Luận văn Hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng của chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Ninh Bình

có kết quả về cơ cấu nhóm nợ như sau: B¶ng 2.4. Số dư c¸c nhãm nî trong ho¹t ®éng tÝn dông cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/04 31/12/05 31/12/06 31/12/07 Tăng giảm 2007/2004 Tổng các khoản nợ 1.472.138 2.129.480 2.528.489 3.201.337 +1.729.199 T/đó: D­ nî cam kết ngoại bảng 37.469 119.274 110.875 125.008 +87.539 1, Nợ đủ tiêu chuẩn 1.471.018 2.109.824 2.507.027 3.173.488 +1.702.470 Tû träng 99,9 99,1 99,1 99,1 - 0,8 2, Nợ dưới tiêu chuẩn 1.120 19.656 21.462 27.849 +26.729 Tû träng 0,1 0,9 0,9 0,9 +0,8 - Nhóm 2 1.109 13.232 13.096 17.822 +16.713 - Nợ xấu 11 6.424 8.366 10.027 +10.016 T/đó: Nhóm 5( có khả năng mất vốn ) 0 5.447 2.884 5.916 +5.916 ( Nguån: B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n tæng hîp cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007) Tû träng nî dưới tiªu chuÈn cña chi nh¸nh duy trì ổn định với tỷ lệ là 0,9%, thấp h¬n møc quy ®Þnh cho phÐp rÊt nhiÒu lÇn ( Tiêu chuẩn chung thì tû träng nî dưới tiªu chuÈn cho phÐp nhỏ hơn 40% so với tæng c¸c kho¶n nî). Tuy nhiên số dư các khoản nợ xấu, đặc biệt là nợ nhóm 5 có khả năng mất vốn đều tăng cho thấy hoạt động tín dụng của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình luôn tiềm ẩn nhiều khả năng rủi ro. 2.2.1.2. Rủi ro ho¹t ®éng tÝn dông theo thêi h¹n tÝn dông. Cho vay trung dài hạn đầu tư các dự án là đối tượng tín dụng có thời gian sử dụng vốn tín dụng dài, việc hoàn vốn ngân hàng phụ thuộc vào nhiều chu kỳ SXKD nên khả năng xảy ra rủi ro cho ngân hàng thường lớn hơn so với các đối tượng vay ngắn hạn. C¬ cÊu d­ nî cho vay theo thời hạn có diÔn biÕn nh­ sau: B¶ng 2.5. C¬ cÊu d­ nî tÝn dông theo thời hạn cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/2004 31/12/2005 31/12/2006 31/12/2007 t¨ng gi¶m 07/04 1, Dư nợ ng¾n hạn 1.012.501 1.294.646 1.495.731 1.912.969 +900.468 Tû träng 70,6 64,4 61,9 62,2 -8,4 2, Dư nợ trung dài hạn 422.168 715.560 921.883 1.163.359 +741.191 T/đó dư nợ dài hạn 5.507 16.417 86.707 425.872 +298.365 Tû träng 29,4 35,6 38,1 37,8 +8,4 ( Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng tÝn dông cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007) Tỷ trọng dư nợ trung dài hạn trong tổng dư nợ 37,8 % nên chi nhánh thường xuyên có khó khăn về thời hạn tín dụng do phải chủ động cân đối nguồn vốn trung dài hạn hoạt động ( Đảm bảo cân đối các nguồn vốn có thời gian dài, phù hợp với việc sử dụng vốn theo đúng các kỳ cam kết ). Các kỳ hạn phải trả theo cam kết phụ thuộc vào chu kỳ quay vòng SXKD, do vậy việc chấp hành thời hạn tín dụng phải thường xuyên được quan tâm. Nhưng nguồn phân bổ bù đắp trả nợ ngân hàng lại diễn ra sau khi khách hàng thực hiện chi trả những chi phí trực tiếp của từng vòng quay ngắn hạn. Những vòng quay này luôn luôn thay đổi bởi sự biến động của các nhân tố môi trường như giá cả sản phẩm, công nợ phải thu, phải trả... và kỹ thuật của dự án đầu