Khóa luận Nâng cao hiệu quả dạy học bộ môn Lịch sử ở trường THPT qua việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về lịch sử

o dục truyền thống lịch sử hào hùng của dân tộc cho thế hệ trẻ. Bởi vậy, nếu tận dụng tốt các thế mạnh riêng của bộ môn sẽ thu hút được sự chú ý đặc biệt cho học sinh phổ thông trong quá trình giảng dạy. Từ đó kết quả bộ môn sẽ được cải thiện. Và chính yếu tố ấy sẽ dẫn đến sự thay đổi “hợp lý hơn” trong cách nhìn, cách đánh giá về vai trò của người giáo viện lịch sử ở trường phổ thông. Trở lại với vấn đề nâng cao hiệu quả dạy học bộ môn Lịch sử ở trường THPT, cùng với nhiều con đường, biện pháp khác, thì việc nâng cao hiệu quả dạy học môn Lịch sử qua việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu là một biện pháp, một hướng đi mới nhằm mang lại những kết quả học tập tốt hơn cho học sinh ở trường THPT. Hiểu rõ mục đích – ý nghĩa, nắm vững cách thức tiến hành, nội dung tổ chức các cuộc thi phù hợp, đúng đắn với những yêu cầu đặt ra sẽ có những tác động tích cực đến việc học tập bộ môn Lịch sử và có tầm quan trọng đặc biệt. Trƣớc hết, việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu kết hợp với quá trình giảng dạy bộ môn Lịch sử ở trường THPT cùng các môn học khác sẽ thúc đẩy học sinh tích cực, chủ động, tự giác tìm hiểu các nguồn tài liệu liên quan đến chủ đề của cuộc thi; luyện tập 17 N.A. Êrôphêep_“Lịch sử là gì”, NXB GD 1981, trang 149 18 TS. Lê Vinh Quốc_ “Các yếu tố cơ bản trong quá trình giáo dục hiện đại và vấn đề đổi mới dạy học ở Việt Nam”, NXB ĐHSP tp HCM 2008, trang 146 Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 36 để nâng cao nhận thức, trình độ và có được những kỹ năng hoạt động tập thể cần thiết trong một môi trường thể hiện sự thi đua với nhau. Thứ hai, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu kết hợp với quá trình giảng dạy bộ môn Lịch sử ở trường THPT còn là nơi để học sinh bày tỏ quan điểm, nhận thức, tình cảm của mình về các vấn đề mà họ quan tâm (theo chủ đề cuộc thi). Thứ ba, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu với những cơ cấu giải thưởng hấp dẫn, gắn với việc trao các danh hiệu cá nhân, tập thể như: “Nhà sử học trẻ tuổi”, “Lớp học Hồ Chí Minh”… sẽ thu hút đông đảo các em học sinh tham gia vào hoạt động tập thể của Nhà trường, trong đó nó góp phần thu hút sự tham gia, chú ý của phụ huynh học sinh. Cũng từ đó mà các em học sinh bộc lộ, phát huy năng khiếu, năng lực và kiểm nghiệm khả năng trình độ của mình về một vấn đề nào đó, từ đó góp phần điều chỉnh nhận thức hành vi của mình trong học tập, lao động công tác và trong cuộc sống hàng ngày. Thứ tƣ, việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu kết hợp với quá trình giảng dạy bộ môn Lịch sử ở trường THPT cùng các môn học khác là “chiếc gƣơng soi” để Nhà trường THPT phần nào đánh giá kết quả dạy học bộ môn Lịch sử. Thứ năm, việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu kết hợp với quá trình giảng dạy bộ môn Lịch sử ở trường THPT có một ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Với thế mạnh của mình là chứa đựng một nội dung kiến thức rộng lớn, những sự kiện lịch sử không chỉ diễn ra trong quá khứ, hiện tại mà những kiến thức ấy ngày càng được tăng thêm qua thời gian, tức là những sự kiện lịch sử tiếp tục diễn ra trong hiện tại và tương lai. Mỗi năm học ở trường THPT chia thành hai học kỳ, trong đó ở từng tháng thường có những ngày lễ kỷ niệm lớn đối với những anh hùng của dân tộc, đối với lịch sử dân tộc và thế giới… trong năm. Vì vậy, Nhà trường cùng với giáo viên bộ môn Lịch sử phối hợp với BCH đoàn trường PT tổ chức các cuộc thi phù hợp với chủ đề của từng tháng vừa nhằm mục đích kỷ niệm, vừa mang lại những ý nghĩa tích cực đối với học sinh như đã trình bày ở trên. Có thể thống kê những ngày lễ lớn trong năm gắn với ý nghĩa của mỗi tháng qua bảng sau đây: Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 37 Ngày lễ - Ý nghĩa Tháng Ngày lễ kỷ niệm Ý nghĩa Tháng 1 - Ngày 1/1 - Tháng 1 có ngày 1/1 là ngày Tết dương lịch Tháng 2 - Ngày 3/2/1930, - Ngày 27/2/1955 - Ngày 3/2/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời. Đảng đã lãnh đạo cách mạng Việt Nam giành được nhiều tháng lợi to lớn trong quá trình chống giặc ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc và quá trình xây dựng đất nước… Sau ngày đất nước giành độc lập, Nhà nước và nhân dân ta thường tổ chức lễ kỷ niệm - Ngày Thầy thuốc Việt Nam 27/2 Tháng 3 - Ngày 8/3 - Ngày 26/3/1931 - Kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 - Tháng Thanh niên, tháng này gắn liền với các hoạt động kỷ niệm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh 26/3/1931 Tháng 4 - Ngày 30/4/1975 - Tháng 4 gắn liền với sự kiện quan trọng, đặc biệt là ngày giải phóng Sài Gòn 30/4/1975… Tháng 5 - Ngày 1/51886 - Ngày 7/5/1954 - Ngày 19/5/1890 - Tháng 5 gắn liền với các ngày lễ kỷ niệm lớn: ngày Quốc tế lao động 1/5; ngày Giải phóng Điện Biên Phủ 7/5/1954; ngày sinh nhật Bác Hồ 19/5/1890… Tháng 6 Ngày 1/6/1950 - Ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6 Tháng 7 Ngày 27/7/1947 - Ngày Thương binh liệt sỹ 27/7 Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 38 Tháng 8 - Ngày 19/8/1945; - Tháng 8 gắn với các ngày kỷ niệm lớn của dân tộc, ngày 19/8/1945 Cách mạng tháng Tám thành công Tháng 9 - Ngày 2/9/1945; - Ngày 20/9/1977 - Ngày Quốc khánh của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2/9/1945 - CHXHCN Việt Nam là Hội viên Liên Hiệp Quốc Tháng 10 - Ngày 10/10/1954 - Ngày 20/10/1930 - Kỷ niệm ngày giải phóng thủ đô Hà Nội 10/10/1954; - Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10… Tháng 11 - Ngày 20/11/1982 - Lễ kỷ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 Tháng 12 - Ngày 22/12/1944 - Kỷ niệm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12/1944 Bảng thống kê những ngày lễ lớn trong năm của dân tộc và ý nghĩa II.2. Cách thức tổ chức một cuộc thi tìm hiểu về lịch sử ở trƣờng THPT II.2.1. Cách thức tổ chức một cuộc thi tìm hiểu về lịch sử nói chung Như phần trên đã trình bày, ưu thế của bộ môn Lịch sử là chứa đựng một nội dung kiến thức phong phú với các sự kiện lịch sử, nhân vật lịch hết sức sinh động và đặc biệt trong mỗi năm học lại có nhiều ngày lễ kỷ niệm … Vì vậy, tận dụng những ưu thế đó nhà trường, giáo viên bộ môn Lịch sử phối hợp với BCH đoàn trường có thể tổ chức các cuộc thi với những yêu cầu, mục đích và ý nghĩa nhất định. Về cách thức tổ chức một cuộc thi rất phong phú và đa dạng (xem phần giới thiệu về các cuộc thi), nhưng chung quy lại thì một cuộc thi được tiến hành theo các bước sau đây: Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 39 1. Công tác chuẩn bị Công tác chuẩn bị là khâu đầu tiên đảm bảo cho sự thành công của một cuộc thi. Công tác chuẩn bị tốt, chu đáo sẽ dẫn đến những thuận lợi khi cuộc thi diễn ra và thu được nhiều thành công ngoài kết quả dự kiến. Và ngược lại, nếu công tác chuẩn bị khong tốt, không chu đáo thì cuộc thi sẽ diễn ra không suôn sẻ và có thể gây nên những “tác dụng phụ” ngoài dự kiến. Công tác chuẩn bị cần đảm bảo những yếu tố: - Xây dựng kế hoạch tổ chức cuộc thi: Kế hoạch phải thật chi tiết, xác định rõ chủ đề của cuộc thi, mụch đích - yêu cầu, qui mô thời gian, địa điểm, đối tượng, thành phần dự thi; các nội dung chính của cuộc thi, thể lệ cuộc thi; Ban tổ chức, Ban giám khảo cuộc thi; các giải thưởng của cuộc thi và biện pháp thực hiện. - Giáo viên bộ môn Lịch sử phối hợp với BCH đoàn trường sau khi thực hiện các bước trên sẽ báo cáo chủ trương, kế hoạch cuộc thi với Hiệu trưởng nhà trường và Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn; báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo. Tranh thủ sự trợ giúp kinh phí vật chất và các điều kiện khác của các ngành, các đoàn thể, các tổ chức kinh tế - xã hội khác. - Triệu tập cuộc họp cán bộ Đoàn mở rộng và các đại diện của các đơn vị tham gia cuộc thi quán triệt chủ trương phổ biến kế hoạch, bàn biện pháp thực hiện. - Các cá nhân tham gia cuộc thi tiến hành công tác chuẩn bị tham gia cuộc thi. - Tuỳ thuộc vào tính chất và yêu cầu của cuộc thi mà ban tổ chức cuộc thi có thể tiến hành tập huấn kỹ cho đối tượng tham gia cuộc thi về những vấn đề cơ bản nhất để đảm bảo chất lượng và sự thống nhất trong quá trình thực hiện các nội dung của hội thi. - Chọn địa điểm, thời gian thích hợp với chủ đề của cuộc thi. Xây dựng, duyệt và thực hiện, trang trí cho cuộc thi…đảm bảo nêu bật được chủ đề, tính hấp dẫn của hội thi. - Thiết kế chương trình công diễn của cuộc thi, tổ chức tổng duyệt (nếu thấy cần thiết) hoặc phổ biến cho các đối tượng dự thi để có kế hoạch thực hiện đúng theo kịch bản. Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 40 2. Viết kế hoạch chi tiết - Viết kế hoạch (từ các ý của việc chuẩn bị ta hình thành kế hoạch chi tiết cho cuộc thi như: mục đích yêu cầu, nội dung cuộc thi, chủ đề, địa điểm, thời gian, đối tượng…) - Lên chương trình chi tiết: trong viết kế hoạch, việc lên chương trình chi tiết rất quan trọng vì khi cuộc chơi diễn ra, ta phải căn cứ vào nó để tuần tự thực hiện (nếu được thì nên chuyển tải chương trình chi tiết thành kịch bản) - Lập bảng phân công cụ thể từng công việc cho Ban tổ chức (kể cả việc chuẩn bị đến khi tiến hành và kết thúc toàn bộ cuộc thi). - Dự trù kinh phí chi tiết (tránh để thiếu hoặc mọi hiện tượng phát sinh) - Nêu biện pháp và tiến độ thực hiện (gắn công việc chuẩn bị, kiểm tra với thời gian cụ thể mà Ban tổ chức và các bộ phận phải hoàn thành, cách thức hoàn thành). 3. Phổ biến cuộc thi - Sau khi hoàn thành kế hoạch cần báo lãnh đạo, các bộ phận, đại diện người dự thi để nghe góp ý. - Từ góp ý của các bộ phận, ta xem xét bổ sung và hoàn chỉnh lại toàn bộ kế hoạch. - Phổ biến kế hoạch đến lãnh đạo (để báo cáo), người dự thi (để biết thực hiện)… - Kiểm tra tiến độ, chốt danh sách, lực lượng, thời gian ra thông báo bổ sung (nếu có), nhắc nhở tiến độ (khi cần thiết). - Tập dợt các nội dung cần thiết (chơi thử trò chơi, văn nghệ, khai mạc, bế mạc…) 4. Tổ chức cuộc thi Khi tiến hành cuộc thi cần thực hiện các việc sau: - Theo đúng trình tự chương trình đã có mà thực hiện (đây là nội dung đã được duyệt, được người dự thi chấp nhận và đã chuẩn bị từ trước). Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 41 - Ban tổ chức cần có bộ phận thường trực để giải quyết kịp thời các tình huống phát sinh, khi xử lý cần bám vào lực lượng lãnh đạo các đoàn trên quan điểm tất cả vì sự thành công chung của cuộc thi. - Về hình thức cần tạo không khí thoải mái, nhẹ nhàng vui tươi sinh động, nhưng phải chú ý nội dung giáo dục, cần tập trung nhiều cho phần khai mạc, bế mạc. - Cần chọn người dẫn chương trình cho phù hợp với từng loại hình cụ thể. Nếu nặng về kiến thức thì mời người có kiến thức, nếu nặng về giải trí thì mời người có khiếu hài để cuộc chơi luôn sinh động. - Các nội dung thi, các câu hỏi phải được soạn kỹ cả phần hỏi lẫn phần đáp, được duyệt kỹ trước khi đem ra sử dụng. Các dạng câu hỏi (kín, mở…) phải được thống nhất chung. - Ban tổ chức, ban giám khảo… cần chọn người có uy tín, các bộ phận phục vụ phải là người thạo việc. - Sau khi cuộc thi kết thúc phải thu hồi đầy đủ các vật dụng, quyết toán kinh phí. Cuối cùng cần nghiêm túc rút kinh nghiệm công tác tổ chức, lắng nghe từ nhiều phía (Ban tổ chức, các bộ phận, người thi, khán giả, ủng hộ viên…) để lần sau tổ chức tốt hơn. Cuộc thi có thể tiến hành qua vòng loại, vòng sơ khảo và vòng chung khảo, tuỳ thuộc theo từng chủ đề nhất định. Vòng chung khảo là thời điểm thể hiện kết quả của từng thí sinh (đơn vị) về các nội dung dự thi. Để cuộc thi đạt kết quả cao cần chú ý một số vấn đề sau: a) Bài trí sân khấu -Phông màn nên chọn gam màu sáng, qua ánh đèn tôn vẻ tươi trẻ, thu hút… Tuy nhiên tuỳ tình hình cụ thể mà có những sửa đổi điều chỉnh hay thay đổi cho hợp lý. - Có hệ thống đèn đủ sáng, có đèn màu càng tốt. Phân công người phụ trách ánh sáng để điều phối màu cho phù hợp theo nội dung thi. Nên có cây cảnh đặt trên sân khấu, đảm bảo khung cảnh hội thi gần với thiên nhiên. - Âm thanh: Nên có máy "tăng âm", Micro tốt (vì chất lượng âm thanh góp phần lớn vào sự thành công của hội thi).. Có Micro cho thí sinh và người dẫn chương trình, cho ban giám khảo (nếu thấy cần thiết) Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 42 - Các thí sinh có chỗ ngồi, có phòng tập kết, nơi trang điểm, thay trang phục. - Sắp xếp chỗ ngồi của ban giám khảo hợp lý đảm bảo theo dõi thí sinh thực hiện các nội dung hoàn chỉnh từ đầu đến cuối hội thi. b) Chƣơng trình của cuộc thi - Ổn định tổ chức bằng chương trình văn nghệ chào mừng hoặc một số bài hát cá nhân hay tập thể. - Khai mạc cuộc thi, giới thiệu đại biểu, giới thiệu người dẫn chương trình. - Người dẫn chương trình tự giới thiệu (có thể 2 người) giới thiệu Ban giám khảo và điều khiển thực hiện các nội dung cuộc thi theo kịch bản. - Các thí sinh tham gia thực hiện các nội dung của cuộc thi. Xen kẽ giữa các phần thi có các tiết mục văn nghệ để các thí sinh có thời gian thay trang phục chuẩn bị cho các phần thi tiếp theo. Đồng thời ban giám khảo có thời gian đánh giá kết quả những nội dung đã thực hiện. - Công bố kết quả và trao thưởng cho những thí sinh, đơn vị đoạt giải. - Bế mạc hội thi c) Với các đối tƣợng dự thi và tổ chức cuộc thi  Với thí sinh: - Cần bình tĩnh, tự tin, không "tự nhiên chủ nghĩa", cần tránh các biểu hiện khiếm nhã trước khán giả như bĩu môi, vò đầu, bứt tai, so vai, rụt cổ, dạng chân, khuỳnh tay v.v... Tránh chào và chúc quá nhiều đặc biệt là đối với ban giám khảo.  Với ngƣời dẫn chƣơng trình: + Cần nghiên cứu kỹ các đối tượng dự thi, chuẩn bị kỹ kịch bản từ lời giới thiệu, thuyết minh ngắn gọn dí dỏm, hấp dẫn phù hợp với từng thí sinh đến một vài lời bình để chuyển tiếp nội dung hợp lý. + Cần tuân thủ chương trình, kịch bản đã định không tuỳ hứng thay đổi làm thí sinh mất bình tĩnh thiếu tự tin. + Khi đọc câu hỏi cho thí sinh (nếu có) cần rõ ràng mạch lạc kết hợp với ánh mắt, nụ cười, tạo cho họ niềm tin, bình tĩnh trả lời. Biết động viên khích lệ thí sinh nhưng không nên đánh giá chất lượng câu trả lời của thí sinh. Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 43 + Không nói quá dài, đi lại quá nhiều trên sân khấu, không được nhầm lẫn họ tên, số báo danh thí sinh. + Trước các tình huống bất ngờ cần bình tĩnh chủ động xử lý. Trường hợp ngoài giới hạn cho phép cần xin ý kiến của Ban tổ chức hội thi hay Ban giám khảo.  Với Ban giám khảo: + Cần thống nhất nội dung đáp án và thang điểm cho từng nội dung thi. + Chuẩn bị hệ thống câu hỏi phụ về xử lý tình huống để chủ động hỏi thí sinh (nếu cuộc thi có yêu cầu dùng hình thức này). + Cần có phiếu điểm chấm cho từng thí sinh, có thư ký tổng hợp ngay sau từng nội dung mà thí sinh đã thực hiện xong. + Sau khi thí sinh thi xong nên có thời gian nhất định để thống nhất đánh giá xếp loại, trên cơ sở tổng hợp của thư ký, cần có những điều chỉnh cho hợp lý và thoả đáng đảm bảo công minh, chính xác.  Với Ban tổ chức: + Cần chỉ đạo việc thực hiện nội dung, chương trình theo kế hoạch đã được thống nhất, khéo léo xử lý những tình huống phát sinh, đảm bảo cuộc thi đạt mục tiêu, yêu cầu như đã xác định. + Chọn người dẫn chương trình nhanh nhẹn, hoạt bát, có giọng nói ấm truyền cảm không nói ngọng, nói lắp. Nên có tổng duyệt trước khi cuộc thi công diễn chính thức. + Cần bố trí thời gian tập huấn, trao đổi giải đáp những vấn đề mà thí sinh còn vướng mắc trong quá trình chuẩn bị cho các nội dung thi. + Quan hệ liên kết phối hợp và tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của các ngành, các tổ chức đoàn thể, các cá nhân tạo điều kiện tốt nhất cho cuộc thi. + Hội thi không chỉ đơn thuần là chọn và trao giải thưởng cho những thí sinh điển hình nhất mà chính là tạo được phong trào thi đua sôi nổi của học sinh hướng về cuộc thi. Mặt khác không phải cuộc thi nào cũng phải được tổ chức công diễn ở sân khấu và tuỳ vào tính chất, mục đích, nội dung của từng cuộc thi để ban tổ chức cuộc thi quyết định hình thức và biện pháp tiến hành cho phù hợp. Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 44 Ở trường THPT, thì hình thức thi kiến thức là phù hợp nhất với cách thức tiến hành theo hai vòng thi: Vòng thi sơ khảo và vòng thi chung khảo. Ở vòng thi sơ khảo, hình thức thi là BTC cùng với Ban giám khảo chuẩn bị một ngân hàng đề thi trắc nghiệm và tự luận cho cuộc thi. Sau đó tùy vào mức độ và yêu cầu có thể cho học sinh về nhà làm hoặc tổ chức vào một đợt chugn có quy định rõ ràng, cụ thể về thời gian thi, nộp bài và các thông báo khác cho đối tượng dự thi là học sinh. II.2.2. Cách thức tổ chức một cuộc thi tìm hiểu về lịch sử cụ thể II.2.2.1. Tổ chức các hoạt động nhân các ngày lễ lớn cho học sinh trƣờng THPT Tổ chức hoạt động tổng hợp nhân các ngày lễ lớn một mặt nhằm thu hút tập hợp đoàn kết đông đảo thanh niên vào tổ chức Đoàn, đáp ứng nhu cầu nguyện vọng của thanh niên, ôn lại truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc, của đơn vị và địa phương mình, kích thích tính tích cực chính trị xã hội của đoàn viên thanh niên. Xin gợi ý những bước tiến hành cơ bản như sau : Bƣớc 1 : Công tác chuẩn bị Lập danh mục các ngày lễ lớn trong 1 năm theo thứ tự từ tháng 1 đến tháng 12. Tìm hiểu nắm vứng ý nghĩa lịch sử các ngày lễ đó. Xác định những ngày lễ có chủ trương kỷ niệm lớn trong năm để từ đó lập kế hoạch phát động thi đua và phong trào hành động cách mạng hướng về những ngày kỷ niệm lớn. Tìm hiểu, nghiên cứu chủ trương của Đảng, Nhà nước, của Đoàn, nhiệm vụ chính trị của đơn vị từ đó xác định các loại hình hoạt động trên cơ sở chức năng của Đoàn, hướng về các ngày lễ lớn và nhiệm vụ chính trị trong dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn. Điều tra, khảo sát nắm vững tình hình thanh niên về trình độ, điều kiện hoàn cảnh, nhu cầu nguyện vọng, xu hướng phát triển và những khó khăn yếu kém của thanh niên từ đó xác định loại hình hoạt động cho phù hợp, đảm bảo đạt hiệu quả cao. Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 45 Thống nhất chủ trương trong Ban chấp hành Đoàn, tranh thủ sự lãnh đạo của Đảng và sự hỗ trợ, tạo điều kiện mọi mặt của Chính quyền và các đoàn thể, các ngành, các cấp trong địa bàn hoạt động. Xác định quy mô tổ chức hoạt động trên cơ sở nhu cầu nguyện vọng, khả năng của cán bộ, đoàn viên thanh niên và điều kiện cơ bản, vật chất phương tiện hiện có. Cố gắng tạo nguồn kinh phí bằng nhiều hình thức khác nhau, giúp chủ trương biến thành hiện thực. Thành lập Ban tổ chức, phân công nhiệm vụ tiến hành thực hiện chủ trương có hiệu quả. Bƣớc 2 : Lập kế hoạch hoạt động 1. Xác định mục đích yêu cầu của các hoạt động tổng hợp Trên cơ sở đặc điểm của các đối tượng thanh niên, tính chất ý nghĩa của ngày lễ mà xác định mục tiêu yêu cầu cho phù hợp nhằm định hướng cho toàn bộ các hoạt động sau này. Khi xác định mục tiêu yêu cầu phải chú ý đến hiệu quả giáo dục, hiệu quả kinh tế, hiệu quả xây dựng, củng cố tổ chức Đoàn, hiệu quả tham gia thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan đơn vị và nâng cao uy tín của tổ chức Đoàn. 2. Xây dựng nội dung hoạt động : Trên cơ sở mục đích yêu cầu vạch ra các hoạt động tổng hợp. Các hoạt động được tổ chức dựa trên những nhu cầu và các đối tượng thanh niên khác nhau. Dựa trên khả năng, năng khiếu, trình độ cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên để chọn các hoạt động cho phù hợp. Xin đơn cử một số hoạt động sau : - Thi tìm hiểu dưới nhiều hình thức khác nhau về các ngày lễ lớn như : trả lời câu hỏi, thi tìm hiểu truyền thống, sưu tầm. Kịch bản truyền thống dưới dạng dạ hội thanh niên, hái hoa dân chủ, diễn đàn thanh niên, câu lạc bộ thanh niên, báo tường. - Tổ chức cắm trại, tham quan dã ngoại tại các di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh ở các địa bàn dân cư nhằm giúp thanh niên ôn lại các truyền thống tốt đẹp của dân tộc và tiếp cận với thanh niên, mở rộng tầm nhìn, sự hiểu biết của bản thân. - Tổ chức sinh hoạt văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao như thi văn nghệ, múa hát tập thể, dạ hội hóa trang, vũ hội, các loại hình CLB theo sở thích, thi đấu bóng chuyền, bóng đá, cầu lông... Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 46 - Tổ chức trò chơi thanh niên : Trò chơi trong nhà, ngoài trời, bao gồm trò chơi lớn, trò chơi nhỏ phù hợp với các đối tượng thanh niên, các khung cảnh diễn ra các loại hình hoạt động. - Tổ chức diễn đàn thanh niên, sinh hoạt chủ đề, nghe nói chuyện truyền thống. - Tổ chức các hoạt động nhân đạo, từ thiện như thăm hỏi các gia đình có công cách mạng, các gia đình liệt sỹ, các gia đình neo đơn. Tổ chức các việc làm đền ơn đáp nghĩa. - Tổ chức mittinh các hoạt động truyền thống, phút sinh hoạt, hoạt cảnh truyền thống. Chú ý: Khi xác định các nội dung hoạt động tổng hợp cần lựa chọn các hình thức thể hiện cho phù hợp với tính chất, ý nghĩa của ngày lễ. - Nội dung hoạt động phải được lựa chọn cho phù hợp với nhu cầu nguyện vọng chính đáng và thực trạng tình hình thanh niên và công tác Đoàn ở địa phương, đơn vị. - Nội dung hoạt động một mặt phải hấp dẫn thanh niên, một mặt phải tinh gọn và có hiệu quả cao. - Nội dung đặt ra phải được bàn bạc thống nhất cao từ cán bộ đoàn viên đến thanh niên và phải có đủ thời gian để chuẩn bị luyện tập để thực hiện tốt ở những giờ phút cao điểm. Bƣớc 3 : Tổ chức thực hiện Đây là bước quan trọng quyết định đến sự thành công hay thất bại của toàn bộ công việc. Sau khi đã chuẩn bị tập dượt chu đáo các nội dung hoạt động cần thiết kế chương trình chặt chẽ, khoa học, cụ thể và hết sức linh hoạt. Trong quá trình thực hiện cần tôn trọng tính chủ động sáng tạo của mọi thành viên, tuân thủ theo kế hoạch đã đề ra từ đầu nhưng trong trường hợp và hoàn cảnh cụ thể cần có sự điều chỉnh xử lý những vấn đề phát