Luận án Tội giết người trên địa bàn tỉnh Lào Cai: Tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa - Giàng Quốc Hưng

nh n bố mẹ mất sớm; bố mẹ ly hôn, ly thân, ngoại tìn nên t iếu đi sự quan tâm đầy đủ từ phía cha mẹ đồng thời nảy sinh tâm lý buồn chán, bất cần, oán hận cuộc đời, lên án cha mẹ nên họ t ờng k ông quan tâm đến việc học tập, làm ăn l ơng t iện, t ờng hay tụ tập với những ng ời xấu, ăn c ơi, sa vào tệ nạn xã hội, các mối quan hệ xã hội không lành mạnh hoặc t am gia vào c c “n óm tiêu cực”. Từ đó, họ có cách lựa chọn giải quyết các tình huống trong cuộc sống k ông đúng đắn, không phù hợp và nhiều khi thực hiện cả hành vi vi phạm pháp luật trong đó có àn vi giết ng ời, đó là nguyên n ân dẫn tới tình hình tội giết ng ời trên địa bàn tỉnh Lào Cai có diễn biến phức tạp. Thống kê cho thấy ng ời phạm tội giết ng ời từ 14 đến 22 tuổi là 74/175 cho thấy xu ớng trẻ hoá của tội phạm mà một trong những nguyên n ân căn bản của nó là từ giáo dục gia đìn . 76 Thực tiễn nhiều vụ án giết ng ời trong phạm vi gia đìn diễn ra ở Lào Cai trong thời gian qua là không ít. Có đến 101 nạn nhân có mối quan hệ tr ớc với ng ời phạm tội, đó là c c mối quan hệ n t àn viên trong gia đìn , ọ hàng, hàng xóm láng giềng Đa số các vụ án giết ng ời có tính chất gia đìn đều xuất phát từ mối quan hệ không hòa thuận (mâu thuẫn về tiền bạc, tình cảm, tranh chấp đất đai ), k ông ạnh phúc (ly thân, ly hôn, sống c ung k ông đăng ký kết hôn, thiếu vắng sự quản lý của ông bà, cha mẹ, vợ chồng nghi ngờ nhau không chung thủy) oặc có mâu thuẫn gay gắt giữa c c t àn viên trong gia đìn trong sinh hoạt. Nhiều vụ án mà cả hung thủ và nạn n ân đều có mối quan hệ trong gia đìn n an c ị em, vợ chồng, ông bà với cháu, hoặc các mối quan hệ có tính chất họ àng. Động cơ giết ng ời t ờng là nguyên nhân từ bạo àn gia đìn n ng ời anh bắt nạt em lâu ngày, chồng say r ợu đối xử không tốt với vợ, ông bà mắng chửi c u Có thể minh chứng cho những phân tích trên bằng một trong những vụ án xảy ra vào năm 2011 tại huyện Văn Bàn. Bị c o Đặng Văn Quang (sin năm 1985) kết hôn với chị Tr ớng Thị Bền (sin năm 1989) vào năm 207. Trong quá trình chung sống ai bên t ờng xuyên xảy ra mâu thuẫn nên đầu năm 2010 c ị Bền đem con là c u Đặng Min Quân (sin năm 2008) về nhà bố mẹ đẻ là ông Tr ớng Văn K uy và bà Lý T ị Yêu ở. Khoảng 13 giờ ngày 03/4/2011, Quang cùng anh họ là Đặng Văn Tuấn đi sang n à ông Tr ớng Văn K uy với mục đíc đón c u Đặng Văn Quân về c ơi. K i đến nhà ông Khuy, thấy gia đìn đang ăn cơm nên Quang bế cháu Quân sang nhà anh Tr ớng Văn Tài (an trai c ị Tr ớng Thị Bền) và ăn cơm, uống r ợu với gia đìn an Tài. Ăn cơm và uống r ợu xong, Quang sang n à ông K uy để gặp chị Bền nói chuyện. K i sang đến nhà ông Khuy, Quang hỏi ng ời làm thuê chị Bền đâu t ì biết chị đang ngủ. Quang vào chỗ chị Bền đang ngủ, túm cổ áo chị và nói: “Mày có muốn chết k ông?”. C ị Bền chạy ra ngoài thì bị Quang giật tóc kéo lại, thấy vậy chị Hồng (chị gái chị Bền) và bà Yêu (mẹ chị Bền) đuổi t eo can n ăn t ì bị Quang đẩy cả ba ngã xuống ao. Quang lại tiếp 77 tục túm tóc và đ n làm c ị Bền ngã và ngất đi, bà Yêu t ấy vậy bò dậy cầm gậy đ n Quang t ì bị Quang đẩy ra và cầm chiếc ghế gỗ đập lien tiếp vào đầu bà Yêu. Khi chị Bền tỉnh dậy thấy bà Yêu bị đ n , c ị lao vào túm tay áo Quang thì Quang lại dung hai tay cầm ghế đập liên tiếp vào đầu chị Bền. Quang chỉ dừng lại khi bà Yêu và chị Bền đã nằm bất động và máu chảy ra nhiều. Theo Bản án số 26/2011/HSST ngày 16/8/2011 của Toà án nhân dân tỉn Lào Cai đã tuyên bố bị c o Đặng Văn Quang p ạm tội “Giết ng ời” và xử phạt bị cáo tử hình. Đây k ông p ải là vụ án duy nhất về giết ng ời thân thích trong gia đìn trên địa bàn tỉn Lào Cai n ng là vụ án hội tụ nhiều yếu tố, nguyên nhân thuộc về gia đìn n đã p ân tíc trên. An Quang và c ị Bền lấy nhau từ khá sớm khi mới ở độ tuổi 16 – 18. Họ đều là ng ời có học thức thấp khi c a ai oàn t àn trìn độ trung học cơ sở, sinh sống bằng nghề làm ruộng. Với tuổi đời còn trẻ, lại có con sớm, khả năng làm kin tế c a tốt, họ đã sớm t ờng xuyên nảy sinh mâu thuẫn trong sinh hoạt. N vậy có thể thấy kết cấu gia đìn giữa vợ và chồng thực sự có nhiều vấn đề, việc kết hôn quá sớm và những gánh nặng kinh tế, kinh nghiệm sống đã làm nảy sinh mâu thuẫn trong đời sống. Ở đây cũng cần nhìn thấy rõ tính chất khá côn đồ của ng ời chồng cũng n tìn uống gây án là sau khi uống r ợu xong. Một vụ n k c cũng đ ợc nhiều ng ời dân ở huyện Văn Bàn biết đến đó là con giết mẹ xảy ra vào năm 2010. V ơng Văn Hùng (sin năm 1985) sinh sống cùng với bố mẹ đẻ khi lấy vợ. Tối ngày 08/6/2011, sau k i ăn cơm xong, V ơng Văn Hùng đi c ơi đến khoảng 23h cùng ngày thì về. Lúc này bà Lự Thị Phong (mẹ của Hùng) đang dọn dẹp nhà cửa, Hùng cởi quần o để chuẩn bị đi ngủ thì bà Phong chửi và đuổi hai vợ chồng Hùng ra khỏi nhà. Do bực tức, Hùng chạy đến đẩy bà Phong ngã xuống đệm ngủ, bà Phong kêu: “Trời ơi, t ằng Hùng nó đ n tôi”. T ấy vậy Hùng đứng dậy đ vỡ phích n ớc ở gần bếp rồi nhặt một viên gạc định ném bà Phong thì La Thị H ơng (vợ Hùng) chạy vào can ngăn. Bà P ong nói: “Mày giỏi thì giết tao đi”, Hùng 78 liền rút con dao ở bếp và c ĩa về p ía bà P ong nói “Bà muốn chết hả?” t ì bị vợ kéo tay lại. Hùng dung tay phải phi thẳng về p ía bà P ong đang lồm cồm từ đệm ngồi dậy, con dao đâm trúng ngực bà Phong khiến bà tử vong. Phân tích cho thấy đây cũng là một vụ án có nguyên nhân từ gia đìn , không chỉ là mâu thuẫn trong sinh hoạt mà nguồn gốc chắc chắn là từ cuộc sống gia đìn k ông ạn p úc. T i độ đối xử của các thành viên trong gia đìn k ông đ ợc chuẩn mực (mặc dù điều này xuất phát từ nhiều nguyên n ân k c n au), điều này cho thấy môi tr ờng gia đìn k ông tốt hoàn toàn có thể chính là nguyên nhân và là nạn nhân của tội phạm giết ng ời. - C c đặc điểm tâm lý – xã ội của từng t àn viên trong gia đìn Trong mối quan hệ gia đìn t ì yếu tố điển hình, tấm g ơng đóng vai trò trong việc phát triển nhân cách, tính cách mỗi ng ời. Hành vi, tính cách, phẩm chất đạo đức, ý thức chấp hành pháp luật của c c t àn viên có ý ng ĩa quan trọng trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách của các thành viên khác, mà gần gũi và quan trọng nhất đó c ín là từ ông, bà, cha, mẹ, anh