tư nên cam kết về thời hạn bị biến động theo. Thực tế đã cho thấy tốc độ tăng trưởng nợ quá hạn bình quân ( 355% ) tăng gấp nhiều lần so với tốc độ tăng trưởng dư nợ bình quân ( 28,6% ) chứng tỏ việc chấp hành cam kết về thời hạn của khách hàng chưa chính xác. Vì vậy với cơ cấu về thời hạn tín dụng này có nhiều khả năng đưa chi nhánh gặp phải rủi ro về lãi suất, rủi ro về cung cầu thanh khoản hoạt động. 2.2.1.3. Rủi ro ho¹t ®éng tÝn dông theo loại tiền tệ. Hướng tới một nền kinh tế hội nhập, giao dịch bằng đồng nội tệ và cả tiền ngo¹i tÖ là đồng USD và EURO, hoạt động tín dụng được phân tích theo loại tiền như sau: B¶ng 2.6. Doanh sè vµ d­ nî ngo¹i tÖ quy đổi cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/2006 31/12/2007 t¨ng gi¶m 07/06 1, Doanh sè cho vay 42.753 110.979 +68.226 T/®ã ChiÕt khÊu 226 +226 2, D­ nî ngoại tệ 42.753 122.572 +79.819 ( Nguån: B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n tæng hîp cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2006 ®Õn n¨m 2007) Hoạt động tín dụng theo nhiều loại tiền tệ ngoài những nguy cơ rủi ro chung của thị trường như về thanh khoản, lãi suất và giá cả thị trường... còn tiềm ẩn khả năng rủi ro về tỷ giá hối đoái đối với các loại ngoại tệ. 2.2.1.4. Rủi ro ho¹t ®éng tÝn dông theo thµnh phÇn kinh tÕ. Để phân tán rủi ro tín dụng NHNo&PTNT Ninh Bình thực hiện đầu tư vốn tới tất cả các thành phần của nền kinh tế. Số dư nợ khách hàng bao gồm: 8 khách hàng là DNNN, 246 khách hàng là DNNQD, 3 khách hàng là HTX và 55.320 khách hàng là Hộ gia đình SXKD và cá thể theo kết cấu dư nợ như sau: B¶ng 2.7. C¬ cÊu d­ nî tÝn dông theo thµnh phÇn kinh tÕ cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/2004 31/12/2005 31/12/2006 31/12/2007 T¨ng gi¶m 07/04 Tổng dư nợ 1.434.669 2.010.206 2.417.614 3.076.328 +1.641.659 1- KTQD 98.356 94.526 88.495 96.230 -2.126 2- DN NQD 533.094 725.664 933.816 1.364.546 +831.452 3- HTX 2.447 2.570 2.640 2.545 +98 4- Hộ SXKD 800.772 1.187.446 1.392.663 1.613.007 +812.235 ( Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007) Xu h­íng cña thÞ tr­êng lµ thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n ( Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ) vµ kinh tÕ hé gia ®×nh ngµy cµng ph¸t triÓn. KÕt qu¶ cho vay cho thấy: Tèc ®é t¨ng d­ nî b×nh qu©n ®èi víi kinh tÕ hé gia ®×nh ( 25,3%) phù hợp với Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n trªn ®Þa bµn ( 26,4% ). Tèc ®é t¨ng d­ nî b×nh qu©n ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ 38,9% trong khi Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ b×nh qu©n cña thµnh phÇn nµy t¹i ®Þa bµn lµ 27,8%. Đặc điểm của thành phần này về kinh nghiệm quản lý SXKD chưa nhuần nhuyễn về chiều sâu, sự phát triển bền vững chưa đồng đều, ngân hàng cần phải cân nhắc theo dõi khi đầu tư trong từng dự án để có biện pháp đối phó với nguy cơ xẩy ra rủi ro kịp thời. Đèi víi phÇn kinh tÕ quèc doanh ho¹t ®éng phô thuéc nhiÒu vµo bé m¸y qu¶n lý cång kÒnh thiÕu n¨ng ®éng còn mang tÝnh bao