Luận án Thực hiện pháp luật về đầu tư nước ngoài ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào hiện nay

ngành hoặc nhiều địa phương, dự án sử dụng công nghệ cao, dự án liên quan đến lĩnh vực tài chính, bảo hiểm, viễn thông, hàng không, chủ quyền quốc gia, năng lượng, khoáng sản, dầu thô, khí đốt (gas)..v..v.. .theo quy định của Chính phủ và dưới sự phối hợp giữa tổ chức cấp phép với các ngành hữu quan liên quan và chính quyền địa phương. Chính quyền địa phương có nhiệm vụ tham gia theo chức năng vai trò của mình trong việc quản lý dự án đầu tư đặt tại địa phương mình do Trung ương cấp phép. Việc phân cấp quản lý đã được quy định rõ trong luật của các ngành, do đó thực hiện theo như các luật đã định [36, tr.36-43]. (Luật 2009) (1) Cấp Trung ương: Cục tổ chức việc thực hiện pháp luật về đầu tư nước ngoài, văn phòng thường trực Ủy ban thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài cấp trung ương. Vai trò của Ủy ban thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài sẽ được quy định riêng. Văn phòng Ủy ban kế hoạch và Đầu tư là Ban Thư ký Ủy ban thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài cấp trung ương do Chánh văn phòng làm trưởng ban Thư ký. (2) Cấp địa phương: Sở kế hoạch và Đầu tư của tỉnh, Thủ đô là Văn phòng thường trực của Ủy ban thực hiện pháp luật về ĐTNN. Văn phòng tỉnh, Thủ đô là Ban Thư ký Ủy ban thực hiện pháp luật ĐTNN cấp địa phương. - Vai trò, nhiệm vụ của Ban Thư ký Ủy ban tổ chức thực hiện pháp luật về đầu tư trực tiếp nước ngoài do Chánh văn phòng làm Trưởng ban Thư ký gồm: Phối hợp với Sở kế hoạch và đầu tư thường trực địa phương để chuẩn bị thời gian tổ chức cuộc họp thường kỳ và bất thường của Ủy ban thực hiện pháp luật về ĐTNN cấp của mình, cùng các hồ sơ giấy tờ cần 70 thiết khác đề nghị lên Chủ tịch Ủy ban thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài tự mở phiên họp. Tham dự cuộc họp Ủy ban thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài và dự thảo biên bản về nghị quyết cuộc họp Ủy ban thực hiện luật đầu tư nước ngoài đề nghị xin chữ ký của Chủ tịch hoặc phó Chủ tịch Ủy ban thực hiện luật đầu tư nước ngoài theo quy định. Gửi biên bản cuộc họp Ủy ban thực hiện pháp luật ĐTNN cho các thành phần liên quan biết và tổ chức thực hiện. Theo dõi và thúc đẩy Cục thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài và Sở kế hoạch và đầu tư địa phương trong việc tổ chức thực hiện các nghị quyết của cuộc họp Ủy ban thực hiện pháp luật ĐTNN và báo cáo lên Đoàn Chủ tịch Ủy ban thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài thường trực [97, tr.82-92]. Thực hiện nhiệm vụ theo sự giao phó của Ủy ban thực hiện pháp luật về đầu tư nước ngoài. Vai trò trách nhiệm cụ thể của Ban thư Ủy ban thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài các cấp giao cho Ủy ban thực hiện luật đầu tư nước ngoài các cấp quy định riêng nếu thấy cần thiết. Đối với tổ chức thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài ở Lào hiện nay vẫn còn hạn chế và chưa được chú ý đúng mức. Điều đó do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân quan trọng là ở Lào hiện nay còn thiếu những người