Luận án Nghiên cứu mối liên quan giữa Resistin, Visfatin huyết thanh với một số nguy cơ tim mạch chuyển hóa ở bệnh nhân đái tháo đường týp 2

54 (40,60) 103 ( 40,07) > 60-84 47 (35,34) 104(40,47) Giới Nam (n, %) 47 (35,34) 158 (61,48) Nữ (n, %) 86 (64,66) 99 (38,52) P < 0,001 Tuổi giữa nhóm bệnh và nhóm chứng, độ tuổi trung bình không có sự khác biệt giữa nhóm bệnh và nhóm chứng p>0,05. Tỷ lệ nữ ở nhóm chứng cao hơn so với nhóm bệnh sự khác biệt có ý nghĩa p<0,001. Bảng 3.2. Tỷ lệ bệnh nhân theo thời gian phát hiện bệnh của nhóm bệnh nhân ĐTĐ týp 2 Thời gian phát hiện bệnh (năm) ĐTĐ týp 2 (n, %) Phát hiện lần đầu 72 (28,01) < 1 năm 5 (1,95) 1-5 năm 130 (50,58) > 5 năm 50 (19,46) Tổng 257(100) Số bệnh nhân được chẩn đoán lần đầu chiếm 28,01% tổng số bệnh nhân nghiên cứu. Số bệnh nhân có thời gian được phát hiện bệnh và theo dõi điều trị từ 1-5 năm chiếm tỷ lệ cao nhất (50,58%). Bảng 3.3. Đặc điểm chỉ số nhân trắc của đối tượng nghiên cứu Chỉ số Nhóm chứng (n = 133) Nhóm bệnh (n = 257) P Chiều cao (m) (± SD) 1,57 ± 0,07 1,59 ± 0,07 <0,05 Cân nặng (kg) (± SD) 57,77 ± 10,09 60,98 ± 10,35 <0,01 BMI (± SD) 23,15 ± 2,75 23,85 ± 3,01 <0,05 Vòng bụng (cm) (± SD) 83,40 ± 8,19 86,73 ± 7,95 <0,001 Vòng hông(cm) (± SD) 93,23 ± 6,91 93,08 ± 6,58 >0,05 WHR (± SD) (cm) 0,89 ± 0,06 0,93 ± 0,05 <0,001 Các chỉ số cân nặng, chiều cao, vòng bụng, BMI, WHR ở nhóm bệnh cao hơn so với nhóm chứng sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với (p 0,05). Bảng 3.4. Phân bố tỷ lệ bệnh nhân có THA ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ týp 2 Nhóm HA Nhóm chứng n (%) Nhóm bệnh n (%) P Tăng 31 (23,31) 97 (37,74) <0,05 Không THA 102 (76,69) 160 (62,26) <0,05 Tổng 133 (100) 257 (100) Tỷ lệ bệnh nhân ĐTĐ týp 2 có 37,74% tăng huyết áp cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p < 0,05. 3.1.2. Đặc điểm cận lâm sàng của đối tượng nghiên cứu Bảng 3.5. Kết quả xét nghiệm Glucose, HbA1C, Insulin máu lúc đói của đối tượng nghiên cứu Chỉ số hóa sinh Nhóm chứng (n = 133) Nhóm bệnh (n = 257) P Glucose máu (mmol/l) (± SD) 5,18 ± 0,35 9,66 ± 3,69 < 0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,30 (5,00 - 5,50) 8,30 (7,25 – 11,05) HbA1C (%) (± SD) 5,50 ± 0,48 7,69 ± 1,67 < 0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,50 (5,30 - 5,80) 7,20 (6,50 – 8,50) Insulin (mU/l) (± SD) 7,46 ± 4,01 9,63 ±7,14 < 0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 7,03 (4,90 - 9,43) 7,56 (5,10 – 11,75) *: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ glucose máu, insulin máu, % HbA1c ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ týp 2 cao hơn so với nhóm chứng. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,05-0,001). Bảng 3.6. Kết quả xét nghiệm một số chỉ số lipid máu của đối tượng nghiên cứu Chỉ số hóa sinh Nhóm chứng (n = 133) Nhóm bệnh (n = 257) P Choles TP (mmol/l) (± SD) 5,38 ± 1,06 5,24 ± 1,12 > 0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,34 (4,68-6,01) 5,06 (4,51 – 5,86) TG (mmol/l) (± SD) 2,08 ± 2,23 2,70 ± 2,13 < 0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 1,57 (1,07 – 2,32) 2,00 (1,40 – 3,30) HDL-Cho (mmol/l) (± SD) 1,37 ± 0,34 1,18 ± 0,35 < 0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 1,30 (1,13 – 1,57) 1,14 (0,99 – 1,34) LDL-Cho (mmol/l) (± SD) 3,11 ± 1,00 3,03 ± 2,45 > 0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 3,20 (2,50 – 3,70) 3,00 (2,30 – 3,50) *: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Tăng triglycerid, giảm HDL-Cho ở bệnh nhân ĐTĐ týp 2 so với nhóm chứng khác biệt có ý nghĩa thống kê p< 0,001. Cholesterol toàn phần và LDL-cholesterol khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê (p>0,05). Bảng 3.7. So sánh kết quả các chỉ số glucose, HbA1c, insulin máu lúc đói của đối tượng thuộc nhóm chứng KTCBP và TCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm chứng (n =133) P KTCBP (n = 58) TCBP (n = 75) Glucose máu (mmol/l) (± SD) 5,16±0,36 5,19±0,34 >0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,30 (5,00-5,50) 5,30 (5,00-5,50) HbA1C (%) (± SD) 5,47±0,32 5,53±0,58 >0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,50 (5,30-5,70) 5,60 (5,30-5,80) Insulin (mU/l) (± SD) 6,85±2,99 7,93±4,62 < 0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 6,20 (4,51-9,23) 7,39 (5,53-9,54) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ insulin máu lúc đói ở người không ĐTĐ có thừa cân béo phì cao hơn so với người không TCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,05. Các thông số còn lại không thấy sự khác biệt có ý nghĩa của các chỉ số nghiên cứu giữa phân nhóm chứng có hoặc không có TCBP p>0,05. Bảng 3.8. So sánh kết quả các chỉ số lipid máu lúc đói của đối tượng thuộc nhóm chứng KTCBP và TCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm chứng (n =133) P*P** KTCBP (n =58) TCBP (n =75) Choles TP (mmol/l) (± SD) 5,49±1,04 5,29±1,08 >0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 5,35 (4,82-6,03) 5,34 (4,58-6,01) TG (mmol/l) (± SD) 1,69±1,25 2,38±2,73 <0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 1,30 (0,95-2,08) 1,71 (1,18-2,53) HDL-Cho (mmol/l) (± SD) 1,46±0,35 1,29±0,32 < 0,01* Trung vị (TPV25-TPV75) 1,38 (1,21-1,62) 1,27 (1,06-1,42) LDL-Cho (mmol/l) (± SD) 3,26±1,06 2,99±0,94 >0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 3,20 (2,60-3,72) 3,10 (2,50-3,60) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ TG ở nhóm chứng có TCBP cao hơn và HDL-Cho thấp hơn so với ở nhóm chứng không thừa cân, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p lần lượt <0,05 và <0,01. Các chỉ số lipid máu khác không thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa phân nhóm chứng có hoặc không có TCBP p>0,05. Bảng 3.9. So sánh kết quả các chỉ số Glucose, HbA1C, Insulin máu của đối tượng thuộc phân nhóm bệnh KTCBP và TCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm bệnh n=257 P KTCBP (n =92) TCBP (n=165) Glucose máu (mmol/l) (± SD) 9,76±3,80 9;60±3,64 >0,05* >0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 8,20 (7,30-11,55) 8,35 (7,20-10,75) HbA1C (%) (± SD) 7,82±1,91 7,62±1,52 >0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 7,20 (6,40-8,75) 7,20 (6,55-8,40) Insulin (mU/l) (± SD) 7,83±4,56 10,63±8,08 <0,05 ** Trung vị (TPV25-TPV75) 6,98 (4,79-9,80) 8,46 (5,39-13,56) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ insulin máu lúc đói ở phân nhóm ĐTĐ có TCBP cao hơn so với phân nhóm ĐTĐ KTCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,05. Bảng 3.10. So sánh kết quả các chỉ số lipid máu lúc đói của đối tượng thuộc phân nhóm bệnh KTCBP và TCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm bệnh n=257 P KTCBP (n =92) TCBP (n =165) Choles TP (mmol/l) (± SD) 5,34±1,24 5,19±1,04 >0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 4,98 (4,53-5,98) 5,10 (4,50-5,80) TG (mmol/l) (± SD) 2,47±2,04 2,83±2,17 <0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 1,86 (1,20-2,90) 2,17 (1,50-3,54) HDL-Cho (mmol/l) (± SD) 1,25±0,46 1,14±0,27 <0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 1,17 (1,00-1,44) 1,13 (0,97-1,31) LDL-Cho (mmol/l) (± SD) 2,99±0,89 3,06±3,00 >0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 3,04 (2,45-3,60) 2,90 (2,23-3,40) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ TG ở phân nhóm ĐTĐ có TCBP cao hơn so với phân nhóm ĐTĐ KTCBP sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,05. Nồng độ HDL-C ở phân nhóm ĐTĐ có TCBP thấp hơn so với phân nhóm ĐTĐ KTCBP sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,05. Các chỉ số khác chưa thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê. Bảng 3.11. So sánh kết quả glucose, HbA1c, insulin máu lúc đói của đối tượng thuộc nhóm chứng KTCBP nhóm bệnh KTCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm chứng (n =133) Nhóm bệnh (n=257) P KTCBP(n=58) KTCBP (n=92) Glucose máu (mmol/l) (± SD) 5,16±0,36 9,76±3,80 <0,001** Trung vị (TPV25-TPV75) 5,30 (5,00-5,50) 8,20 (7,30-11,55) HbA1C (%) (± SD) 5,47±0,32 7,82±1,91 <0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,50 (5,30-5,70) 7,20 (6,40-8,75) Insulin (mU/l) (± SD) 6,85±2,99 7,83±4,56 >0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 6,20 (4,51-9,23) 6,98 (4,79-9,80) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ glucose máu lúc đói, HbA1c ở phân nhóm chứng KTCBP thấp hơn so với phân nhóm ĐTĐ KTCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. Nồng độ insulin máu lúc đói ở phân nhóm chứng KTCBP thấp hơn so với phân nhóm ĐTĐ KTCBP, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p>0,05. Các chỉ số khác, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p>0,05. Bảng 3.12. So sánh kết quả lipid máu lúc đói của đối tượng thuộc nhóm chứng KTCBP nhóm bệnh KTCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm chứng (n =133) Nhóm bệnh (n=257) P KTCBP (n =58) KTCBP (n =92) Choles TP (mmol/l) (± SD) 5,49±1,04 5,34±1,24 >0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,38 (4,87-6,01) 4,98 (4,53-5,98) TG (mmol/l) (± SD) 1,69±1,25 2,47±2,04 <0,01** Trung vị (TPV25-TPV75) 1,70 (1,16-2,52) 1,86 (1,20-2,90) HDL-Cho (mmol/l) (± SD) 1,46±0,35 1,25±0,46 >0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 1,39 (1,21-1,61) 1,17 (1,00-1,44) LDL-Cho (mmol/l) (± SD) 3,26±1,06 2,99±0,89 >0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 3,20 (2,60-3,70) 3,04 (2,45-3,60) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney TG ở phân nhóm chứng KTCBP thấp hơn so với phân nhóm ĐTĐ KTCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,01. Các chỉ số khác, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p>0,05 Bảng 3.13. So sánh kết quả glucose, HbA1c, insulin máu lúc đói của đối tượng thuộc chứng TCBP và nhóm bệnh TCBP Chỉ số hóa sinh Nhóm chứng (n =133) Nhóm bệnh (n=257) P TCBP (n=75) TCBP (n=165) Glucose máu (mmol/l) (± SD) 5,19±0,34 9,60±3,64 <0,001** Trung vị (TPV25-TPV75) 5,30 (5,00-5,50) 8,35 (7,20-10,75) HbA1C (%) (± SD) 5,53±0,58 7,62±1,52 <0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,60 (5,30-5,80) 7,20 (6,55-8,40) Insulin (mU/l) (± SD) 7,93±4,62 10,63±8,08 <0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 7,39 (5,53-9,54) 8,46 (5,39-13,56) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Chỉ số glucose máu lúc đói, HbA1c, insulin ở phân nhóm chứng có TCBP thấp hơn so với phân nhóm bệnh nhân ĐTĐ có TCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,01 và <0,05. Bảng 3.14. So sánh kết quả các chỉ số lipid máu lúc đói của đối tượng thuộc chứng KTCBP và nhóm bệnh TCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm chứng (n=133) Nhóm bệnh (n =257) P KTCBP (n=58) TCBP (n=165) Choles TP (mmol/l) (± SD) 5,49±1,04 5,19±1,04 <0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,38 (4,87-6,01) 5,10 (4,50-5,80) TG (mmol/l) (± SD) 1,69±1,25 2,83±2,17 <0,01** Trung vị (TPV25-TPV75) 1,70 (1,16-2,52) 2,17 (1,50-3,54) HDL-Cho (mmol/l) (± SD) 1,46±0,35 1,14±0,27 <0,01* Trung vị (TPV25-TPV75) 1,39 (1,21-1,61) 1,13 (0,96-1,30) LDL-Cho (mmol/l) (± SD) 3,26±1,06 3,06±3,00 <0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 3,20 (2,60-3,70) 2,90 (2,21-3,40) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney TG ở phân nhóm ĐTĐ có thừa cân béo phì cao hơn so với ở nhóm chứng KTCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,05, p<0,01. Nồng độ HDL-c, LDL-C ở phân nhóm bệnh nhân ĐTĐ có TCBP thấp hơn so với ở phân nhóm chứng KTCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,01 và p<0,05. Bảng 3.15. So sánh kết quả các chỉ số lipid máu lúc đói của đối tượng thuộc chứng TCBP và nhóm bệnh TCBP Chỉ số sinh hóa Nhóm chứng TCBP (n=75) Nhóm bệnh TCBP (n=165) P Choles TP (mmol/l) ( ± SD) 5,29±1,08 5,19±1,04 >0,05* Trung vị (TPV25-TPV75) 5,37 (4,63-6,01) 5,10 (4,50-5,79) TG (mmol/l) ( ± SD) 2,38±2,73 2,83±2,17 <0,01** Trung vị (TPV25-TPV75) 1,70 (1,17-2,55) 2,17 (1,50-3,54) HDL-Cho (mmol/l) ( ± SD) 1,29±0,32 1,13±0,27 <0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 1,27 (1,06-1,42) 1,13 (0,96-1,30) LDL-Cho (mmol/l) ( ± SD) 2,99±0,94 3,06±3,00 > 0,05** Trung vị (TPV25-TPV75) 3,10 (2,50-3,60) 2,90 (2,21-3,40) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ TG ở phân nhóm ĐTĐ có TCBP cao hơn so với ở nhóm chứng TCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,01. Nồng độ HDL-C ở phân nhóm ĐTĐ có TCBP thấp hơn so với ở nhóm chứng TCBP, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,001. Nồng độ Choles TP, LDL-C ở phân nhóm bệnh nhân ĐTĐ có TCBP thấp hơn so với ở phân nhóm chứng TCBP, sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p>0,05. 3.2. Kết quả các chỉ số nguy cơ tim mạch –Chuyển hóa ,chỉ số kháng insulin, cường tiết insulin , nồng độ resistin và visfatin ở bệnh nhân ĐTĐ týp 2 3.2.1. Kết quả các chỉ số nguy cơ tim mạch –chuyển hóa, chỉ số kháng insulin, cường tiết insulin Bảng 3.16. So sánh sự biến đổi nồng độ insulin ở nhóm bệnh nhân chẩn đoán lần đầu và nhóm đang điều trị tính theo tứ phân vị của nhóm chứng Giảm9,36) Chỉ số Tỷ lệ ĐTĐ chẩn đoán lần đầu n (%) ĐTĐ đang điều trị n (%) P Insulin máu Giảm 14 (19,44) 43 (23,24) >0,05 Bình thường 29 (40,28) 72 (38,92) Tăng 29 (40,28) 70 (37,84) Tổng 72 (100) 185 (100) Tỷ lệ bệnh nhân có tăng hoặc giảm nồng độ insulin máu lúc đói ở bệnh nhân ĐTĐ chẩn đoán lần đầu so với ở nhóm bệnh nhân đang điều trị, khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05). Bảng 3.17. So sánh nồng độ insulin lúc đói và tỷ lệ cường tiết insulin ở các bệnh nhân ĐTĐ ty chẩn đoán lần đầu và ĐTĐ đang điều trị (tính theo điểm cắt 12µU/ml) Io (µU/ml) ĐTĐ týp 2 (n=257) Nhóm chứng (n=133) (3) P* Mới chưa ĐT (n=72) (1) Đang điều trị (n=185) (2) (± SD) 9,90 ± 7,55 9,53 ± 7,00 7,46± 4,01 P (1,3) <0,05 P (2,3) 0,05 ≥ 12 19 (26,4%) 43 (23,2%) 7 (5,26%) P (1,3) <0,01 P (2,3) <0,01 <12 53 (73,6%) 142 (76,8%) 126 (94,74%) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test, hoặc so sánh 2 tỷ lệ. Nồng độ trung bình insulin lúc đói ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ, chưa điều trị và đang điều trị cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,05. Tỷ lệ cường tiết insulin ≥ 12 µU/ml ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ chưa điều trị và đang điều trị cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,01. Bảng 3.18. So sánh các chỉ số kháng insulin giữa nhóm chứng và nhóm bệnh (tính theo HOMA-IR) Chỉ số Nhóm chứng (n= 133) Nhóm bệnh (n= 257) P HOMA-IR (± SD) 1,70 ± 0,94 4,29 ± 4,63 <0,001** Trung vị (TPV25-TPV75) 1,57 (1,11– 2,13) 3,00 (1,92-5,00) QUICKI (± SD) 0,93 ± 0,11 0,81 ± 0,09 <0,001* Trung vị (TPV25-TPV75) 0,92 (0,85– 1,00) 0,80 (0,74 – 0,88) HOMA-ß (± SD) 93,65 ± 61,46 40,93 ± 50,13 <0,001** Trung vị (TPV25-TPV75) 82,24 (57,40-107,42) 30,10 (19,16-49,26) *: so sánh trung bình của 2 nhóm độc lập bằng T-test **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Chỉ số HOMA-IR ở nhóm bệnh tăng cao hơn so với nhóm chứng sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. Chỉ số Quicki, HOMA-ß ở nhóm bệnh thấp hơn so với nhóm chứng sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. Bảng 3.19. So sánh tỷ lệ kháng insulin ở phân nhóm bệnh nhân mới chẩn đoán và đang điều trị (tính theo HOMA-IR≥ tứ phân vị trên của nhóm chứng: ≥2,13) Nhóm Kháng insulin ĐTĐ lần đầu n (%) (1) ĐTĐ đang ĐT n (%) (2) ĐTĐ chung n(%) (3) Nhóm chứng n (%) (4) P Không 20 (27,78) 59 (31,89) 79 (30,74) 100 (75,19) P (1,4) <0,05 P (2,4) <0,05 Có 52 (72,22) 126 (68,11) 178 (69,26) 33 (24,81) P (1,2) >0,05 P(3,4)<0,001 Tổng 72 (100) 185 (100) 257 (100) 133 (100) Tỷ lệ kháng insulin ở bệnh nhân ĐTĐ chẩn đoán lần đầu cao hơn so với ở bệnh nhân ĐTĐ đang điều trị, nhưng sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê p >0,05 Tỷ lệ kháng insulin ở bệnh nhân ĐTĐ chẩn đoán lần đầu và đang điều trị cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,05. Tỷ lệ kháng insulin ở bệnh nhân ĐTĐ cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. Bảng 3.20. Tỷ lệ kháng insulin ở các nhóm đối tượng nghiên cứu theo phân nhóm KTCBP và TCBP (tính theo HOMA-IR tứ phân vị trên ≥2,13) Nhóm Kháng insulin Nhóm chứng (n =133) Nhóm bệnh (n =257) KTCBP n (%) TCBP n (%) Tổng n (%) KTCBP n (%) TCBP n (%) Tổng n (%) Không 45 (77,59) 55 (73,33) 100 (74,6) 31 (33,70) 48 (29,10) 79 (32,68) Có 13 (22,41) 20 (26,67) 33* (25,4) 61 (66,30) 117 (70,90) 178** (69,20) Tổng 58(100) 75(100) 133(100) 92(100) 165(100) 257(100) P<0,001 Tỷ lệ kháng insulin cao nhất ở phân nhóm bệnh nhân ĐTĐ có TCBP so với phân nhóm KTCBP. Tỷ lệ kháng insulin ở nhóm bệnnh nhân ĐTĐ týp 2 cao hơn so với nhóm chứng sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. Bảng 3.21. So sánh tỷ lệ kháng insulin ở phân nhóm bệnh nhân mới chẩn đoán và đang điều trị (tính theo điểm cắt HOMA-IR≥2,6) Nhóm Kháng Insulin ĐTĐ Lần đầu n (%) (1) ĐTĐ đang điều trị n (%) (2) ĐTĐ n (%) (3) Nhóm chứng n (%) (4) P Không 28 (38,90) 83 (44,90) 111 (43,20) 120 (90,23) P (1,4)<0,001 p(3,4)<0,001 Có 44 (61,10) 102 (55,10) 146 (56,80) 13 (9,77) P (2,4)<0,001 P (1,2) >0,05 Tổng 72 (100) 185 (100) 257 (100) 133 (100) Tỷ lệ kháng insulin ở nhóm ĐTĐ cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. Tỷ lệ kháng insulin ở nhóm bệnh chẩn đoán lần đầu, đang điều trị đều cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. Tỷ lệ kháng insulin ở nhóm bệnh chẩn đoán lần đầu cao hơn so với ở nhóm đang điều trị, sự khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê p>0,05. Bảng 3.22. So sánh tỷ lệ kháng insulin ở phân nhóm bệnh nhân mới chẩn đoán và đang điều trị (tính theo chỉ số Mc Auley < 5,8) McAuley ĐTĐ n=257 Nhóm chứng n=133 (3) P Lần đầu n=72 (1) Đang điều trị n=185 (2) (± SD) 6,11 ± 1,59 6,47 ± 1,91 7,27 ± 2,27 P (1,3) <0,001 p (2,3) <0,001 p (1,2) >0,05 < 5,8 n (%) 34 (47,22) 78 (42,20) 32 (24,24) P (1,3) <0,01 P (1,3) <0,01 ≥5,8 n (%) 38 (52,78) 107(57,80) 101(75,76) Chỉ số Mc Auley trung bình ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ thấp hơn so với nhóm chứng ở cả phân nhóm chẩn đoán lần đầu chưa điều trị và đang điều trị, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,001. Ở nhóm bệnh ĐTĐ chẩn đoán lần đầu và đang điều trị chưa thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p>0,05. Tỷ lệ kháng insulin tính theo chỉ số Mc Auley ở nhóm bệnh cao hơn nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,01 Bảng 3.23. So sánh tỷ lệ kháng insulin ở phân nhóm bệnh nhân mới chẩn đoán và đang điều trị theo chỉ sôTyG (chỉ số TyG≥4,65) TyG index ĐTĐ n=257 Lần đầu đang điều tri n=72 (1) n=185(2) Nhóm chứng n=133 (3) P (± SD) 5,25± 0,39 5,13 ± 0,76 4,33 ± 0,65 P (1,3) <0,001 P (2,3) <0,001 p (1,2) <0,05 ≥ 4,65 n (%) 53 (73,60) 134 (72,40) 34 (25,56) P (1,2) <0,001 P (1,3) <0,001 < 4,65 n (%) 19(26,40) 51(27,60) 99 (74,44) Chỉ số TyG trung bình ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ cao hơn so với nhóm chứng ở cả phân nhóm chẩn đoán lần đầu chưa điều trị và đang điều trị, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,001. Chỉ số TyG trung bình ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ chẩn đoán lần đầu chưa điều trị cao hơn so với nhóm bệnh nhân đang điều trị, sự khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê p <0,05. Tỷ lệ kháng insulin tính theo chỉ số TyG ở nhóm bệnh cao hơn nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,001. Bảng 3.24. So sánh chỉ số HOMA-ß% ở phân nhóm bệnh nhân mới chẩn đoán và đang điều trị (tính theo điểm cắt ≥116%) HOMA%B ĐTĐ n=257 Lần đầu Đang điều tri n=72 (1) n=185(2) Nhóm chứng n=133 (3) P (± SD) 37,49 ± 36,53 43,06 ± 55,23 93,65 ± 61,46 P (1,3) <0,001 P (2,3) <0,001 P (1,2) >0,05 ≥116% n (%) 1 (1,39) 9 (4,90) 25 (18,80) P (1,2) <0,001 P (1,3) <0,001 <116% n (%) 71(98,61) 176 (95,10) 108(81,20) Chỉ số HOMA-B% trung bình ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ thấp hơn so với nhóm chứng ở cả phân nhóm chẩn đoán lần đầu chưa điều trị và đang điều trị, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,001. Tỷ lệ suy giảm, hoặc mức bình thường của chức năng tế bào ß ở nhóm bệnh cao hơn so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p<0,001. 3.2.2. Kết quả định lượng nồng độ resistin và visfatin huyết thanh ở bệnh nhân ĐTĐ týp 2 Bảng 3.25. Nồng độ Resistin huyết thanh ở các phân nhóm nghiên cứu Nồng độ Resistin(ng/ml) Nhóm N (± SD) Trung vị (TPV25-TPV75) P** Chứng (1) 133 9,82 ± 9,87 6,62 (3,52 – 15,63) P1<0,001 ĐTĐ (2) 257 19,49 ± 16,05 16,23 (8,31 – 22,62) Chứng KTCBP (3) 58 8,40 ± 7,32 4,69 (2,57 – 14,36) P2>0,05 Chứng TCBP (4) 75 10,92 ± 11,38 6,94 (4,35 – 16,78) ĐTĐ KTCBP (5) 92 16,21 ± 14,30 14,00 (5,46 – 18,47) P3<0,01 ĐTĐ TCBP (6) 165 21,32 ± 16,71 17,06 (11,13 – 25,41) P1(1,2), p2(3,4), p3(5,6) **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ của resistin nhóm ĐTĐ cao hơn rõ rệt so với nhóm chứng, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,001). Nồng độ của resistin các phân nhóm TCBP và KTCBP của nhóm chứng chưa có sự khác biệt thống kê (p>0,05). Nồng độ của resistin các phân nhóm TCBP và KTCBP của nhóm bệnh khác biệt có ý nghĩa thống kê (p<0,01). Nồng độ của resistin phân nhómnTCBP cao nhất so với các phân nhóm còn lại. Bảng 3.26. Nồng độ visfatin huyết thanh ở các phân nhóm nghiên cứu KTCBP, TCBP Visfatin Nhóm n (± SD) Trung vị (TPV25-TPV75) P** Nhóm Chứng (1) 133 7,40 ± 7,53 4,69 (2,67 – 7,48) P1<0,001 Nhóm ĐTĐ (2) 257 14,68 ± 9,79 12,78 (8,74 – 17,84) Chứng KTCBP(3) 58 6,78 ± 5,29 4,50 (3,07 – 11,73) p 2> 0,05 Chứng TCBP(4) 75 7,88 ± 8,89 5,26 (2,55 – 6,82) ĐTĐ KTCBP (5) 92 13,35 ± 6,59 12,28 (8,43 – 15,96) p 3 < 0,001 ĐTĐ TCBP (6) 165 15,42 ±11,13 13,14 (9,09 – 18,37) P1(1-2), p2(3-4), p3(5-6) **: so sánh trung vị của 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Mann-Whitney Nồng độ visfatin ở nhóm bệnh nhân ĐTĐ cao hơn có ý nghĩa thống kê so với nhóm chứng(p<0,001). Phân nhóm ĐTĐ thừa cân béo phì có nồng độ visfatin cao nhất. Ở phân nhóm chứng TCBP thấp hơn phân nhóm chứng KTCBP nhưng chưa có ý nghĩa thống kê p > 0,05. Ngược lại ở phân nhóm ĐTĐ týp 2 có TCBP cao hơn phần nhóm KTCBP sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p <0,001. Bảng 3.27. Tỷ lệ biến đổi nồng độ visfatin ở các phân nhóm đối tượng nghiên cứu tính theo tứ phân vị nhóm chứng. Giảm (7,48) Nồng độ Visfatin (ng/ml) Đối tượng P Chứng KTCBP n = (58) (1) Chứng TCBP n = (75) (2) ĐTĐ KTCBP n = (92) (3) ĐTĐ TCBP n= (165) (4) Giảm n (%) 11 (18,97) 21 (28,00) 0 (0,00) 0 (0,00) P (1-3) <0,001 P(2-4) <0,001 Bình thường n (%) 30 (51,72) 38 (50,67) 12 (13,04) 15 (9,09) P (1-3) <0,001 P (2-4) <0,001 Tăng n (%) 17 (29,31) 16 (21,33) 80 (86,96) 150 (90,91) P (1-3) <0,001 P (2-4) <0,001 Tổng 58(100) 75(100) 92(100) 165(100) So sánh hai tỷ lệ bằng thuật toán x2 Ở phân nhóm ĐTĐ có thừa cân béo phì có tỷ lệ tăng nồng độ visfatin cao nhất chiếm 90,91% sự khác biệt có ý nghĩa thống kê p<0,001. 3.3. Mối liên quan giữa nồng độ resistin và visfatin huyết thanh với một số yếu tố nguy cơ tim mạch – chuyển hóa ở bệnh nhân ĐTĐ týp 2 3.3.1. Mối liên quan giữa nồng độ resistin và Visfatin huyết thanh với tuổi, giới, thời gian phát hiện bệnh ở bệnh nhân ĐTĐ týp 2 Bảng 3.28. Mối liên quan giữa nồng độ resistin, visfatin với tuổi bệnh nhân Nhóm tuổi n Resistin Visfatin (± SD) p Trung vị (TPV25-TPV75) (± SD) p Trung vị (TPV25-TPV75) <50 50 17,52 ± 10,97 16,17 (10,52 – 19,66) 16,36 ± 16,42 14,27 (9,00 – 16,99) 50-60 103 18,64 ± 15,03 16,08 (7,79-22,08) 14,44 ± 7,46 12,47 (9,00 – 17,79) > 60-84 104 21,29 ± 18,81 16,79 (7,66-25,61) 14,11 ± 7,27 12,72 (8,24 – 18,42) Tổng 257 19,49 ± 16,05 16,20 (8,31-22,62) 14,68 ± 9,79 12,78 (8,74-17,84) ***: so sánh trung vị của > 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Krukal – Wallis H Chưa thấy sự khác biệt nồng độ resistin, visfatin huyết thanh ở bệnh nhân ĐTĐ týp 2 giữa các nhóm tuổi p >0,05. Mặc dù nhóm tuổi trên 60 có xu hướng tăng nhưng sự khác biệt chưa có ý nghĩa thống kê với p>0,05. Bảng 3.29. So sánh tỷ lệ BN có biến đổi nồng độ resistin, visfatin giữa các nhóm tuổi Resistin Giảm (15,71) Visfatin Giảm (7,48) Resistin P Visfatin P Mức độ biến đổi Nhóm tuổi 60-84 n =50 n =103 n =104 Nhóm tuổi 60-84 n =50 n =103 n =104 Giảm n (%) Bình thường n (%) Tăng n(%) 0 7 6 (0,0) (6,80) ( 5,77) 22 43 42 (44) (41,75) (40,38) 28 53 56 (56) (51,45) (53,85) p>0,05 0 0 0 2 9 16 (4,00) (8,74) (15,38) 48 94 88 (96,00) (91,26) (84,62) p>0,05 Tổng 50 (100) 103 (100) 104(100) 50 (100) 103 (100) 104(100) ***: so sánh trung vị của > 2 nhóm độc lập bằng kiểm định Krukal –