cÊp, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thường không cao do vậy số dư của thành phần này chiếm tỷ trọng nhỏ hơn trong tổng dư nợ. Việc giải quyết những khoản nợ cũ chưa dứt điểm có nhiều khó khăn dẫn tới khả năng tổn thất trong hoạt động tín dụng. Một trong các khách hàng quan hệ tín dụng rất lâu năm đã có biểu hiện về sự tổn thất là Tổng Cty 5, vay vốn tín dụng tại chi nhánh cơ sở thị xã Tam Điệp thuộc NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình . Do v­íng m¾c trong s¾p xÕp tæ chøc ho¹t ®éng cña Tæng Cty 5 nªn ngµy 16/01/2004 V¨n phßng ChÝnh phñ ®· cã C«ng v¨n sè 310/VPCP – KHTH chØ ®¹o c¸c c¬ quan liªn quan cã biÖn ph¸p th¸o gì khã kh¨n theo h­íng c¬ cÊu l¹i nî cho Tæng Cty cæ phÇn 5. C¨n cø quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ, ng©n hµng c¬ së ®· cho ®¬n vÞ 529 gia h¹n tổng số nợ 14,7 tỷ đồng ®Ó ®«n ®èc tr¶ dÇn. Ngµy 16/11/2004 ChÝnh phñ đã có nghÞ ®Þnh 187/N§ và Bộ tài chính có th«ng t­ 126/ TT – BTC ngµy 24/12/2004 về viÖc giải quyết nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng sau khi cæ phÇn ho¸ của DNNN, đơn vị có c«ng v¨n sè 576 ngµy 25/08/2005 ®Ò nghÞ ng©n hµng c¬ së chÊp nhËn cho ®¬n vÞ gi·n nî thùc hiÖn tr¶ dÇn. Dùa vµo nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng, Tæng cty cæ phÇn 5 cã tê tr×nh 383/TCKT ngµy 10/07/06 xin xo¸ sè nî l·i tån ®äng t¹i thêi ®iÓm tháng 1 năm 2004 lµ 6.058.007.024 ®ång cña ®¬n vÞ ®èi víi ng©n hµng. Đây là một trong các hình thức khó khăn dẫn đến tổn thất của các DNNN khi vay vốn, đưa ngân hàng đứng trước các khả năng rủi ro phải giải quyết trong hoạt động tín dụng. 2.2.1.5. Rủi ro ho¹t ®éng tÝn dông theo ngành kinh tế Coi träng viÖc cho vay ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c ngµnh nghÒ SXKD chính là thực hiện phân tán rủi ro để đạt được đa lợi ích của nền kinh tế. Nhưng phát triển hoạt động tín dụng theo cơ cấu đa dạng ngành nghề cần phải dựa trên cơ cấu phát triển kinh tế của địa phương. Chi nh¸nh đã theo rÊt ®óng phương h­íng phát triển kinh tế cña ®Þa ph­¬ng. Kết quả như sau: B¶ng 2.8. C¬ cÊu d­ nî tÝn dông theo ngµnh kinh tÕ cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/04 31/12/05 31/12/06 31/12/07 +, - 07/04 tû träng so tæng GDP Tổng dư nợ 1.434.669 2.010.206 2.417.614 3.076.328 +1.641.660 41 Nông nghiệp 330.315 533.583 677.017 791.298 +460.983 45,4 Công nghiệp 264.892 207.558 324.440 270.183 +5.291 22,6 Xây dựng 137.733 227.522 334.300 614.376 +476.643 45,7 Giao thông 25.844 37.334 66.204 70.852 +45.008 26,3 T.nghiệp-Dvụ 330.090 502.889 552.120 860.951 +530.861 54,1 Thủy sản 32.060 45.985 41.080 16.751 -15.309 28 Khác 313.735 455.335 422.453 451.917 +138.182 50,9 ( Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007vµ Niªn gi¸m thèng kª tØnh Ninh B×nh) Nền kinh tế Ninh Bình phát triển chủ yếu là kinh tế nông nghiệp và dịch vụ xây dựng là những ngành kinh tế chịu nhiều ảnh hưởng của môi trường tự nhiên, khả năng rủi ro bất khả kháng thường diễn ra trong quá trình SXKD. N¨m 2006 có nhiều dÞch bÖnh xảy ra tại