Luận án Quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo công giáo trên địa bàn thành phố Hà Nội

i, gắn bó mật thiết với lợi ích của bản thân và lợi ích của tôn giáo mình. Thời gian qua, giáo dân Thủ đô nhiệt tình, tích cực tham gia các chương trình phát triển kinh tế xã hội của địa phương và cơ sở, tích cực tham gia sinh hoạt văn hóa, đẩy mạnh áp dụng chuyển giao các tiến bộ khoa học - kỹ thuật, công nghệ. Ngoài việc tham gia hoạt động tại các hội đoàn của đạo Công giáo, tín đồ đạo Công giáo còn tham gia các đoàn thể của nhà nước như: Đoàn Thanh niên, Hội Phụ Nữ, Hội người Cao tuổi, Hội Nông dân Tuy nhiên, giáo dân đạo Công giáo sinh sống tại các huyện, đặc biệt là các xã dân tộc so với yêu cầu chung thì vẫn còn chưa đáp ứng được, giác ngộ chính trị còn thấp, một số giáo dân thiếu hiểu biết pháp luật, ý thức vươn lên làm chủ chưa cao. Một bộ phận tín đồ thiếu hiểu biết đã và đang tham gia vào các hoạt động chống đối chính quyền, thể hiện sự bất hợp tác trong việc tham gia các phong trào phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. 3.3. Thực trạng thực hiện các nội dung quản lý nhà nước đối với hoạt động của đạo Công giáo trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay 3.3.1. Xây dựng, hướng dẫn và tổ chức thực thi chính sách, pháp luật về tôn giáo 3.3.1.1. Hướng dẫn và thể chế hóa chính sách, pháp luật về tôn giáo Ngay sau khi Pháp lệnh Tín ngưỡng, Tôn giáo ra đời, Thành ủy, UBND TP. Hà Nội đã chỉ đạo các sở, ban, ngành liên quan của Thành phố, UBND các quận, huyện, thị xã trên địa bàn tiến hành triển khai sâu rộng các văn bản cấp Trung ương liên quan đến vấn đề tín ngưỡng, tôn giáo như: Nghị quyết 24/NQ-TƯ ngày 16/10/1990 của Bộ Chính trị về “Tăng cường công tác tôn giáo trong tình hình mới”; Chỉ thị số 37/CT- BCT ngày 02/7/1998 của Bộ Chính trị “Về công tác tôn giáo trong tình hình mới”; Nghị quyết 25/NQ-TƯ ngày 12/02/2003 Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá IX) về công tác tôn giáo; Pháp lệnh Tín ngưỡng, tôn giáo số 21/2004/PL-UBTVQH11 ngày 18/6/2004 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khoá XI; Quyết định số 16/2005/QĐ-TTg ngày 21/01/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc hỗ trợ kinh phí từ nguồn ngân sách Nhà nước cho tổ chức tôn giáo và chức sắc tôn giáo hoạt động tại Việt Nam; Chỉ thị 1940/CT-TTg ngày 31/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ về nhà, đất liên quan đến tôn giáo; việc kịp thời triển khai sâu, rộng những chủ trương, quan điểm của Đảng về tôn giáo đã giúp cho các cấp, các ngành có được những nhận thức đầy đủ, đúng đắn về tôn giáo và công tác tôn giáo, làm cơ sở cho việc giải quyết những vấn đề đạo Công giáo trên địa bàn [11;12]. 