Kiến trúc bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh đáp ứng các yêu cầu của công nghệ y tế hiện đại

rúc công năng của bệnh viện. 1.2.3. Xác định phạm vi tập trung nghiên cứu Luận án chỉ tập trung nghiên cứu các vấn đề về CNYT hiện đại trong 3 khu chức năng chính là Khu khám bệnh đa khoa và điều trị ngoại trú; Khu KTNV-CLS; Khu điều trị nội trú. 1.3. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU KIẾN TRÚC BVĐKTT HIỆN NAY 1.3.1. Các nghiên cứu trong nước Các nghiên cứu về tổ chức không gian kiến trúc bệnh viện đa khoa hoặc chuyên khoa tại Việt Nam trong nhiều năm gần đây đã nêu - 7 - ra nhiều yêu cầu, quan điểm, nguyên tắc chính và nguyên lý khi thiết kế các ĐVCN trong BVĐK và xu hướng kiến trúc bệnh viện trong tương lai; Nêu ra những bất cập về lý luận cũng như thực tiễn công tác thiết kế bệnh viện hiện nay; Đồng thời đề xuất những quan điểm và giải pháp riêng của các tác giả về kiến trúc bệnh viện trong tình hình mới. 1.3.2. Một số nghiên cứu ngoài nước Các nghiên cứu về tổ chức không gian kiến trúc BVĐK ở nước ngoài đã cập nhật những nguyên tắc cơ bản thiết kế công trình y tế hiện đại; Phân tích các yếu tố mới để tạo ra môi trường vật lý nhằm nâng cao chất lượng công tác KCB; Cập nhật thông tin và đặc điểm kỹ thuật của nhiều thành phần cấu thành không gian kiến trúc trong bệnh viện; Đưa ra giải pháp kiến trúc xanh, đánh giá tác động của yếu tố nghệ thuật và kiến trúc cảnh quan đến hiệu quả của công tác KCB; Xác lập cơ sở khoa học, yêu cầu kỹ thuật và giải pháp thiết kế cụ thể nhằm đáp ứng yêu cầu của CNYT hiện đại. 1.3.3. Một số nhận xét về các nghiên cứu kiến trúc bệnh viện đa khoa Trong các nghiên cứu, các tác giả đều đề xuất bố cục tổng mặt bằng dạng hỗn hợp là tối ưu, không chỉ rõ hoặc khuyến nghị những ĐVCN nào cần phải hợp khối; chưa có những nghiên cứu về tác động của các CNYT hiện đại đến giải pháp tổ chức không gian kiến trúc nên dây chuyền sử dụng của các đơn vị chức năng chưa được cập nhật; cơ bản không tính đến yếu tố thân nhân; chưa có phân tích, đánh giá, đề xuất các vấn đề không gian ngầm trong bệnh viện (đỗ xe ô tô, bố trí các không gian chức năng,..) và một số vấn đề khác. Nhìn chung, các nghiên cứu chưa giải quyết triệt để mối quan hệ giữa không gian kiến trúc và CNYT hiện đại. 1.4. CÁC VẤN ĐỀ LUẬN ÁN TẬP TRUNG NGHIÊN CỨU GIẢI QUYẾT 1.4.1. Các vấn đề đặt ra đối với kiến trúc bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh 1) Bất cập về dây chuyền sử dụng. 2) Bất cập về cấu trúc công năng. 3) Bất cập về cơ cấu không gian chức năng. 4) Bất cập về diện tích. 5) Bất cập về tính linh hoạt của không gian chức năng. 6) Bất cập về kỹ thuật kiến trúc khác. - 8 - 1.4.2. Lựa chọn phương thức nghiên cứu giải quyết Do không gian kiến trúc của BVĐKTT được hợp thành từ nhiều ĐVCN, đồng thời không gian kiến trúc của mỗi ĐVCN lại gặp nhiều vấn đề bất cập khác nhau cần giải quyết đồng thời. Vì vậy, luận án lựa chọn phương thức giải quyết theo dạng diễn dịch (nghiên cứu và đưa ra giải pháp theo từng ĐVCN) nhằm đảm bảo tính toàn vẹn và hệ thống của các kết quả nghiên cứu. 1.4.3. Các vấn đề luận án