Luận án Nghiên cứu khả năng cạnh tranh của gốm mỹ nghệ Việt Nam nhằm đẩy mạnh xuất khẩu

gành gốm mỹ nghệ Việt Nam qua việc so sánh mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu đối với các yếu tố quan trọng mong muốn khi mua hàng gốm mỹ nghệ của Việt Nam và khi mua hàng gốm mỹ nghệ của các đối thủ cạnh tranh chính trong khu vực là Trung Quốc, Thái Lan và Malaysia. 78 2.2.2.2.1. Khả năng cạnh tranh về chất lượng Bảng 2.12 cho thấy sản phẩm gốm mỹ nghệ Việt Nam được khách hàng hài lòng hơn các nước Thái Lan, Malaysia nhưng còn kém hơn nhiều so với Trung Quốc (3,29 điểm so với 4,00 điểm) Bảng 2.12: So sánh và kiểm định mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ về chất lượng sản phẩm đối với Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Mức độ hài lòng về Chất lượng 4,00 0,539 3,29 0,456 3,00 0,000 2,29 0,456 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 95% Kiểm định mức độ hài lòng về chất lượng so sánh giữa : Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao Thống kê T Df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam 0,714 ,454 ,043 ,629 ,799 16,658 111 ,000 Cặp 2 Việt Nam / Thailand ,286 ,454 ,043 ,201 ,371 6,663 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia 1,000 ,759 ,072 ,858 1,142 13,937 111 ,000 Tuy nhiên, đánh giá này mới chỉ đúng trên số liệu thống kê với cỡ mẫu là 112 doanh nghiệp, vì vậy cần thiết phải tiến hành kiểm định lại mức độ hài lòng này có mức ý nghĩa trong tổng thể (significance) hay không cần sử dụng phương pháp kiểm định Paired-Samples T Test để kiểm định sự khác biệt về mức độ hài lòng giữa 2 biến trong một cặp. Theo đó, nếu mức ý nghĩa (Sig) của thống kê T trong kiểm định Paired Samples T Test nhỏ hơn hoặc bằng 0,05 thì có thể kết luận kết quả đánh giá của thống kê có ý nghĩa trong tổng thể. Xét cặp thứ nhất: so sánh mức độ hài lòng về chất lượng sản phẩm gốm mỹ nghệ của Trung Quốc và mức độ hài lòng về chất lượng sản phẩm gốm mỹ nghệ của Việt Nam. Mức độ hài lòng về chất lượng sản phẩm Trung Quốc và Việt Nam có sự khác nhau, của Trung Quốc được khách hàng đánh giá là 4,00 điểm, còn của Việt Nam là 3,29 điểm. Thật vậy, với 79 mức Sig = 0.000 (nhỏ hơn 0.05) có thể kết luận: mức độ hài lòng của khách hàng về chất lượng sản phẩm gốm mỹ nghệ của Trung Quốc thực sự cao hơn Việt Nam, mức độ khác biệt là 0,714 (bằng hiệu số giữa 4 và 3,29) với độ tin cậy là 95%. 2.2.2.2.2. Khả năng cạnh tranh về giá Bảng 2.13: So sánh và kiểm định mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ về giá đối với Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Mức độ hài lòng về Giá cả 3,23 0,632 3,57 0,499 3,00 0,000 3,82 0,431 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 95% Kiểm định mức độ hài lòng về giá cả so sánh giữa : Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao Thống kê T df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam -0,339 1,009 ,095 -,528 -,150 -3,557 111 ,001 Cặp 2 Việt Nam / Thailand 0,571 ,497 ,047 ,478 ,665 12,166 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia -0,250 ,475 ,045 -,339 -,161 -5,575 111 ,000 Bảng 2.14 cho thấy đơn giá bán sản phẩm của gốm mỹ nghệ Malaysia được khách hàng hài lòng nhất (3,82 điểm), tuy nhiên mức độ này chưa phản ánh chính xác khả năng cạnh tranh về giá của gốm mỹ nghệ Malaysia so với các nước khác vì như đã trình bày ở mục 1.3.2: sản phẩm gốm mỹ nghệ Malaysia rẻ so với