chuyên gia, người có trình độ chuyên môn nghiệp vụ liên quan đến tổ chức thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài. Vì vậy để đạt hiệu quả cao trong tổ chức thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài cần phải đào tạo đội ngũ chuyên gia, người có nghiệp vụ chuyên môn tốt về lĩnh vực này trong các cơ quan nhà nước, các doanh nghiệp, các tổ chức thành phần kinh tế khác nhau. 3.2.1.3. Sử dụng pháp luật đầu tư nước ngoài Sử dụng pháp luật ĐTNN ngoài là một hình thức thực hiện pháp luật về đầu tư trong đó chủ thể pháp luật thực hiện quyền chủ thể của mình (thực hiện 71 những hành vi mà pháp luật cho phép). Theo nội dung chính của pháp luật về đầu tư là đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước CHDCND Lào về hợp tác quốc tế đặc biệt là kinh tế đối ngoại. Cho nên, thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài là một cách thức duy nhất của Đảng và nhà nước để khuyến khích và đẩy mạnh cho việc ĐTNN tại CHDCND Lào được cụ thể hóa. Mục tiêu của pháp luật đầu tư nước ngoài là tranh thủ vốn và kỹ thuật hiện đại, kinh nghiệm và phương pháp quản lý thực tiễn, đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý chuyên gia và đội ngũ công nhân chuyên nghiệp cao; nhanh chóng tạo chỗ đứng ngày càng vững chắc trong sự phân công lao động quốc tế tạo được thế mạnh trên thị trường quốc tế. Hệ quả của những mục tiêu đó là việc khai thác có hiệu quả nguồn tài nguyên đất nước, tạo thêm công ăn việc làm cho người lao động, đẩy mạnh xuất khẩu và các dịch vụ thu ngoại tệ, tăng tích lũy cho sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước. Vì vậy, để khuyến khích các tổ chức và cá nhân của các nhà đầu tư vốn và kỹ thuật vào Lào, pháp luật ĐTNN Lào đã xác định được một khung pháp lý khá hoàn chỉnh và hấp dẫn trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của Lào, bình đẳng và các bên cùng có lợi, phù hợp với luật lệ kinh tế trong môi trường cạnh tranh của nền kinh tế thị trường và phù hợp với phong tục, tập quán và thông lệ quốc tế. Điều 7: Hợp tác quốc tế. Nhà nước hợp tác với nước ngoài, khu vực và quốc tế nhằm khuyến khích đầu tư thông qua trao đổi kinh nghiệm, thông tin, kỹ thuật và kinh nghiệm trong việc khuyến khích và quản lý đầu tư, thị trường, thương mại, nguồn vốn, hội nhập khu vực và quốc tế [36, tr. 5]. Sử dụng pháp luật ĐTNN, trước hết cần khẳng định rằng doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được đối xử bình đẳng so với các tổ chức kinh doanh khác của Lào, có toàn quyền quyết định chương trình và kế hoạch kinh doanh của mình phù hợp với giấy phép đầu tư đã được cấp và thực hiện đúng các nghĩa vụ mà pháp luật Lào quy định. Chính phủ nước CHDCND Lào bảo hộ việc đầu tư và sở hữu của nhà ĐTNN trên cỏ sở pháp luật của Lào. Nhà 72 đầu tư nước ngoài có quyền thuê đất ở Lào, có quyền chuyển nhượng các tài sản lưu động và tài sản cố định mà đã xây dựng hoặc cải tạo trên mảnh đất thuê đó. Nhà ĐTNN được tự do hoạt động kinh doanh dưới pháp luật của Lào. Nhà nước sẽ can thiệp vào việc quản lý kinh doanh của nhà ĐTNN. Trong việc tuyển dụng lao động, trước hết các nhà đầu tư nước ngoài phải ưu tiên cho công dân