Khóa luận Thực trạng và một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thẩm định hiệu quả dự án đầu tư tại ngân hàng ngoại thương Việt Nam

cã ®­îc thùc hiÖn ®óng vµ ®¹t ®­îc chÊt l­îng cao hay kh«ng. ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ lµ viÖc ®­a ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ trªn quan ®iÓm c¸ nh©n nh­ng chÊt l­îng thÈm ®Þnh l¹i ¶nh h­ëng ®Õn tµi s¶n toµn ng©n hµng. NÕu nh­ ng©n hµng cã ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é, n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm th× quyÕt ®Þnh ®Çu t­ tuy chØ dùa trªn quan ®iÓm c¸ nh©n còng chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶ h¬n. MÆt kh¸c, t­ c¸ch ®¹o ®øc tèt còng lµ ®iÒu kiÖn cÇn cho c¸n bé thÈm ®Þnh nh»m h¹n chÕ rñi ro ®¹o ®øc ng©n hµng. Nh©n tè con ng­êi lu«n chi phèi mäi ho¹t ®éng tronh quy tr×nh ho¹t ®éng thÈm ®Þnh dù ¸n tõ kh©u tiÕp nhËn hå s­ xin vay, thu thËp, xö lý th«ng tin cho ®Õn khi cho vay vµ thu nî. V× vËy, ûtong ho¹t ®éng thÈm ®Þnh dù ¸n th× nh©n tè con ng­êi lu«n ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng dù ¸n. Thø s¸u : Nh©n tè kh¸c Mét dù ¸n ®Çu t­ th­êng cã tuæi thä dµi, do ®ã c¸c nh©n tè m«i tr­êng bªn ngoµi nh­ t×nh h×nh kinh tÕ, søc Ðp c¹nh tranh trong ngµnh, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt còng cã nh÷ng ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh tíi chÊt l­îng ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ cña ng©n hµng. Nh÷ng nh©n tè nµy lu«n thay ®æi vµ n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña ng©n hµng. Khi rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng nh­ thiªn tai, chiÕn tranh x¶y ra, ng©n hµng còng kh«ng thÓ thu håi vèn bëi lo¹i rñi ro nµy còng ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi dù ¸n v¸ doanh nghiÖp kh«ng thÓ chèng ®ì ®­îc. C¸c quyÕt ®Þnh, chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ còng nh­ c¸c v¨n b¶n ®iÒu chØnh l·i suÊt, quy chÕ cho vay cña ng©n hµng trung ­¬ng còng t¸c ®éng ®Õn chÊt l­îng c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n. Ngoµi ra, tr×nh ®é lËp dù ¸n cña chñ ®Çu t­ còng nh­ ®é trung thùc cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cßn h¹n chÕ còng lµm gi¶m chÊt l­îng ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ . chu¬ng ii thùc tr¹ng c«ng t¸c thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ t¹i ng©n hµng ngo¹i th­¬ng viÖt nam . I. giíi thiÖu chung vÒ Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam I.1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn : Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®­îc chÝnh thøc thµnh lËp ngµy 1/4/1963 mµ tæ chøc tiÒn th©n lµ Côc qu¶n lý ngo¹i hèi cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam, ho¹t ®éng nh­ mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh sau khi hai ph¸p lÖnh Ng©n hµng ban hµnh nh»m ph©n cÊp hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt Nam (n¨m 1990) . Sau khi hai ph¸p lÖnh ng©n hµng ra ®êi, Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®­îc Thèng ®èc Ng©n hµng Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Namµ n­íc ký quyÕt ®Þnh sè 286 Q§ - NHS ngµy 21/9/1996 thµnh lËp theo m« h×nh Tæng c«ng ty Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Namµ n­íc t¹i QuyÕt ®Þnh sè 90/TTg ngµy 7/3/1994 theo ñy quyÒn cña Thñ t­íng ChÝnh phñ . Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña NHNT NhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶, b¶o toµn ph¸t triÓn vèn Nhµ n­íc giao ®Ó thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh vµ nhiÖm vô ®­îc Nhµ nøoc giao . Thùc hiÖn c¸c cam kÕt vÒ hoµn tr¶ l¹i tiÒn cho ng­êi göi tiÒn, c¸c kho¶n nî ph¶i thu, ph¶i tr¶ ghi trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n cña NHNT, tr¶ c¸c kho¶n tÝn dông quèc tÕ mµ NHNT ®­îc vay l¹i cña ChÝnh phñ hoÆc cña NHNN ®Ó sö dông cho môc tiªu ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNT, tr¶ c¸c kho¶n tÝn dông do NHNT trùc tiÕp vay hoÆc c¸c kho¶n tÝn dông ®· ®­îc NHNT b¶o l·nh cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµ kh¸ch hµng theo hîp ®ång b¶o l·nh nÕu c¸c ®¬n vÞ nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî khi ®Õn h¹n . Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam cã nghÜa vô qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh, ®¨ng ký kinh doanh vµ kinh doanh ®óng ngµnh nghÒ ®· ®¨ng ký. ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ d©n sù ®èi víi c¸c cam kÕt gi÷a m×nh víi kh¸ch hµng, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh do Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam thùc hiÖn, gi÷ bÝ mËt vÒ sè liÖu t×nh h×nh ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng, trõ tr­êng hîp cã yªu cÇu cña c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt . X©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn, kÕ ho¹ch 5 n¨m vµ hµng n¨m phï hîp víi nhiÖm vô Nhµ n­íc giao vµ nhu cÇu cña thÞ tr­êng. Ký kÕt vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång linh tÕ, hîp ®ång d©n sù ®· ký víi c¸c ®èi t¸c . Gãp phÇn ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ tham gia gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ, b¶o ®¶m c¸c môc tiªu lín trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch æn ®Þnh tiÒn tÖ cña Nhµ n­íc do Thèng ®èc NHNN giao . §æi míi hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý; sö dông c¸c kho¶n thu tõ chuyÓn nh­îng tµi s¶n ®Ó t¸i ®Çu t­, ®æi míi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ cña NHNT . Thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª, kÕ to¸n, b¸o c¸o ®Þnh kú vµ ®ét suÊt theo yªu cÇu cña Nhµ n­íc, b¸o c¸o bÊt th­êng theo yªu cÇu cña ®¹i diÖn chñ së h÷u, chôi tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh x¸c thùc cña b¸o c¸o . Thùc hiÖn ®óng chÕ ®é vµ c¸c qui ®Þnh vÒ qu¶n lý vèn, tµi s¶n, c¸cquü, kÕ to¸n, ho¹ch to¸n, chÕ ®é kiÓm to¸n vµ c¸c qui ®Þnh kh¸c cña Nhµ n­íc, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh x¸c thùc cña c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña NHNT . C«ng bè c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m, c¸c th«ng tin liªn quan ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vµ kh¸ch quan vÒ ho¹t ®éng cña NHNT theo qui ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh vµ NHNN . Thùc hiÖn c¸c nghÜa vô nép thuÕ vµ c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. Tr­êng hîp tµi s¶n do NHNT ®iÒu ®éng gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn theo h×nh thøc ghi t¨ng ghi gi¶m vèn th× kh«ng ph¶i nép lÖ phÝ tr­íc b¹, c¸c dÞch vô lu©n chuyÓn néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®Ó phôc vô yªu cÇu cung øng vèn vµ kinh doanh kh«ng ph¶i nép thuÕ doanh thu . Nh÷ng nhiÖm vô trªn cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®­îc cô thÓ hãa thµnh c¸c nghiÖp vô sau ®©y : NhËn göi tiÕt kiÖm ®ång ViÖt Nam vµ Ngoai tÖ Ph¸t hµnh kú phiÕu b»ng ®ång ViÖt Nam vµ Ngo¹i tÖ Cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n vµ dµi h¹n b»ng §ång ViÖt Nam vµ Ngo¹i tÖ ChuyÓn tiÒn trong vµ ngoµi n­íc Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu (L/C - D/P - D/A) NhËn mua b¸n ngay, cã kú h¹n vµ ho¸n ®æi c¸c lo¹i ngo¹i tÖ m¹nh B¶o l·nh vµ t¸i b¶o l·nh Thùc hiÖn nghiÖo vô hèi ®o¸i Ph¸t hµnh thÎ tÝn dông Vietcombank (sö dông trong n­íc) Lµm ®¹i lý thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ nh­: VISA, MasterCard, AMERICAN EXPRESS, JCB Tham gia hÖ thèng thanh to¸n toµn cÇu qua hÖ thèng SWIFT, Money Gram... Thùc hiÖn nghiÖo vô thuª mua tµi chÝnh C¬ cÊu tæ chøc : Bé m¸y tæ chøc cña NHNT theo m« h×nh Tæng c«ng ty 90, cã c¸c chi nh¸nh trùc thuéc, c¸c c«ng ty ho¹ch to¸n ®éc lËp. NHNT ®­îc qu¶n lý bëi héi ®ång qu¶n trÞ (gåm 5 ng­êi : Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ vµ 4 thµnh viªn) vµ ®­îc ®iÒu hµnh bëi Ban Tæng gi¸m ®èc (gåm 6 ng­êi : Tæng gi¸m ®èc vµ 5 Phã tæng gi¸m ®èc). D­íi ®ã lµ sù ho¹t ®éng cña c¸c phßng ban, mçi phßng cã chøc n¨ng, nhiÖm vô riªng, cã qui tr×nh nghiÖm vô riªng nh»m phèi hîp víi nhau ®Ó cïng ®¹t môc tiªu chung cña ng©n hµng. Trong thêi gian qua, NHNTVN ®· triÓn khai m« h×nh tæ chøc míi theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Æc biÖt vµ s¾p xÕp l¹i tæ chøc néi bé ®Ó thùc hiÖn c¸c ®Ò ¸n hiÖn ®¹i hãa c«ng nghÖ ng©n hµng. §Õn nay ng©n hµng ®· qui tô vµ ®µo t¹o ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé cã kinh nghiÖm. Bªn c¹nh ®éi ngò c¸n bé cã nhiÒu kinh nghiÖm, ng©n hµng cßn cã ®éi ngò nh©n viªn trÎ ®­îc ®ßa t¹o cã hÖ thèng, cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng nhiÖm vô khã kh¨n cña sù nghiÖp ®æi míi trong nh÷ng n¨m tíi. HiÖn nay, NHNTVN ®· ph¸t triÓn ®­îc mét m¹ng l­íi réng lín c¸c chi nh¸nh trong c¶ n­íc. C¸c chi nh¸nh ®Òu ®­îc ®Æt ë n¬i thuËn tiÖn cã thÓ phôc vô kÞp thêi nhu cÇu vÒ dÞch vô ng©n hµng cho c¸c doanh nghiÖp. S¬ ®å tæ chøc : Trô Së ChÝnh Phßng KiÓm tra néi bé Phßng Tæng hîp Thanh to¸n Phßng Qu¶n lý TÝn dông Phßng Tæng hîp vµ Ph©n tÝch Kinh tÕ Phßng §Çu t­ vµ Chøng kho¸n Phßng Vèn Phßng C«ng nî Phßng Quan hÖ Quèc tÕ Héi ®ång Qu¶n trÞ Phßng Kh¸ch hµng Phßng Qu¶n lý Liªn doanh vµ V¨n phßng ®¹i diÖn Ban kiÓm so¸t Phßng KÕ to¸n Tµi chÝnh Phßng tÝn dông Quèc tÕ Ban Tæng gi¸m ®èc Phßng KÕ to¸n Quèc tÕ Phßng Tæ chøc c¸n bé vµ §µo t¹o Phßng Qu¶n lý ThÎ V¨n phßng Héi ®ång tÝn dông Trung t©m Thanh to¸n Phßng Qu¶n trÞ Trung t©m Tin häc Phßng B¸o chÝ Phßng Qu¶n lý c¸c §Ò ¸n C«ng nghÖ Phßng Ph¸p chÕ Phßng Th«ng tin TÝn dông M¹ng l­íi trong n­íc M¹ng l­íi ngoµi n­íc I.2. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam trong thêi gian qua : NÒn kinh tÕ ViÖt Nam n¨m 2000 ph¸t triÓn t­¬ng ®èi kh¶ quan, nhiÒu chØ tiªu kinh tÕ ®· ®­îc thùc hiÖn v­ît xa o víi n¨m 1999; tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP ®¹t 6,7% (n¨m 1999 ®¹t 4,8%); s¶n l­îng c«ng nghiÖp t¨ng 15,5%; kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 14,3 tû USD, t¨ng 24%; kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t 15,2 tû USD, t¨ng30,8%. M«i tr­êng kinh doanh còng ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ : ThÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êivµ ®i vµo ho¹t ®éng chÝnh thøc ®· t¹o ra kªnh dÉn vèn míi cho nÒn kinh tÕ; LuËt doanh nghiÖp míi ra ®êi víi nhiÒu ®iÓm ­u viÖt cã hiÖu lùc thi hµnh ®· lµm t¨ng nhanh sè doanh nghiÖp míi ®­îc thµnh lËp, tham gia vµo ho¹t ®éng kinh