87 Để hiện thực hóa những chỉ đạo của cấp Trung ương liên quan đến vấn đề TNTG, Thành ủy, UBND thành phố đã kịp thời xây dựng và thể chế hóa bằng hệ thống các văn bản sau để thực hiện các nhiệm vụ quản lý tôn giáo [11;12]: - Chỉ thị số 21-CT/TU ngày 28/8/1997 của Ban Thường vụ Thành uỷ về tăng cường công tác tôn giáo trong tình hình mới. - Đề án số 25/ĐA-TU ngày 15/4/2003 của Thành uỷ Hà Nội về công tác tôn giáo trong tình hình mới. - Chỉ thị số 19-CT/TU ngày 30/8/2007 của Thành uỷ Hà Nội về công tác tôn giáo trong tình hình mới. - Kế hoạch số 146-KH/TU ngày 18/12/2014 của Thành ủy Hà Nội về việc thực hiện Kết luận số 101-KL/TW, ngày 03/9/2014 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XI) về chủ trương công tác đối với đạo Tin lành trong tình hình mới. - Kế hoạch số 2286/HD-UB ngày 15/9/1998 của UBND Thành phố về đẩy mạnh công tác vùng giáo. - Quyết định số 148/2005/QĐ-UB ngày 30/9/2005 về việc ban hành quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài và cơ sở tôn giáo trên địa bàn Thành phố Hà Nội. - Quyết định số 28/2006/QĐ-UB ngày 17/3/2006, Quyết định số 79/2006/QĐ-UB ngày 18/7/2007 về ban hành qui định cấp giấy phép xây dựng các công trình trên địa bàn Thành phố Hà Nội, Quyết định số 04/2010/QĐ-UBND ngày 20/01/2010 của UBND Thành phố Ban hành Quy định cấp giấy phép xây dựng và quản lý việc xây dựng công trình theo giấy phép trên địa bàn thành phố Hà Nội. - Đề án 107/UBND-ĐA ngày 27/11/2009 của UBND Thành phố tăng cường công tác quản lý nhà nước về tôn giáo trên địa bàn Thành phố Hà Nội. Có thể nhận thấy, trong những năm qua công tác hướng dẫn và thể chế hóa các văn bản pháp luật của nhà nước có liên quan đển tôn giáo luôn được Thành ủy, UBND thành phố và các cơ quan tham mưu, giúp việc cho UBND thành phố về tôn giáo luôn quan tâm với những văn bản hướng dẫn và thể chế hóa kịp thời nhằm đưa các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước đi vào thực tiễn đời sống tôn giáo. Đây là những tiền đề quan trọng trong việc thực hiện tốt QLNN về tôn giáo nói chung và đạo Công giáo nói riêng trên địa bàn TP. Hà Nội. 88 3.3.1.2. Tổ chức thực hiện chính sách pháp luật về tôn giáo của thành phố Hà Nội Để tổ chức thực hiện tốt các chính sách, pháp luật đối với đạo Công giáo trên địa bàn, Thành uỷ Hà Nội đã xây dựng Đề án số 25/ĐA-TU ngày 15/4/2003 chỉ đạo các cấp, các ngành, triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình hành động của Chính phủ. UBND đã chỉ đạo Ban Tôn giáo Thành phố, UBND các quận, huyện, thị xã phối hợp với MTTQ thành phố Hà Nội, các đoàn thể và các tổ chức tôn giáo quán triệt, phổ biến sâu rộng Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX và Đề án số 25/ĐA-TU của Thành ủy. Đồng thời, có nhiều hình thức phổ biến Pháp lệnh TNTG ngày 18/4/2004 và Nghị định số 22/2005/NĐ-CP ngày 01/3/2005, Nghị định 92/2012/NĐ-CP của Chính phủ, Luật TNTG 2016 và các văn bản pháp luật khác, kết quả cụ thể như sau [12;13]: - Đưa tuyên truyền, phổ biến Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7, Pháp lệnh TNTG, Nghị định số 22/2005/NĐ-CP, Nghị định 92/2012/NĐ-CP, Luật TNTG 2016 và các văn bản khác của Chính phủ và Thành phố về vấn đề tôn giáo vào chương trình giảng dạy, đào tạo tại Trường Đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong và Trung tâm Bồi dưỡng Chính trị tại các quận, huyện, thị xã. - Chỉ đạo Ban Tôn giáo phối hợp với Công an Thành phố, Ban Dân vận Thành ủy, Ủy ban MTTQ Thành phố làm tốt công tác nắm tình hình, công tác vận động quần chúng tín đồ và chức sắc, tuyên truyền vận động đồng bào