Lào; nếu thấy cần thiết về chuyên môn, nhà đầu tư nước ngoài có thể nhận thêm người nước ngoài vào làm việc sau khi nhận được sự đồng ý của cơ quan hữu quan của Chính phủ nước CHDCND Lào. Nhà đầu tư nước ngoài có đào tạo và nâng cao trình độ chuyên môn cho những người lao động Lào theo hình thức đào tạo tại chỗ hoặc đào tạo nước ngoài. Chính phủ CHDCND Lào sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc các nhà đầu tư nước ngoài, người lao động nước ngoài kể cả các thành viên gia đình của họ trong việc xuất nhập cảnh và nghỉ ngơi ở Lào vì mục đích kinh doanh hoặc vì công việc gia đình, nhưng họ phải tôn trọng và tuân theo pháp luật của Lào trong xuất thời gian ở CHDCND Lào. Nhà đầu tư nước ngoài phải mở tải khoản bằng tiền Kíp và tiền nước ngoài tại Ngân hàng của Lào hoặc ngân hàng nước ngoài đặt tại Lào. Trong việc quản lý kinh doanh, nhà đầu tư nước ngoài phải áp dụng chế độ kế toán của Lào và chịu sự kiểm soát thường xuyên theo chế độ quản lý, kế toán của Chính phủ Lào. Các nhà đầu tư nước ngoài được phép chuyển lợi nhuận và vốn thu được từ hoạt động đầu tư của mình về nước hoặc sang nước thứ ba thông qua Ngân hàng đặt tại Lào, theo tỷ giá hối đoái ngân hàng Nhà nước Lào quy định trong từng giai đoạn. Đối với người nước ngoài làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài tại Lào, sau khi đã nộp thuế thu nhập, các loại thuế và lệ phí khác cũng được phép chuyển lợi nhuận của mình về nước mình hoặc sang nước thứ ba. Các nhà đầu tư nước ngoài phải phải nộp thuế thu nhập cho Chính phủ Lào mỗi năm 20% lợi nhuận thu 73 được, còn các loại thuế và lệ phí khác thì thực hiện theo pháp luật của Lào. Đối với hoạt động kinh doanh về tài nguyên thiên nhiên và năng lượng của Lào thì thực hiện theo hợp đồng đã thỏa thuận giữa Chính phủ Lào với nhà đầu tư nước ngoài (Điều 16). Các thiết bị, máy móc và phương tiện sản xuất khác chuyên dùng trong công trình hoặc trong sản xuất kinh doanh mà các nhà ĐTNN nhập khẩu vào Lào phải nộp thuế nhập khẩu cho Chính phủ Lào 1% giá trị của thiết bị, máy móc đó. Riêng nguyên liệu và bán thành phẩm nhập vào để chế biến hoặc tái sản xuất thành sản phẩm hoàn chỉnh để xuất khẩu thì sẽ được miễn thuế xuất khẩu. Còn nguyên liệu và bán thành phẩm nhập vào để chế biến hoặc tái sản xuất thành sản phẩm hoàn chỉnh để thay thế hàng nhập khẩu sẽ được giảm thuế nhập khẩu theo chính sách của Chính phủ Lào. Trong trường hợp đặc biệt được sự đồng ý của Chính phủ Lào, các nhà đầu tư nước ngoài có thể được hưởng các quyền và lợi ích từ việc đầu tư có tác động tốt hoặc đầu tư với quy mô lớn và ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Lào dưới hình thức được giảm miễn thuế thu nhập hoặc thuế nhập khẩu các thiết bị, máy móc và các phương tiện sản xuất khác như đã nêu ở trên. Nhà ĐTNN ngoài việc nộp thuế thu nhập hàng năm đúng đắn và đầy đủ, còn phải trích một phần lợi nhuận để lập quỹ dự phòng hoặc các quỹ khác để đảm bảo cho hoạt động phát triển sản xuất kinh doanh của mình có chất lượng ngày một tốt hơn theo chính sách và quy định trong điều lệ của doanh nghiệp mà mình làm chủ đầu tư. Các hoạt động đầu tư của nước ngoài tại Lào phải được thực hiện với việc chấp hành nghiêm chỉnh mọi quy định của pháp luật của Lào, với các biện pháp bảo vệ môi trường thiên nhiên, sức khỏe an toàn cho người lao động và trật tự công cộng ở xung quanh cơ sở sản xuất kinh doanh của mình. Các nhà đầu tư phải tham gia bảo hiểm và phúc lợi xã hội cho người lao động theo chính sách và pháp luật của Lào. 74 Trong trường hợp xảy ra tranh chấp giữa các nhà đầu tư nước ngoài với nhau hoặc giữa nhà đầu tư nước ngoài với bên Lào thì các bên phải tìm cách giải quyết theo hợp đồng của mình thông qua thương lượng và hòa giải. Nếu hòa giải không thành thì các bên tranh chấp trên cơ sở thỏa thuận với nhau đề nghị lên tổ chức trọng tài kinh tế của Lào hoặc sử dụng hình thức giải quyết khác của Lào, của nước ngoài hoặc của quốc tế [74, tr.80-110]. 3.2.1.4. Áp dụng pháp luật đầu tư nước ngoài Sau khi pháp luật về ĐTNN tại CHDCND Lào, đã được phát triển và hoàn thành tốt bao nhiêu, thì là phải đem lại trên bản chất của nó như: Áp dụng pháp luật đầu tư nước ngoài luôn gắn liền với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan nhà nước với hoạt động quản lý nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Vì lẽ đó, áp dụng pháp luật ĐTNN là hình thức pháp luật quan trọng được khoa học pháp lý xã hội chủ nghĩa chú trọng nghiên cứu, trong đó có những vấn đề đáng chú ý sau: Điều 6. Phạm vi áp dụng. Luật này áp dụng với cá nhân hoặc pháp nhân liên quan đến mọi loại hình đầu tư để tiến hành sản xuất kinh doanh nhằm tạo giá trị gia tăng, trừ kinh tế gia đình và người buôn bán nhỏ [36, tr.5]. Ví dụ: Điều 58. Khuyến khích bằng quyền sử dụng đất. Nhà đầu tư nước ngoài đến đầu tư với số vốn đăng ký từ 500.000 đô la Mỹ trở lên có quyền mua quyền sử dụng đất của nhà nước đã trong quy hoạch theo quy định của thời gian đầu tư dự án để xây dựng nhà ở hoặc cơ sở kinh doanh, nhưng cần được sự đồng ý của tổ chức quản lý đất đai địa phương theo quy định pháp luật.Chính phủ là cơ quan ban hành các quy định và cơ chế phân cấp quản lý đối với việc ưu đãi quyền sử dụng đất của nhà đầu tư nước ngoài đến đầu tư tại Lào [36, tr.26]. - Pháp luật tác động vào các quan hệ xã hội, vào cuộc sống với hiệu quả cao nhất chỉ khi những quy phạm của nó phản ánh chính xác ý nguyện của nhân dân, phù hợp quy luật xã hội và được thực chính xác, triệt để. 75 Nhưng, nếu chỉ thông qua các hình thức tuân thủ pháp luật, thi hành pháp luật và sử dụng pháp luật thì sẽ rất nhiều quy phạm pháp luật không được thực hiện. Lý do có thể là các chủ thể không muốn thực hiện hoặc không đủ khả năng tự thực hiện nên thiếu sự tham gia của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Mặt khác, pháp luật là cơ sở tổ chức hoạt động của bộ máy nhà nước, điều chỉnh quan hệ giữa cơ quan nhà nước với nhau. Toàn bộ việc tổ chức và hoạt động ấy đều liên quan và đòi hỏi việc thực hiện pháp luật, chủ yếu là dưới hình thức áp dụng pháp luật. Có thể khái quát việc áp dụng pháp luật ĐTNN trong các trường hợp sau: Khi cần áp dụng các biện pháp cưỡng chế nhà nước, hoặc áp dụng các chế tài đối với những chủ thể có hành vi vi phạm pháp luật. Một công dân thực hiện một hành vi phạm tội thì không phải ngay sau đó trách