tÕ; HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ®­îc ký kÕt ®· më ra nhiÒu c¬ héi, triÓn väng cho c¸c nhµ doanh nghiÖp; nhiÒu chÝnh s¸ch vµ chÕ ®é ®­îc ban hµnh, chØnh söa ®· t¹o m«i tr­êng ph¸p lý, ®iÒu kiÖn thuËn lîicho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn nh­: ®iÒu chØnh LuËt thuÕ VAT, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­, chÝnh s¸ch míi vÒ trang tr¹i... Ho¹t ®éng ng©n hµng trong n¨m qua ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc. Nh÷ng chØ tiªu ho¹t ®éng tµi chÝnh cña ngµnh ®¹t møc t¨ng tr­ëng kh¸: huy ®éng vèn t¨ng 29% (kÕ ho¹ch lµ 20 - 22%), d­ nî cho vay nÒn kinh tÕ t¨ng 25% (kÕ ho¹ch lµ 18 - 20%). ThÞ tr­êng më ®· b­íc vµo ho¹t ®éng, t×nh tr¹ng ø ®äng vèn tiÒn ®ång trong c¸c NHTM ®­îc kh¾c phôc. C¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt ®· ®­îc c¶i tiÕn. NhiÒu quy chÕ vÒ nghiÖp vô, th«ng t­ h­íng dÉn... ®­îc ban hµnh ®· tõng b­íc th¸o Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Namì nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c trong cac mÆt ho¹t ®éng cña c¸c NHTM. C¸c NHTMQD ®· x©y dùng xong ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu cho m×nh nh»m n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó b­íc vµo héi nhËp quèc tÕ. ViÖc cñng cè, tæ chøc l¹i c¸c NHTMCP vÉn ®­îc chó träng vµ duy tr×. Hßa vµo thµnh tÝch chung cña toµn ngµnh, trong n¨m 2000 NHNT ®· hoµn thµnh v­ît møc c¸c chØ tiªu kinh doanh, ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ trªn c¸c mÆt c«ng t¸c, cô thÓ nh­ sau : 1. Nguån vèn : Tæng quan nguån vèn ; Tæng nguån vèn t¨ng tr­ëng m¹nh vµ liªn tôc. §Ðn cuèi th¸ng 12 / 2000 tæng nguån vèn cña NHNT ®¹t 66618 tû qui VND, t¨ng 45,3% so víi cuèi n¨m 1999. NÕu lo¹i trõ yÕu tè tû gi¸ t¨ng th× tæng nguån vèn vÉn t¨ng ë møc 41,7% - v­ît chØ tiªu kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ 25%. Nguån vèn ngo¹i tÖ ph¸t triÓn m¹nh, ®¹t 3395 tr USD (t­¬ng ®­¬ng víi 49229 tû VND), t¨ng 43,7%, chiÕm tû träng tíi 74,9% trong tæng nguån vèn. Nguån vèn tiÒn ®ång ®¹t17389 tû ®ång, chiÕm 25,1%. Trong m«i tr­êng kinh doanh hiÖn nay, nguån vèn ngo¹i tÖ lín ®ang t¹o lîi thÕ cho NHNT, tuy nhiªn vÒ l©u dµi NHNT cÇn ph¶i cã s¸ch l­îc n©ngtû träng nguån vèn tiÒn ®ång lªn ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña NHNT. Nguån vèn huy ®éng tõ nÒn kinh tÕ (ThÞ tr­êng I) cña NHNT chiÕm tû lÖ cao so víi toµn ngµnh vµ so víi khèi 4 NHQD, chiÕm t­¬ng óng kho¶ng 24,7% vµ 32% (n¨m 1999 kho¶ng 23,1% vµ 29,6%). Sù t¨ng tr­ëng nguån vèn m¹nh mÏ trong 10 n¨m qua (1991 - 2000) ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu ®å sau : C¬ cÊu nguån vèn : Tû gi¸: 14.501(12/2000)-14.016(12/1999) ChØ tiªu N¨m 1999 N¨m 2000 So s¸nh víi 1999 VND Ngo¹i tÖ Quy VND VND Ngo¹i tÖ Quy VND VND % Ngo¹i tÖ % Quy VND% Tæng nguån vèn - Vèn H§ tõ 2 TT 12750 9397 2362 2036 45861 37939 17389 13829 3395 2980 66618 57035 36,4 47,2 43,7 46,3 45,3 50,3 1.Vèn chñ së h÷u Vèn§L&BSV§L 1816 1095 4 0 1875 1095 1779 1099 4 0 1839 1099 -2,0 0,4 0 0 -1,9 0,4 2.Vèn H§ tõ TT1 -Tõ c¸c T/chøc -Tõ TkiÖm & KP 9251 7111 2141 1734 917 817 33560 19967 13593 12584 10325 2259 2395 1099 1296 47316 26259 21058 36,0 45,2 5,5 38,1 19,8 57,7 41,0 31,5 54,9 3.Vèn H§ tõ TT2 -TiÒn göi -TiÒn vay 146 57 89 302 302 0 4379 4285 94 1244 10 1234 584 584 0 9719 8480 1239 752,1 -82,3 1283,7 93,5 93,6 1,7 122,0 97,9 1220,5 4.Kh¸c 1537 322 6046 1782 411 7743 15,9 27,8 28,1 ( Nguån : C©n ®èi kÕ to¸n 31/12/2000 vµ 31/12/1999) b.1 Vèn ®iÒu lÖ vµ c¸c quÜ : Vèn §iÒu lÖ vµ c¸c quÜ hiÖn ®ang ë møc 1839 tû qui ®ång, chiÕm 2,8% tæng tµi s¶n. Quü vµ vèn do NHNT tù bæ sung chiÕm kho¶ng 40% nguån nµy. b.2 Vèn huy ®éng : Nguån vèn huy ®éng cña NHNT ngµy cµng chiÕm tû träng lín trong tæng nguån vèn, chiÕm ®Õn 85,6% so víi 82,7% cña n¨m 1999. Trong ®ã vèn tõ thÞ tr­êng I vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o, chiÕm 71% trong tæng nguån vèn. Nguån vèn cã kú h¹n cña 2 thÞ tr­êng t¨ng m¹nh - t¨ng 84,2%, chiÕm 58,8% vèn huy ®éng. b.2.1 Nguån vèn huy ®éng ph©n theo thÞ tr­êng : Nguån vèn huy ®éng tõ thÞ tr­êng I : Nguån vèn huy ®éng tõ thÞ tr­êng I ®¹t 47316 tû quy ®ång, t¨ng 41%, trong ®ã: nguån vèn ngo¹i tÖ ®¹t 2395 tr USD, t¨ng 38,1%; nguån vèn tiÒn ®ång ®¹t 12584 tû ®ång, t¨ng 36%. §Æc biÖt nguån vèn cã kú h¹n t¨ng m¹nh( 72,6%), t¨ng tõ møc 16389 tû quy ®ång cuèi n¨m 1999 lªn ®Õn 28250 tû vµo cuèi n¨m 2000. Vèn huy ®éng tõ c¸c tæ chøc vµ tõ d©n c­ ®Òu t¨ng tr­ëng kh¸, tuy nhiªn nÕu ph©n theo c¬ cÊu ngo¹i tÖ vµ néi tÖ th× 2 nguån nµy cã xu thÕ ph¸t triÓn kh¸c nhau: vèn huy ®éng tõ c¸c tæ chøc t¨ng 19,8% vÒ ngo¹i tÖ, song t¨ng 45,2% vÒ tiÒn ®ång; tiÒn göi kiÖm vµ huy ®éng kú phiÕu tõ d©n c­ t¨ng 58,7% vÒ ngo¹i tÖ, song chØ t¨ng 5,5% vÒ tiÒn ®ång. ViÖc t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ nguån vèn huy ®éng trªn thÞ tr­êng I cña NHNT trong n¨m 2000 lµ do t¸c ®éng bëi mét sè nh©n tè sau ®©y: NHNT ®· chñ ®éng c¶i thiÖn viÖc huy ®éng vèn b»ng biÖn ph¸p ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc huy ®éng, bæ sung c¸c kú h¹n l·i suÊt kh¸c nhau, linh ho¹t ®iÒu chØnh l·i suÊt, ¸p dông chÝnh s¸ch ­u ®·i l·i suÊt ®èi víi kh¸ch hµng cã sè d­ lín. L·i suÊt USD trªn thÞ tr­êngquèc tÕ t¨ng cao kÐo theo viÖc t¨ng l·i suÊt USD ë thÞ tr­êng trong n­íc ®· khuyÕn khÝch d©n c­ t¨ng c­êng göi USD trong khi ®ã NHNT l¹i cã thÕ m¹nh trong viÖc huy ®éng nguån vèn nµy. Nguån kiÒu hèi trong n¨m t¨ng m¹nh, nhÊt lµ vµo nh÷ng th¸ng cuèi n¨m. Nguån vèn huy ®éng tõ thÞ tr­êng II : Nguån vèn huy ®éng trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng ®¹t 9719 tû qui ®ång, t¨ng gÊp h¬n 2 lÇn so víi cïng kú n¨m ngo¸i vµ chiÕm 14,6% tæng nguån vèn. Vèn ngo¹i tÖ ®¹t møc 584 tr USD t­¬ng ®­¬ng 8470 tû ®ång, chiÕm 87,2% nguån vèn huy ®éng trªn thÞ tr­êng II. Vèn tiÒn ®ång lµ 1244 tû, trong ®ã vay NHNN lµ 1239 tû ®ång, bao gåm vay t¸i cÊp vèn 530 tû, vèn vay ®Æc biÖt 589 tû ®ång. b.2.2 Vèn huy ®éng ph©n theo kú h¹n : Tæng vèn cã kú h¹n huy ®éng ®­îc tõ 2 thÞ tr­êng®Õn cuèi n¨m 2000 ®¹t 33356 tû quy ®ång, t¨ng tíi 84,2%, chiÕm 58,5% tæng vèn huy ®éng tõ 2 thÞ tr­êng - cao h¬n so víi møc 47,7% cuèi n¨m 1999. Trong ®ã 84,8% tæng vèn cã kú h¹n huy ®éng trªn thÞ tr­êng I, 16,2% huy ®éng trªn thÞ tr­êng II. Nguån vèn cã kú h¹n huy ®éng tõ thÞ tr­êng I ®¹t 28290 tû quy ®ång. TiÒn Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt Namöi cã kú h¹n tõ 12 th¸ng trë lªn ®¹t 12788 tû quy ®ång, t¨ng77,1% so víi n¨m 1999, vµ chiÕm 45,2% vèn kú h¹n cña thÞ tr­êng I - ®©y yÕu tè thuËn lîi cho NHNT më réng ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n. b.2.3 T×nh h×nh huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng I cña c¸c chi nh¸nh : Thùc hiÖn ph­¬ng ch©m ph¸t huy néi lùc, viÖc khai th¸c nguån vèn t¹i chç ®· ®­îc nhiÒu chi nh¸nh chó ý. Trong n¨m 2000, hÇu hÕt c¸c chi nh¸nh trong hÖ thèng cña NHNT ®Òu huy ®éng vèn t¨ng m¹nh so víi n¨m 1999. Tiªu biÓu lµ c¸ chi nh¸nh: Qu¶ng Ng·i( t¨ng 2511 tû - 134%), H¶i Phßng( t¨ng 387 tû - 