em ruột... Nếu t ờng xuyên sống trong môi tr ờng gia đìn có các thành viên k ông g ơng mẫu, thích bạo lực, ích kỷ, có nhiều t ói , tật xấu, trong đó có cả những hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức xã hội, thì các thành viên khác trong gia đìn sẽ bị ản ởng, nhất là trẻ em dần dần sẽ hình thành hành vi bạo lực, tính cách, phẩm chất đạo đức xấu và k ông x c định đ ợc đâu là c uẩn mực ứng xử, không biết cách giải quyết đúng c c tìn huống trong các mối quan hệ xã hội phức tạp. Có thể thấy rằng việc đ a gi o dục phổ thông tới đông đảo nhân dân và các dân tộc tỉn Lào Cai đang là một nỗ lực của chính quyền, n ng k ông thể vì thế mà né tr n đ ợc thực trạng ng ời dân có sự k ó k ăn trong tiếp cận cũng n k ông “mặn mà” với việc đi ọc. Chính vì vậy không chỉ hiện nay mà trong nhiều năm về tr ớc, mức độ ng ời dân đ ợc học hết phổ thông là c a t ật sự cao, mặc dù con số này đã dần đ ợc cải thiện trong một vài năm trở lại đây. Trong mối quan hệ gia đìn k i n ìn t ấy ng ời ông, bà, cha, 79 mẹ với năng lực học thấp cũng n t i độ không thực sự mong muốn theo đuổi việc học hành, rõ ràng sẽ ản ởng không nhỏ tới xu ớng lựa chọn học tập của trẻ. Bên cạn đó, Lào Cai có hệ thống lễ hội văn o c ằng chịt theo từng dân tộc mà truyền thống là việc sử dụng r ợu trong các ngày lễ cho đến sinh hoạt t ờng ngày. “Văn o r ợu c è” ăn sâu vào sin oạt của ng ời dân tộc cũng sẽ có ản ởng tới các thế hệ trẻ sau này. Sử dụng r ợu dẫn đến tình trạng say làm giảm khả năng điều khiển hành vi dẫn đến nhiều cuộc ẩu đả, xô x t trong gia đìn , của các cuộc bạo àn gia đìn diễn ra hàng ngày sẽ có t c động không nhỏ tới từng t àn viên gia đìn . - Tr c n iệm của từng t àn viên trong gia đìn Trong gia đìn t ì ng ời c a, ng ời mẹ đóng một vai trò quan trọng trong giáo dục con cái. Nếu gia đìn nào c a mẹ t ờng xuyên quan tâm đến con cái về học tập, rèn luyện ở tr ờng, về các mối quan hệ bạn bè, về tình cảm nam nữ, tâm t nguyện vọng trong cuộc sống N vậy, cha mẹ sẽ kịp thời có những biện pháp giáo dục giúp đỡ con cái phát triển, hoàn thiện nhân cách, biết xử lý các tình huống nảy sinh trong cuộc sống phù hợp với đạo đức, thuần phong mỹ tục, với pháp luật. Tuy n iên, cũng có n ững gia đìn c a mẹ đã t iếu trách nhiệm, k ông quan tâm, giúp đỡ, giáo dục con cái, không nắm bắt đ ợc những biến đổi về tâm sinh lý của con cái, hoặc là quá nuông chiều con cái có những em l ời học, bỏ học hoặc quen biết, giao du với những đối t ợng xấu, n ng cha, mẹ vẫn không hề hay biết hoặc biết n ng bỏ mặc. Cùng với ảnh ởng t c động của môi tr ờng sống tiêu cực, việc không quan tâm tới con cái đã vô tìn dẫn đến con cái có những lựa chọn hành vi ứng xử các mối quan hệ trong xã hội một cách lệch chuẩn trong đó có àn vi giết ng ời. N đã đề cập ở phần trên, với nền tảng kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, nông thôn, chính vì vậy mặt bằng kinh tế của dân c ở địa bàn các huyện Lào Cai là k ông cao. Ng ời dân tộc ở vùng cao đồng ng ĩa với việc sự tiếp cận về giáo dục dục phổ thông hạn chế dẫn đến trìn độ dân trí không cao, bên cạn đó với lối sống dựa vào thiên nhiên, sản xuất thiên về lao động 80 c ân tay nên ng ời dân tộc tự tạo nên c o mìn tín độc lập trong đời sống với lối suy ng ĩ sức lao động của mình là để phục vụ c o c ín mìn . Do đó, ng ời dân tộc thay vì tiếp cận để tiếp tục đi ọc t ì t ay vào đó ọ t ờng chuyển ớng sang các công việc có tính chất lao động từ sớm. Thiếu vắng giáo dục, cộng ởng thêm việc phải b ơn trải với t iên n iên để lao động từ sớm nên trong tính cách của ng ời dân tộc có phần nào khá tự nhiên, hoang dã. Chính vì vậy sự quan tâm, trách nhiệm của từng t àn viên đối với nhau d ờng n rất thấp, nhất là trách nhiệm của cha mẹ đối với con cái. Các vụ án giết ng ời có yếu tố xâm hại tình dục diễn ra trên địa bàn tỉnh Lào Cai là không nhiều n ng vụ n nào cũng gây rúng động tại địa p ơng. Năm 2010 tại huyện Bảo Thắng, vụ án Lý Xuân Trung (25 tuổi) hiếp dâm và giết hại cháu Lý Thị Kim Liên (4 tuổi) đã gây sự nhức nhối, bức xúc trong đời sống nhân dân. Khoảng 10 giờ ngày 21/12/2010, sau khi uống r ợu tại nhà anh Trần C í Xèng, Lý Xuân Trung k i đi về trên đ ờng liên thôn Làng Chung – Làng Gìang thì gặp cháu Lý Thị Kim Liên. Trung nảy sinh ý định quan hệ tình dục với cháu Liên nên ra hỏi thăm c u Liên và dụ c u đi tìm bố. Trung bế c u Liên đi lối rẽ về p ía trong đồi, c c đ ờng liên thôn khoảng 100m, đến khu vực đất trống, vắng vẻ. Ở đây Trung đã bóp cổ cháu Liên đến khi không thể chống cự và sau đó t ực hiện hành vi giao cấu. Một vụ án khác có tính chất t ơng tự xảy ra tr ớc đó gần 1 năm tại huyện Si Mai Ca n ng nạn nhân nhiều tuổi ơn (13 tuổi), trong khi thủ phạm chỉ ơn nạn nhân 2 tuổi. Khoảng 14 giờ ngày 12/10/2009, Lùng Văn Triều cùng mẹ đi ra n ơng của gia đìn để nhổ đậu t ơng và hái rau lợn. Trong lúc làm việc, Triều k t n ớc nên đi lên n ơng của Lùng Thị Vàn (nạn nhân) hái ổi ăn. Lúc này Triều thấy Vàn đang lấy cây ngô khô cách Triều 100m. Do có sẵn xích mích với bố Vàn, mặt k c t eo n lời k ai Vàn đã n iều lần xem phim sex từ tr ớc đó nên lúc đấy nảy sin ý định hiếp và giết Vàn để thoả mãn dục vọng. Triều khống chế Vàn bằng cách bóp cổ cho Vàn bất tỉnh rồi giao cấu, sau đó mặc dù Triều vẫn còn thở nhẹ, Vàn tiếp tục dùng dây thắt 81 l ng xiết cổ Vàn c o đến chết. Đây là n ững vụ án có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, gây rúng động cộng đồng dân c tỉnh Lào Cai vào thời gian đó, vì vậy, Toà án nhân dân tỉnh Lào Cai đã tuyên 12 năm tù c o bị c o Lùng Văn Triều theo Bản án số 01/2010/HSST ngày 28/1/2011 (bị c o là ng ời c a t àn niên) và tuyên tử ìn đối với Lý Xuân Trung theo Bản án số 11/2011/HSST ngày 12/5/2011. Những vụ n này đã nói lên n iều điều trong phân tích nguyên nhân về phía giáo dục gia đìn . Đối với bị c o Lùng Văn Triều, do điều kiện hoàn cản gia đìn đều khó khăn (p ải bỏ học), cả gia đìn p ải làm ruộng nên thời gian c ăm sóc, gi o dục, quan tâm con cái không nhiều dẫn đến bị cáo có xu ớng tiếp cận c c văn o p ẩm đồi truỵ mà c a đ ợc giáo dục giới tính phù hợp. Mặt khác từ p ía góc độ nạn nhân, trách nhiệm của gia đìn trong việc c ăm nom con c i trong ai vụ n này cũng rất tắc trách. Nạn nhân Lý Thị Kim Liên (4 tuổi) trong vụ n đó đang đi c ơi ở đ ờng liên thôn mà không có sự trông nom, để mắt của bất kì ng ời t ân trong gia đìn nào nên đã bị ng ời lạ dụ dỗ đi tìm bố. Nạn nhân Lùng Thị Vàn (13 tuổi) thì phải bỏ học giữa chừng để đi lao động cùng với gia đìn . Có t ể thấy một phần tắc trách của gia đìn k i không có sự quan tâm, để mắt tới con cái mình trong quá trình sinh hoạt là một đặc điểm t ờng thấy gặp ở những địa bàn dân c t a t ớt ng ời, phần lớn là lao động đồng ng, đặc biệt là ở ng ời dân tộc thiểu số. N vậy có thể thấy, vai trò giáo dục, làm g ơng và t ậm chí là quan tâm tới n au trong gia đìn là vô cùng quan trọng. Việc buông lỏng, tắc trách đôi k i sẽ đem lại những hậu quả k ôn l ờng. 3.2.2.3. Về môi tr ờng giáo dục n à tr ờng Trong khoảng thời gian 2008 – 2018, Lào Cai c a phát sinh vụ án giết ng ời nào nảy sinh trên ghế nhà tr ờng, hay từ mâu thuẫn trên giảng đ ờng ra ngoài xã hội. Tuy nhiên không thể vì đó mà vội vàng kết luận môi tr ờng giáo dục không có sự tác động gì tới nguyên nhân tình hình loại tội này. 82 Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới phía Bắc, các yếu tố về kinh tế, an sinh xã hội, dịch vụ c a đ ợc phát triển mạn , do đó ản ởng đến chất l ợng giáo dục đào tạo. Hiện nay Lào Cai có 30 tr ờng trung học phổ thông trên địa bàn 8 huyện. Chính quyền Lào Cai đã từng b ớc nâng cao chất l ợng dạy học và nâng cấp cơ sở vật chất ở c c tr ờng học, tuy nhiên vẫn còn nhiều tr ờng ở những huyện miền núi, vùng sâu vùng xa còn gặp nhiều k ó k ăn trong việc động viên bà con c o con em đi ọc đến cấp 3. Do đó c c tr ờng học ở thành phố, huyện trung tâm đ ợc phát triển tốt, n ng n ững tr ờng ở vùng địa bàn k ó k ăn vẫn còn chậm phát triển. Chất l ợng và cách thức quản lý ở c c cơ sở đào tạo ở từng địa p ơng cũng k ông giống nhau. Ở các tỉnh giáp biên giới, do địa hình hiểm trở và kinh tế hạn hẹp, nên nhiều ng ời dân k ông c o con em đi ọc các cấp học cao ơn. Đối với các học sin đ ợc đi ọc, tỉ lệ bỏ học nửa chừng cũng cao do n iều nguyên n ân n gia đìn k ông c o đi ọc để về làm ruộng, gia đìn k ông c o tiền đi ọc, học sinh tự bỏ học vì sa đà vào c c tệ nạn, lập gia đìn từ rất sớm N ìn c ung, ng ời dân c a có quan điểm tiến bộ trong đầu t ọc hành bài bản, t ờng là chỉ đi học cho biết con chữ, học vài năm rồi sau đó c ỉ ở n à lao động. Thiếu vắng giáo dục n à tr ờng có ản ởng rất lớn tới việc hình thành nhân cách, giáo dục tri thức của mỗi con ng ời. Không thể hoàn toàn quy chụp rằng nếu không có giáo dục phổ thông thì mọi ng ời đều có xu ớng manh động, phạm tội, nhân cách kém phát triển. Tuy n iên cơ cấu về trìn độ học vấn của 175 bị c o n 33 bị cáo không biết chữ hoặc k ông đ ợc đi ọc, 74 bị cáo có trìn độ trung học cơ sở hoặc c a ọc xong trung học cơ sở, 31 bị cáo có trìn độ trung học phổ thông hoặc c a ọc xong trung học phổ t ông đã p ản ánh phần nào yếu tố giáo dục n à tr ờng đối với ng ời phạm tội. Phân tích sâu ơn có t ể thấy, với trìn độ học vấn k ông cao đồng ng ĩa với khả năng tiếp cận không lớn, nhiều bị cáo chỉ làm những công việc lao động tay c ân, đồng áng, thợ xây, xe ôm Đó là n ững công việc luôn tiếp xúc với những phức tạp 83 của xã hội, dễ đ a đẩy con ng ời sa ngã vào những t ói , tật xấu, tiêu cực ảnh ởng đến lối sống, c xử hành vi, tính cách. Tựu chung lại cho thấy, nhu cầu học tập của c ín ng ời dân và các dân tộc Lào Cai ở nhiều nơi còn c a lớn và nhận thức một cách sâu sắc. Có rất nhiều k ó k ăn đối với chính quyền trong việc phổ cập giáo dục, vận động ng ời dân c o con em mìn đi ọc. N à tr ờng là môi tr ờng giáo dục thứ hai cho học sinh, nếu có sự kết hợp hài hoà giữa gia đìn và n à tr ờng thì sẽ có những t c động tốt đối với n óm đối t ợng này. 3.2.3. Nguyên nhân về công tác quản lý xã hội Nguyên nhân của tình hình tội phạm không chỉ xuất hiện ở c c đặc điểm về àn vi, c n ân ng ời phạm tội mà còn có thể xuất phát từ n ợc điểm của công tác quản lý xã hội. Đó k ông c ỉ đơn t uần là công t c đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung, mà còn là công tác quản lý toàn bộ đời sống xã hội. Chính vì vậy, cần thiết đ n gi một số điểm trong công tác quản lý đời sống xã hội của tỉnh Lào Cai có tính xâu chuỗi, nguyên nhân của tình hình tội giết ng ời. Tr ớc tiên đó là công t c nắm bắt tình hình hoạt động của tội phạm hình sự nói chung, tội giết ng ời nói riêng ở một số địa bàn còn hạn chế, nhiều địa bàn c a nắm và quản lý đ ợc những đối t ợng hoạt động l u động. Các hoạt động tuần tra kiểm soát ở các tuyến đ ờng, địa bàn trọng điểm, nhất là những nơi công cộng k ông đ ợc tuần tra t ờng xuyên tiềm tàng nguy cơ c o sự mất ổn định của trật tự trị an. Thực tế cho thấy, các vụ án giết ng ời trên địa bàn tỉn Lào Cai đ ợc thực hiện rất nhiều tại c c nơi công cộng (35/126 vụ), c c nơi vắng vẻ ít ng ời qua lại thiếu vắng trật tự trị an (24/126 vụ). Cùng với đó có t ể thấy các vụ án giết ng ời xảy ra t ờng vào các khung giờ là 18h – 24h (58/126 vụ) và 0h – 6h (14/126 vụ). N vậy đây là các khung giờ mà khả năng quản lý trật tự trị an lỏng lẻo nhất. Cần phải kể đến công tác nắm bắt tình hình hoạt động của các tội phạm về ma tuý và buôn lậu vì chúng có mối quan hệ rất chặt chẽ đối với tình hình 84 tội giết ng ời trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Tình hình tội phạm ma tuý diễn ra ở các tỉnh biên giới nói chung luôn trong trạng t i “nóng”, trong đó có t ể kể đến địa bàn tỉnh Lào Cai. Hầu hết, heroin và ma túy tổng hợp đ ợc đ a từ n ớc ngoài vào Việt Nam, qua địa bàn Lào Cai và đ a sang n ớc thứ 3. Các loại ma túy tổng hợp đ ợc thẩm lậu từ Trung Quốc vào n ớc ta để tiêu thụ trong nội địa. Thủ đoạn và p ơng t ức hoạt động của tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, xảo quyệt. Để triệt phá hành công những đ ờng dây ma túy "khủng" này, Công an tỉn Lào Cai đã x c lập nhiều chuyên án lớn, uy động nhiều đơn vị nghiệp vụ tham gia phá án. Chỉ tính trong khoảng thời gian 2015 – 2018, Công an tỉn Lào Cai đã điều tra 768 vụ mua b n, tàng trữ vận c uyển tr i p ép c ất ma túy, bắt lập ồ sơ xử lý 988 đối t ợng; k ởi tố 721 vụ, 942 bị can, t u giữ gần 1300 b n eroin; gần 890.000 viên ma túy tổng ợp; 3,2 kg ma túy đ ... và một số tài liệu k c có liên quan. Đây là một số liệu t ống kê bề nổi c o t ấy tìn ìn tội p ạm ma tuý diễn ra ết sức p ức tạp trên địa bàn tỉn Lào Cai. Về mặt lý t uyết, tìn ìn tội p ạm ma tuý có mối liên ệ sâu sắc với tìn ìn tội p ạm giết ng ời bởi c c ệ luỵ của nó về kin tế, xã ội, đời sống gia đìn , bạo lực trong qu trìn p ạm tội Cần phải kể đến các nhóm xã hội đen, băng đảng tội phạm hoạt động ở Lào Cai t ờng buôn bán, vận chuyển ma tuý hoặc buôn lậu các hàng hoá qua biên giới. Chính vì cạn tran địa bàn làm ăn, k ả năng xảy ra mâu thuẫn, giết ng ời bịt đầu mối, vứt xác qua biên giới là hoàn toàn có thể xảy ra khiến cho tội giết ng ời có mức độ ẩn k ó l ờng. Bên cạn đó, việc thao túng mua bán ma tuý trên địa bàn sẽ đồng ng ĩa với việc nhiều ng ời tham gia sử dụng ma tuý, tiếp cận với các tệ nạn xã hội, là nguồn cơn của nhiều loại tội phạm trong đó có tội giết ng ời. Việc quản lý, nắm bắt những đối t ợng có nhân thân xấu, có tiền án, tiền sự, côn đồ ung ãn, t ờng xuyên gây rối trật tự làm nảy sinh mâu thuẫn trong xã hội c a sâu sắc, c a có biện pháp giáo dục kịp thời. Công tác cảm hóa, giáo dục, giúp đỡ những ng ời có tiền án, tiền sự sinh sống tại địa bàn 85 còn nhiều hạn chế. Mặc dù số bị cáo phạm tội giết ng ời có tiền án, tiền sự là 16/175 đối t ợng, chiếm tỉ lệ không thật sự cao, n ng những ng ời này cũng là một trong những thành phần mà lực l ợng công an nhân dân, chính quyền l u tâm trong công tác quản lý. Họ rất cần sự gần gũi, động viên của hàng xóm láng giềng; sự quản lý, giúp đỡ của chính quyền, Công an, các tổ chức đoàn thể xã hội. Thực tế, nhiều ng ời phạm tội đã chấp hành xong hình phạt về địa p ơng sinh sống thì bị mọi ng ời xa lánh; chính quyền địa p ơng thiếu sự quan tâm giáo dục, giúp đỡ, dạy nghề và tạo việc làm Do họ không tìm kiếm đ ợc việc làm, lại bị các đối t ợng xấu rủ rê, lôi kéo tụ tập, tạo thành những “n óm không chính thức” tiêu cực nên rất dễ dẫn đến hành vi phạm tội trong đó có tội giết ng ời để c ớp tài sản, giết ng ời do mâu thuẫn, thù tức. Rất nhiều đối t ợng có tiền án, tiền sự sau khi trở về lại thực tiễn phần lớn sống bằng nghề làm ruộng và có lối sống đậm tính chất giang hồ, xã hội tại địa p ơng. Minh chứng cụ thể cho nhận địn này đó là có 16/175 đối t ợng đã có tiền án, tiền sự phạm tội giết ng ời trong thời gian qua. Cụ thể là vụ án Tr ơng Hoàng Tuệ (sin năm 1974) vào năm 2009 tại thành phố Lào Cai. Tr ơng Hoàng Tuệ đã có 3 tiền án, cụ thể: án số 12/HSST ngày 21/1/1995 của Toà án nhân dân tỉnh Lào Cai phạt 02 năm tù về hai tội “C ớp giật tài sản của công dân” và “Trộm cắp tài sản của công dân”; n số 34/HSST, ngày 19/4/1995 của Toà án nhân dân tỉnh Lào Cai phạt 07 năm tù về ba tội “Trộm cắp tài sản XHCN”, “Trộm cắp tài sản của công dân” và “Trốn khỏi trại giam”; n số 29/HSST, ngày 19/11/1999 của Toà án nhân dân huyện Hạ Hoà, tỉnh Phú Thọ phạt 04 năm tù về tội “Trốn khỏi nơi giam”. Đầu năm 2009 Tuệ lên thành phố Lào Cai làm phụ việc cho bếp ăn Bệnh viện đa k oa số 1, tỉnh Lào Cai. Cùng làm việc với Tuệ có chị Lê Thị Hải Yến và chị L ơng T ị Thuý. Giữa Tuệ và chị Yến t ờng có mâu thuẫn nhỏ trong sinh hoạt nên không nói chuyện với