× 0H so víi R nh­ thÕ nµo ? Nªu c¸ch tÝnh HB vµ HA theo R vµ 0H ? ? NÕu kho¶ng c¸ch 0H t¨ng th× ®é lín AB gi¶m, khi ®ã AB = 0 hay A trïng B th× 0H = ? ? Khi ®ã ®­êng th¼ng a vµ ®­êng trßn (0;R) cã mÊy ®iÓm chung ? GV yªu cÇu hs ®äc sgk ? Khi nµo nãi ®­êng th¼ng a vµ ®­êng trßn (0;R) tiÕp xóc nhau ? ? a ®­îc gäi lµ g× ? ®iÓm chung duy nhÊt gäi lµ g× ? GV vÏ h×nh lªn b¶ng ? NhËn xÐt g× vÒ vÞ trÝ cña 0C ®èi víi ®­êng th¼ng a vµ 0H = ? GV h­íng dÉn hs c/m nhËn xÐt b»ng ph­¬ng ph¸p ph¶n chøng. ? Tõ kÕt qu¶ trªn suy ra ®Þnh lý nµo ? ? H·y ®Þnh lý d­íi d¹ng gt- kl ? GV nhÊn m¹nh ®Þnh lý – tÝnh chÊt c¬ b¶n cña tiÕp tuyÕn ®­êng trßn. ? Khi nµo ®­êng th¼ng gäi lµ tiÕp tuyÕn cña ®­êng trßn ? GVgiíi thiÖu vÞ trÝ thø 3 gi÷a ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn. HS tr¶ lêi HS quan s¸t HS tr¶ lêi HS tr¶ lêi ?1 HS ®äc th«ng tin HS: cã hai ®iÓm chung HS lµm ?2 HS: AB = 0® 0H = R HS 0H < 0B hay 0H < R HA = HB = R2 – 0H2 HS AB = 0 th× 0H = R HS cã 1 ®iÓm chung HS ®äc sgk HS tr¶ lêi HS a ®­îc gäi lµ tiÕp tuyÕn cña ®/trßn, ®iÓm chung gäi lµ tiÕp ®iÓm HS vÏ h×nh vµo vë HS 0C ^ a; H º C; 0H = R HS nªu ®Þnh lý 1-2 hs ®äc ®Þnh lý HS nªu gt – kl HS:* ®­êng th¼ng vµ ®/tr cã 1 ®iÓm chung. * d = R ® ®­êng th¼ng lµ tiÕp tuyÕn cña ®/tr HS ®äc sgk * §­êng th¼ng vµ ®­êng trßn c¾t nhau 0H < R ® HA = HB = * §­êng th¼ng vµ ®­êng trßn tiÕp xóc nhau. 0H = R * §Þnh lý: Nếu một đường thẳng a là một tiếp tuyến của một đường tròn thì nó vuông góc với bán kính đi qua tiếp điểm * §­êng th¼ng vµ ®­êng trßn kh«ng giao nhau. 0H > R Ho¹t ®éng 2 : HÖ thøc gi÷a kho¶ng c¸ch tõ t©m ®/tr ®Õn ®­êng th¼ng vµ b¸n kÝnh cña ®­êng trßn GV giíi thiÖu nh­ sgk GV nhÊn m¹nh c¸c hÖ thøc suy ra c¸c vÞ trÝ vµ ng­îc l¹i. HS ®äc sgk Sgk /109 4) Cñng cè GV cho hs lµm ?3 GV yªu cÇu 1 hs vÏ h×nh ? §­êng th¼ng a cã vÞ trÝ nh­ thÕ nµo víi ®­êng trßn (0) ? V× sao? ? §Ó nhËn biÕt c¸c vÞ trÝ gi÷a ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn ta lµm nh­ thÕ nµo ? ? H·y tÝnh BC ? GV cho hs lµm bµi 17 sgk ? §Ó ®iÒn ®óng vµo b¶ng vËn dông kiÕn thøc nµo ? HS ®äc ?3 HS tr¶ lêi HS tr×nh bµy HS nhËn xÐt HS vËn dông hÖ thøc HS thùc hiÖn HS ®iÒn vµo b¶ng phô HS tr¶ lêi ?3 a) §­êng th¼ng a c¾t ®­êng trßn (0) v× d = 3cm ; R = 5cm ® d < R b) XÐt D B0H cã gãc H = 900 Theo ®Þnh lý Pitago ta cã 0B2 = 0H2 + HB2 ® HB = 4(cm) ®BC = 2.4 = 8(cm) Bµi tËp 17 sgk HS ®iÒn trªn b¶ng phô 5) H­íng dÉn : Häc kü lý thuyÕt, ®Þnh lý , hÖ thøc vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn. Bµi tËp 18, 19,20 sgk /110 T×m h×nh ¶nh 3 vÞ trÝ t­¬ng ®èi gi÷a ®­êng th¼ng vµ ®­êng trßn trong