nhiệm hình sự tự động phát sinh và người vi phạm tự giác chấp hành phạt tương ứng. Vì vậy, cần có hoạt của Tòa án và các quan bảo vệ pháp luật có liên quan nhằm điều tra, truy tố, đối chiếu với pháp luật để xét xử, ra bản án, trong đó xác định rõ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội và buộc họ phải chấp hành nghiêm bản án. Khi xảy ra tranh chấp về quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý giữa các bên tham gia quan hệ pháp luật mà các bên đó không tụ giải quyết được. Trong trường hợp này, quan hệ pháp luật phát sinh, những quyền và nghĩa vụ của các bên không được thực hiện vì có sự tranh chấp. Ví dụ, tranh chấp giữa những bên tham gia hợp đồng kinh tế hoặc hợp đồng dân sự. Trong một số quan hệ pháp luật mà nhà nước thấy cần thiết phải tham gia để kiểm tra, giám sát hoạt động của các bên tham gia vào quan hệ đó, hoặc nhà nước xác nhận sự tồn tại hay không tồn tại của một số sự việc, sự kiện thực tế. Ví dụ, việc xác nhận di chúc, chứng thực thế chấp... Tóm lại, áp dụng pháp luật ĐTNN là hoạt động thực hiện pháp luật của các cơ quan nhà 76 nước mà biểu hiện cụ thể là một hình thức thực pháp luật, hoặc là cách thức nhà nước tổ chức các chủ thể thực hiện pháp luật. - Trước hết, áp dụng pháp luật là động lực mang tính tổ chức, thể hiện quyền lực nhà nước. Việc áp dụng pháp luật chỉ do những cơ quan nhà nước hay nhà chức trách trong phạm vi thẩm quyền. Mỗi cơ quan nhà nước nhà chức trách trong phạm vi thẩm quyền được giao thực hiện một số những hoạt động áp dụng pháp luật nhận định. Trong quá trình áp dụng pháp luật mọi khía cạnh, mọi tình tiết của vụ việc cần giải quyết đều phải được xét cẩn trọng để áp dụng pháp luật chính xác. Như vậy, pháp luật là cơ sở pháp lý để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng pháp luật thực hiện chức năng của mình. Có một số trường hợp cá biệt, một số tổ chức không phải cơ quan nhà nước nhưng được nhà nước trao cho một số nhiệm vụ thuộc chức năng quản lý nhà nước cũng có thể tiến hành áp dụng pháp luật. Việc áp dụng pháp luật với đặc điểm trên được xem là sự tiếp tục thể hiện ý chí, quyền lực của của nhà nước. Áp dụng pháp luật ĐTNN được tiến hành chủ yếu theo ý chí đơn phương của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, không phụ thuộc vào ý chí của chủ thể bị áp dụng pháp luật. Áp dụng pháp luật ĐTNN có tính chất bắt buộc (trong trường hợp cưỡng chế) đối với chủ thể bị áp dụng và các chủ thể có liên quan. - Văn bản áp dụng pháp luật đầu tư nước ngoài là văn bản chứa đựng các quyết định áp dụng pháp luật chỉ do các cơ quan hay nhà trách có thẩm quyền áp dụng pháp luật ban hành. Văn bản áp dụng pháp luật mang tính bắt buộc phải thực hiện đối với nhưng tổ chức và cá nhân có liên quan. Trong những trường hợp cần thiết, văn bản áp dụng pháp luật đầu tư nước ngoài được bảo đảm thực hiện bằng sự cưỡng chế nhà nước. Áp dụng luật pháp luật ĐTNN được thực hiện theo một quy trình, thủ tục chặt chẽ do pháp luật quy định. Do tính chất quan trọng và phức tạp của hoạt động áp dụng pháp luật, chủ thể bị áp dụng pháp luật có thể 77 được hưởng những lợi ích rất lớn nhưng cũng có thể phải chịu những hậu quả rất nghiêm trọng nên pháp luật xác định xác định rõ ràng quy trình, thủ tục, quyền và nghĩa vụ của các bên trong quá trình áp dụng pháp luật. Ví dụ, việc giải quyết một vụ án hình sự phải phải tiến hành theo những quy định cụ thể của pháp luật tố tụng hình sự; việc xử phạt hành chính được điều chỉnh bởi những quy phạm thủ tục xử phạt hành chính. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và các bên có liên quan trong quá trình áp dụng pháp luật ĐTTNN phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định đó, để tránh những sự tùy tiện có thể dẫn đến việc áp dụng pháp luật không đúng, không chính xác. Điều 97: Xử phạt. Cá nhân, tập thể vi phạm pháp luật về khuyến khích đầu tư sẽ bị xử phạt với các biện pháp: giáo dục bồi dưỡng, kỷ luật, xử phạt, bồi thường dân sự hoặc truy tố theo từng trường hợp nặng hoặc nhẹ, theo quy định của pháp luật [36, tr. 44]. Áp dụng pháp luật ĐTNN là hoạt động điều chỉnh cá biệt, cụ thể đối với các quan hệ xã hội xác định. Đối tượng của hoạt động áp dụng pháp luật đầu tư nước ngoài là những quan hệ xã hội cần đến sự điều chỉnh cá biệt, trên cơ sở những mệnh lệnh chung trong quy phạm pháp luật. Bằng hoạt động áp dụng pháp luật những quy phạm pháp luật nhất định được cá biệt hóa một cách cụ thể và chính xác. Áp dụng pháp luật đầu tư nước ngoài là hoạt động đòi hỏi tính sáng tạo, khi áp dụng pháp luật này, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải nghiên cứu kỹ lưỡng vụ việc, làm sáng tỏ bản chất pháp lý của nó để từ đó lựa chọn đúng, chính xác quy phạm, ra văn bản áp văn bản áp dụng pháp và tổ chức thi hành kịp thời. Trong trường hợp pháp luật chưa quy hoạch quy định chưa rõ thì cơ quan, nhà chức trách có thẩm quyền phải hết sức thận trọng trong việc ra quyết định. Đây cũng là điều đòi hỏi các nhà chức trách phải có ý thức pháp luật cao, có trí thức tổng hợp, có kinh nghiệm và trách nhiệm trong quản lý. 78 Như vậy, áp dụng pháp luật đầu tư nước ngoài là hoạt động mang tính tổ chức, tính quyền lực nhà nước, do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoạt các tổ chức xã hội được Nhà nước trao quyền thực hiện nhằm đưa các quy phạm pháp luật vào cuộc sống và lợi ích cho người dân toàn diện. 3.2.2. Hạn chế của thực hiện pháp luật đầu tư nước ngoài ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào Một là, việc tuân thủ pháp luật đầu tư của một số chủ thể liên quan đầu tư nước ngoài còn hạn chế. - Công tác quản lý và xúc tiến các dự án ĐTNN tại Lào còn yếu kém: Trong thời gian qua, sự trao đổi thông tin, phối hợp giữa các Bộ ngành từ trung ương đến địa phương nhằm hướng dẫn cung cấp thông tin, thỏa thuận cần thiết tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài còn chưa tốt, đặc biệt là trong công tác quản lý sau cấp phép. Công tác xúc tiến đầu tư nước ngoài tại Lào mặc dù đã có nhiều chuyển biến tốt như tiến hành các chương trình kêu gọi xúc tiến ĐTNN, song chưa được tổ chức thường xuyên và khâu tổ chức thực hiện chưa thực sự đem lại hiệu quả, do thiếu kinh nghiệm cũng như kinh phí trong việc thiết lập các chương trình xúc tiến. Ngoài ra, những thông tin đưa ra để nhà đầu tư tham khảo về tình hình hoạt động của các dự án đầu tư còn thiếu đầy đủ. Số liệu có thể do rất nhiều các cơ quan tổng hợp cho nên có sự khác biệt. Nhà đầu tư cần số liệu đúng và các thông tin chi tiết hơn về các lĩnh vực ngành nghề trước khi họ quyết định đầu tư. - Năng lực của một số nhà ĐTNN còn hạn chế: Do năng lực kinh doanh của một số nhà ĐTNN bị hạn chế, nhiều dự án FDI đã triển khai bị lỗ kéo dài ảnh hưởng không nhỏ đến thực hiện pháp luật FDI ở Lào. Một số nhà đầu tư nước ngoài những năm đầu vào Lào xin cấp giấy phép đầu tư với mục đích làm dịch vụ bán giấy phép để kiếm lời. Các nhà đầu tư nước ngoài với mục đích trên, tìm đối tác Lào để ký kết hợp đồng, sau khi được giấy 79 phép đầu tư thì họ chào bán lại cho các hãng khác có nhu cầu. Quá trình chuẩn bị dự án chưa được quan tâm và thực hiện đúng mức, nhà ĐTNN chưa chú ý tuân thủ theo những quy định của Nhà nước Lào, nên chất lượng của một số dự án kém hiệu quả. Một số nhà đầu tư nước ngoài lợi dụng kẽ hở của cơ chế, chính sách và luật pháp Lào để làm ăn bất chính, lợi dụng sự yếu kém về chuyên môn, nghiệp vụ của người Lào trong các liên doanh mà bên nước ngoài chiếm ưu thế. Phần lớn việc mua thiết bị, dàn xếp các hợp đồng, điều kiện vay vốn, hợp đồng tiêu thụ sản phẩm... đều do bên nước ngoài đảm nhiệm, nên một số dự án, hình thức là liên doanh nhưng thực chất phía Lào chỉ làm gia công cho phía nước ngoài, không nắm được hiệu quả thực sự của dự án. Họ đã dùng nhiều thủ đoạn để vô hiệu hóa cán bộ Lào, đưa liên doanh vào tình trạng thua lỗ thời gian ban đầu, nhằm mục đích được miễn hoặc giảm thuế. Hai là, việc áp dùng pháp luật đầu tư chưa được nhất quán. Việc thu hút và hợp tác ĐTTNN cùng với việc khuyến khích đầu tư trong nước là vấn đề mà Đảng và Chính phủ Lào đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, tình hình hoạt động đầu tư thường xuyên thay đổi. Những thay đổi đó không thể không ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng và ban hành các văn bản pháp luật trong lĩnh vực này. Hệ thống chính sách, luật pháp về đầu tư của Lào đang trong quá trình hoàn thiện nên còn thiếu tính đồng bộ và ổn định, nhiều qui định chưa rõ ràng, thậm chí có những nội dung mâu thuẫn, chồng chéo. Một số vấn đề cấp bách tuy đã được nghiên cứu đề xuất từ lâu nhưng vẫn chậm được luật hóa. Một số trường hợp, tuy đã luật hóa rồi nhưng sau một thời gian dài vẫn chưa có văn bài hướng dẫn thi hành. Một số quy định còn thiếu cụ thể, dẫn tới những cách hiểu khác nhau, có những chỗ dẫn chiếu chung chung như: "phải phù hợp với pháp luật Lào" nhưng thực tế khó có thể tìm thấy các quy định để xác định tính phù hợp đấy nằm trong những văn bản nào [35, tr.9]. 80 Sự thiếu cụ thể của các quy định dẫn đến việc áp dụng pháp luật đầu tư chưa nhất quán, làm cho các nhà đầu tư cả trong và nước ngoài thiếu an tâm đầu tư. Mặt khác, thực trạng này làm các cơ quan nhà nước thiếu sự thống nhất trong thẩm định và cấp phép dự án đầu tư, trong quản lý nhà nước đối với các dự án đã cấp phép, gây lãng phí công sức và thời gian nhưng chưa mang lại kết quả mong muốn. Vì vậy, nâng cao tính cụ thể của pháp luật đầu tư Lào thực sự là yêu cầu bức xúc hiện nay. Pháp luật chỉ có tác