Ninh Bình như: Dịch tôm đỏ đầu tại vùng ven biển Kim Sơn, dịch cúm gia cầm trên diện rộng ở hầu hết các huyện trong tỉnh... nên nghành chăn nuôi nông nghiệp và thuû h¶i s¶n bÞ thÊt thu dẫn tới dư nợ ngµnh nµy gi¶m sút. Tháng 10 năm 2007 do ¶nh h­ëng cña c¬n b·o sè 5 mét trËn m­a kÐo dµi trªn diÖn réng từ thượng nguồn khu vực miền nam Trung quốc và tây bắc Việt Nam đã xuÊt hiÖn ®Ønh lò t¹i BÕn §Õ lµ 5,17m g©y ra trËn lôt ngËp trµn 27 x· vïng tròng cña ®Þa bµn vµ 6 x· thuéc huyÖn Gia ViÔn l©n cËn. Số tổn thất do ngËp lò ®­îc thèng kª là 276 tû ®ång ( Vốn vay ngân hàng là 22,56 tỷ đồng ), ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ th¨m ®ộng viên ®ång bµo ®Þa ph­¬ng cè g¾ng kh¾c phôc. Trong đó số thiÖt h¹i của địa bµn Nho Quan lµ 149,9 tû ®ång, sè hé d©n bÞ thiÖt h¹i lµ 11.027 hé. Vốn tín dụng ngân hàng bị mất là 20,463 tỷ đồng ( bằng 8,5% tổng dư nợ NHNo&PTNT huyện Nho Quan ). Số thiệt hại tại địa bàn Gia Viễn là 126,25 tỷ đồng, số hộ dân bị thiệt hại là 3.761 hộ. Thiệt hại đến vốn vay ngân hàng là 146 hộ thành tiền là 2,097 tỷ đồng. Cuối năm 2007 đầu năm 2008 giá cả nhiều loại hàng hoá biến động mạnh đặc biệt là xăng dầu, sắt thép, vàng , lúa gạo...tình hình kinh doanh dịch vụ liên tục bất ổn dẫn tới thua lỗ, nhiều công trình xây dựng phải dừng tiến độ thi công đã ảnh hưởng rất nhiều đến kinh doanh tín dụng của ngân hàng: Lãi suất thay đổi chóng mặt, cung cầu thanh khoản liên tục thiếu cân bằng. Như vậy hoạt động tín dụng của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình càng nhiều những khó khăn dễ dẫn tới rủi ro tín dụng. 2.2.2. Hạn chế rủi ro tín dụng tại NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. Theo những phân tích trên thì khả năng xảy ra rủi ro tín dụng tại NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình thể hiện ở nhiều nội dung hoạt động. Nhận thức được vấn đề này chi nhánh đã thực hiện hạn chế rủi ro trên các mặt sau: 2.2.2.1. Phân loại nợ trích lập dự phòng, xö lý rủi ro tín dụng. Ngân hàng thực hiện việc phân loại các khoản nợ để đánh giá chất lượng hoạt động tín dụng nhằm giám sát, hạn chế tới mức tối đa những rủi ro có thể xảy ra. Việc phân loại tín dụng có liên quan mật thiết đến việc phân bổ cơ cấu vốn đầu tư để hoạt động tín dụng của NHTM đạt lợi ích tối ưu nhất. Trên cơ sở phân loại nợ đề ra chiến lược các hình thức phân bổ vốn tín dụng như: Cơ cấu vốn tín dụng phân tán rủi ro: chia theo ngành, thành phần kinh tế; Phân bổ theo hướng đa dạng hoá tín dụng để hạn chế mức độ rủi ro: chia theo loại đồng tiền tín dụng, cho vay bằng nguồn dự án tài trợ hoặc tiêu dùng, cho vay chứng khoán; Phân bổ theo hướng đề phòng rủi ro: Cho vay đồng tài trợ, cho vay có bảo đảm.... Theo quyết định 493/ 2005/ QĐ - NHNN ngày 22/04/2005 và Q§ 18 bæ xung của NHNN ngày 22/04/2005 của NHNN Việt nam thì các NHTM phân loại nợ theo năm nhóm bao gồm nhóm nợ đủ tiêu chuẩn ( nhóm 1 ), nhóm nợ cần chú ý ( nhóm 2 ) và ba nhóm nợ xấu ( nhóm 3, nhóm 4, nhóm 5). Tæng cña ba nhãm nî xÊu vµ nhãm cÇn chó ý hîp thµnh nhãm nî