đạo Công giáo tham gia phong trào quần chúng ở địa phương, thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 19/CT-TU ngày 30/8/2007 của Ban Thường vụ Thành ủy về tăng cường công tác tôn giáo trong tình hình mới. - Chỉ đạo các Sở, Ban, Ngành liên quan của Thành phố hối hợp với MTTQ, các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội vận động chức sắc, tín đồ đạo Công giáo giáo thực hiện cuộc vận động “toàn dân đoàn kết xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư”, phát huy vai trò nòng cốt, cốt cán, động viên chức sắc, tín đồ sống “tốt đời, đẹp đạo”, góp phần đảm bảo an ninh chính trị và trật tự xã hội trên địa bàn Thủ đô. Qua tuyên truyền, phổ biến các văn bản của Trung ương, nhất là Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá IX), Pháp lệnh, Luật TNTG và các văn bản hướng dẫn, thi hành, nhìn chung đối tượng được tuyên truyền, phổ biến đã nắm được nội dung cơ bản của các văn bản trên và có chuyển biến tích cực. Các tầng lớp nhân dân, các chức sắc, tín đồ đạo Công giáo đánh giá cao chính sách đổi mới của Đảng và Nhà nước. Các hoạt động đạo Công giáo theo quy định của pháp luật đã trở thành xu thế chủ đạo, góp phần nâng cao hiệu quả công tác QLNN đối với các hoạt động đạo Công giáo. 89 Những năm qua, UBND Thành phố đã ban hành VBQPPL nhằm nâng cao hiệu quả QLNN về tôn giáo, định hướng hoạt động tôn giáo, đảm bảo tình hình an ninh tôn giáo như: - Quyết định số 148/2005/QĐ-UB ngày 30/9/2005 về việc ban hành quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các tổ chức trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài và cơ sở tôn giáo trên địa bàn thành phố Hà Nội; - Quyết định số 79/2007/QĐ-UB về việc Quy định cấp giấy phép xây dựng các công trình trên địa bàn Thành phố Hà Nội, thay thế Quyết định số 28/2006/QĐ-UB ngày 17/3/2006; - Quyết định số 04/2010/QĐ-UBND ngày 20/01/2010 thay thế Quyết định số 79/2007/QĐ-UBND về việc Quy định cấp giấy phép xây dựng các công trình trên địa bàn thành phố Hà Nội; - Đề án 107/UBND-ĐA ngày 27/11/2009 của UBND Thành phố về Tăng cường công tác QLNN về tôn giáo trên địa bàn Thành phố Hà Nội; - Công văn số 77/UBND-TNMT ngày 22/12/2010 của UBND Thành phố về tăng cường công tác QLNN đối với hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo trên địa bàn Thành phố; - Công văn số 147/UBND-TNMT ngày 28/12/2011 của UBND thành phố Hà Nội về việc tăng cường công tác quản lý nhà nước liên quan tôn giáo; - Quyết định số 59/2013/QĐ-UBND ngày 19/12/2013 của UBND thành phố Hà Nội về việc Quy định chi tiết một số nội dung về cấp Giấy phép xây dựng trên địa bàn Thành phố. Cùng với công tác thể chế văn bản pháp luật, những chủ trương, chính sách của cấp trên, UBND, Ban Tôn giáo và chính quyền các cấp cũng đã có nhiều hoạt động thiết thực trong việc tham mưu với các cơ quan QLNN cấp trên trong quản lý tôn giáo nói chung và đạo Công giáo nói riêng như: Tham gia đóng góp ý kiến tổng kết 10 năm thực hiện Pháp lệnh TNTG, tham gia góp ý sửa đổi Nghị định hướng dẫn thi hành Pháp lệnh TNTG. Kiến nghị Ban Tôn giáo chính phủ ban hành các văn bản quy định về tổ chức, hoạt động của các dòng tu; quản lý hoạt động từ thiện, nhân đạo của đạo Công giáo. Kiến nghị các biện pháp giải quyết vấn đề nhà đất có liên quan đến đạo Công giáo, những kiến nghị, góp ý của chính quyền thành phố đã góp phần không nhỏ cho các cơ quan nhà nước hòan thiện hệ thống pháp luật về tôn giáo. Như vậy, nhằm để triển khai những chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và của Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội đã rất quan tâm chỉ đạo việc xây 90 dựng và ban hành nhiều văn bản quan trọng, nhằm thể chế hóa nhưng văn bản của cấp trên. Với việc thể chế hóa kịp thời các văn bản của Đảng, nhà nước và của Thành ủy Thành phố, chính quyền TP. Hà Nội đã tạo những điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện quyền tự do TNTG của công dân, đáp ứng được về cơ bản những yêu cầu sinh hoạt và hoạt động của các tổ chức tôn giáo trên địa bàn thành phố. Biểu đồ 3.1: Kết quả khảo sát thực trạng về mức độ đáp ứng được của thể chế pháp luật QLNN đối với hoạt động của đạo Công giáo ở nước ta hiện nay Nguồn: Khảo sát thực tiễn của tác giả Kết quả khảo sát thực tiễn cho thấy, nhìn chung các khách thể khảo sát nhận định: trong những năm qua, hệ thống pháp thể chế luật pháp nhà nước về tôn giáo và QLNN về tôn giáo khá hoàn thiện, với 48,67% số ý kiến công chức QLNN về tôn giáo nhận định hệ thống pháp luật đầy đủ, đáp ứng được yêu cầu QLNN đối với hoạt động Công giáo; 26,00% số ý kiến đánh giá đầy đủ, nhưng chưa đáp ứng được thực tiễn yêu cầu quản lý hoạt động Công giáo và 25,33% số ý kiến cho là chưa đầy đủ, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý đạo Công giáo. Kết quả đánh giá trên là phù hợp với nhu cầu thực tiễn QLNN đối với hoạt động Công giáo ở nước ta, trong hoàn cảnh đất nước có trên 6,5 triệu tín đồ, chức sắc đạo Công giáo, thì việc xây dựng và ban hành những VBQPPL, quy định về tổ chức và hoạt động của đạo Công giáo là cần thiết và khách quan. 3.3.2. Tuyên truyền phổ biến pháp luật và vận động chức sắc, tín đồ đạo Công giáo 3.3.2.1. Tuyên truyền phổ biến pháp luật Nhận thức rõ vai trò của công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, từ năm 2005 đến năm 2017, TP. Hà Nội đã chỉ đạo tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về tôn giáo cho 11.359 lượt cán bộ, công chức làm công tác tôn giáo cấp quận, huyện, thị xã; 48.67% 26% 25.33% Đầy đủ, đáp ứng được Đầy đủ, chưa đáp ứng được Chưa đầy đủ, chưa đáp ứng được 91 phường, xã, thị trấn thuộc 30 quận, huyện, thị xã và 3.100 lượt chức sắc các tôn giáo trong đó có chức sắc đạo Công giáo trên địa bàn Thành phố [9;12;13]. Ban Tôn giáo Thành phố đã phối hợp với Ban Dân vận Thành uỷ, MTTQ, Công an Thành phố, các tổ chức chính trị - xã hội tổ chức 107 Hội nghị phổ biến pháp luật về tôn giáo cho 9.930 lượt cán bộ công tác tại các ban, ngành, đoàn thể. Cung cấp 12.000 tài liệu tuyên truyền cho các cơ quan, tổ chức, các tín đồ, chức sắc, nhà tu hành các tôn giáo. Từ năm 2015 đến nay, Ban Tôn giáo Thành phố đã phối hợp với Sở Tư pháp Hà Nội triển khai 5 lớp tuyền truyền phổ biến chính sách pháp luật cho đội ngũ cán bộ làm công tác tôn giáo và chức sắc các tôn giáo cho khoảng 