Khóa luận Thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Mĩ La tinh và bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam

Lời mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài Đầu tư trực tiếp nước ngoài là một trong những hoạt động được đánh giá là đòn bẩy để thúc đẩy phát triển kinh tế trong nước và hội nhập với nền kinh tế thế giới. Nước tiếp nhận đầu tư không những được cung cấp về vốn mà còn cả về công nghệ và kinh nghiệm quản lý tiên tiến. Vì vậy, đầu tư trực tiếp nước ngoài đã trở thành vấn đề quan trọng đối với nhiều nước trên thế giới, đặc biệt là các nước đang phát triển. Mĩ La Tinh là khu vực thu hút được lượng khá lớn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong thời gian qua, đứng thứ hai sau khu vực châu á trong số các nước đang phát triển. Đặc biệt, một số nước trong khu vực này luôn nằm trong danh sách “topten” các nước đang phát triển tiếp nhận nhiều vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nhất như Brazil, Mexico, Chilê [78]. Để đạt được điều này, các nước Mĩ La Tinh đã phải có những chính sách, biện pháp nhằm cải thiện môi trường đầu tư làm tăng tính hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Mặc dù vậy, cũng giống như các nước đang phát triển khác, khu vực này cũng không tránh khỏi những khó khăn, vấp váp khi tiếp cận với nguồn vốn này nhưng vẫn đang cố gắng vượt qua thách thức để phát triển kinh tế. Những kết quả thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của các nước Mĩ La Tinh thực sự đã để lại những kinh nghiệm quý báu cho các đang phát triển. Việt Nam mới thực hiện chính sách mở cửa chưa lâu và chỉ thực sự chú trọng tới thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài được hơn 10 năm. Mặc dù đạt được một số thành tự đáng khích lệ như tăng trưởng xuất khẩu, tiếp thu công nghệ tiên tiến... chúng ta vẫn gặp phải rất nhiều khó khăn, vướng mắc trong quá trình thu hút và sử dụng nguồn vốn này. Do đó nghiên cứu và học hỏi các nước bạn là việc làm cần cần thiết. Cần phải thấy rằng, Việt Nam và Mĩ La Tinh có nhiều điểm khác biệt mà trước hết là các nước Mĩ La Tinh đi theo con đường tư bản chủ nghĩa, nền kinh tế dựa trên sở hữu tư nhân có sự điều tiết của nhà nước. Việt Nam đang trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa từ một nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung. Định hướng và chính sách xã hội giữa hai bên là khác nhau. Tuy nhiên xét trên khía cạnh thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, Việt Nam và Mĩ La Tinh có những điểm tương đồng: cả hai đều là những nước đang phát triển, đang cố gắng tìm mọi cách để thu hút được càng nhiều nguồn vốn ưu việt này và cả hai cũng đang gặp những vướng mắc tương tự. Do đó, đối với Việt Nam, nghiên cứu những thành công và thất bại của Mĩ La Tinh để đúc rút kinh nghiệm và tránh lặp lại sai lầm là điều rất quan trọng trong quá trình thu hút và sử dụng nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài xin được làm rõ một số nội dung sau: Một số vấn đề tổng quan về đầu tư trực tiếp nước ngoài, đặc biệt là vai trò của nguồn vốn này đối với các nước đang phát triển và những mặt trái của nó. Bên cạnh đó còn đưa ra một số những nhân tố chủ yếu tác động đến quá trình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Những chính sách, biện pháp nhằm tạo môi trường hấp dẫn trong việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài của Mĩ La Tinh cũng như tình hình thực tiễn thu hút FDI của khu vực này và các kết quả đạt được. Từ đó đánh giá những tác động tích cực cũng như những tác động tiêu cực của nguồn vốn FDI đối với sự phát triển kinh tế và xã hội của Mĩ La Tinh. Tình hình thu hút FDI của Việt Nam trong thời gian qua bao gồm cả việc đánh giá hiệu quả và những tác động của nguồn vốn này đối với sự phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam . Thêm vào đó, xem xét mục tiêu và định hướng của Việt Nam về thu hút FDI trong thời gian tới. Từ đó đưa ra một số bài học trong thu hút và sử dụng FDI ở Việt Nam thông qua kinh nghiệm của Mĩ La Tinh. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Bài viết nghiên cứu một số vấn đề tổng quan về đầu tư trực tiếp nước ngoài. Các chính sách, biện pháp nhằm thu hút đầu tư trực tiếp của Mĩ La Tinh. Tình hình thực tiễn trong việc thu hút FDI, kết quả và những tác động của FDI đối với kinh tế Mĩ La Tinh và Việt Nam. Tuy nhiên bài viết không thể nghiên cứu sâu toàn bộ khu vực Mĩ La Tinh mà chỉ đề cập đến thực trạng thu hút FDI của khu vực này một cách tổng quát. Sau đó là đi sâu nghiên cứu một số nước có thành tích nổi bật như Brazil, Mexico, Chilê và Achentina 4. Phương pháp nghiên cứu Ngoài việc vận dụng các phương pháp nghiên cứu cơ bản như duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, bài viết còn sử dụng các phương pháp so sánh, phân tích, tổng hợp để phân tích các kết quả nghiên cứu, kết hợp giữa lý luận và thực tiễn và đi từ tư duy trừu tượng đến thực tiễn khách quan. Ngoài ra bài viết còn sử dụng bảng biểu, hình vẽ để mô phỏng xu hướng biến đổi của các đối tượng và hiện tượng. 5. Kết cấu của khóa luận Luận văn được chia làm 3 phần: phần lời mở đầu, phần kết luận và 3 chương, trong đó: Chương I : Tổng quan về đầu tư trực tiếp nước ngoài Chương II : Thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Mĩ La Tinh Chương III : Bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo - Thạc sĩ Nguyễn Quang Minh đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình viết và hoàn thành khoá luận tốt nghiệp này. Đồng thời em cũng xin chân thành cám ơn các cô chú trong Viện kinh tế thế giới, bạn bè và gia đình đã động viên, giúp đỡ em rất nhiều trong quá trình hoàn thành khoá luận. Mặc dù hết sức cố gắng nhưng do thời gian và tài liệu có hạn nên bài viết không thể tránh khỏi một số sai sót, hạn chế, em rất mong được các quý thầy cô, bạn bè và các độc giả quan tâm phê bình và đóng góp ý kiến. Hà nội, tháng 12 năm 2003 Sinh viên Cù Thị Hồng Quyên