Khóa luận Thủ tục phân tích trong quy trình kiểm toán Báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Dịch vụ tư vấn Tài chính, Kế toán và Kiểm toán (AASC)

gia công chất dẻo vẫn là ngành có tốc độ tăng trưởng cao, ngày càng thoả mãn nhu cầu tiêu dùng trong nước. Qua số liệu thống kê của Hiệp hội Nhựa Việt Nam, tỷ trọng các nhóm sản phẩm nhựa năm 2002 như sau: 1. Nhóm sản phẩm bao bì các loại: 37% 2. Nhóm sản phẩm vật liệu xây dựng: 15% 3. Nhóm sản phẩm hàng tiêu dùng: 40% 4. Nhóm sản phẩm nhựa kỹ thuật: 8%. Từ đó cho thấy, nhu cầu tiêu dùng các sản phẩm bao bì, nhựa và hàng tiêu dùng bằng nhựa vẫn chiếm hàng đầu trong tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Nhóm sản phẩm bao bì nhựa các loại, chủ yếu là bao bì mềm đơn lớp và đa lớp, bao bì dạng sợi dệt... tham gia xuất khẩu gián tiếp cùng với sợi nông sản, gạo, cafê, hạt điều, thực phẩm chế biến, mỳ ăn liền, hải sản đông lạnh, giầy dép, hàng may mặc... thu về cho đất nước hàng trăm triệu USD. Các đối thủ cạnh tranh của doanh nghiệp có nhiều mặt hàng thuộc nhóm sản phẩm bao bì cũng được xuất khẩu trực tiếp, như Công ty Nhựa Hưng Yên, có năm xuất khẩu đến 5000 tấn túi siêu thị các loại vào thị trường Nhật Bản; Công ty cố phần Văn hoá Tân Bình xuất khẩu sang thị trường Mỹ, Anh, Singapore bao xốp nhựa PE mỗi năm khoảng 2 triệu USD Người kiểm tra Ngày kiểm tra (Nguồn: File kiểm toán Công ty ABC năm 2007) Bước 2 và bước 3 So sánh thông tin, phân tích kết quả và xác định rủi ro kiểm toán. KTV sử dụng phân tích ngang để phân tích các chỉ tiêu trên Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. KTV đưa ra sự so sánh và đánh giá như sau: Biểu 2.8: Giấy làm việc So sánh và phân tích các chỉ tiêu trên Bảng cân đối kế toán năm 2006 và 2007 Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính, Kế toán và Kiểm toán Auditing and accounting financial consultancy service company limited Tên khách hàng: Công ty cổ phần nhựa ABC Tham chiếu: A1 Niên độ kế toán: 31/12/2007 Người thực hiện: Khoản mục: Ngày thực hiện: Bước công việc: TÀI SẢN 31/12/2007 1/1/2007 Chênh lệch % TÀI SẢN NGẮN HẠN 31,638,325,668 26,220,030,449 5,418,295,219 17.13 Tiền và các khoản tương đương tiền 2,869,312,223 2,651,976,064 217,336,159 7.57 Tiền 2,869,312,223 2,651,976,064 217,336,159 7.57 Các khoản phải thu ngắn hạn 8,702,127,246 10,052,380,192 (1,350,252,946) (15.52) Phải thu khách hàng 8,989,060,204 10,117,577,523 (1,128,517,319) (12.55) Trả trước cho người bán 162,940,000 16,695,960 146,244,040 89.75 Các khoản phải thu khác 22,074,200 - 22,074,200 100 Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi (*) (471,947,158) (81,893,291) (390,053,867) (82.65) HTK 19,907,524,812 13,327,109,526 6,580,415,286 33.05 HTK 19,907,524,812 13,327,109,526 6,580,415,286 33.05 Tài sản ngán hạn khác 159,361,387 188,564,667 (29,203,280) (18.33) Thuế GTGT được khấu trừ 64,236,064 156,822,337 (92,586,273) (144.13) TSNH khác 95,125,323 31,742,330 63,382,993 66.63 TÀI SẢN DÀI HẠN 8,078,960,909 9,553,168,725 (1,474,207,816) (18.25) TSCĐ 8,048,960,909 9,343,107,815 (1,294,146,906) (16.08) TSCĐ hữu hình 8,048,960,909 9,343,107,815 (1,294,146,906) (16.08) Nguyên giá 43,617,386,840 43,049,357,277 568,029,563 1.30 Giá trị hao mòn lũy kế (*) (35,568,425,931) (33,706,249,462) (1,862,176,469) (5.24) Bất động sản đầu tư - 180,060,910 (180,060,910) - Nguyên giá - 459,264,672 (459,264,672) - Giá trị hao mòn lũy kế (*) - (279,203,762) (279,203,762) Các khoản đầu tư tài chính dài hạn 30,000,000 30,000,000 0 0 Đầu tư dài hạn khác 30,000,000 30,000,000 0 0 TỔNG CỘNG TÀI SẢN 39,717,286,577 35,773,199,174 3,944,087,403 9.93 NGUỒN VỐN 31/12/2007 1/1/2007 CL % NỢ PHẢI TRẢ 18,015,463,408 15,039,671,046 2,975,792,362 16.52 Nợ ngắn hạn 16,234,480,019 12,031,916,290 4,202,563,729 25.89 Vay và nợ ngắn hạn 10,573,926,230 8,834,441,730 1,739,484,500 16.45 Phải trả người bán 2,228,473,215 1,306,758,440 921,714,775 41.36 Người mua trả tiền trước 1,145,622,425 240,906,772 904,715,653 78.97 Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước 598,587,139 202,758,915 395,828,224 66.13 Phải trả người lao động 799,618,818 654,495,692 145,123,126 18.15 Các khoản phải trả, phải nộp ngắn hạn khác 888,252,192 792,554,741 95,697,451 10.77 Nợ dài hạn 1,780,983,389 3,007,754,756 (1,226,771,367) (68.88) Vay và nợ dài hạn 1,585,214,750 2,858,539,117 (1,273,324,367) (80.32) Dự phòng trợ cấp mất việc làm 195,768,639 149,215,639 46,553,000 23.78 VỐN CHỦ SỞ HỮU 21,701,823,169 20,733,528,128 968,295,041 4.41 Vốn chủ sở hữu 1,674,597,455 20,741,590,034 933,007,421 4.30 Vốn đầu tư của chủ sở hữu 5,872,800,000 15,872,800,000 - 0 Quỹ đầu tư phát triển 2,135,000,000 1,635,000,000 500,000,000 23.42 Quỹ dự phòng tài chính 600,000,000 500,000,000 100,000,000 16.67 Lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 3,066,797,455 2,733,790,034 333,007,421 10.86 Nguồn kinh phí và quỹ khác 27,225,714 (8,061,906) 35,287,620 129.61 Quỹ khen thưởng, phúc lợi 27,225,714 (8,061,906) 35,287,620 129.61 TỔNG CỘNG NGUỒN VỐN 39,717,286,577 35,773,199,174 3,944,087,403 9.93 Các chỉ tiêu thay đổi đáng kể bao gồm: Trả trước cho người bán: tăng lên 146.244.040 tương ứng với 89,75%, đây là một sự tăng lên đáng kể vì vậy KTV sẽ xem xét sự tăng lên có hợp lý không, các khoản đặt trước này cho lô hàng nào, nhà cung cấp nào, những lô hàng trên phục vụ cho mục đích gì và vì sao phải đặt trước với số lượng tiền hàng lớn đồng thời xem xét tuổi nợ của các khoản này. Các khoản phải thu khác: tăng lên 22.074.200 tương ứng 100%, qua kiểm tra sơ bộ thì khoản phải thu này bao gồm phải thu từ tài sản bị hỏng và khoản cho anh Nguyễn Hồng Quân phòng Tổng hợp vay để sửa nhà. Vì vậy trong KTV cần kiểm tra biên bản xác định giá trị tài sản và hợp đồng vay, phiếu chi và quy chế cho vay của công ty đối với người lao động để xem xét các khoản phải thu trên là hợp lý và có thực không. Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi: tăng lên 390.063.867 tương ứng 82,65% trong khi đó Phải thu khách hàng giảm 1.128.517.319 tương ứng 12,55% chính vì vậy KTV cần phải kiểm tra chi tiết đến khoản mục này. HTK tăng lên 6.580.415.286 tương ứng với 33,05%, đây là sự tăng dự trữ đáng kể. HTK là khoản mục trọng yếu vì vậy kiểm toán viên cần kết hợp với các kỹ thuật thu thập bằng chứng khác để xem xét số lượng này có thật sự tồn tại, đơn vị có quyền đối với lượng hàng này không và sự tăng lên đáng kể có phù hợp với tình hình thị trường và kế hoạch sản suất của đơn vị không. KTV có tham gia kiểm kê HTK vì vậy sự tồn tại số lượng của HTK trên là có thực. KTV cần tiến hành ước lượng để xác định giá trị của số HTK trên. Tài sản ngắn hạn khác: tăng lên 63.382.993 tương ứng với 66,63%, KTV cần xem xét chi tiết các tài sản ngắn hạn này bao gồm các tài sản nào, sự tăng lên có hợp lý và có được trình bày và phân loại đúng. Phải trả người bán: tăng lên 921.714.775 tương ứng 41, 36%, đây là một khoản tăng lên đáng kể, KTV cần xem xét khả năng rủi ro kinh doanh của doanh nghiệp vì vậy KTV tiến hành xem xét tỷ suất khoản phải trả người bán so với tổng tài sản: Tại thời điểm đầu năm = 0,05 Tại thời điểm cuối năm = 0,07 Như vậy tỷ suất này tăng lên 0,02, măc dù 0,07 là tỷ suất an toàn song tỷ lệ này tăng lên đáng kể so với đầu năm (0.02) vì thế KTV tiến hành kiểm tra các khoản phải trả này có đảm bảo mục tiêu hợp lý, tính đúng đắn, tính đúng kỳ, xem xét khoản nào bị khê đọng, có khoản nào bị tính lãi. - Vay và nợ dài hạn giảm 1.273.324.367 tương ứng 80,32%, khoản giảm này lớn. KTV tiếp tục so sánh các khoản vay chưa trả theo từng đối tượng của năm nay với năm trước, tiến hành kiểm tra tính hợp lý và có thực của các khoản vay. Đồng thời kiểm toán viên tìm hiểu nguyên nhân việc cắt giảm một cách đáng kể của khoản vay dài hạn bằng cách phỏng vấn và thu thập các tài liệu chứng minh sự thay đổi về kế hoạch kinh doanh phát triển của doanh nghiệp. Sự cắt giảm này là do trong năm doanh nghiệp đã trả khoản vay dài hạn để mua dây chuyền sản suất túi nilon phân huỷ nhanh năm 2005 và doanh nghiệp tập trung vào sản suất để thu hồi vốn nhanh nên không vay dài hạn để đầu tư vào các tài sản dài hạn. Quỹ khen thưởng phúc lợi: tăng 35.287.620 tương ứng 129,61%. Doanh nghiệp đã tiến hành trích đúng theo qui định của nhà nước, khoản tăng lên 129,61% là vì năm 2006 số dư là - 8,061,906 một số khoản phúc lợi như ủng hộ người nghèo, khen thưởng con em cán bộ công nhân viên doanh nghiệp đã đưa vào chi phí tính thuế, khi kiểm toán tiến hành đã điều chỉnh vào quỹ khen thưởng phúc lợi do vậy mà số dư âm) Người kiểm tra Ngày kiểm tra (Nguồn: File kiẻm toán Công ty ABC năm 2007) Biểu 2.9 : Giấy làm việc So sánh số liệu của các chỉ tiêu trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính, Kế toán và Kiểm toán Auditing and accounting financial consultancy service company limited Tên khách hàng: Công ty cổ phần nhựa ABC Tham chiếu: Niên độ kế toán: 31/12/2007 Người thực hiện: Khoản mục: Ngày thực hiện: Bước công việc: (Đơn vị tính VNĐ) Chỉ tiêu Năm 2007 Năm 2006 CL % Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 63,680,824,234 57,895,012,669 5,785,811,565 9.09 Các khoản giảm trừ doanh thu Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ 63,680,824,234 57,895,012,669 5,785,811,565 9.09 Giá vốn hàng bán 54,805,562,664 50,568,480,115 4,237,082,549 7.73 Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ 8,875,261,570 7,326,532,554 1,548,729,016 17.45 Doanh thu hoạt động tài chính 95,639,277 26,804,997 68,834,280 71.97 Chi phí tài chính 949,590,319 602,751,611 346,838,708 36.52 Trong đó: Chi phí lãi vay 866,652,181 455,054,365 411,597,816 47.49 Chi phí bán hàng 2,516,635,786 1,979,477,821 37,157,965 21.34 Chi phí quản lý doanh nghiệp 2,107,156,655 1,738,646,492 368,510,163 17.49 Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh 3,397,518,087 3,032,461,627 365,056,460 10.74 Thu nhập khác 9,761,905 4,809,524 4,952,381 50.73 Chi phí khác Lợi nhuận khác 9,761,905 4,809,524 4,952,381 50.73 Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế 3,407,279,992 3,037,271,151 370,008,841 10.86 Chi phí Thuế TNDN hiện hành 340,482,537 303,481,117 37,001,420 10.87 Chi phí Thuế TNDN hoãn lại Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp 3,066,797,455 2,733,790,034 333,007,421 10.86 Lãi cơ bản trên cổ phiếu (*) 1,932 1,722 210 10.87 Doanh thu hoạt động tài chính: tăng 68.834.280 tương ứng 71,97%, doanh thu hoạt động tài chính bao gồm: lãi tiền gửi, cho vay; lãi đầu tư trái phiếu, kỳ phiếu; lãi chênh lệch tỷ giá đã thực hiện. KTV tiến hành xem xét sự biến động đối với từng bộ phận cấu thành nên doanh thu. Lãi đầu tư trái phiếu, kỳ phiếu không thay đổi so với năm 2006; lãi tiền gửi cho vay tăng 5.512.177, còn lại là tăng do lãi chênh lệch tỷ giá đã thực hiện 63.322.103. Căn cứ trên các chứng từ gốc KTV tính lại chênh lệch tỷ giá đã khớp với số liệu của đơn vị. Chi phí hoạt động tài chính: tăng 346.838.708 tương ứng 36,52%, trong đó chi phí lãi vay tăng 411.597.816 tương ứng 47,49%, và lỗ chênh lệch tỷ giá đã thực hiện giảm 64.759.108. Chi phí lãi vay tăng chủ yếu là do chi phí lãi vay của các khoản vay ngắn hạn, so sánh với tính toán của KTV đã khớp đúng Thu nhập khác tăng 4.952.381 tương ứng 50,73%, thu nhập khác, khoản thu nhập này không lớn, đồng thời là doanh thu từ việc thanh lý TSCĐ, qua kiểm tra thủ tục thanh lý, quyết định thanh lý, biên bản xác định giá trị tài sản, biên bản thanh lý và hóa đơn thì khoản thu nhập trên là hợp lý và có thực. Người kiểm tra Ngày kiểm tra (Nguồn: File kiểm toán Công ty ABC năm 2007) KTV sử dụng TTPT dọc để phân tích các chỉ tiêu tài chính cơ bản Biểu 2.10 : Giấy làm việc phân tích các chỉ tiêu tài chính cơ bản Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính, Kế toán và Kiểm toán Auditing and accounting financial consultancy service company limited Tên khách hàng: Công ty cổ phần nhựa ABC Tham chiếu: Niên độ kế toán: 31/12/2007 Người thực hiện: Khoản mục: Ngày thực hiện: Bước công việc: STT Chỉ tiêu ĐVT 2006 2007 1 Cơ cấu tài sản % - TSDH/Tổng tài sản 26.70 20.34 - TSNH/Tổng tài sản 73.30 79.66 2 Cơ cấu nguồn vốn % - Nợ phải trả/Tổng nguồn vốn 42.04 45.36 - Nguồn vốn CSH/Tổng nguồn vốn 57.98 54.57 3 Khả năng thanh toán Lần - Khả năng thanh toán nhanh 1.06 0.71 - Khả năng thanh toán hiện hành 2.38 2.20 4 Tỷ suất lợi nhuận % - Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/Tổng tài sản 7.64 7.72 - Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/Doanh thu thuần 4.72 4.82 - Tỷ suất lợi nhuận sau thuế/Nguồn vốn CSH 13.19 14.13 Phân tích các chỉ tiêu cơ bản Cơ cấu tài