thùc tÕ. IV. Rút kinh nghiệm Ngµy so¹n: 05/11/2012 Ngµy gi¶ng: TiÕt 26 : LUYỆN TẬP I. Mục tiêu: - Khắc sâu và củng cố thêm cho học sinh về: + Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn + Các định lý, hệ thức liên quan học ở tiết 25 - Rèn luyên khả năng vận dụng kiến thức đã học vào bài tập ở HS - Gíao dục tính thực tế toán hoc thông qua bài giảng - Rèn luyên cho HS khả năng làm việc độc lập , sáng tao. II. Phương tiện: GV: Thước, com pa HS: dụng cụ học tập III. Tiến trình lên lớp: Ổn định: Kiểm tra: Bài mới: Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Ghi bảng - Nêu bài tập 1 - Bài toán cho biết gì ? Và yêu cầu làm gì ? - Cho HS tự vẽ hình và trả lời Nêu bài tập 2 Cho HS tự phân tích bài toán Cho HS tự ghi giả thiết, kết luận và vẽ hình cho bài toán Khi nào một đường thẳng được gọi là đường trung bình của một tam giác ? Yêu cầu HS tính AD Nêu bài tập 3 Cho HS tự phân tích bài toán Cho HS tự ghi giả thiết, kết luận và vẽ hình cho bài toán Yêu cầu HS nêu cách tính AD Khi nào đường thẳng và đường tròn tiếp xúc nhau Hướng dẫn HS chứng minh - Ghi bài tâp Trả lời -3 2 y x O Ghi bài tập Phân tích bài toán Thực hiện các yêu cầu của GV Trả lời Tính Ghi bài tập Tự phân tích và tóm tắt bài toán Thực hiện theo yêu cầu của GV Neu cách tính AD và tiến hành tính độ dài của AD Nêu hệ thức Thực hiện theo hướng dẫn Bài tập 1: Trên mặt phẳng tọa độ cho điểm I ( - 3; 2 ) . Nếu vẽ đường tròn tâm I bán kính bằng 2 thì đường tròn đó có vị trí như thế nào đối với các trục tọa độ ? Gỉai: Kẻ IA Ox. Do IA = 2 = R nên đường tròn ( I ) tiếp xúc với trục hoành Kẻ IB ^ Oy. Do IB = 3> R nên đường tròn( I ) và trục tung không giao nhau Bài tập 2 Cho ( O; 2cm ). Một đường thẳng đi qua A nằm bên ngoài đường tròn và cắt đường tròn tại B và C, trong đóAB = BC. Kẻ đường kính COD. Tính độ dài đoạn AD C B O A D BO là đường trung bình của ABC nên BO = AD : 2 Do BO = 2cm nên AD = 4cm Bài tập 3 Cho hình thang vuông ABCD ( ) , AB = 4cm, BC = 13cm, CD = 9cm. a)Tính độ dài AD b)Chứng minh rằng đường thẳng AD tiếp xúc với đường tròn có đường kính BC Gỉai 4 A B 13 H I D C 9 a) AD = 12 cm b) Gọi I là trung điểm của BC. ( I ) đường kính BC Có bán kính R = BC : 2 = 6,5cm Kẻ IH ^ AD. Khoảng cách d từ I đến AD = IH, ta có: d= IH = ( AB + CD ) : 2 = 6,5cm Do d = R nên ( I ) và AD tiếp xúc nhau Củng cố: Cho HS nhắc lại: + Các vị trí tương đối của: Hai đường tròn, đường thẳng và đường tròn + Các hệ thức liên quan Hướng dẫn: Tự làm lại bài tập Học lại lý thuyết Xem trước bài “ Dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn “ IV. Đánh giá: