Khóa luận Nâng cao phương thức thanh toán tín dụng chứng từ (L/C) tại ngân hàng thương mại cổ phần xuất nhập khẩu Việt Nam – chi nhánh Tân Sơn Nhất

40/CT của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng với tên gọi ban đầu là Ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Vietnam Export Import Bank). Eximbank chính thức đi vào hoạt động từ ngày 17/01/1990 và nhận được giấy phép hoạt động số 11/NH-GP ký ngày 06/04/1992 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho phép Ngân hàng hoạt động trong thời hạn 50 năm với số vốn điều lệ đăng ký là 50 tỷ đồng tương đương 12,5 triệu USD. Eximbank hiện có mạng lưới bao phủ rộng khắp cả nước với Hội sở chính tại Tp.Hồ Chí Minh, 1 Sở giao dịch, 39 Chi nhánh và 142 Phòng giao dịch, với đội ngũ nhân sự lên đến 4.472 người (tính đến 31/12/2010). Đặc biệt trên bình diện quốc tế, tới nay Eximbank đã thiết lập được một mạng lưới rộng lớn với 750 ngân hàng đại lý ở 65 quốc gia trên thế giới. Trong quá trình hơn 20 năm hoạt động, Eximbank luôn nằm trong nhóm các ngân hàng TMCP có quy mô lớn và đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Eximbank Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 24 là ngân hàng TMCP đầu tiên được chọn tham gia hệ thống SWIFT do ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức với sự tài trợ của Ngân hàng thế giới. Tên tiếng Anh: Vietnam Export Import Commercial Joint Stock Bank. Website: www.eximbank.com.vn Trụ sở chính: 07 Lê Thị Hồng Gấm, Quận 1, TP. Hồ Chí Minh Điện thoại: (84.8) 38210055 - Fax: (84.8) 38296063 2.1.1.2. Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Nằm trong kế hoạch mở mới 40 điểm giao dịch trong năm 2009, ngày 04/3/2009, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có các công văn số 1474, 1475, 1476/NHNN-CNH chấp thuận cho Eximbank được mở Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Ngày 10/8/2009, Ngân hàng Xuất Nhập Khẩu Việt Nam chính thức khai trương và đưa vào hoạt động Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Địa chỉ: 307 Nguyễn Văn Trỗi, P.1, Q. Tân Bình, Tp. HCM. Điện thoại: (84.8) 38456370 - Fax: (84.8) 39975928 2.1.2. Cơ cấu tố chức và chức năng của các phòng ban. 2.1.2.1. Sơ đồ tổ chức.(Hình 2.1) Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 25 Hình 2.1. Sơ đồ tổ chức tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. (Nguồn: phòng nhân sự tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất, 2011.) Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 26 2.1.2.2. Chức năng nhiệm vụ của từng phòng ban. - Ban giám đốc: quản lý, điều hành mọi hoạt động tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. - Phòng dịch vụ khách hàng: + Là phòng tổ chức thực hiện nghiệp vụ về thanh toán xuất nhập khẩu và kinh doanh ngoại tệ tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất theo quy định của ngân hàng nhà nước và Eximbank. + Quản lý hoạt động của các quỹ tiết kiệm, điểm giao dịch. + Thực hiện nhiệm vụ tư vấn cho khách hàng về sử dụng các sản phẩm của ngân hàng. + Quản lý quỹ tiền mặt theo quy định của ngân hàng nhà nước và Eximbank, ứng và thu tiền cho các quỹ tiết kiệm, các điểm giao dịch trong và ngoài quầy, thu chi tiền mặt cho các doanh nghiệp có thu chi tiền mặt lớn. - Phòng ngân quỹ: + Là phòng nghiệp vụ thực hiện các giao dịch trực tiếp với khách hàng, tổ chức hạch toán kế toán theo quy định của Nhà nước và của Eximbank. + Thực hiện công tác tổ chức cán bộ và đào tạo tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất theo đúng chủ trương chính sách của nhà nước và quy định của Eximbank. - Phòng tín dụng: + Là phòng nghiệp vụ trực tiếp giao dịch với khách hàng để huy động ngoại tệ và Việt Nam đồng. + Xử lý các nghiệp vụ liên quan đến cho vay. + Quản lý các sản phẩm cho vay phù hợp với chế độ, thể lệ hiện hành của ngân hàng nhà nước và hướng dẫn của Eximbank. 2.1.3. Khái quát về các sản phẩm dịch vụ tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Với phương châm luôn luôn đi đầu trong việc đổi mới và đa dạng hoá sản phẩm dịch vụ, bên cạnh việc nâng cao chất lượng các sản phẩm có thế mạnh truyền Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 27 thống như tài trợ xuất nhập khẩu, kinh doanh ngoại hối, và thanh toán quốc tế, tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất có các sản phẩm dịch vụ đáp ứng nhu cầu của khách hàng như: tiết kiệm - tiền gửi; tín dụng, bảo lãnh; thanh toán quốc tế - chiết khấu chứng từ; hoạt động thẻ; các dịch vụ khác: dịch vụ telephone – banking, Home-banking, chuyển tiền từ nước ngoài…. 2.1.4. Tình hình hoạt động kinh doanh tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất Trong hơn hai năm hoạt động, Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đã phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng. Tuy nhiên, do được kế thừa công nghệ ngân hàng sẵn có, cùng với nỗ lực của ban lãnh đạo và cán bộ nhân viên ngân hàng, Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đã đạt được những kết quả khả quan như: doanh thu 3 tháng cuối năm 2009 đạt 720 triệu đồng; năm 2010 đạt 13,49 tỷ đồng, tăng gấp 5,6 lần so với cùng kỳ năm 2009; hai Quý đầu năm 2011 đạt hơn 20 tỷ đồng và vượt chỉ tiêu đề ra trong năm 2011 (tăng 2,5 lần so với năm 2010). Và để có được kết quả trên là nhờ chủ yếu vào các hoạt động như: huy động vốn; tín dụng; thanh toán quốc tế. Hoạt động huy động vốn: Là một trong những hoạt động hết sức quan trọng của các ngân hàng thương mại để đảm bảo kinh doanh có hiệu quả. Do vậy, Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất luôn xác định công tác huy động vốn là nhiệm vụ quan trọng và tập trung mọi nguồn lực để tăng trưởng nguồn vốn huy động. Tính cho đến nay thì huy động vốn của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đạt trên 1000 tỷ đồng. Cụ thể: (bảng 2.1). Bảng 2.1. Tình hình huy động vốn qua các năm. Đơn vị: tỷ đồng Chỉ tiêu 01/10 - 31/12/2009 Năm 2010 31/07/2011 Tổ chức kinh tế 10,82 180,5 210,16 Cá nhân 179,65 719,5 840,64 Tổng 190,47 900 1050,8 Nguồn: Cao Thị Bạch Yến, phòng tín dụng, năm 2011. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 28 Tổng vốn huy động của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất nhìn chung tăng qua các năm: Năm 2010 tăng 18,42% (tương đương 35,08 tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2009. Trong 6 tháng đầu năm 2011, vốn huy động của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất tăng rất mạnh lên mức 952,8 tỷ đồng, tăng 5,87% so với đầu năm. Sở dĩ như vậy là do Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất mới hoạt động cuối năm 2009 nên tình hình huy động vốn trong những năm đầu chưa khởi sắc, do lượng tiền gửi cá nhân và tổ chức kinh tế không nhiều. Nhưng sang năm 2011, lượng tiền huy động tăng mạnh chính là nhờ Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đã đẩy mạnh triển khai sản phẩm, xây dựng chính sách lãi suất cạnh tranh và được nhiều doanh nghiệp lớn biết đến. Hoạt động tín dụng: Với sự phát triển của sản xuất kinh doanh, sự gia tăng hoạt động xuất nhập khẩu, thì nhu cầu sử dụng vốn của các chủ thể trong nền kinh tế ngày càng tăng lên, và trên cơ sở tăng trưởng nguồn vốn huy động thì hoạt động cho vay và đầu tư kinh doanh của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất cũng liên tục phát triển qua các năm.(Bảng 2.2.) Bảng 2.2. Tình hình dư nợ theo các năm. Đơn vị: tỷ đồng Chỉ tiêu 01/10 - 31/12/2009 Năm 2010 31/07/2011 Dư nợ ngắn hạn 87,06 356,583 531,86 Dư nợ trung hạn 25,07 77,589 154,28 Dư nợ dài hạn 62,87 235,828 328,86 Tổng dư nợ 175 670 1015 Nợ quá hạn: 0 đồng Nguồn: Cao Thị Bạch Yến, phòng tín dụng, năm 2011. Tổng dư nợ nhìn chung tăng qua các năm, đặc biệt đến tháng 6/2011 dư nợ đạt 890 tỷ đồng, tăng 32,84% so với đầu năm; Kết quả đạt được này là do nhờ Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 29 phương thức cho vay linh hoạt, tập trung vào các khách hàng lớn, những lĩnh vực đang có xu hướng phát triển hiện nay như: xăng dầu, dược phẩm, hóa chất, sản phẩm điện tử, dệt may, giày dép, thực phẩm…; bên cạnh đó, qua chỉ tiêu nợ ngắn hạn cho thấy Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đã đầu tư tín dụng hợp lý như: lựa chọn khách hàng làm ăn có hiệu quả, có tình hình tài chính lành mạnh, có tín nhiệm đối với Ngân hàng. Hoạt động thanh toán quốc tế: Đây là hoạt động mang lại nguồn thu lớn cho Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất, nó góp phần giúp cho hoạt động tín dụng và hoạt động kinh doanh ngoại hối thêm phần sôi nổi. Và để nâng cao tỷ trọng thu dịch vụ phí và cung cấp các sản phẩm dịch vụ đa dạng cho khách hàng, Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đã mở rộng và phát triển các hoạt động TTQT như phát hành và thanh toán L/C, nhờ thu, chuyển tiền. Do đó doanh số từ hoạt động TTQT qua các năm đều tăng, và thể hiện rõ qua bảng 2.3. Bảng 2.3. Doanh số TTQT tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Đơn vị: 1000 USD Chỉ tiêu 01/10 - 31/12/2009 Năm 2010 30/06/2011 Doanh số T/T 8.956 46.729 39.062 Doanh số nhờ thu - 1.030,3 1.600,5 Doanh số thanh toán L/C 8.730 24.802 23.449,6 Tổng doanh số 17.686 72.561,3 64.112,1 Nguồn: Nguyễn Thị Thanh Hương, bộ phận TTQT, năm 2011 Qua bảng trên cho thấy doanh số chủ yếu là T/T, kế tới là doanh số L/C và tăng mạnh vào năm nay. Nguyên nhân của sự gia tăng là do nhu cầu xuất và nhập khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp để phục vụ cho sản xuất và tiêu dùng. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 30 2.1.5. Thuận lợi và khó khăn. 2.1.5.1. Thuận lợi. - Được sự quan tâm hỗ trợ của Ban lãnh đạo Ngân hàng và các phòng ban Hội sở của Eximbank, cũng như sự hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi của các cấp chính quyền thành phố. - Sự tâm huyết một lòng của tất cả cán bộ nhân viên luôn hướng đến cam kết sẽ làm hài lòng các khách hàng sử dụng sản phẩm dịch vụ của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. - Đội ngũ cán bộ nhân viên trẻ - năng động - nhiệt huyết , có trình độ nghiệp vụ, thái độ phục vụ tận tâm, chuyên nghiệp, từ đó tạo điều kiện thuận lợi trong việc đáp ứng yêu cầu của khách hàng, góp phần không nhỏ trong lợi thế cạnh tranh của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. - Hình ảnh thương hiệu Eximbank đã được nhiều người quan tâm và dần dần là thương hiệu mạnh trên địa bàn, cho nên sau hơn hai năm hoạt động đã thu hút được lượng khách hàng tương đối lớn, đảm bảo cho Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất tăng trưởng, phát triển ổn định và bền vững. 2.1.5.2. Khó khăn. - Sự góp mặt quá nhiều anh tài trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng trên địa bàn thành phố cho nên thị phần bị chia nhỏ và cạnh tranh ngày càng khốc liệt. - Việc thay đổi cơ chế, chính sách tiền tệ quá nhanh, liên tục và khó dự đoán được trước nên làm cho Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất luôn bị động trong thực hiện kế hoạch. - Tính chuyên nghiệp của cán bộ nhân viên còn hạn chế. - Nền tảng công nghệ và hạ tầng cơ sở IT của ngân hàng cần được nâng cấp thêm để đáp ứng được yêu cầu của hội nhập. - Một số sản phẩm dịch vụ chưa phát triển mạnh tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất như sản phẩm dịch vụ du học trọn gói, dịch vụ ngân quỹ. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 31 2.1.6. Một số chỉ tiêu, kế hoạch trong năm nay.  Tổng dư nợ tăng 169% so với năm 2010 (từ 670 tỷ VNĐ => 1800 tỷ VNĐ).  Huy động vốn tăng 110% so với năm 2010 (từ 900 tỷ => 1900 tỷ VNĐ).  Lợi nhuận sau thuế tăng gấp 2,5 lần so với năm 2010.  Số lượng khách hàng tăng 40% so với năm 2010 (từ 5000 => 7000 KH). 2.2. Thực trạng hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu bằng tín dụng chứng từ tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. 2.2.1. Thanh toán quốc tế tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. 2.2.1.1. Sơ lược hoạt động thanh toán quốc tế tại Eximbank. Thanh toán quốc tế vốn là thế mạnh của Eximbank, mặc dù hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam trong năm 2010 vẫn còn chịu ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng tài chính thế giới nhưng mảng dịch vụ thanh toán quốc tế của Eximbank vẫn giữ vững được tốc độ tăng trưởng đều hàng năm. Doanh số thanh toán quốc tế trong năm 2010 đạt 5,1 tỷ đô la Mỹ, tăng 30% so với năm 2009 (tương đương 1,18 tỷ đô la Mỹ). Trong đó: Doanh số thanh toán nhập khẩu trong năm 2010 đạt 2,31 tỷ đô la Mỹ, chiếm 2,75% kim ngạch nhập khẩu của cả nước và tăng 15% so với năm 2009. Nhờ sự hỗ trợ của hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, mạng lưới ngân hàng đại lý với hơn 852 SWIFT code trên thế giới và lợi thế từ đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp có chuyên môn nghiệp vụ cao. Eximbank đã thực hiện dịch vụ một cách hiệu quả, nhanh chóng, chính xác và an toàn. Năm 2006, 2007: Được nhận bằng khen do ngân hàng Standard Chartered Bank trao tặng về chất lượng dịch vụ điện thanh toán quốc tế (chất lượng dịch vụ tốt nhất trong lĩnh vực thanh toán quốc tế qua mạng thanh toán viễn thông liên ngân hàng). Năm 2007: Nhận được bằng chứng nhận do ngân hàng HSBC trao tặng về chất lượng dịch vụ điện thanh toán quốc tế (chất lượng dịch vụ tốt nhất trong lĩnh vực thanh toán quốc tế qua mạng thanh toán viễn thông liên ngân hàng). Năm 2008: Được Wachovia Bank N.A New York trao tặng bằng khen về Thanh toán Quốc Tế Xuất Sắc. Đây là giải thưởng nhằm ghi nhận và đánh giá cao Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 32 quá trình xử lý nghiệp vụ thanh toán tự động nhanh chóng, chuẩn xác và chuyên nghiệp trong dịch vụ điện thanh toán quốc tế. Các giải thưởng đạt được qua các năm giúp Eximbank khẳng định được vị thế, sức mạnh thương hiệu trong lĩnh vực thanh toán quốc tế, góp phần tạo niềm tin cho khách hàng và các đối tác trong và ngoài nước. Ngoài ra, việc sở hữu một thương hiệu mạnh, một mạng lưới đại lý rộng còn tạo những thuận lợi nền tảng vững chắc cho các Chi nhánh, trong đó có Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất trong việc tận dụng thế mạnh sẵn có này như là một sự hỗ trợ lớn từ Hội sở để phát triển dịch vụ thanh toán quốc tế tại địa bàn hoạt động của mình. Bảng 2.4: Doanh số thanh toán quốc tế năm 2010 tại Eximbank. Đơn vị: triệu USD. CHỈ TIÊU Năm 2010 So năm 2009 (+/-) (+/-)% Xuất khẩu 1.998,17 908,68 83% Nhập khẩu 2.311,74 308,44 15% Phi mậu dịch 791,17 -34,07 -4% Tổng cộng 5.101,08 1.183,05 30% Nguồn: báo cáo thường niên 2010 của Eximbank, 2011 2.2.1.2. Tình hình thanh toán quốc tế tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Cùng với xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, trong những năm qua hoạt động TTQT hàng hóa xuất nhập khẩu, đặc biệt phương thức thanh toán tín dụng chứng từ được sử dụng rộng rãi và chiếm ưu thế hơn hẳn các phương thức thanh toán khác do tính ưu việt và sự phát triển của hoạt động thương mại quốc tế đã ảnh hưởng trực tiếp tới phương thức thanh toán này. Do đó hoạt động thanh toán quốc tế tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất ngày càng được quan tâm và đầu tư phát triển, vì vậy Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đã thu được những kết quả rõ rệt, Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 33 trong đó tổng kim ngạch thanh toán theo phương thức T/T chiếm tỷ trọng nhiều nhất: như năm 2010 chiếm 64.4%, 6 tháng đầu năm 2011 chiếm 60.93% tổng giá trị kim ngạch trong TTQT; còn thanh toán theo phương thức L/C chiếm 34.18% (năm 2010), chiếm 36.58% (6 tháng năm 2011) tổng giá trị TTQT. Điều này cho thấy rằng: khách hàng của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất là những doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh lâu năm, nên họ tin tưởng lẫn nhau trong xuất nhập khẩu và giá trị thanh toán là không lớn, vì vậy họ dùng phương thức thanh toán T/T. Bảng 2.5. Tỷ trọng TTQT tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Chỉ tiêu 01/10 - 31/12/2009 Năm 2010 30/06/2011 Tỷ trọng doanh số T/T 50.64% 64.4% 60.93% Tỷ trọng doanh số nhờ thu 1.42% 2.49% Tỷ trọng doanh số thanh toán L/C 49.36% 34.18% 36.58% Tổng tỷ trọng doanh số 100% 100% 100% Nguồn: Nguyễn Thị Thanh Hương, bộ phận TTQT, năm 2011 Biểu đồ 2.1. Tỷ trọng TTQT tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất Nguồn: Nguyễn Thị Thanh Hương, bộ phận TTQT, năm 2011 50.64% 64.40% 60.93% 0.00% 1.42% 2.49% 49.36% 34.18% 36.58% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 01/10 - 31/12/2009 Năm 2010 30/06/2011 Tỷ trọng doanh số T/T Tỷ trọng doanh số nhờ thu Tỷ trọng doanh số thanh toán L/C Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 34 Tóm lại, hơn hai năm hoạt động thì tình hình thanh toán xuất nhập khẩu tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đã có sự tiến triển qua các năm. Nhưng để tăng tỷ trọng thu dịch vụ phí cũng như nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ, đặc biệt là việc sử dụng phương thức thanh toán L/C trong xuất nhập khẩu, đòi hỏi Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất đẩy mạnh và phát triển dịch vụ TTQT nhiều hơn qua việc tăng số lượng khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán này. 2.2.2. Thực trạng về phương thức thanh toán tín dụng chứng từ tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất 2.2.2.1. Qui trình thanh toán L/C xuất – nhập khẩu.  Đối với L/C xuất khẩu: Sơ đồ 2.1. Quy trình thông báo L/C xuất khẩu tại Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất (1) Người nhập khẩu yêu cầu ngân hàng phát hành mở L/C. (2) Ngân hàng phát hành sau khi mở L/C thì thông báo cho người xuất khẩu qua Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. (3) Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất thông báo L/C và sửa đổi L/C (nếu có) cho người xuất khẩu. (4) Người xuất khẩu sau khi kiểm tra L/C thì tiến hành giao hàng. (5) (1) Người xuất khẩu Eximbank – CN Tân Sơn Nhất Hội sở Eximbank Người nhập khẩu Ngân hàng phát hành L/C (9) (3) (8) (6) (2) (7) (4) Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 35 (5) Người xuất khẩu xuất trình bộ chứng từ cho Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất và yêu cầu thanh toán. (6) Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất sau khi kiểm tra bộ chứng từ thì gửi bộ chứng từ cho Ngân hàng phát hành và yêu cầu thanh toán. (7) Ngân hàng phát hành gửi bộ chứng từ cho người nhập khẩu. (8) Ngân hàng thanh toán chấp nhận thanh toán gửi cho Hội Sở Eximbank (9) Hội Sở Eximbank truyền điện thanh toán đến Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Với tư cách là Ngân hàng thông báo, Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất thực hiện các bước thông báo và thanh toán sau: (1) Tiếp nhận, kiểm tra tính xác thực của L/C. (2) Thông báo L/C (3) Nhận và kiểm tra bộ chứng từ (4) Chiết khấu và gửi chứng từ đi đòi tiền (5) Đóng và lưu trữ bộ hồ sơ chứng từ L/C xuất khẩu. Yêu cầu tu chỉnh Yêu cầu chỉnh sửa chứng từ (nếu có) Không phù hợp Không phù hợp Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 36 Trong thực tế, khi thực hiện các bước trên thì Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất không tránh khỏi những rắc rối gặp phải ở một số bước như sau: Bước 1: kiểm tra tính xác thực của L/C đặc biệt chú ý đến ngân hàng phát hành L/C; nước người mua hàng. Vì hiện nay có một số nước như Pakistan, Li-băng có tình hình kinh tế chính trị không ổn định. Chính vì vậy mà bước này gặp một số hạn chế của nhân viên Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. Họ chưa đủ khả năng đánh giá tài chính các ngân hàng nước ngoài, nên gặp tình huống khách hàng xuất khẩu qua các nước bất ổn định thì nhân viên tư vấn cho khách hàng nên từ chối xuất khẩu, do có thể sẽ gặp rủi ro như giao hàng xong mà không nhận được thanh toán. Đồng thời, cũng có trường hợp doanh nghiệp xuất khẩu được thấy bản Draft của L/C trước khi L/C được xuất trình qua ngân hàng, và họ phát hiện có điều khoản mập mờ, không rõ ràng, khó thực hiện nhưng lại không yêu cầu sửa đổi, tu chỉnh. Sau đó ngân hàng nhận được bản L/C gốc thì tính xác thực phù hợp, nhưng do khách hàng không kiểm tra kỹ các quy định trong L/C, dẫn đến việc khó khăn trong thanh toán. Bước 3: nhận và kiểm tra chứng từ đòi hỏi nhân viên ngân hàng phải có chuyên môn nghiệp vụ TTQT, cũng như trình độ ngoại ngữ tốt. Nhưng một vài nhân viên của Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất bị hạn chế khả năng anh văn giỏi. Và thực tế có một số trường hợp khá phức tạp như khách hàng chủ tâm lừa ngân hàng trong việc làm chứng từ giả nhưng L/C thật; khách hàng chỉ xuất trình 2/3 vận đơn (sự bất hợp lệ giữa L/C và vận đơn) mà nhân viên Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất cần có trải nghiệm để phát hiện kịp thời các trường hợp này. Bên cạnh đó, việc hạn chế của UCP 600 cũng ảnh hưởng đến việc kiểm chứng từ của nhân viên Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất, ví dụ: Điều 14 UCP 600 quy định về tiêu chuẩn kiểm tra chứng từ lại có quy định khá mơ hồ về việc kiểm tra các dữ liệu trong chứng từ xuất trình. Cụ thể “dữ liệu trong một chứng từ không nhất thiết phải giống hệt như khi đọc lời văn của tín dụng, của bản thân chứng từ và của tập quán ngân hàng tiêu chuẩn quốc tế nhưng không được mâu thuẫn với dữ liệu trong chứng từ đó, với bất cứ chứng từ theo quy định khác hoặc với thư tín dụng”. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 37 Hiện nay người được kiểm tra chứng từ khi kiểm tra chứng từ sẽ xem xét các dữ liệu trong các loại chứng từ có giống nhau và giống với thư tín dụng hay không. Với quy định này rất khó xác định thế nào là dữ liệu không mâu thuẫn với nhau và nhiều khi việc quyết định xem các dữ liệu, thông số có mâu thuẫn hay không lại phụ thuộc vào trình độ và sự nhạy cảm của người kiểm tra chứng từ. Ngoài ra còn hạn chế của doanh nghiệp xuất khẩu khi lập bộ chứng từ có nhiều sai sót, dẫn đến việc kiểm tra chứng từ của nhân viên Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất mất nhiều thời gian. Bước 4: là khâu ảnh hưởng nhiều đến việc đóng hồ sơ xuất khẩu sớm hay muộn. Nói đến việc thanh toán thì phải theo đúng như L/C quy định, nhưng trên thực tế vẫn xảy ra chuyện hàng hóa được gửi đi mà đến ngày thanh toán không thấy tiền gửi về. Do một phần là lỗi từ khách hàng không kiểm tra kỹ quy định của L/C, họ thấy bất thường trong các điều khoản mà không hỏi ngân hàng để được sự tư vấn, một phần là nhân viên ngân hàng chưa đủ trải nghiệm, thiếu cập nhật thông tin để lường trước được nghiệp vụ mua bán có vấn đề; hoặc do khách hàng lập bộ chứng từ khi xuất trình qua Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất còn nhiều sai sót, mà nhân viên chỉ dựa trên các chứng từ để đối chiếu kiểm tra, nên khi gửi bộ chứng từ đi sẽ xảy ra trường hợp bất hợp lệ, vì vậy thời gian chờ để ngân hàng nước ngoài thanh toán bị kéo dài. Qua sự phân tích trên, cho thấy rằng để thực hiện tốt các bước trong thông báo và thanh toán L/C xuất khẩu, Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất phải thực hiện tốt tất cả các bước, đặc biệt chú trọng nhiều đến bước 1, bước 3 và bước 4. Vì những bước này ảnh hưởng rất nhiều đến việc có thanh toán được hay không, và thời gian thanh toán là nhanh hay chậm. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 38  Đối với L/C nhập khẩu: Sơ đồ 2.3. Quy trình mở và thanh toán đối với L/C nhập khẩu (1) Người nhập khẩu mở đơn xin mở thư tín dụng. (2) Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất phát hành L/C, chuyển cho Ngân hàng thông báo qua mạng SWIFT. (3) Ngân hàng thông báo chuyển tiếp thông báo L/C cho người xuất khẩu. (4) Người xuất khẩu kiểm tra và giao hàng. (5) Người xuất khẩu xuất trình chứng từ theo quy định của L/C và yêu cầu thanh toán. (6) Ngân hàng thông báo gửi chứng từ đòi tiền Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất. (7) Chuyển tiền thanh toán (nếu là thanh toán ngay) hoặc thông báo thanh toán (nếu là thanh toán có kỳ hạn thanh toán chậm) cho ngân hàng phục vụ người xuất khẩu khi đã được chấp nhận thanh toán từ Hội sở Eximbank. (8) Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất yêu cầu người nhập khẩu thanh toán và giao chứng từ cho người nhập khẩu. (7) (5) (4) (8) Người nhập khẩu Eximbank – CN Tân Sơn Nhất Hội sở Eximbank (1) (2) (7) (6) Người xuất khẩu Ngân hàng thông báo (3) Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 39 Với tư cách là Ngân hàng phát hành L/C, Ngân hàng Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất thực hiện các bước công việc trong quy trình mở và thanh toán L/C nhập khẩu như sau: Song song với những hạn chế gặp phải trong việc thông báo và thanh toán L/C xuất khẩu thì Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất cũng không tránh khỏi những khó khăn ở các bước phát hành và thanh toán L/C nhập khẩu. Cụ thể như sau: Bước 1: do phương thức thanh toán L/C chỉ giao dịch dựa trên chứng từ và thanh toán cũng chỉ căn cứ vào chứng từ. Vì vậy, NHPH phải hết sức thận trọng khi tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ phát hành. Trong thực tế, ở bước này gặp một vài vấn đề sau: - Thứ nhất: khách hàng và nhân viên Eximbank – Chi nhánh Tân Sơn Nhất thiếu cập nhận thông tin mới của Bộ công thương về các mặt hàng được phép nhập (2) Phát hành L/C (4) Nhận, kiểm tra chứng từ (5) Thanh toán L/C (6) Đóng và lưu bộ hồ sơ chứng từ L/C nhập khẩu (3) Tu chỉnh L/C (nếu có) Hoàn trả chứng từ Bất hợp lệ (1) Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ mở L/C Khóa luận tốt nghiệp GVHD: Th.S Phan Thị Mỹ Hạnh SVTH: Nguyễn Phạm Thu Vân 40 khẩu. Dẫn đến tình huống không có giấp phép đồng ý của Bộ công thương kh