51,4%)... c¸c chi nh¸nh duy tr× ®­îc tû tränghuy ®éng vèn cao trong toµn hÖ thèng lµ Së giao dÞch ®¹t 19361 tû - chiÕm 40,4%, TP.Hå ChÝ Minh ®¹t 10216 tû - chiÕm 21,3%, Hµ Néi ®¹t 2732 tû - chiÕm 5,7%... Tuy nhiªn, c¬ cÊu vèn huy ®éng tiÒn ®ång vµ ngo¹i tÖ cña c¸c chi nh¸nh cßn mÊt c©n ®èi, phÇn lín lµ vèn huy ®éng b»ng ngo¹i tÖ, vèn huy ®éng b»ng néi tÖ chiÕm tû träng thÊp nªn xuÊt hiÖn ë mét sè chi nh¸nh t×nh tr¹ng thiÕu vèn tiÒn ®ång ®Ó më réng tÝn dông. 2. Sö Dông Vèn 2.1. C¬ cÊu sö dông vèn Nguån vèn t¨ng tr­ëng víi tèc ®é nhanh (45,3%) t¹o ®iÒu kiÖn thu©n lîi cho viÖc sö dông vµ khai th¸c hiÖu qña c¸c nguån vèn. C¸c chØ tiªu chñ yÕu vÒ sö dông vèn ®Òu t¨ng c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi lÉn sè t­¬ng ®èi. Tuy nhiªn, xÐt vÒ tæng thÓ th× c¬ cÊu sö dông vèn kh«ng cã biÕn ®äng ®¸ng kÓ. Sö dông vèn trªn thÞ tr­êng I (vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cho nÒn kinh tÕ) ®¹t 15.634 tû quy VND, chiÕm tû träng t­¬ng ®èi thÊp lµ 23,5% trong tæng sö dông vèn (gi¶m so víi 25,1% cña n¨m tr­íc) ch­a t­¬ng søng víi nguån vèn cña NHNT. Sö dông vèn tiÒn ®¹t 9.184 tû, chiÕm 58,7% sö dông vèn trªn thÞ tr­êng nµy. Sö dông vèn trªn thÞ tr­êng II vÉn chiÕm tû träng chñ yÕu lµ 65,2% tæng sö dông vèn (9 t¨ng so víi 62,7% cuèi n¨m ngo¸i)- ®¹t 43.463 tû quy VND. Trong ®ã chñ yÕu lµ sö dông vèn d­íi h×nh thøc tiÒn göi t¹i NH n­íc ngoµi, ®¹t sè d­ 2.538 tr USD (t­¬ng ®­¬ng víi 36.801 tû quy VND, t¨ng 55,3% so víi n¨m tr­íc vµ chiÕm 84,7% sö dông vèn trªn thÞ tr­êng. 2.2. Sö dông vèn trªn thÞ tr­êng I * Tæng quan vÒ ho¹t ®éng tÝn dông Sù ch÷ng l¹i trong tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông cña n¨m 1999 ®· ®­îc thay b»ng tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao trong n¨m 2000. Tæng d­ nî cho vay ®¹t 15.634 tû quy VND, ®­îc t¨ng 36.0%, t¨ng nhanh h¬n so víi tèc ®é t¨ng chung cña toµn ngµnh, ng©n hµng (25%). Doanh sè cho vay ®¹t 38.731 tû quy ®, t¨ng 35,1% ; doanh sè thu nî ®¹t 34.235 tû, t¨ng 23%. ThÞ phÇn tÝn dông cña NHNT trong tæng d­ nî tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ cña toµn ngµnh ng©n hµng ®¹t 8,8%, t¨ng h¬n so víi con sè 8,3% cña n¨m ngo¸i. KÕt qu¶ trªn cã ®­îc, mét mÆt lµ do viÖc liªn tiÕp h¹ l·i suÊt cho vay ®· khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t¨ng c­êng vay vèn ®Çu t­, vµ nhu cÇu vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc thuû s¶n, thu mua g¹o xuÊt khÈu ... t¨ng lªn ; mÆt kh¸c, NHNT ®· t¨ng c­êng thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch kh¸nh hµng, nh­ chñ ®äng tÝch cùc më réng ®èi t­îng kh¸nh hµng, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc cho vay (cho vay ­u ®·i, cho vay h¹n møc, cho vay ®ßng tµi trî...), ®¸p øng tèt nhu cÇu mua ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng. ChØ tiªu 31/12/2000 31/12/2000 +/- SQ T12/99 Sè d­ % Qh¹n Tû träng% Sè d­ % Qh¹n Tû träng% Tæng d­ nî 11498 4.0 100 15634 3.2 100 36.0 1.TÝn dông th«ng th­êng 10102 4.6 87.9 14317 3.5 91.6 41.7 Ph©n theo thêi h¹n vay -D­ nî ng¾n h¹n 7586 4.6 66.0 11351 3.1 72.6 49.6 Tr ®ã: -VND 4817 3.4 41.9 7399 2.6 47.3 53.6 -Ngo¹i tÖ(USD) 198 6.7 24.1 273 3.9 25.3 37.9 -Ngo¹i tÖ quy VND 2770 6.7 24.1 3952 3.9 25.3 42.7 -D­ nî trung dµi h¹n 2516 4.6 21.9 2966 5.4 19.0 17.9 Tr ®ã: -VND 844 5.4 7.3 1477 3.9 9.4 75.1 -Ngo¹i tÖ(USD) 119 4.2 14.5 103 6.9 9.5 -13.9 Ph©n theo §VN vµ NtÖ Tr ®ã: -VND 5660 3.7 49.2 8876 2.8 56.8 56.8 -Ngo¹i tÖ(USD) 317 5.7 38.6 375 4.7 34.8 18.4 