sản phẩm cùng kích thước do được sản xuất bằng máy ép thủy lực, nhưng hạn chế lớn nhất của phương pháp này là không có nhiều mẫu mã đa dạng do đó dù giá rẻ hơn nhưng khả năng đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường không cao. Gốm mỹ nghệ Việt Nam được đánh giá có khả năng cạnh tranh về giá cao hơn Trung Quốc và Thái Lan, tuy nhiên theo nghiên cứu và kinh nghiệm của tác giả đánh giá này chưa phản ánh hoàn toàn đầy đủ thực tế vì mức giá rẻ hơn có thể là kết quả thành công của khách hàng khi lợi dụng sự thiếu thông tin về thị trường, về tính liên kết yếu giữa các nhà sản 80 xuất Việt Nam ..vv để ép giá trong khi khách hàng không thể mua tại Trung Quốc vì điều kiện thường phải buộc mua giá tương ứng với số lượng rất lớn. Tương tự với phương pháp kiểm định Paired-Samples T Test để kiểm định sự khác biệt về mức độ hài lòng giữa 2 biến trong một cặp. Mức độ hài lòng về giá cả sản phẩm thực sự khác biệt giữa các nước vì mức ý nghĩa (Sig) trong kiểm định Paired – samples T Test tương ứng với từng cặp biến đều nhỏ hơn 0.05 nên thực sự có khác biệt về mức độ hài lòng về giá cả gốm mỹ nghệ giữa Việt Nam và Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia với độ tin cậy là 95%. 2.2.2.2.3. Khả năng cạnh tranh về sự đa dạng mẫu mãù Bảng 2.14: So sánh và kiểm định mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ về sự đa dạng mẫu mã đối với Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Mức độ hài lòng về Sự đa dạng mẫu mã 3,86 0,841 3,00 0,000 3,27 0,486 2,13 0,334 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 95% Kiểm định mức độ hài lòng về sự đa dạng chủng loại, mẫu mã : Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao Thống kê T df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam 0,857 ,837 ,079 ,700 1,014 10,841 111 ,000 Cặp 2 Việt Nam / Thailand -0,268 ,484 ,046 -,358 -,177 -5,861 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia 0,875 ,332 ,031 ,813 ,937 27,875 111 ,000 Bảng 2.16 phản ánh sự đa dạng về mẫu mã của Việt Nam thấp hơn Trung Quốc và Thái Lan, đánh giá này phần nào phản ánh sự thiếu đầu tư trong công tác sáng tác mẫu mới sẽ được phân tích sâu hơn ở phần sau, Malaysia có mức độ đáp ứng đối với thị trường về sự đa dạng mẫu mã thấp nhất (2,13) so với các nước còn lại. Kết quả xử lý dữ liệu này cũng phù hợp với nhận định được trình bày ở mục 1.3.3. 81 Mức độ hài lòng về giá cả sản phẩm thực sự khác biệt giữa các nước vì mức ý nghĩa (Sig) trong kiểm định Paired – samples T Test tương ứng với từng cặp biến đều nhỏ hơn 0.05 nên thực sự có khác biệt về mức độ hài lòng về giá cả gốm mỹ nghệ giữa Việt Nam và Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia với độ tin cậy là 95%. 2.2.2.2.4. Khả năng cạnh tranh về tốc độ đổi mới mẫu mãù Bảng 2.15: So sánh và kiểm định mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ về tốc độ đổi mới mẫu mã đối với Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Mức độ hài lòng về Tốc độ đổi mới mẫu 3,55 0,737 3,00 0,000 2,73 0,700 2,02 0,134 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 95% Kiểm định mức độ hài lòng về tốc độ cải tiến đổi mới so sánhgiữa : Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao Thống kê T df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam 0,554 ,733 ,069 ,416 ,691 7,990 111 ,000 Cặp 2 Việt Nam / Thailand 0,268 ,697 ,066 ,137 ,398 4,066 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia 0,982 ,133 ,013 ,957 1,007 78,134 111 ,000 Tốc độ đổi mới mẫu mã của Trung Quốc có sự chênh lệch rất cao so với các nước còn lại cho thấy năng lực của họ là rất lớn trong ngành sản xuất này nhờ có một bề dày kinh nghiệm, kỹ thuật, nhân lực…vv vượt trội hơn. Khả năng cạnh tranh của gốm mỹ nghệ Việt Nam ở điểm này cao hơn so với Thái Lan và Malaysia phản ánh sự nỗ lực và linh hoạt của ngành trong việc cố gắng đáp ứng tối đa yêu cầu của thị trường để từng bước giành lấy một vị trí nhất định trên thị trường xuất khẩu. Bảng 2.15 cũng một lần nữa cho thấy nhận định đúng về nhược điểm của ngành gốm mỹ nghệ Malaysia là tốc độ đổi mới mẫu mã thấp nhất (2,02 điểm) vì chi phí cho việc thay đổi khuôn của máy ép thủy lực tương đối cao và thiếu công nhân tạo mẫu mã, họa tiết mới như đã phân tích ở mục 1.3.2.1. Mức độ hài lòng về tốc độ cải 82 tiến kiểu dáng của gốm mỹ nghệ Việt Nam thấp hơn Trung Quốc, nhưng cao hơn so với Thái Lan và Malaysia với độ tin cậy 95%. 2.2.2.2.5. Khả năng cạnh tranh về sự phù hợp của kiểu dáng với thị trường nhập khẩu Tương tự như tốc độ đổi mới mẫu mã, Trung Quốc được thị trường đánh giá cao nhất về sự về sự phù hợp của kiểu dáng với thị trường nhập khẩu, sau đó là Việt Nam và cuối cùng là Thái Lan. Kiểm định Paired-Samples T Test cũng cho thấy có sự khác biệt trong mức độ hài lòng về đa dạng kiểu dáng giữa gốm mỹ nghệ Việt Nam với các nước khác; mức độ hài lòng đối với sản phẩm của Việt Nam thấp hơn Trung Quốc, thấp hơn Thái Lan, nhưng cao hơn Malaysia – độ tin cậy là 95%. Bảng 2.16: So sánh và kiểm định mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ về sự phù hợp kiểu dáng với thị trường nhập khẩu Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Mức độ hài lòng về Sự phù hợp của kiểu dáng với thị trường nhập khẩu 3,59 0,532 3,02 0,134 2,30 0,464 2,71 0,494 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 95% Kiểm định mức độ hài lòng về sự phù hợp của chủng loại, kiểu dáng với thị trường so sánh giữa : Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao t df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam 0,571 ,497 ,047 ,478 ,665 12,166 111 ,000 Cặp 2 Việt Nam / Thailand 0,714 ,454 ,043 ,629 ,799 16,658 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia 0,304 ,534 ,050 ,204 ,404 6,014 111 ,000 2.2.2.2.6. Khả năng cạnh tranh về chất lượng bao bì đóng gói Theo bảng so sánh 2.17 ta thấy chất lượng đóng gói bao bì của ngành gốm mỹ nghệ Việt Nam được khách hàng đánh giá cao nhất, vượt qua Trung Quốc (3,71 83 điểm so với 3,14 điểm) và vượt xa so với Malaysia (3,71 điểm so với 2,71 điểm). Đây thật là một thành tích rất đáng khích lệ cho ngành, vì mặt hàng gốm mỹ nghệ là loại hàng rất dễ vỡ trong quá trình vận chuyển, do đó nếu chất lượng bao bì tốt sẽ giúp cho hao phí bể vỡ giảm, đồng nghĩa với các chi phí khác như : vận chuyển, lưu thông, quản lý,…vv sẽ được tiết giảm, giúp cho khả năng cạnh tranh về giá bán của gốm mỹ nghệ Việt Nam cao hơn. Ngoài ra, chất lượng đóng gói bao bì của ngành gốm Việt Nam được đánh giá cao nhất còn thể hiện khả năng đáp ứng tốt hơn yêu cầu của khách hàng trong nhiều kênh phân phối nhờ đó khả năng thâm nhập thị trường sẽ tốt hơn. Bảng 2.17: So sánh và kiểm định mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ về chất lượng bao bì đối với Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuan Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Mức