dụng thực sự khi nó không dừng lại ở các quy định chung chung, có tính nguyên tắc mà phải quy định các mối quan hệ cụ thể giữa những chủ thể cụ thể trong một hoàn cảnh cụ thể: Đối với CHDCND Lào, Luật khuyến khích đầu tư trong nước năm 2004 đang có hiệu lực chỉ có 8 chương và 26 điều. Tương tự, Luật khuyến khích và đầu tư trực tiếp nước ngoài năm 2004 cũng chỉ gồm 8 chương và 32 điều: Nếu so sánh với những yêu cầu điều chỉnh quan hệ đầu tư thì vẫn còn thiếu. Chỉ riêng tính về số lượng, có thể thấy ngay rằng các luật này khó có thể tiên liệu được hết các vấn đề phức tạp phát sinh từ quan hệ đầu tư, điều này càng trở nên rất đặc biệt bất cập khi hiện nay Lào đang tăng cường chính sách thu hút đầu tư trong và nước ngoài đầu tư tại Lào. Thực trạng hiện tại của pháp luật đầu tư chưa cho phép điều chỉnh những vấn đề mới, phức tạp đang nảy sinh và cần được giải quyết kịp thời và hiệu quả [12, tr. 39]. Hạn chế lớn khác của hệ thống pháp luật đầu tư của nước Lào là sự thiếu thống nhất của pháp luật trong việc điều chỉnh hoạt động đầu tư. Cụ thể là chế độ pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư tại Lào được cấu tạo thành hai bộ phận tương ứng với hai thể loại đầu tư trong nước và ĐTNN. Giữa hai bộ phận pháp luật đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài có sự khác biệt tương đối lớn về phạm vi lĩnh vực, thời hạn, thủ tục đầu tư, quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tưĐặc biệt là có sự chênh lệch khá lớn trong 81 chính sách, biện pháp ưu đãi, khuyến khích đầu tư. Ví dụ: những ưu đãi về thuế dành cho các nhà ĐTNN là quá lớn so với nhà đầu tư trong nước. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài được hưởng mức thuế suất, thuế thu nhập đầu tư nước ngoài là 25%. Trong khi đó, các doanh nghiệp trong nước phải chịu mức thuế này là 32%. Ngược lại, pháp luật cũng có quy định về sự hỗ trợ đầu tư, tạo điều kiện đầu tư ưu đãi cho doanh nghiệp trong nước hơn nhiều so với doanh nghiệp có vốn ĐTNN. Ví dụ, Nhà nước hỗ trợ về tín dụng, về giá và phí dịch vụ rẻ... cho các nhà đầu tư trong nước, nhất là cho doanh nghiệp nhà nước trọng điểm của CHDCND Lào. Nhìn chung, sự thiếu thống nhất trong pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư tại CHDCND Lào tạo nên tình trạng giữa các nhà đầu tư luôn có tâm lý suy bì, nảy sinh tư tưởng lo lắng về sự phân biệt, đối xử của Nhà nước. Các nhà nước đầu tư trong nước nhìn vào các ưu đãi về thuế dành cho nhà đầu tư nước ngoài mà kêu ca, ngược lại các nhà đầu tư nước ngoài nhìn nhận các biện pháp hỗ trợ mà Nhà nước dành cho doanh nghiệp trong nước như một sự phân biệt đối xử. Chính các nguyên nhân trên đã gây ảnh hưởng không nhỏ tới tình hình đầu tư và thu hút đầu tư ở Lào thời gian qua. Các quy định về thủ tục hành chính trong lĩnh vực đầu tư là vấn đề mà các nhà đấu tư luôn đặc biệt chú ý. Những quy định về lĩnh vực này chủ yếu quy định dưới luật, rất phức tạp và khó thực thi. Tốc độ xử lý hành chính nói chung của các cơ quan có trách nhiệm còn rất chậm và phiền hà. Điều này làm chậm thời gian hình thành và triển khai dự án, cũng đồng nghĩa việc làm mất cơ hội kinh doanh của nhà đầu tư. Thời gian