2.Nî khoanh 1396 12.1 1317 8.4 -5.7 * TÝn dông th«ng th­êng : D­ nî tÝn dông th«ng th­êng lµ 14.317 tû quy ®,t¨ng 41,7%, chiÕm 91,6% tæng d­ nî cho vay. D­ nî cho vay b»ng tiÒn ®ång ®¹t 8.876 tû, chiÕm tû träng 57,8%, t¨ng 56,8% so víi cuèi n¨m 1999 .Trong khi ®ã d­ nî cho vay b»ng ngo¹i tÖ chØ t¨ng 18,4%, ®¹t 375 tr USD. L·i suÊt cho vay b»ng VND trong n¨m qua thÊp t­¬ng ®èi so víi ngo¹i tÖ, h¬n n÷a tû gi¸ USD / VND biÕn ®éng t¨ng liªn tôc ®· khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t¨ng c­êng vay vèn VND . Cho vay ng¾n h¹n ®¹t 11.351 tû, t¨ng 49,6% chiÕm tû träng 79,3% d­ nî tÝn dông th«ng th­êng . Cho vay trung dµi h¹n ®¹t 2. 966 tû ®, cã tèc ®é t¨ng chËm (17,9%) nªn ®· lµm gi¶m tû träng cho vay TDH xu«ng chØ cßn 20,7% trong tæng d­ nî th«ng th­êng. Ngoµi viÖc cho vay gióp c¸c doanh nghiÖp n©ng cÊp vµ më réng s¶n xuÊt, NHNT cßn tham gia vµo nhiÒu dù ¸n lín, c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm cña Nhµ n­íc : Cho vay x©y dùng ®­êng Tr­êng s¬n : tæng h¹n møc tÝn dông cÊp cho c«ng ty x©y dùng ®­êng Tr­êng s¬n (thuéc Tcty x©y dùng c«ng tr×nh 6) lµ 53,3% tû ®, d­ nî hiÖn t¹i lµ 22,3% tû ® ; C«ng tr×nh c¶ng C¸i L©n (Qo¶ng Ninh) : ®¬n vÞ thi c«ng lµ c«ng tr×nh 86. H¹n møc tÝn dông do NHNT cÊp lµ 53 tû ®, d­ nî hiÖn nay lµ 23,2 tû ® ; Tuy nhiªn, c¸c dù ¸n lín nh­ dù ¸n khÝ Nam C«n S¬n, dù ¸n ®iÖn Phó Mü, cty Bia Hµ Néi, cty cæ phÇn ®Çu t­ x©y dùng ... vÉn ch­a ®­îc gi¶i ng©n lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc d­ nî TDH t¨ng chËm . * C¬ cÊu d­ nî tÝn dông theo ngµnh vµ thµnh phÇn kinh tÕ : C¬ cÊu d­ nî ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ ChØ tiªu tû träng d­ nî tû lÖ nqh/d­ nî Doanh nghiÖp Nhµ n­íc 78,3% 3,0% Cty cæ phÇn - Cty TNHH 13,2% 3,3% Doanh nghiÖp cã vèn §TNN 4,4% 1,3% Doanh nghiÖp t­ nh©n, HTX, c¸ nh©n 4,1% 7,6% D­ nî tÝn dông NHNT ®­îc ph©n bæ phÇn lín cho c¸c DN ho¹t ®éng trong c¸c ngµnh th­¬ng m¹i vµ dÞch vô, chiÕm 58,0% tæng d­ nî, ph¶n ¸nh ®óng thÕ m¹nh trong ho¹t ®éng tÝn dông cña NHNT lµ cho vay thu mua xuÊt khÈu, cho vay tµi trî nhËp khÈu. Tû träng cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng tõ 24,4% n¨m ngo¸i lªn 26,3% n¨m nay. D­ nî cho vay nganhdf c«ng nghiÖp chiÕm tû träng 15,7%. D­ nî tÝn dông cña NHNT tËp trung chñ yÕu (®Õn 78,3%) vµo c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc mÆc dï ®· gi¶m nhÑ so víi cuèi n¨m 1999. C¸c ®èi t­îng kh¸c cßn chiÕm nh÷ng tû träng kh¸ khiªm tèn trong vèn ®Çu t­ tÝn dung cña NHNT. * D­ nî tÝn dông ph©n theo chi nh¸nh : D­ nî t¹i 2 ®«n vÞ lµ Së giao dÞch vµ chi nh¸nh HCM ®¹t 6. 605 tû quy VND, chiÕm 42,3% tæng d­ nî toµn hÖ thèng, tuy nhiªn tû träng d­ nî cña hai ®«n vÞ nµy trong tæng d­ nî cho vay toµn hÖ thèng cã xu h­íng gi¶m dÇn, tõ 49,1% cuèi n¨m 1998, cßn 46,5% cuèi n¨m 1999 vµ cßn 42,3% vµo thêi ®iÓm hiÖn nay. Chi nh¸nh HCM cã d­ nî cho vay ®¹t 3.555 tû quy VND, t¨ng 791 tû ®, trong ®ã riªng cho vay chiÕt khÊu chøng tõ t¨ng 522 tû ®. C¸c chi nh¸nh cã tèc ®é t¨ng tr­ëng t¨ng cao, tû lÖ NQH thÊp ®¸ng khÝch lÖ lµ §µ N½ng, Quy Nh¬n, CÇn Th¬... *ChÊt l­îng tÝn dông : - T×nh h×nh nî qu¸ h¹n : Sè d­ nî qóa h¹n (NQH) ®Õn cuèi n¨m 2000 lµ 508 tû ®, chØ cßn chiÕm 3,3% trªn tæng d­ nî, gi¶m so níi tû lÖ 4,0% cuèi n¨m 1999. MÆc dï vËy, mét ®iÓm ®¸ng l­u ý lµ cã tèi 377 tû lµ NQH khã ®ßi. C¸c chi nh¸nh cã tû lÖ NQH cßn cao trªn 55 lµ Hµ TÜnh (15,1%), Vinh (15,1%), Nha Trang (13,2%) . Nh×n chung c¸c chi nh¸nh ®· tÝch cùc trong c«ng t¸c thu håi NQH, mÆc