độ hài lòng về Chất lượng Bao Bì 3,14 0,353 3,71 0,456 3,29 0,456 2,71 0,889 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 95% Kiểm định mức độ hài lòng về chất lượng bao bì, đóng gói so sánh giữa : Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao t df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam -0,571 ,497 ,047 -,665 -,478 -12,166 111 ,000 Cặp 2 Việt Nam / Thailand 0,429 ,497 ,047 ,335 ,522 9,124 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia 1,000 ,930 ,088 ,826 1,174 11,380 111 ,000 Mức ý nghĩa tương ứng với các cặp biến kiểm định đều bằng 0.000 (nhỏ hơn 0.05) nên mức độ hài hòng về chất lượng bao bì - đóng gói thực sự khác biệt giữa Việt Nam, với các nước khác. Mức độ hài lòng của khách hàng đối với chất lượng bao bì, đóng gói của Việt Nam cao hơn Trung Quốc, Thái Lan, Malaysia. 84 2.2.2.2.7. Khả năng cạnh tranh về khả năng hoàn thành một đơn hàng lớn trong điều kiện hạn chế về thời gian Có thể nói đây là chỉ số đánh giá khả năng cạnh tranh rất quan trọng đối với ngành gốm mỹ nghệ, vì sức tiêu thụ mặt hàng này vẫn phụ thuộc vào mùa bán hàng, đó là những khoảng thời gian thuận tiện cho việc gieo trồng, trang trí vườn cảnh tại các thị trường Châu Âu, Hoa Kỳ và Nhật Bản. Do đó, thông thường nhà nhập khẩu thường không muốn chi phí nhiều vào việc lưu kho số hàng lớn nên chỉ đặt hàng với thời gian ngắn sản xuất và vận chuyển ngắn nhất. Chính vì yếu tố này, nếu nhà sản xuất không có đủ năng lực sản xuất đáp ứng những đơn hàng lớn trong thời gian nhanh nhất sẽ bị gạt bỏ ra khỏi danh sách những nhà cung cấp đáng tin cậy. Bảng 2.18 cho thấy khả năng cạnh tranh của Việt Nam về điểm này là thấp nhất, và còn kém xa so với Trung Quốc (2,61 điểm so với 3,61 điểm), số liệu phân tích cũng phản ảnh thực tế trình độ công nghệ của ngành gốm mỹ nghệ Việt Nam còn rất thua kém các nước trong khu vực. Nhược điểm quan trọng này sẽ được phân tích sâu hơn ở phần sau. Bảng 2.18: So sánh và kiểm định sự khác biệt trong mức độ hài lòng về khả năng hoàn thành một đơn hàng lớn trong điều kiện giới hạn về thời gian của gốm mỹ nghệ Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Kiểm định mức độ hài lòng về Khả năng thực hiện đơn hàng lớn trong thời gian có hạn 3,61 0,528 2,61 0,528 3,16 0,626 3,14 0,699 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 5% Mức độ hài lòng về khả năng hoàn thành đơn hàng lớn trong khoảng thời gian có hạn so sánh giữa : Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao T df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam 1,000 ,600 ,057 ,888 1,112 17,630 111 ,000 85 Cặp 2 Việt Nam / Thailand -0,554 ,534 ,050 -,654 -,454 -10,966 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia -0,536 ,848 ,080 -,695 -,377 -6,684 111 ,000 Ở độ tin cậy 95%, thực sự có sự khác biệt mức độ hài lòng về thời hạn hoàn thành đơn hàng lớn giữa Việt Nam với các nước. Mức độ hài lòng về gốm mỹ nghệ Việt Nam về điều này thấp hơn Trung Quốc đến 1,00 điểm; thấp hơn Thái Lan từ 0,55 điểm và thấp hơn Malaysia 0,53 điểm 2.2.2.2.8. Khả năng cạnh tranh đối với độ tin cậy về cam kết giao hàng đúng hạn Bảng 2.19: So sánh và kiểm định sự khác biệt trong mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu gốm mỹ nghệ về cam kết giao hàng gốm mỹ nghệ Việt Nam và các đối thủ cạnh tranh Trung Quốc Việt Nam Thái Lan Malaysia Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Điểm trung bình Độ lệch chuẩn Mức độ hài lòng về Cam kết giao hàng đúng hạn 3,29 0,456 2,71 0,706 2,98 0,134 2,84 0,371 Khác biệt so sánh cặp Khoảng tin cậy 95% Kiểm định mức độ hài lòng về cam kết giao hàng đúng hạn so sánh giữa Trung bình Độ lệch chuẩn Sai số trung bình chuẩn Thấp Cao Thống kê T df Mức ý nghĩa Sig (2- tailed ) Cặp 1 Trung Quốc/ Việt Nam ,571 ,908 ,086 ,401 ,741 6,663 111 ,000 Cặp 2 Việt Nam / Thailand -,268 ,747 ,071 -,408 -,128 -3,794 111 ,000 Cặp 3 Việt Nam / Malaysia -,125 ,871 ,082 -,288 ,038 -1,518 111 ,132 Bảng 2.19 cho thấy độ tin cậy về giữ đúng cam kết về ngày giao hàng của ngành gốm mỹ nghệ Việt Nam được đánh giá thấp nhất so với các nước đối thủ, điều này cũng chính là hệ quả của trình độ công nghệ và năng suất của Việt Nam còn rất hạn chế. Mức độ hài lòng về cam kết đúng ngày giao hàng có sự khác biệt giữa gốm mỹ nghệ Việt Nam so với Trung Quốc (thấp hơn Trung Quốc, thấp hơn Thái Lan) và gần ngang bằng với Malaysia (do mức ý nghĩa Sig = 0,132 >0,05). 86 TÓM TẮT: Từ những phân tích đã trình bày ở phần trên, trên hệ thống 8 chỉ số đánh giá, khả năng cạnh tranh của gốm mỹ nghệ Việt Nam so với các đối thủ có thể được biểu thị tại sơ đồ ra đa định vị như sau : Đồ thị Rađa khả năng cạnh tranh 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 Chất lượng gốm mỹ nghệ Giá đa dạng KD, CL tỷ lệ cải tiến KD Kiểu dáng, CL phù hợp Chất lượng bao bì HT đơn hàng lớn đúng hạn Cam kết về ngày giao hàng China Vietnam Thailand Malaysia Trung bình Biểu đồ 2.10: Sơ đồ Rađa định vị khả năng cạnh tranh Trên đồ thị này, thể hiện điểm trung bình mức độ hài lòng của nhà nhập khẩu đối với các yếu tố như: chất lượng sản phẩm, giá cả … của gốm mỹ nghệ ở 4 nước, và của trung bình 4 nước này. Đồ thị điểm trung bình của 4 nước có nét đậm, còn đồ thị của Việt Nam có nét đứt. Đồ thị của nước nào vượt ra khỏi đường trung bình ở yếu tố nào thì có khả năng cạnh tranh về yếu tố đó. Đồ thị của nước nào càng nằm phía ngoài so với tâm của Rađa thì càng có khả năng cạnh tranh cao. 87 Qua đồ thị, ta thấy gốm mỹ nghệ của Trung Quốc có khả năng cạnh tranh, và khả năng cạnh tranh cao hơn tất cả các nước khác về hầu hết các yếu tố. Do đó, khả năng cạnh tranh về gốm mỹ nghệ của Việt Nam chắc chắn sẽ đứng sau Trung Quốc. Xét một cách tổng quan, khả năng cạnh tranh của Việt Nam cao hơn so với Malaysia, nhưng ngang bằng so với Thái Lan. Điểm yếu nhất của gốm mỹ nghệ Việt Nam so với các nước là cam kết về ngày giao hàng, và hoàn thành đơn hàng lớn đúng hạn. Điều này cho thấy, các đơn vị sản xuất gốm mỹ nghệ của Việt Nam vẫn còn quy mô nhỏ, công nghệ chưa cao, và tác phong làm việc còn chậm chạp…Yếu tố thời gian giao nhận là yếu tố ảnh hưởng quan trọng nhất đến quyết định mua hàng của khách hàng (đã trình bày ở phần trên). Do đó, để nâng cao khả năng cạnh tranh của mình ngành gốm mỹ nghệ Việt Nam cần ưu tiên cải thiện yếu tố này. Gốm mỹ nghệ của Malaysia xét tổng quan là đứng sau 3 nước còn lại, tuy nhiên họ lại vượt trội hơn Việt Nam về hai yếu tố cam kết về ngày giao hàng, và hoàn thành đơn hàng lớn đúng hạn. Riêng yếu tố giá cả, Việt Nam có một mức giá cả khiến các nhà nhập khẩu hài lòng hơn so với Trung Quốc, nhưng Việt Nam vẫn đứng sau Thái Lan, và Malaysia. Tuy nhiên, đây là yếu tố ảnh hưởng quan trọng thứ nhì đến quyết định nhập khẩu của khách hàng; do đó, để cạnh tranh với Trung Quốc, cũng như hai nước còn lại, Việt Nam cần chú trọng xác định mức giá cả phù hợp và tiết giảm chi phí… Yếu tố mà Việt Nam có lợi thế nhất so với các nước khác là chất lượng bao bì, đóng gói. Bên cạnh đó, các yếu tố mà Việt Nam có khả năng cạnh tranh nhưng chưa phải ở mức vượt bậc là: kiểu dáng, chủng loại phù hợp với thị trường; tỷ lệ cải tiến kiểu dáng, giá, chất lượng gốm mỹ nghệ. 2.