sản: TSDH / Tổng tài sản = 20.34% giảm 6,36% so với năm 2006. Trong năm doanh nghiệp đã không mua thêm bất kỳ tài sản nào và thanh lý, hỏng hóc một số tài sản. Như vậy doanh nghiệp không có ý định nâng cao mở rộng qui mô sản xuất. TSNH/Tổng tài sản = 79,66% là một tỷ lệ lớn, tăng 3,36% so với năm 2006. Điều này chứng tỏ giá trị TSNH trong tổng tài sản là lớn, TSNH chủ yếu là tiền, các khoản phải thu và HTK dẫn tới KTV xem xét các tỷ suất: Tiền/Tổng TSNH = 9,07% Các khoản phải thu ngắn hạn/ Tổng TSNH = 27,05% HTK/Tổng TSNH = 62,92% HTK trên tổng TSNH chiếm tỷ trọng lớn vì vậy KTV cần kiểm tra chi tiết đối với khoản mục này, cần tiến hành phân tích đối với HTK phát sinh trong kỳ. Cơ cấu nguồn vốn: Nợ phải trả/ Tổng nguồn vốn = 45,36% tăng 3,32% so với năm 2006. Đây là một tỷ trọng lớn chiếm trong tổng nguồn vốn điều này chứng tỏ rằng trong tổng số vốn mà doanh nghiệp đang quản lý và sử dụng chủ yếu là vốn vay nợ mà có, như vậy doanh nghiệp sẽ gặp rất nhiều khó khăn về tình hình tài chính và rủi ro về tài chính của doanh nghiệp sẽ tăng lên. KTV tiến hành tính: Tỉ trọng nợ ngắn hạn chiếm trong tổng số nợ phải trả = 90,11% Tỷ trọng này là rất cao vì vậy KTV tiến hành kiểm tra chi tiết đối với khoản mục nợ ngắn hạn đặc biệt là vay và nợ ngắn hạn (chiếm 64,91% trong tổng nợ ngắn hạn). Thông qua gửi thư xác nhận, kiểm tra các hợp đồng vay, kiểm tra việc ghi nhận các khoản vay có chính xác và đúng kỳ, KTV nhận thấy khoản mục vay và nợ ngắn hạn không có vấn đề trọng yếu phát sinh. Khả năng thanh toán Khả năng thanh toán nhanh = 0,71 giảm 0.35 so với năm 2006, như vậy khả năng thanh toán của doanh nghiệp đang suy giảm. Năm 2006 khả năng thanh toán nhanh của đơn vị tương đối khả quan, nhưng năm 2007 tỉ lệ này nhỏ hơn 1 vì vậy tình hình thanh toán của doanh nghiệp sẽ gặp nhiều khó khăn. Khả năng thanh toán hiện hành = 2.20 giảm 0.18 so với năm 2006, tỷ lệ này đảm bảo cho khả năng thanh toán hiện hành của đơn vị. Tỷ suất lợi nhuận: các tỷ suất lợi nhuận của năm 2007 đều tăng so với năm 2006 điều này là đáng khả quan, đơn vị đã kinh doanh có lãi. Người kiểm tra Ngày kiểm tra (Nguồn: File kiểm toán Công ty ABC năm 2007) Từ việc phân tích sơ bộ trên, KTV tiến hành xác định các rủi ro chi tiết trong giai đoạn lập KHKT đối với các khoản mục như sau: Biểu 2.11 Giấy làm việc xác định rủi ro chi tiết Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính, Kế toán và Kiểm toán Auditing and accounting financial consultancy service company limited Tên khách hàng: Công ty cổ phần nhựa ABC Tham chiếu: Niên độ kế toán: 31/12/2007 Người thực hiện: Khoản mục: Ngày thực hiện: Bước công việc: STT Rủi ro chi tiết được xác định Các TK bị ảnh hưởng 1 Khoản mục trả trước cho người bán có thể bị trình bày và phân loại sai Trả trước cho người bán 2 Trích lập Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi không theo đúng quy định, vi phạm mục tiêu định giá Dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi, chi phí quản lý, lợi nhuận 3 HTK có thể ghi tăng và có thể không thuộc quyền sở hữu của đơn vị HTK, giá vốn hàng bán, lợi nhuận 4 Phải trả cho người bán có thể vi phạm tính đúng kỳ Phải trả người bán 5 TSNH khác có thể bị phân loại sai TSNH khác Người kiểm tra Ngày kiểm tra (Nguồn: File kiểm toán Công ty ABC năm 2007) Trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, KTV sẽ tiến hành kết hợp với các kỹ thuật thu thập bằng chứng khác để làm rõ các nghi vấn ở trên. Cụ thể: Khoản mục phải trả người bán tăng lên là do ABC đặt trước cho GWM. Qua việc xem xét và đối chiếu các hợp đồng mua và chủ trương phát triển sản xuất thì các khoản trả trước cho người bán là hợp lý. Công ty đang tiến hành phát triển sản phẩm đồ nhựa gia dụng mới, dòng sản phẩm an toàn cho sức khỏe vì vậy công ty ký kết hợp đồng nhập khẩu nguyên vật liệu của GWM (Cộng hòa Liên bang Đức) Số dư TSNH khác bao gồm số dư TK tạm ứng và ký quỹ ký cược ngắn hạn. Trong đó sự tăng lên của tạm ứng là: 0 và ký quỹ, ký cược ngắn hạn là 63.382.993. Đây là khoản đặt cọc cho Công ty nhựa Duy Tân tại Ngân hàng công thương cho lô hàng mua nguyên vật liệu. Qua kiểm tra hợp đồng và chứng từ ngân hàng thì khoản ký cược trên đảm bảo các mục tiêu kiểm toán. Phải trả cho người bán: Qua kiểm tra hợp đồng, hóa đơn mua hàng và gửi thư xác nhận, thì các khoản phải trả trên đều hợp lý, tồn tại và đúng kỳ. Nhưng khoản phải trả tăng lên là do cuối năm đơn vị tiến hành mua một số lô hàng lớn chưa đến ngày thanh toán. TTPT được tiếp tục sử dụng trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, và đối với khách hàng ABC, KTV tiến hành TTPT đối với các khoản mục HTK và dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi. 2.2.1.3 Giai đoạn thực hiện kiểm toán Sau khi thu thập được các thông tin sơ bộ trong giai đoạn lập KHKT, trong giai đoạn thực hiện kiểm toán, KTV tiến hành kiểm tra chi tiết bằng cách kết hợp các kỹ thuật thu thập bằng chứng kiểm toán khác để làm rõ các vấn đề nghi vấn đặt ra. Trong giai đoạn này TTPT được tiến hành đối với từng khoản mục thông qua các bước sau đây: Bước 1: Từ phân tích sơ bộ trong giai đoạn lập KHKT và các thông tin thu thập khác, KTV sẽ đưa ra lựa chọn loại hình phân tích phù hợp với từng khoản mục đồng thời giúp KTV nhận diện những vấn đề quan trọng đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt. Qua phân tích sơ bộ trên thì KTV nhận thấy khoản mục HTK và dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi là những TK chứa đựng những sai sót trọng yếu ảnh hưởng tới BCTC. Đối với khoản mục HTK: KTV tiến hành theo đúng chương trình kiểm toán chung của AASC: Biểu 2.12: Chương trình kiểm toán khoản mục HTK (trích) Thủ tục kiểm toán Tham chiếu Người thực hiện Ngày thực hiện 2.Thủ tục phân tích 2.1 So sánh giá trị HTK với niên độ kế toán trước và kế hoạch hoăc định mức dự trữ (nếu có) 2.2 So sánh tỷ lệ dự phòng giảm giá HTK với niên độ kế toán trước và kế hoạch (nếu có) 2.3 Xem xét sự biến động của hàng mua, hàng xuất qua các tháng và tìm hiểu nguyên nhân nếu có sự đột biến 2.4 So sánh vòng quay HTK qua các năm, tìm ra những biến động lớn bất thường và giải thích nguyên nhân. FA1 FA2 ( Nguồn AASC, Chương trình kiểm toán) Trong đó : FA1: Xem giấy tờ làm việc của giai đoạn lập KHKT A1 FA2: Xem giấy tờ làm việc FA3 Biểu 2.13: Giấy làm việc phân tích hệ số vòng quay HTK Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính, Kế toán và Kiểm toán Auditing and accounting financial consultancy service company limited Tên khách hàng: Công ty cổ phần nhựa ABC Tham chiếu: FA3 Niên độ kế toán: 31/12/2007 Người thực hiện: Khoản mục: Ngày thực hiện: Bước công việc: Hệ số vòng quay HTK năm = Ri = Giá vốn hàng bán/Hàng hoá tồn kho bình quân 43.698.787.988 Ri 2006 = = 3,5 (13.327.109.526 + 11.635.574.158) : 2 54.805.562.664 Ri 2007 = = 3,3 (19.907.524.812 + 13.327.109.526 ) : 2 Hệ số quay vòng HTK giảm, dẫn tới doanh nghiệp bị ứ đọng vốn, luân chuyển HTK chậm dẫn tới rủi ro HTK tăng vì vậy KTV sẽ kết hợp các kỹ thuật thu thập bằng chứng khác để kiểm tra xem liệu có sai phạm về HTK hoặc tính lỗi thời của HTK không. Người kiểm tra Ngày kiểm tra (Nguồn: File kiểm toán Công ty ABC năm 2007) - Bước 2: Xác định số ước tính của KTV Ước tính đối với khoản mục HTK: Số dư khoản mục HTK bao gồm số dư TK hàng mua đang đi đường (151), nguyên vật liệu (152), công cụ dụng cụ (153), chi phí sản phẩm dở dang (154), thành phẩm (155) và hàng hóa (156). Để ước tính gần sát với thực tế KTV đã tiến hành ước tính đối với từng khoản mục như sau: - TK 151: là số hàng phát sinh vào ngày 27/12/2007 số hàng này chưa nhập kho: 2.954.784.960 - TK 152, 153, KTV ước tính giá trị sử dụng trong kỳ theo công xuất máy móc, giá trị ước tính đối với 152 là 47.963.568.254, đối với 153 là 450.689.258 như vậy giá trị ước tính HTK cuối kỳ đối với TK 152 và 153 được xác định theo công thức: Giá trị ước tính HTK cuối kỳ đối với TK 152, 153 = Giá trị HTK đầu kỳ + Hàng mua trong kỳ - Giá trị ước tính sử dụng trong kỳ =8.559.730.492+48.814.072.419– (47.963.568.254 +450.689.258) = 8.959.545.394 - TK 154: KTV Xác định CPSX dở dang cuối kỳ theo kế hoạch của đơn vị: 2.486.356.603 - TK 155, 156: KTV sử dụng phương pháp Ước tính HTK theo lãi gộp. Phương pháp ước tính này dựa trên tỉ lệ lãi gộp ước tính của các kì trước để xác định giá trị HTK trong kì này. Quy trình tính toán cụ thể như sau: + Xác định tổng giá vốn của HTK đầu kì + nhập trong kì = 3.183.965.952 + 56.256.487.963 = 59.440.453.925 + Giá trị nhập trong kỳ đối với TK hàng hóa 156 là giá trị thực tế doanh nghiệp mua trong kỳ, đối với TK 155 giá trị nhập trong kỳ là giá trị ước tính xây dựng trên cơ sở giá trị ước tính của TK154 + Xác định doanh thu của lượng hàng đã bán trong kì = 63,680,824,234 + Tính số dư lãi gộp của lượng hàng đã bán trong kì = doanh thu x tỉ lệ lãi gộp = 63,680,824,234 x 0.1265 = 8.058.718.884 + Tính giá vốn của lượng hàng đã bán = doanh thu - số dư lãi gộp = 55.622.105.350 + Tính giá trị HTK = Giá vốn tồn ĐK + Nhập trong kì - Giá vốn hàng đã bán trong kì = 3.818.348.574 Như vậy giá trị ước tính HTK cuối kỳ = 2.954.784.960 + 8.959.545.394 + 2.486.356.603 + 3.818.348.574 = 18.219.035.531 Ước tính đối với khoản mục dự phòng khoản phải thu khó đòi: Qua phỏng vấn kế toán, các khoản trích lập dự phòng cho các khoản phải thu của mốt số công ty đang lâm vào tình trạng khó khăn đó là các công ty sản xuất nước tương, do trong năm Bộ Y Tế đã yêu cầu ngừng sản suất vì vậy khả năng thu