dï cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n do con nî ch©y × vµ viÖc sö lý cña c¸c c¬ qoan ph¸p luËt nhiÒu khi ch­ triÖt ®Ó, tiªu biÓu lµ c¸c chi nh¸nh : Vinh thu ®­îc 23,7 tû ®, trong ®ã NQH khã ®ßi lµ 7,9 tû ®; T©n ThuËn thu ®­îc 43,5% tû ®, trong ®ã 5,3 tû ® lµ nî khã ®ßi . - T×nh h×nh nî tån ®äng : Ngoµi sè nî qu¸ h¹n nªu trªn NHNT cßn cã sè d­ nî tån ®äng lín, hÇu nh­ kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi, bao gåm : nî khoanh, nî chê xö lý vµ nî cho vay do b¶o l·nh. Nî Khoanh Sè d­ nî khoanh t¹i 31/12/00 lµ 1317 tû VND, gi¶m 5,7% so víi n¨m ngo¸i. Trong ®ã, nî khoanh cña c¸c ®on vÞ gi¶i thÓ (kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi) chiÕm 32%, sè cßn l¹i lµ nî khã ®ßi. Nî khoanh gi¶m chñ yÕu lµ do NHNT thùc hiÖn xo¸ nî ®èi víi cty Imexco (9,6 tr USD), ®­îc ChÝnh phñ cho phÐp h¹ch to¸n vµo chi phÝ ho¹t ®éng cña NHNT. Sè nî khoanh gi¶m do thu ®­îc trong n¨m chØ cã 4 tû VND vµ 340 ngh×n USD, chiÕm 0,6% tæng nî khoanh. Nî khoanh cã kh¶ n¨ng gia t¨ng trong thêi gian tíi do viÖc NHNT ®ang tr×nh xin khoanh theo chñ tr­¬ng chung c¸c kho¶n nî bÞ thiÖt h¹i do lò lôt t¹i c¸c tØnh miÒn trung (kho¶ng 97.900USD vµ 5.788 tr ®). §ãi víi c¸c kho¶n nî ®­îc khoanh tõ n¨m 1994, 1995 ®· hÕt thêi h¹n khoanh nî, NHNT ®· b¸o c¸o víi Liªn bé tr×nh ChÝnh phñ cã biÖn ph¸p xö lý, hoÆc cho phÐp gia h¹n c¸c kho¶n nî khoanh nµy. Nî chê xö lý Sè d­ nî chê xö lý t¹i 31/12/2000 lµ 1.300 tû ®. Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp ®­îc ®inh gi¸ thuéc sè nî nµy chØ lµ 714 tû®, b»ng 54,9% tæng d­ nî chê xö lý. ViÖc gi¶m nî chê xö lý hoµn toµn phô thuéc vµo viÖc thi hµnh ¸n vµ xö lý tµi s¶n thÕ chÊp, tuy nhiªn kÕt kÕt qu¶ cßn nhiÒu h¹n chÕ do nhiÒu nguyªn nh©n. Sè tµi s¶n lµ ®Êt vµ nhµ ®· ®­îc b¸n nh­ng hÇu hÕt lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ thÊp. Nî cho vay do b¶o l·nh Sè d­ nî cho vay do b¶o l·nh hiÖn nay lµ 287 tû ®, t¨ng so víi cuèi n¨m tr­íc. Nî cho vay do b¶o l·nh t¨ng do trong n¨m NHNT ph¶i thùc hiÖn tr¶ thay kho¶n nî cña Efic sè tiÒn gÇn 4 tr USD vµ kho¶n nî cña Sanshin sè tiÒn t­¬ng ®­¬ng 1 tr USD. Cã tíi 23,2% sè nî cho vay do b¶o l·nh ch­a ®­îc c¸c doanh nghiÖp nhËn nî, chñ yÕu lµ nî thuéc c¸c doanh nghiÖp t¹i chi nh¸nh Nha Trang vµ cty Imexco t¹i CN. HCM. Nh­ vËy, t×nh h×nh nî khã cã kh¶ n¨ng thu håi cña NHNT vµo thêi ®iÓm hiÖn nay nh­ sau : Nî khoanh : 1.317 tû quy ® Nî chê xö lý : 1.300 tû quy ® Nî cho vay do b¶o l·nh : 287 tû quy ® Nî qu¸ h¹n khã ®ßi : 377 tû quy ® ---------------------- Tæng sè : 3. 281 tû quy ® Tæng sè nî khã cã kh¶ n¨ng thu håi chiÕm tíi 21,0% so víi tæng d­ nî, lín gÊp gÇn 1,8% lÇn Vèn §iÒu lÖ vµ c¸c quü cña NHNT. Víi quyÕt t©m lín nh»m gi¶i quyÕt nî cò, l¹i thªm ®iÒu kiÖn kinh doanh kh¸ thuËn lîi, song trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y NHNT míi trÝch lËp ®­îc 971,6 tû quü dù phßng rñi ro. §ay thùc sù lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch, viÖc nhgieen cøu xö lý nî trë thµnh mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m c¬ b¶n cña ch­¬ng ch×nh t¸i c¬ cÊu ng©n hµng trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2. 3. Sö dông vèn trªn thÞ tr­êng II Tæng sö dông vèn trªn thÞ tr­êng II ®¹t 43.465 tû quü ®, vµo cuèi th¸ng 12/2000. §ay lµ bé phËn sö dông vèn cã tèc ®ä t¨ng cao nhÊt (t¨ng 51,2%) ®· ®­a tû träng sö dông vèn trªn thÞ tr­êng nµy trong tæng sö dông vèn lªn tíi 65,2% so víi møc 62,7% vµo cuèi n¨m 1999. Sö dông vèn tiÒn ®ång trªn th