sinh, kiểm tra giám sát chặt chẽ, từ khâu thực hiện đến khâu tổng kết đánh giá kết quả. Bƣớc 4 : Tổng kết đánh giá Thông qua tổng kết đánh giá nhằm biểu dương những thành tích đạt được của các cá nhân tập thể kích thích tính tích cực tự giác của mọi đoàn viên thanh niên tạo Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 47 sức mạnh tổng hợp xây dựng củng cố tổ chức, mở rộng phạm vi ảnh hưởng của tổ chức Đoàn trong xã hội. Tổng kết, đánh giá kết quả nhằm tạo sự kết hợp giữa tổ chức Đoàn với các tổ chức đoàn thể, ban, ngành liên quan nhằm giúp họ ngày càng hiểu và gắn bó hơn với tổ chức Đoàn. II.2.2.2. Tổ chức dạ hội cho học sinh ở trƣờng THPT Tổ chức dạ hội là một hình thức sinh hoạt chính trị - xã hội - văn hóa với sự tham gia của đông đảo học sinh. Mỗi dạ hội thường biểu hiện một nội dung chính trị, xã hội nhất định thông qua các hoạt động nghệ thuật tổng hợp để bày tỏ thái độ niềm tin của học sinh trước một vấn đề chính trị - xã hội đó và thõa mãn nhu cầu vui chơi giải trí của thanh niên. Có nhiều loại hình dạ hội khác nhau, tùy theo từng chủ đề nhất định như : dạ hội chào mừng một sự kiện vui nào đó, dạ hội gặp mặt, chia tay... Ví dụ : Dạ hội mừng sinh nhật Bác, Dạ hội mừng Đảng, mừng xuân, dạ hội chào mừng ngày thành lập Đoàn Để tổ chức một dạ hội cho học sinh ở cơ sở, chúng ta cần thực hiện một số việc sau đây : 1. Làm tốt công tác chuẩn bị - Chọn chủ đề và thiết kế nội dung, chương trình dạ hội cho hợp lý : đáp ứng được mục tiêu, phù hợp với tâm sinh lý và nguyện vọng của thanh niên. - Chuẩn bị những điều kiện đảm bảo cho đêm dạ hội của học sinh thành công như : âm thanh, ánh sáng, nhạc cụ... - Trang trí không gian dạ hội. - Chuẩn bị lực lượng ( người tổ chức và người tham gia dạ hội ), nhất là những người tham gia các hoạt động chính của dạ hội. Khóa luận tốt nghiệp Bộ môn Lí luận và Phƣơng pháp dạy học Lịch sử Trang 48 2. Tiến hành tổ chức một đêm dạ hội ở cơ sở : Thông thường chương trình một đêm dạ hội gồm : khai mạc, các diễn biến, bế mạc. Điều hành tổ chức một đêm dạ hội tùy thuộc rất lớn vào người dẫn chương trình, phải linh hoạt sáng tạo để đêm dạ hội được sinh động, hấp dẫn. Chẳng hạn như đêm dạ hội chào mừng Ngày thành lập Đoàn, ta có thể thiết kế theo chương trình dưới đây : + Tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu, giới thiệu thành phần tham dự + Phút sinh hoạt truyền thống + Sinh hoạt cộng đồng ( hát tập thể...) + Múa hát tập thể + hái hoa dân chủ + Thi hát các ca khúc cách mạng và các bài hát thanh niên ưa thích. + các hoạt động vui chơi, giải trí + Khiêu vũ + Bế mạc bằng các bài hát chia tay tạm biệt II.2.2.3. Tổ chức đối thoại – hội thảo – diễn đàn cho học sinh trƣờng THPT Đối thoại Là hình thức trao đổi trực tiếp về một vấn đề nào đó mà học sinh quan tâm. “Nghe học sinh nói, nói cho học sinh hiểu” chính là hình thức giải đáp những thắc mắc, nguyện vọng của học sinh, giúp học sinh có nhận thức đúng về một vấn đề nào đó để có tình cảm đẹp, ý chí lớn và hành động mãnh liệt, tự giác. Cách thức tổ chức : + Thu thập những thắc mắc, những vấn đề mà học sinh quan tâm. Có 2 cách thu