hồi nợ là khó khăn, ngoài ra có một số công nợ số dư kéo dài, đơn vị đã 3 lần thông báo nhưng khách hàng vẫn chưa trả. KTV tiến hành đánh giá các phương pháp và giả định mà khách hàng sử dụng để trích lập dự phòng, qua đó KTV nhận thấy phương pháp khách hàng áp dụng chưa hợp lý vì vậy KTV tiến hành đánh giá và tính toán lại như sau: KTV căn cứ trên các chứng từ chứng minh các khoản nợ khó đòi và các chứng từ chứng minh khách hàng của đơn vị đang lâm vào tình trạng phá sản từ đó dự kiến tổn thất có thể xảy ra và tiến hành tính khoản dự phòng: - Đối với nợ phải thu quá hạn thanh toán, mức trích lập dự phòng như sau: 30% giá trị đối với khoản nợ phải thu quá hạn từ 3 tháng đến dưới 1 năm; 50% giá trị đối với khoản nợ phải thu quá hạn từ 1 năm đến dưới 2 năm; 70% giá trị đối với khoản nợ phải thu quá hạn từ 2 năm đến dưới 3 năm. - Đối với nợ phải thu chưa đến hạn thanh toán nhưng tổ chức kinh tế đã lâm vào tình trạng phá sản hoặc đang làm thủ tục giải thể thì doanh nghiệp dự kiến mức tổn thất không thu hồi được để trích lập dự phòng. Biểu 2.14: Ước tính trích lập dự phòng phải thu khó đòi Khách hàng Ước tính của KTV Số liệu của khách hàng Chênh lệch Tuyệt đối % Cơ sở SX nước mắm Lâm Hà 53.623.667 60.856.325 (7.232.658) (13.49) HTX Bình Thiên 107.369.963 120.568.790 (13.198.827) (12.29) CS SX nước mắm Quân Nam 81.893.291 81.893.291 0 Công ty CP thực phẩm QTY 95.987.790 102.968.975 (6.981.185) (7.27) Công ty TNHH Thành Tiến 85.693.566 90.634.968 (4.941.402) (5.77) Công ty TNHH Hải An 13.500.369 15.024.809 (1.524.440) (11.29) Tổng cộng 438.068.646 471,947,158 (33.878.512) (7.73) - Bước 3: Xác định số chênh lệch có thể chấp nhận được Số chênh lệch có thể chấp nhận được sẽ được xây dựng tùy thuộc vào từng cuộc kiểm toán, từng TK cụ thể, theo từng loại hình doanh nghiệp, qui mô ngành nghề và theo xét đoán nghề nghiệp của KTV. Trên cơ sở những thông tin thu thập được và các tỷ lệ đã xác định, KTV tiến hành ước lượng mức độ trọng yếu đối với công ty ABC như sau: Biểu 2.15 Giấy làm việc ước lượng mức độ trọng yếu Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Tài chính, Kế toán và Kiểm toán Auditing and accounting financial consultancy service company limited Tên khách hàng: Công ty cổ phần nhựa ABC Tham chiếu: Niên độ kế toán: 31/12/2007 Người thực hiện: Khoản mục: Ngày thực hiện: Bước công việc: TT Chỉ tiêu Số tiền Mức thấp nhất Mức cao nhất Tỷ lệ Số tiền Tỷ lệ Số tiền 1 Lợi nhuận trước thuế 3,407,279,992 4% 136.291.199 8% 272.582.398 2 Doanh thu 63,680,824,234 0,4% 254.723.297 0,8% 509.446.594 3 TSNH 31,638,325,668 1,5% 474.574.885 2% 632.766.513 4 Nợ ngắn hạn 16,234,480,019 1,5% 243.517.200 2% 324.689.600 5 Tổng tài sản 39,717,286,577 0,8% 317.738.292 1% 397.172.866 Như vậy ước lượng ban đầu về tính trọng yếu của công ty ABC ở mức từ 136.291.199 đến 632.766.513. Do đó mức trọng yếu được lựa chọn đối với công ty ABC là 317.738.292. Người kiểm tra Ngày kiểm tra (Nguồn: File kiểm toán Công ty ABC năm 2007) Mức trọng yếu trên sẽ được phân bổ cho các khoản mục theo công thức: Mức trọng yếu phân bổ cho mỗi khoản mục = Mức trọng yếu đã ước lượng x Số dư khoản mục được