tập trung nghiên cứu giải quyết 1) Về không gian kiến trúc tổng thể BVĐKTT: Giải quyết những bất cập về bố cục tổng mặt bằng và cấu trúc công năng tổng thể toàn viện. 2) Về không gian kiến trúc các ĐVCN: Giải quyết những bất cập về dây chuyền sử dụng, cơ cấu chức năng, phân bổ diện tích và tính linh hoạt của không gian kiến trúc các ĐVCN thuộc 3 khu chính trong BVĐKTT, gồm có: o Đối với khu khám và điều trị ngoại trú: Đề xuất các giải pháp cho một số ĐVCN mới (Đơn vị điều trị trong ngày, Đơn vị khám theo yêu cầu) và điển hình hóa block hành chính khoa. o Đối với khu KTNV-CLS: Đề xuất các giải pháp cho các khoa phẫu thuật - gây mê hồi sức, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm (gồm các labo hóa sinh, vi sinh - ký sinh trùng, huyết học, giải phẫu vi thể), quản lý nhiễm khuẩn, dược và dinh dưỡng. o Đối với khu điều trị nội trú: Đề xuất giải pháp cho các khoa cấp cứu, ICU -chống độc, sản, truyền nhiễm và khoa điều trị nội trú điển hình (Nội, Ngoại, Mắt, Tai - Mũi - Họng, Răng - Hàm - Mặt, Nhi). CHƯƠNG 2. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA GIẢI PHÁP KIẾN TRÚC BVĐKTT ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU CỦA CÔNG NGHỆ Y TẾ HIỆN ĐẠI 2.1. CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA GIẢI PHÁP KIẾN TRÚC BVĐKTT ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU CỦA CÔNG NGHỆ Y TẾ HIỆN ĐẠI 2.1.1. Cơ sở pháp lý cho phát triển kiến trúc BVĐKTT Các quy hoạch, đề án là tiền đề định hướng quan trọng cho việc nâng cấp, hoàn thiện hệ thống cơ sở vật chất và TTBYT của các BVĐKTT và đều có những giải pháp cụ thể cho phép nhanh chóng triển khai CNYT hiện đại trong các BVĐKTT như: Tập trung đầu tư xây dựng, cải tạo cơ sở vật chất, nâng cấp TTBYT các BVĐKTT; - 9 - Tăng cường nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao CNYT mới. 2.1.2. Các cơ sở tính toán “Quy chế bệnh viện” quy định cơ cấu, nhiệm vụ, quy trình tác nghiệp chuyên môn cụ thể của các khoa, phòng, ĐVCN, là một trong những cơ sở pháp lý quan trọng để tổ chức dây chuyền sử dụng cho BVĐKTT. Tiêu chuẩn thiết kế BVĐK TCVN 4470:2012 tuy còn có nhiều bất cập nhưng vẫn là một trong những cơ sở quan trọng cho việc tính toán quy mô, phân khu và tổ chức không gian kiến trúc các ĐVCN trong BVĐKTT. Các tiêu chuẩn của ngành Y tế là các tiêu chuẩn có thể tham khảo thêm. 2.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA GIẢI PHÁP KIẾN TRÚC BVĐKTT ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU CỦA CÔNG NGHỆ Y TẾ HIỆN ĐẠI 2.2.1. Các cơ sở lý thuyết về kiến trúc bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh Le Corbusier đã đưa ra mô hình “phân tầng” cho cấu trúc công năng tổng thể của bệnh viện: Từ thấp đến cao bao gồm khu công cộng - bán công cộng - khu bán riêng biệt - riêng biệt. Mô hình trên vẫn cơ bản phù hợp với CNYT hiện đại trong BVĐKTT. Lý thuyết thiết kế thực chứng (EBD) là lý thuyết về một phương thức tiếp cận mới trong nghiên cứu kiến trúc bệnh viện. EBD đã chứng minh vai trò và ảnh hưởng của môi trường vật lý đến hiệu quả của công tác KCB, cụ thể gồm các vấn đề: Khoảng cách di chuyển; Cơ cấu