n au. Đầu tháng 5/2009 Tuệ nói với ông bà chủ về những mâu thuẫn của mình với chị Yến và xin về quê nghỉ mấy ôm. Tr a 86 ngày 09/5/2009, Tuệ quay trở lại làm việc, sau k i ăn cơm xong Tuệ nói với chị Yến “Mấy hôm anh về em có thoải m i k ông” t ì c ị Yến trả lời tục tĩu với Tuệ. Tuệ bực tức liền xuống bếp lấy con dao bầu, mũi n ọn, chuôi bằng gỗ, t ờng ngày dùng để thái thịt, nhân lúc chị Yến đang ngồi quay l ng rửa rau ở bể n ớc, Tuệ cầm dao cúi ng ời và đâm một nhát theo chiều từ trên xuống d ới, từ phải qua tr i vào l ng bên p ải chị Yến. Chị Yến đứng dậy quay ng ời xô về phía Tuệ, Tuệ cầm dao đâm tiếp một nhát nữa trúng vào phần ngực bên phải chị Yến. Chị Yến đ ợc đ a đi cấp cứu và tử vong lúc 16 giờ 30 phút còn Tuệ bỏ trốn về huyện Văn Bàn (trong lúc bỏ chạy đã lấy hai chiếc điện thoại di động của chị Yến và chị Thuỷ). Khoảng 11 giờ ngày 15/4/2009 k i đang trốn trên đồi thì Tuệ gặp chị Triệu Thị Mắn k i đi c ăn trâu trên đồi, thấy Tuệ chị Mắn hỏi “C ú làm gì mà ngồi đây?”. Tuệ trả lời: “C ị đừng nói to, em vừa gây án giết ng ời ở Lào Cai trốn xuống đây”, c ị Mắc bèn vừa chạy vừa ô: “Giết ng ời đây rồi”. Tuệ đuổi theo chị Mắn, khống chế, dùng tay bịt mồm chị và rút dao đâm 1-2 n t vào l ng c ị Mắn. Chị Mắn cố gắng xô Tuệ ra thì tiếp tục bị Tuệ khống chế và đâm n iều nhát vào vùng ngực, bụng và một nhát vào cánh tay trái chị Mắn. Kết quả là chị Mắn tử vong. Đây là một trong những vụ án giết ng ời k đặc biệt khi thủ phạm gây án ở cả ai nơi, trong qu trìn tẩu thoát, khiến hai nạn nhân chết, và thủ phạm có tận 03 tiền n. Tr ơng Hoàng Tuệ sau khi tái hoà nhập cộng đồng đã có một nghề nghiệp cụ thể, tuy nhiên với bản chất, tính các côn đồ nên Tuệ có một lối sống sinh hoạt không hoà thuận trong công việc. Chỉ vì mâu thuẫn nhỏ nên Tuệ đã gây n giết ng ời và trong quá trình tẩu t o t đã c iếm đoạt tài sản và giết ng ời khác. Thực tế bếp ăn Bệnh viện đa k oa số 1 nơi Tuệ làm việc chính là của cô ruột nên Tuệ mới đ ợc sắp xếp công việc. Trong tr ờng hợp này có thể nói gia đìn đã tạo điều kiện thuận lợi cho Tuệ tái hoà nhập côn đồ, n ng trong công việc hàng ngày Tuệ luôn tỏ ra là một ng ời khá giang hồ, bất trị, là một nguồn nguy hiểm cao độ. Vụ n này đã p ần nào 87 phản ánh phần nào tính chất nguy hiểm còn tiềm tàng trong những cá nhân sau khi chấp hành án có khả năng, xu ớng tái phạm tội. Sự bùng nổ công nghệ t ông tin là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của c c p ơng tiện thông tin đại c úng, đặc biệt là các thông tin ngoài luồng xuất phát từ mạng xã hội, c c trang web, blog c n ân. C c trò c ơi điện tử mới ra đời trong đó có c c trò c ơi kíc động bạo lực và mang tính bạo lực. Cùng với đó tìn trạng đam mê c ơi game, dàn ết thời gian ở qu n net để c ơi điện tử, sinh hoạt từ ngày này sang ngày khác ở địa bàn tỉnh Lào Cai cũng đ ng b o động. Các quán game, internet mọc lên rầm rộ từ đó dẫn đến tình trạng tụ tập c ơi game bạo lực và khi có mâu thuẫn thì xử sự bạo lực giống n mô tả trong trò c ơi t ậm chí là chém giết nhau. Các thông tin mang tính giật gân liên tục xuất hiện trên các trang báo mạng, các vi