2.500 lượt; phối hợp với UBĐKCG Thành phố tuyên truyền từ 3 - 5 lớp cho đội ngũ Ban Đoàn kết Công giáo, Tổ Đoàn kết Công giáo các quận, huyện, thị xã với khoảng 1000 lượt người tham dự [12;13]. Thực hiện Thông báo số 148-TB/TW, ngày 31/12/2008, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 1940/CT-TTg về nhà, đất liên quan đến tôn giáo, UBND thành phố Hà Nội đã triển khai hội nghị quán triệt, phổ biến nội dung Chỉ thị đến đội ngũ Lãnh đạo chủ chốt của 30/30 quận, huyện, thị xã và các sở, ban, ngành có liên quan trên địa bàn Thành phố. Từ năm 2009 - 2016, trong quá trình triển khai các lớp tập huấn, đào tạo cán bộ làm công tác tôn giáo và QLNN về tôn giáo các cấp, nội dung Thông báo 148-TB-TW và Chỉ thị 1940/CT-TTg đã được các cấp chính quyền và các cơ sở, ngành chức năng triển khai, quán triệt, hướng dẫn cụ thể tới đội ngũ cán bộ, công chức và chức sắc, tín đồ tôn giáo [12;13]: - Đối với cấp Thành phố: Năm 2009, tổ chức 5 lớp cho đối tượng cán bộ QLNN về tôn giáo các cấp; năm 2010, tổ chức 01 lớp cho cán bộ lãnh đạo các Sở, Ban, Ngành và UBND các quận, huyện, thị; 13 lớp cán bộ làm công tác tôn giáo và QLNN về tôn giáo các cấp; 01 lớp cho cán bộ Công an Thành phố. Năm 2011, tổ chức 9 lớp cho đối tượng lớp cán bộ làm công tác tôn giáo và QLNN về tôn giáo cấp quận, huyện, thị và cơ sở; 01 lớp cho Ban Chỉ đạo công tác tôn giáo các quận, huyện, thị; 04 hội nghị tuyên truyền tổ chức cho chức sắc, chức việc các tôn giáo; Từ năm 2012-2016, tổ chức 38 lớp cho cán bộ làm công tác tôn giáo các quận, huyện, thị và cơ sở[12]. - Đối với cấp cơ sở: Từ năm 2009-2016, đã có 30/30 quận, huyện, thị tổ chức hội nghị quán triệt nội dung Thông báo 148-TB-TW, Chỉ thị 1940/CT-TTg và Công 92 văn số 3371/BNV-TH ngày 16/10/2009 của Bộ Nội vụ hướng dẫn việc triển khai Chỉ thị số 1940/CT-TTg của Thủ tướng và các văn bản liên quan đến đội ngũ cán bộ chủ chốt, cán bộ công chức thực thi công việc [12]. Chỉ tính riêng năm 2018, chính quyền các cấp TP. Hà Nội đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về TNTG cho 6.499 lượt người, trong đó đối tượng làm công tác tôn giáo là 11.872 người; chức sắc tôn giáo là 9.417 lượt người [9]. 3.3.2.2. Vận động thuyết phục tín đồ đạo Công giáo Xác định công tác vận động và thuyết phục tín đồ là biện pháp chủ yếu trong QLNN đối với hoạt động của đạo Công giáo trên địa bàn TP. Hà Nội, những năm qua, chính quyền thành phố đã chỉ đạo Ban Tôn giáo Thành phố chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị chức năng trong hệ thống chính trị của thành phố Hà Nội thực hiện nhiều cuộc vận động, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho các tín đồ, chức sắc đạo Công giáo với những việc làm cụ thể sau [9]: - UBND Thành phố, Ban Tôn giáo thành phố chỉ đạo UBND các quận, huyện, thị xã thực hiện các cuộc vận động, tuyên truyền về chính sách, pháp luật cho các chức sắc, tín đồ đạo Công giáo; - Ban Tôn giáo thành phố phối hợp với đài truyền hình Hà Nội, báo Hà Nội Mới xây dựng và phát sóng, biên tập các chương trình chuyên đề về chính sách, pháp luật cho tín đồ, chức sắc tôn giáo nói chung và đạo Công giáo nói riêng. - Ban Tôn giáo thành phố phối hợp với các đoàn thể như: MTTQ, Hội Cựu chiến binh, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội phụ nữ tổ chức các cuộc vận động, các phong trào nhằm xây dựng khối “Đại đoàn kết” toàn dân tộc; xây dựng lối sống mới trong các khu vực dân cư. - Phát động các phong trào xây dựng và bào vệ tổ quốc trong các cộng đồng đạo Công giáothành phố như: “Công giáo đồng hành cùng dân tộc”, “Sống tốt đời, đẹp đạo”, “nước vinh, đạo sáng”, “Xóa đói, giảm nghèo”. Nhờ những việc làm thiết thực đó mà số hộ đói nghèo trong cộng đồng đạo Công giáo ngày càng giảm, số hộ khá giả, giầu có ngày càng tăng, có địa bàn không còn hộ Công giáo nghèo, đói [13]. - Các đoàn thể xã hội Thành phố cũng phát động những phong trào từ thiện xã hội, “góp đá Trường Sa”; phong trào ủng hộ cán bộ, chiến sỹ bảo vệ biển đảo tổ quốc, khắc phục thiên tai, dịch bệnh. Hưởng ứng các phong trào xã hội do các cấp phát động, trong nhiều năm qua người Công giáo Thủ đô có nhiều việc làm sáng tạo để phát huy sức mạnh của cộng 93 đồng. Các thanh thiếu niên đạo Công giáo ở Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng lập các nhóm ve chai đi thu gom phế liệu, bán đi lập quỹ để giúp các trẻ em nghèo miền núi, Bà con Công giáo ở Thanh Oai, Sóc Sơn lập quỹ tiết kiệm để cứu trợ bà con lũ lụt ở miền Trung; các nhà thờ đều lập hòm từ thiện ủng hộ người nghèo [13]. Việc giải phóng mặt bằng của nhiều địa phương khi phát triển cơ sở hạ tầng đều gặp phải khó khăn. Nhưng ở các vùng giáo trên địa bàn thành phố Hà Nội, bà con đạo Công giáo đã tích cực ủng hộ chủ trương của nhà nước với những việc làm thiết thực: di chuyển phần mộ của người thân trả lại mặt bằng cho ban quản lý dự án làm đường cao tốc; hiến đất để mở đường; tình nguyện phá nhà bếp, công trình phụ trợ để mở rộng đường làng ngõ xóm; tích cực ủng hộ chủ trương dồn điền, đổi thửa; nghiêm chỉnh thực hiện việc cưới, việc tang văn minh theo chủ trương của thành phố Hà Nội, cá biệt một số người Công dạn đưa thi hài người quá cố của mình đi hỏa táng, điều mà trước đây chưa bao giờ có [13]. Người Công giáoThủ đô không chỉ tích cực tham gia bầu cử thực hiện nghĩa vụ của người công dân, mà còn tích cực tham gia vào việc quản lý điều hành xã hội; đã có hàng ngàn người Công giáo giữ trọng trách trong chính quyền, MTTQVN các cấp hay các đoàn thể xã hội từ địa phương đến Trung ương. Riêng huyện Phúc Thọ có 2.217/5.518 (chiếm 42,2%) người Công giáo tham gia vào các cơ quan, đoàn thể của địa phương [14]. Rất nhiều xứ họ không có người Công giáo sinh con thứ ba, không có tệ nạn xã hội hay trọng án hình sự như: Phường Phúc Tân trước đây là một tụ điểm ma túy phức tạp, mấy năm gần đây không có người Công giáo nào nghiện mới, những người nghiện cũ được đưa đi cai nghiện và tạo điều kiện để tái hòa nhập cộng đồng; một số người Công giáo nhiễm HIV/AIDS ở Tây Hồ, Đống Đa đã trở thành các cộng tác viên tích cực trong việc tuyên truyền phòng chống HIV/AIDS. Với giáo huấn: “Gia đình là tế bào của xã hội, là Hội thánh tại gia”, nên có ý nghĩa vô cùng quan trọng với cả xã hội và giáo hội; phong trào xây dựng gia đình Công giáo Văn hóa do UBĐKCG Thành phố phát động từ năm 2008 đã được triển khai ở tất cả các quận, huyện, thị xã. Hàng năm, ở các cơ sở tổ chức tổng kết rút kinh nghiệm, biểu dương khen thưởng; năm 2009, UBĐKCG Thành phố đã tổ chức một buổi Tọa đàm về xây dựng gia đình Công giáo Văn hóa ở Quận Tây Hồ. Nhờ vậy, số gia đình Công giáo đạt danh hiệu gia đình văn hóa các cấp không ngừng tăng lên [13]. 94 Bảng 3.2: Kết quả khảo sát thực trạng công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật về tôn giáo và công tác vận động, thuyết phục quần chúng tín đồ đạo Công giáo Nội dung đánh giá Mức độ thực hiện Tốt Bình thường Chưa tốt Tổng số SL (người) % SL (người) % SL (người) % SL (người) % Nhóm CBQLTG Công tác hướng dẫn và thể chế hóa chính sách, pháp luật về tôn giáo 46 30.67 78 52.00 26 17.33 150 100 Công tác vận động và thuyết phục tín đồ đạo Công giáo 31 20.67 64 42.67 55 36.67 150 100 Nhóm cán bộ MTTQ, đoàn thể Công tác hướng dẫn và thể chế hóa chính sách, pháp luật về tôn giáo 16 32.00 23 46.00 11 22.00 50 100 Công tác vận động và thuyết phục tín đồ đạo Công giáo 13 26.00 24 48.00 13 26.00 50 100 Kết quả tổng hợp hai nhóm Công tác hướng dẫn và thể chế hóa chính sách, pháp luật về tôn giáo 62 31.00 101 50.50 37 18.50 200 100 Công tác vận động và thuyết phục tín đồ đạo Công giáo 44 22.00 88 44.00 68 34.00 200 100 Nguồn: Khảo sát thực tiễn của tác giả Kết quả khảo sát thực tiễn cho thấy, các khách thể tham gia khảo sát đánh giá kết quả thực hiện việc hướng dẫn và thể chế hóa chính sách, pháp luật về tôn giáo và vận động và thuyết phục tín đồ đạo Công giáo được chính quyền thành phố thực hiện khá hiệu quả, biểu hiện: 62/200 ý kiến cho rằng việc hướng dẫn và thể chế hóa chính sách, pháp luật về tôn giáo được các cơ quan QLNN thực hiện tốt, chiếm tỷ lệ 31,00%; 101/200 ý kiến đánh giá thực hiện bình thường, chiếm tỷ lệ 50,50%; 37/200 ý kiến đánh giá thực hiện chưa tốt, chiếm tỷ lệ 18%. Đối với việc vận động và thuyết phục tín đồ đạo Công giáo có 44/200 ý kiến cho là thực hiện tốt, chiếm tỷ lệ 22,00%; 88/200 ý kiến đánh giá là thực hiện bình thường, chiếm tỷ lệ 44,00%; 63/200 ý kiến cho là thực hiện chưa tốt, chiếm tỷ lệ 34%. So sánh ý kiến đánh giá giữa hai nhóm khách thể cho thấy: ý kiến đánh giá của hai nhóm khá tương đồng nhau, điều này chứng tỏ các ý kiến đánh giá mang tính khoa học và khách quan. Kết quả khảo sát phù hợp với nhận xét của các cơ quan QLNN về tôn giáo TP. Hà Nội trong những năm qua, công tác hướng dẫn và thể chế hóa chính sách, pháp luật về tôn 95 giáo được các cơ quan có trách nhiệm thực hiện có hiệu quả, kịp thời, đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt tôn giáo nói chung và đạo Công giáo nói riêng. Trong việc thực hiện công tác thuyết phục và vận động tín đồ đạo Công giáo mặc dù đã đạt những kết quả nhất định, tuy nhiên vẫn còn những tồn tại, thách thức, những tồn tại thách thức này bắt nguồn từ những nguyên nhân từ trình độ, kiến thức, nghiệp vụ và kinh nghiệm của cán bộ, công chức làm công tác tôn giáo và QLNN về tôn giáo (xem phụ lục 3) Mặc dù việc phổ biến, triển khai, thực hiện các văn bản của Trung ương cũng như địa phương liên quan đến TNTG