giường bệnh; Không khí chống khuẩn; Giao tiếp xã hội và yếu tố thân nhân; Sự phân tâm tích cực; Khả năng nhận biết dễ dàng; Không gian tác nghiệp hạn chế sai sót của nhân viên y tế. Bên cạnh đó, nâng cao hiệu quả quản lý trong các bệnh viện đang là mối quan tâm hàng đầu của các bệnh viện. Việc áp dụng các nguyên tắc theo tư duy Lean sẽ cải thiện hiệu quả hoạt động trong các bệnh viện và để áp dụng Lean, cần tăng cường ứng dụng các hệ thống tự động, các quy trình KCB mới. Nguyên lý Erlang xác định phương thức giải quyết đa yêu cầu tuần tự một cách tối ưu, chính là cơ sở để nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực trong bệnh viện thông qua việc hợp nhất tập trung thay vì phân tán đến từng ĐVCN. Ngoài ra, việc kết hợp cảnh quan thiên nhiên, cây xanh trong các bệnh viện giúp nâng cao hiệu quả điều trị, gia tăng sự hài lòng, giảm chi phí và cải thiện hiệu quả kinh tế trong công tác KCB. - 10 - 2.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh Khu khám bệnh đa khoa và điều trị ngoại trú là đơn vị lâm sàng có nhiệm vụ: Tiếp đón, khám, chẩn đoán, phân loại và xử trí ban đầu; điều trị ngoại trú kết hợp điều trị tại chỗ trong ngày; chọn lọc bệnh nhân vào điều trị nội trú; tư vấn, hướng dẫn chăm sóc sức khoẻ. Khu KTNV-CLS là nơi thực hiện các kỹ thuật nghiệp vụ chẩn đoán, xét nghiệm, điều trị và can thiệp. Khu điều trị nội trú là nơi bố trí các khoa lâm sàng thực hiện công tác điều dưỡng. 2.3. CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA GIẢI PHÁP KIẾN TRÚC BVĐKTT ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU CỦA CÔNG NGHỆ Y TẾ HIỆN ĐẠI 2.3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa - xã hội Điều kiện tự nhiên ảnh hưởng đến bố cục tổng mặt bằng toàn viện và không gian kiến trúc của các khu điều trị nội trú, hành chính quản trị và dịch vụ. Các khu kỹ thuật, nghiệp vụ, phòng khám, phụ trợ,.. ít chịu tác động hơn do yêu cầu đặc thù chuyên ngành phải kiểm soát hoàn toàn nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm và cách ly. Điều kiện kinh tế tác động trực tiếp đến kinh phí đầu tư, quyết định cấp độ chất lượng cơ sở vật chất của các bệnh viện. Các chủ trương chính sách gần đây đều khuyến khích đẩy mạnh ứng dụng CNYT hiện đại vào các BVĐKTT. Yếu tố văn hóa cũng có tác động đến giải pháp tổ chức không gian kiến trúc BVĐKTT ở Việt Nam. Không gian kiến trúc trong bệnh viện cần phải được tính toán nhằm đáp ứng nhu cầu thân nhân. Mô hình bệnh tật tử vong cũng có tác động trực tiếp và là yếu tố quyết định đến số lượng, cơ cấu, tỷ trọng các ĐVCN của BVĐKTT. 2.3.2. Điều kiện công nghệ y tế hiện đại Hiện nay, các ĐVCN trong BVĐKTT đều đã và đang liên tục cập nhật ứng dụng các quy trình, công nghệ KCB mới nhằm nâng cao chất lượng KCB. Khoa khám đã triển khai quy trình phân luồng khám sớm, tái cơ cấu các không gian chức năng (đặc biệt là khu vực đợi, dịch vụ, phụ trợ, mô hình điều trị trong ngày và khám dịch vụ theo yêu cầu). Khoa phẫu thuật đã triển khai các công nghệ mổ ghép tạng, mổ robot, mổ computer, vi phẫu quang điện tử, Peri-Operative MRI, Telemedicine. Khoa chẩn đoán hình ảnh đã điều chỉnh quy trình tác nghiệp, không gian nghiệp vụ và không gian đợi. Khoa xét nghiệm đã thay đổi toàn diện quy trình lấy mẫu bệnh phẩm, làm cho mối quan hệ - 11 - liên tác với nhiều ĐVCN có những thay đổi về bản chất. Khoa dược, dinh dưỡng, ICU có những thay đổi về chức năng nhiệm vụ. Khoa cấp cứu đã triển khai quy trình cấp cứu tối khẩn cấp và dự phòng y học thảm họa. Khoa sản với quy trình sàng lọc sơ sinh và chuyển hóa di truyền. Khoa truyền nhiễm với quy trình phân nhóm bệnh theo 3 phương thức lây nhiễm. Khoa nội trú với yêu cầu công tác điều dưỡng phải nâng cao hiệu quả điều trị. Bảng 2.4: So sánh yêu cầu về không gian kiến trúc theo công nghệ KCB ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG QUY TRÌNH, CÔNG NGHỆ KCB CŨ QUY TRÌNH, CÔNG NGHỆ KCB HIỆN ĐẠI YÊU CẦU MỚI VỀ KHÔNG GIAN Khám bệnh đa khoa và điều trị ngoại trú Không phân luồng bệnh nhân khám. Cơ cấu phòng khám theo mô hình bệnh tật cũ. Khám thường quy. Phòng khám lớn, ngăn chia cứng độc lập. Có bố trí khám truyền nhiễm Phân luồng khám/ tái khám. Cơ cấu phòng khám theo mô hình bệnh tật mới. Quy trình khám theo yêu cầu, tầm soát chủ động. Không được bố trí khám truyền nhiễm. Bố trí không gian đợi phân tán cho thân nhân. Phân các nhóm phòng khám. Cần bổ sung, điều chỉnh cơ cấu các phòng khám và không gian đợi khám. Không gian khám nhỏ gọn, linh hoạt. Giảm bớt các phòng khám truyền nhiễm. Phẫu thuật và gây mê hồi sức Dây chuyền hoạt động của bác sỹ chưa 1 chiều hoàn chỉnh Các phòng mổ đơn dạng Dây chuyền mổ thần kinh, robot, ghép tạng chưa tường minh Dây chuyền 1 chiều hoàn chỉnh cho mọi đối tượng. Cơ cấu phòng mổ đa dạng về chủng loại và kích thước. Công nghệ mổ robot, ghép tạng, ghép tế bào gốc, phẫu thuật thần kinh. Yêu cầu không gian hồi sức hậu phẫu. Bác sỹ mổ là cơ hữu từ khoa ngoại sang. Phân luồng 1 chiều hoàn chỉnh. Bố trí nhiều loại phòng mổ đa dạng về kích thước (mổ trực thông, phòng mổ MRI, phòng mổ hybrid tích hợp các thiết bị chẩn đoán hình ảnh) Bố trí khu vực hồi sức hậu phẫu. Hành chính khoa có thể tinh gọn. Chẩn đoán hình ảnh Bệnh nhân hoặc thân nhân phải chờ nhận kết quả Quy trình đơn tuyến, không có hệ thống cơ sở dữ liệu chẩn đoán hình ảnh tập trung Gia tăng yêu cầu. .Kết quả được lưu trữ tại hệ thống PACS thông qua hệ quản trị cơ sở dữ liệu tập trung.. Bệnh nhân hoặc thân nhân không phải chờ lấy kết quả. Cơ cấu các phòng nghiệp vụ tăng. Không gian đợi cho bệnh nhân và thân nhân tăng. Khu vực đợi có thể thu gọn hoặc bố trí theo dạng tuyến. Xét nghiệm Bệnh nhân đến khoa lấy mẫu và sau khi xét nghiệm sẽ chờ tại Khoa xét nghiệm để nhận kết quả. Dữ liệu về kết quả xét nghiệm không được lưu trữ tập trung Bệnh nhân lấy mẫu bệnh phẩm phân tán từ nhiều nơi trong bệnh viện. Kết quả xét nghiệm sẽ được gửi trả lại phòng khám. Nhu cầu xét nghiệm gia tăng. Không cần khu vực lấy mẫu bệnh phẩm tập trung. Không cần khu vực chờ lấy kết quả. Không gian dành cho nghiệp vụ tăng. Cấu trúc công năng đủ để bố trí hệ thống vận chuyển Dược Sản xuất, điều chế thuốc đông dược và pha chế thuốc được tiến hành tại khoa. Chủ yếu là bảo quản và cấp phát thuốc (Không điều