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KHẢ NĂNG CẠNH TRANH CỦA GỐM MỸ NGHỆ VIỆT NAM 2.3.1. CÁC NHÂN TỐ BÊN NGOÀI 2.3.1.1. Công tác quy hoạch 88 Ngành gốm mỹ nghệ Việt Nam có một lợi thế rất rõ ràng như đã phân tích ở chương 1, đó là sử dụng hoàn toàn nguyên liệu các loại đất sét, kaolin… khai thác trong nước, nguồn nguyên liệu này theo khảo sát đánh giá của các vùng sản xuất chủ lực là Bát Tràng, Bình Dương, Đồng Nai, Vĩnh Long có trữ lượng rất lớn, đủ để sản xuất cho 80 năm [48]. Tuy nhiên, với tốc độ đô thị hóa và mở rộng các khu công nghiệp tại các địa phương như Bát Tràng, Bình Dương, cho thấy nguồn mỏ khai thác đất nguyên liệu chắc chắn sẽ bị thu hẹp dần trong thời gian ngắn sắp tới, giá đất nguyên liệu cũng vì đó mà tăng cao do cung đường vận chuyển dài hơn, thực tế giá đất cao lanh ở Bình Dương tăng liên tục từ 45.000 đồng/mét khối vào năm 1996 tăng lên 90.000 đồng/mét khối vào năm 2002.[47] Tại Đồng Nai, tuy khảo sát trữ lượng đất sét các lại có khỏang 18.082.248 tấn (C1,P+C2) [44] nhưng cũng do chiến lược phát triển các khu công nghiệp tập trung nên chủ trương của Đồng Nai là tiếp tục tranh thủ sử dụng đất kaolin của Bình Dương và phải trả một chi phí rất lớn cho việc vận chuyển này (80.000 đồng/ mét khối tại Bình Dương, về Đồng Nai giá là 220.000 đồng/mét khối) [47] Tại Vĩnh Long, đất nguyên liệu chính là lớp đất sét trên mặt ruộng và bờ sông, nếu tiếp tục khai thác tự phát như hiện nay sẽ để lại hậu quả rất xấu đối với môi trường. Tóm lại sự phát triển hiện nay của ngành gốm tại các địa phương còn thiếu tính quy hoạch lâu dài đối với khâu khai thác đất nguyên liệu dẫn đến tác động hủy hoại môi trường sinh thái, phải di dời liên tục các cơ sở sản xuất gốm mỹ nghệ để phục vụ cho tiến trình đô thị hóa, công nghiệp hóa tại địa phương gây nhiều tốn kém cho doanh nghiệp…vv và chắc chắn sẽ làm cho sự phát triển hiện nay thiếu bền vững trong tương lai gần. 2.3.1.2. Chính sách hỗ trợ vốn đầu tư đổi mới công nghệ Theo phân tích ở phần 2.3.2 cho thấy một nhân tố làm cho khả năng cạnh tranh của gốm mỹ nghệ Việt Nam thấp hơn đối thủ đó là khả năng thực hiện những đơn hàng có số lượng lớn. Nguyên nhân của tình trạng này là do trình độ công nghệ 89 sản xuất của chúng ta vẫn còn thấp hơn so với các nước trong khu vực, đặc biệt là Trung Quốc. Hầu hết các cơ sở trong ngành đều nhận thấy nhược điểm này và đều có cùng mong muốn đầu tư để nâng cao khả năng sản xuất thông qua đầu tư trang thiết bị tiên tiến hiện đại, nhà xưởng, cơ sở vật chất mới, và các trang thiết bị đo lường để chuẩn hoá tiêu chuẩn chất lượng đồng bộ. Tuy nhiên, hầu hết đều gặp khó khăn về vốn đầu tư vì phần lớn trong số các cơ sở đều gầy dựng cơ ngơi của mình từ vốn do bản thân, gia đình, dòng họ dành dụm hoặc do bạn bè hùn hạp… để đầu tư sản xuất kinh doanh nhằm đáp ứng cho chi tiêu của gia đình. Nguồn vốn này thường rất hạn chế, những kế hoạch đổi mới trang bị như trên vì thế chỉ có thể thực hiện được khi họ vay được những nguồn vốn từ ngân hàng. Nhưng quyết định này gặp nhiều trờ ngại, trước hết từ tâm lý ngại và sơ