đã đạt được một số kết quả nhất định nhưng quá trình triển khai, thực hiện còn gặp một số khó khăn, bất cập như: - Hình thức tuyên truyền, phổ biến chưa phong phú, đa dạng, chủ yếu thông qua hình thức hội nghị, tập huấn, phát tài liệu tuyên truyền, phổ biến cho các các nhân, tổ chức quan tâm, chưa tạo nên sự hấp dẫn, thu hút quần chúng nhân dân tham gia tìm hiểu và chấp hành. - Nội dung tuyên truyền phổ biến có lúc, có nơi chưa sâu sắc, sát hợp với từng loại đối tượng. Hiệu quả tuyên truyền chưa cao, một số cán bộ được tuyên truyền nhưng vẫn không hiểu hết tinh thần luật pháp về tôn giáo dẫn đến việc tổ chức thực hiện có lúc, có nơi còn nhiều bất cập, lúng túng. - Đối tượng tuyên truyền chưa rộng rãi, mới chỉ tập trung vào các cán bộ làm công tác tôn giáo, cán bộ quản lý của Thành phố, quận, huyện và một số chức sắc, nhà tu hành. Quá trình triển khai thực hiện còn chưa sâu rộng đến tất cả cán bộ công chức đang trực tiếp làm công tác liên quan đến công tác tôn giáo tại cơ sở. 3.3.3. Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về tôn giáo của Thành phố Thực hiện chủ trương thu gọn đầu mối các cơ quan giúp việc cho UBND thành phố theo tinh thần Nghị định số 08/2007/NĐ-CP; thực hiện Nghị quyết số15/2008- NQ-QH11 đến nay, Ban Tôn giáo TP. Hà Nội trở thành đơn vị tham mưu, giúp việc cho Sở Nội vụ trong việc QLNN về tôn giáo trên địa bàn thành phố với những chức năng và nhiệm vụ sau:  Ban Tôn giáo thành phố Hà Nội Vị trí, chức năng của Ban Tôn giáo TP. Hà Nội: Ban Tôn giáo là tổ chức trực thuộc Sở Nội vụ Hà Nội, giúp Giám đốc Sở Nội vụ tham mưu cho UBND Thành phố thực hiện chức năng QLNN về lĩnh vực tôn giáo. Ban Tôn giáo chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và hoạt động của Sở Nội vụ TP. Hà Nội; đồng thời chịu sự 96 hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của Ban Tôn giáo Chính phủ trực thuộc Bộ Nội vụ [28;22]. Ban Tôn giáo TP. Hà Nội có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng, có trụ sở, biên chế, kinh phí hoạt động do ngân sách nhà nước cấp; chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và hoạt động của Sở Nội vụ Hà Nội, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn về chuyên môn, nghiệp vụ của Ban Tôn giáo Chính phủ trực thuộc Bộ Nội vụ; trong những trường hợp cần thiết, trưởng ban Ban Tôn giáo thành phố được báo cáo và xin ý kiến chỉ đạo trực tiếp của Chủ tịch UBND TP. Hà Nội, đồng thời báo cáo với Giám đốc Sở Nội vụ TP. Hà Nội [22]. Ban Tôn giáo TP. Hà Nội có nhiệm vụ giúp Giám đốc Sở Nội vụ Thành phố một số nội dung sau [22]: - Xây dựng trình cấp có thẩm quyền các dự thảo VBQPPL thuộc lĩnh vực tôn giáo. - Xây dựng trình Giám đốc Sở Nội vụ ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành chương trình, quy hoạch, kế hoạch dài hạn, năm năm và hàng năm về lĩnh vực tôn giáo. - Thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và chương trình, quy hoạch, kế hoạch dài hạn năm năm và hàng năm về lĩnh vực tôn giáo sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt. - Tổ chức tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách, pháp luật về tôn giáo đối với cán bộ, công