chế, sản xuất thuốc và đông dược). Không gian linh hoạt, phù hợp bố trí hệ thống tủ thuốc dạng block. Cấp cứu Block cấp cứu ban đầu 6-10 giường Ngoài các block cấp cứu ban đầu, cần tính đến vấn đề cấp cứu thảm họa. Quy trình cấp cứu tối khẩn cấp. Không gian linh hoạt, kết hợp với sảnh chờ. Cấp cứu thảm họa. Giao thông kết nối trực tiếp đến khoa phẫu thuật. ICU - chống độc Khoa cấp cứu và ICU gắn liền, chú trọng mối liên hệ với Khu khám và Khu KTNV-CLS. Chia thành nhiều đơn nguyên ICU nhỏ. ICU liên hệ trực tiếp với Khu nội trú. Hợp nhất thành một đơn vị ICU tập trung. Yêu cầu cách ly các lô bệnh hồi sức tập trung. Cơ cấu không gian và các phòng chức năng thay đổi. Mối liên hệ trực tiếp với các khoa nội trú, Khoa phẫu thuật, Khoa cấp cứu . Không gian lớn nhưng ngăn thành các lô bệnh lý khác nhau. Đáp ứng cơ cấu không gian mới. Phụ - sản Sản và phụ chung nhau Sản khoa và phụ khoa tách riêng Diện tích phải đủ để bố trí cho - 12 - Khu vực nghiệp vụ sơ sài Khu vực nghiệp vụ phải bố trí đầy đủ các chức năng toàn bộ các chức năng tương thích với các yêu cầu về bệnh lý. Truyền nhiễm Khám truyền nhiễm tại Khoa khám bệnh. Xét nghiệm truyền nhiễm tại khoa. Gộp chung các bệnh lý truyền nhiễm. Khám và tư vấn truyền nhiễm tại Khoa truyền nhiễm. Phân tách thành 3 nhóm bệnh lý riêng. Xét nghiệm truyền nhiễm tại Khoa xét nghiệm. Bổ sung thêm các phòng khám, tư vấn. Không bố trí phòng xét nghiệm riêng. Cho phép hợp khối có điều kiện. Không gian dự phòng cho thảm họa Các khoa nội trú điển hình Bệnh nhân nội trú có rất ít lựa chọn giường bệnh và phòng bệnh. Khả năng phân luồng rất hạn chế. Không có không gian cho thân nhân. Không có không gian cho dịch vụ Nhiều đối tượng bệnh nhân với nhu cầu phòng nội trú khác nhau Phân luồng các đối tượng tường minh, phân luồng giao thông tĩnh và động. Phân luồng “sạch - bẩn” là yêu cầu bắt buộc Cơ cấu phòng bệnh đa dạng, đáp ứng yêu cầu của nhiều đối tượng.. Gia tăng tỷ lệ phòng bệnh bố trí chỉ 1-2 giường. Không gian dịch vụ, không gian cho thân nhân lưu trú. Khu vực hành chính bố trí dạng block tinh gọn. Bên cạnh đó, hệ thống TTBYT ngày càng mới và đa dạng, yêu cầu không gian phải điều chỉnh hoặc bổ sung để đáp ứng. Cụ thể như: Khoa phẫu thuật với thiết bị chẩn đoán hình ảnh trợ mổ hybrid, robot; Khoa chẩn đoán hình ảnh với hệ thống lưu trữ và xử lý ảnh y khoa PACS, MRI công suất cao; Các khoa xét nghiệm với hệ thống vận chuyển mẫu bệnh phẩm tự động, các block tủ vô khuẩn, nuôi cấy, lưu trữ,.. có thể thay thế các phòng phụ trợ; Khoa dược với tủ bảo quản chuyên dụng; Khoa quản lý nhiễm khuẩn với hệ thống tiệt trùng trung tâm đồng bộ; Khoa cấp cứu với các thiết bị chẩn đoán hình ảnh di động cho phép loại bỏ 1 số không gian; ICU - chống độc với hệ thống giám sát trung tâm, hệ thống panel thả trần cho phép bố trí giường hồi sức một cách linh hoạt; Khoa truyền nhiễm với thiết bị khử trùng không khí cho phép hợp khối có điều kiện vào khu điều trị nội trú. 2.3.3. Các điều kiện khác Điều kiện về kỹ thuật, kết cấu đã đáp ứng tốt yêu cầu tổ chức không gian kiến trúc một cách linh hoạt. Điều kiện về môi trường, các kỹ thuật khử trùng không khí cho phép cô lập các không gian có nguy cơ lây nhiễm cao, cho phép hợp khối các ĐVCN chặt chẽ. Ngoài ra, nhu cầu kiểm soát, hạn chế thân nhân lưu trú bằng giải pháp phân luồng, định danh, kiểm soát bệnh nhân,.. đã cho phép quản trị bệnh viện theo mô hình hiện đại. Bên cạnh đó, khả năng chi trả của bệnh nhân cho phép BVĐKTT cung cấp các dịch vụ chất lượng cao, đáp ứng các yêu cầu của CNYT hiện đại. 2.3.4. Kinh nghiệm và dự báo các xu hướng phát triển Kinh nghiệm của một số nước phát triển cho thấy các BVĐK lớn đều tổ chức không gian kiến trúc theo hướng tinh gọn, hợp khối, cao tầng. Các ĐVCN đều được bố trí độc lập, khép kín nhằm kiểm soát - 13 - việc phân luồng, cách ly và đảm bảo điều kiện vi khí hậu. Không gian kiến trúc được tổ chức linh hoạt (trừ các phòng đặc thù); Bộ phận hành chính khoa bố trí theo kiểu block, không chia nhỏ; Sử dụng các tầng hầm để cung cấp hạ tầng dịch vụ và các chức năng phụ trợ. Tại Việt Nam, một số bệnh viện gần đây đã được thiết kế với quan điểm mới: Không gian được nén chặt; Khu kỹ thuật được chiếu sáng và thông gió nhân tạo; Giao thông được phân luồng tường minh; Phòng 1 giường; Đỗ xe ở tầng hầm. Các bệnh viện này cũng đầu tư các TTBYT hiện đại như xét nghiệm trung tâm, vận chuyển mẫu bệnh phẩm tự động, tiệt trùng trung tâm, hạ tầng y tế tích hợp. Các dịch vụ và y tá đủ, đảm bảo thân nhân không cần phải lưu trú. Dự báo, nhu cầu KCB của nhân dân sẽ tiếp tục gia tăng, BVĐKTT hiện đại sẽ ngày càng phải tập trung đầu tư phát triển và nâng cao chất lượng KCB. Bên cạnh đó, sự tiến bộ của CNYT và sự tương tác giữa TTBYT mới với công nghệ KCB mới sẽ thay đổi nhiều quy trình, dẫn đến những yêu cầu mới về không gian kiến trúc. 2.4. CÁC YÊU CẦU ĐỐI VỚI KIẾN TRÚC BỆNH VIỆN ĐA KHOA TUYẾN TỈNH Kiến trúc BVĐKTT cần phải đáp ứng các yêu cầu đặc thù chuyên ngành như: Yêu cầu về vô trùng và cách ly (nhằm kiểm soát yếu tố "đường lây truyền" trong "chuỗi nhiễm trùng"); Yêu cầu về tính độc lập nhưng phụ thuộc trong mối quan hệ liên tác (nhằm hạn chế xung đột và ảnh hưởng tiêu cực); Yêu cầu về giao thông, phân luồng “sạch - bẩn” và 1 chiều (nhằm di chuyển ngắn, hạn chế giao cắt); Yêu cầu về phân bố mật độ người sử dụng và TTBYT (hợp lý theo các nguyên tắc và tiêu chí); Yêu cầu môi trường vi khí hậu (nhằm kiểm soát chủ động) Ngoài ra, kiến trúc BVĐKTT còn cần phải đáp ứng các yêu cầu có liên quan mật thiết khác như khả năng đáp ứng, tiện nghi, linh hoạt, tiên lượng, môi trường, cảnh quan và tính sinh thái. CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP KIẾN TRÚC BỆNH VIỆN ĐA KHOA TUYẾN TỈNH ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU CỦA CÔNG NGHỆ Y TẾ HIỆN ĐẠI 3.1. QUAN ĐIỂM VÀ NGUYÊN TẮC CHUNG 3.1.1. Quan điểm 1) Không gian kiến trúc phải được kiến tạo theo hướng bệnh viện là cơ sở cung cấp dịch vụ và bệnh nhân là người thụ hưởng. - 14 - 2) Giải pháp tổ chức không gian kiến trúc phải đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ; Không gian linh hoạt và gần nhau tối đa. 3) Mức độ ưu tiên cho các khu chức năng tăng dần từ thấp đến cao: Nội trú  Khám  KTNV-CLS. 4) Diện tích phải đáp ứng đủ cho tất cả các nhu cầu và cho các đối tượng. 5) Không gian kiến trúc phải đảm bảo tính tiên lượng và trù tính. 3.1.2. Nguyên tắc chung Đề xuất 3 nguyên tắc cơ bản để thực hiện các giải pháp tổ chức không gian kiến trúc BVĐKTT đáp ứng yêu cầu của CNYT hiện đại: 1) Hợp khối, tinh gọn để đảm bảo mối liên hệ tác nghiệp thuận tiện; Giảm thiểu quãng đường và thời gian di chuyển; Khai thác tối đa các hệ thống trang thiết bị hiện đại; Nâng cao hiệu quả sử dụng. 2) Độc lập, khép kín để thỏa mãn yêu cầu cách ly, hạn chế những ảnh hưởng tương tác bất lợi lẫn nhau; Đảm bảo khả năng kiến tạo các không gian chức năng mang đặc thù riêng. 3) Linh hoạt trong tổ chức không gian để tương thích với CNYT hiện tại và chủ động tiên lượng những thay đổi; Cho phép khả biến cơ cấu, diện tích các không gian chức năng. Luận án cũng kế thừa 2 nguyên tắc tổ chức không gian kiến trúc bệnh viện sau: 1) Phân luồng “sạch - bẩn” một chiều để chống lây nhiễm chéo; Phân luồng giao thông tường minh cho các nhóm đối tượng sử dụng. 2) Cơ cấu đủ không gian chức năng và diện tích cho mọi đối tượng; Tinh gọn không gian cũ và dự phòng không gian phát sinh. 3.2. GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC TỔNG THỂ ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU CỦA CÔNG NGHỆ Y TẾ HIỆN ĐẠI 3.2.1. Bố cục tổng mặt bằng Các khối công trình trong BVĐKTT hiện đại không bố trí phân tán theo 5 khu chức năng mà được hợp khối thành 2 khối công trình chính: (1) Khu nội trú được hợp khối theo phương đứng và (2) Khu các ĐVCN khác được hợp khối theo phương ngang  KHỐI NỘI TRÚ   KHỐI KHÁM; CẤP CỨU; KTNV-CLS; HÀNH CHÍNH   KHỐI PHỤ TRỢ KỸ THUẬT  Hình 3.3: Sơ đồ nguyên tắc giải pháp hợp khối các khu chức năng trong BVĐKTT - 15 - (không kể phụ trợ kỹ thuật đặc thù yêu cầu phải bố trí biệt lập). Các khối công trình được tổ hợp theo tuyến dạng mạch hở (không hợp khối khép kín theo kiểu sân trong), đảm bảo giao thông tường minh và ngắn nhưng vẫn thông thoáng, tạo tiền đề cho việc tổ chức không gian các ĐVCN độc lập, khép kín, kiến trúc cảnh quan đẹp, dễ lựa chọn vị trí và hướng của 2 khối nhà chính, dễ điều chỉnh cơ cấu các ĐVCN và hạn chế tiếng ồn. Các không gian dự phòng cho y học thảm họa được bố trí xen giữa các khối nhà hoặc giữa các nhóm ĐVCN tại mỗi tầng. Bố cục tổng mặt bằng hợp khối và không gian theo tuyến còn giúp tiết kiệm đất, nâng cao hiệu quả sử dụng các không gian công cộng và các hệ thống kỹ thuật. Từ đó giảm diện tích sàn phụ trợ, nâng cao hiệu quả của diện tích sử dụng chính, đồng thời có thể phân kỳ đầu tư theo từng giai đoạn dễ dàng. 3.2.2. Cấu trúc công năng tổng thể Cấu trúc công năng tổng thể được tổ chức theo nguyên tắc đảm bảo thuận tiện cho phối hợp liên tác theo chiều đứng; tạo tiền đề cho phân luồng “sạch - bẩn” (bố trí luồng sạch chỉ đi lên và đi ngang, bắt đầu từ tầng 1; luồng bẩn chỉ đi ngang và đi xuống, kết thúc ở tầng hầm); hợp lý về mật độ và tần suất di chuyển. Do đó, khoa quản lý nhiễm khuẩn, nhà lưu xác và giải phẫu đại thể, kỹ thuật phụ trợ,.. phải được bố trí tại tầng bán hầm hoặc tầng hầm. Các ĐVCN như khám, điều trị trong ngày, cấp cứu, thăm dò chức năng - nội soi, chẩn đoán hình ảnh, sản, ung bướu - y học hạt Hình 3.6: Sơ đồ minh họa giải pháp quy hoạch tổng mặt bằng BVĐKTT hiện đại - 16 - nhân, ở các tầng thấp. Các ĐVCN như phẫu thuật - gây mê hồi sức, ICU, truyền máu, lọc máu, labo xét nghiệm, giải phẫu bệnh, nội trú, được bố trí lên các tầng trên. Bố trí không gian dịch vụ và phụ trợ ở các tầng áp mái, tầng bán hầm và tầng hầm. Hình 3.9: Sơ đồ cấu trúc tổng thể các khu chức năng chính trong BVĐKTT 3.3. GIẢI PHÁP TỔ CHỨC KHÔNG GIAN KIẾN TRÚC CÁC ĐƠN VỊ CHỨC NĂNG ĐÁP ỨNG CÁC YÊU CẦU CỦA CÔNG NGHỆ Y TẾ HIỆN ĐẠI 3.3.1. Tổ chức không gian kiến trúc khu khám và điều trị ngoại trú Khoa khám được tổ chức thành 2 cụm khám tổng quát và chuyên khoa; Bổ sung các không gian mới như đơn vị điều trị trong ngày, đơn vị khám theo yêu cầu, không gian lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm, dịch vụ. Ngược lại, không bố trí các phòng khám truyền nhiễm. Khu đợi khám không bố trí tập trung mà phân tán thành nhiều cụm, đến tận các nhóm phòng khám. Hình 3.16: Dây chuyền block hành chính điển hình - 17 - Khu vực hành chính của khoa khám cũng như các khoa KTNV- CLS và nội trú có thể điển hình hóa với không gian được tổ chức linh hoạt dạng block. 3.3.2. Tổ chức không gian kiến trúc khu KTNV-CLS Khu KTNV-CLS có thể bố trí theo hướng bất kỳ, kể cả các hướng bất lợi về vi khí hậu nhưng không gian các ĐVCN trong khu phải được tổ chức đảm bảo nguyên tắc độc lập, cách ly và 1 chiều. Khoa phẫu thuật phải được bố trí trực thông với ICU và có những điểm mới như: Cơ cấu phòng mổ đa dạng; Không gian tiền mê tập trung (không bố trí thành các cặp “phòng mổ + phòng gây mê” như trước đây); Không gian chức năng đảm bảo chu trình 1 chiều hoàn chỉnh; Bổ sung không gian triển khai thiết bị chẩn đoán hình ảnh phục vụ phẫu thuật; Bố trí không gian tư vấn và dịch vụ cho thân nhân; Tĩnh không hiệu ích tối thiểu phù hợp. Khoa chẩn đoán hình ảnh không nhất thiết phải bố trí ở tầng 1 như trước đây. Cơ cấu không gian có sự thay đổi: Bỏ các phòng kho phim, phòng tối, phòng rửa và tráng phim, phòng CPU; Bổ sung hệ thống PACS, có thể tách riêng chụp mạch, can thiệp về các khoa lâm sàng. Ngoài ra, phòng chụp chỉ bố trí 1 cửa, không gian phòng máy phải trù tính cho các dòng máy kích thước lớn, không gian đợi và dịch vụ đủ cho bệnh nhân và thân nhân. Trung tâm xét nghiệm không cần thiết phải bố trí ở phía ngoài như trước đây. Trung tâm được hợp thành từ 4 labo với block hành Hình 3.21:Sơ đồ dây chuyền Khoa phẫu thuật - gây mê hồi sức - 18 - chính chung nhưng mỗi labo đều có khu vực kỹ thuật nghiệp vụ với không gian linh hoạt, tập trung. Loại bỏ các phòng trưởng khoa của labo, lấy mẫu, lưu mẫu, lưu trữ máu, vô khuẩn và một số phòng phụ trợ (thay thế bằng các tủ chuyên dụng). Khoa quản lý nhiễm khuẩn được chia thành 2 đơn vị xử lý chống khuẩn: Bộ phận tiệt trùng dụng cụ y tế và bộ phận khử trùng đồ vải. Không gian được phân làm 3 khu vực theo cấp độ sạch, ngăn cách với nhau bằng hệ thống tường ngăn kết hợp thiết bị chuyên dụng 2 cửa 1 chiều hoặc phòng đệm khử khuẩn dạng khóa