d­íi tiªu chuÈn. Nợ xấu trong nợ phân loại là các khoản nợ thuộc nhóm 3 ( nợ dưới tiêu chuẩn ) nhóm 4 ( nợ nghi ngờ )và nhóm 5 ( nợ có khả năng mất vốn). Cụ thể nợ xấu bao gồm: Các khoản nợ quá hạn từ 90 ngày trở lên; Các khoản nợ cơ cấu lại thời hạn trả nợ đã quá hạn trên 90 ngày theo thời hạn đã cơ cấu lại; Các khoản nợ của khách hàng ( kể cả các khoản nợ trong hạn khi khách hàng đó có nhiều khoản nợ với NHTM ) bắt buộc phải phân loại vào nhóm nợ xấu tương ứng với mức độ rủi ro khi có bất kỳ một khoản nợ bị chuyển vào nhóm nợ xấu ; Các khoản nợ kể cả các khoản nợ trong hạn mà NHTM có đủ cơ sở để đánh giá là khả năng trả nợ của khách hàng bị suy giảm thì NHTM chủ động tự quyết định phân loại các khoản nợ đó vào nhóm nợ rủi ro cao hơn tương ứng mức độ rủi ro; Các khoản cam kết ngoại bảng khi NHTM phải thực hiện nghĩa vụ theo cam kết với số ngày quá hạn được tính từ ngày NHTM thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết; Các khoản nợ khoanh, nợ chờ sử lý của NHTM. Hệ thống chấm điểm nội bộ/ xếp loại khách hàng là chuẩn mực đÓ phân loại nợ. Nó được xây dựng dựa trên các yếu tố như: nguyên nhân, diễn biến, kết quả hoạt động sử dụng vốn ngân hàng và tình hình tài chính, cũng như việc chấp hành cam kết với ngân hàng của khách hàng. Theo các nguyên nhân cũng như mức độ về thời gian chậm hoặc không thực hiện cam kết để phân nhóm các khoản nợ của khách hàng. Việc thực hiện phân nhóm nợ tín dụng ®­îc ®¸nh gi¸ theo hướng héi nhËp các quan hệ tài chính quốc tế nên ®· cã nh÷ng cải tiến hơn, cô thÓ: Đánh giá chất lượng hoạt động ( mức độ rủi ro tín dụng ) không hoàn toàn căn cứ vào thời gian quá hạn của các khoản nợ. Trước đây chỉ căn cứ vào thời hạn tr¶ nî của kho¶n nî v­ît qu¸ trªn mét n¨m mới được đánh giá là có kh¶ n¨ng xÈy ra tổn thất . Hiện nay để xác định chất lượng tín dụng bị suy giảm căn cứ vào thời hạn thực hiện cam kết và diễn biến tính chất sử dụng vốn của khoản tín dụng như: dòng tiền, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán vốn tín dụng đầu tư. Chất lượng tín dụng được phân theo hai loại riêng biệt là nợ đủ tiêu chuân và nợ dưới tiêu chuẩn. Nợ đủ tiêu chuẩn ( nhóm 1 ) được đánh giá là hoạt động tín dụng có hiệu quả. Nợ dưới tiêu chuẩn là căn cứ để đánh giá các khoản nợ chưa xác định chính xác hiệu quả hoạt động, đặc biệt các khoản nợ xấu là nguồn gốc của rủi ro tín dụng. Đánh giá mức độ rủi ro được cải tiến vì đã dựa vào định tính, định lượng của khoản vay và tài sản đảm bảo để kết luận mặc dù khoản nợ đó chưa hết thời hạn trả nợ cuối cùng ( Chưa bị quá hạn nợ ) Như vậy thì khả năng thiệt hại của các khoản nợ được đánh giá trên hai yếu tố: Dựa trên hiệu quả mục đích sử dụng của khoản nợ ( phân loại chi tiết theo thời hạn của khoản nợ và tính chất của nó trong thời gian tồn tại ). Thứ hai là dựa trên đánh giá về mức độ bù đắp nguồn xử lý tài sản bảo đảm của khoản vay. ViÖc trÝch dù phßng vµ xö lý rñi ro tÝn dông ®­îc chi nh¸nh thùc hiÖn th«ng qua Héi ®ång xö lý rñi ro tõ cÊp c¬ së thèng nhÊt tËp trung lªn héi së chÝnh ®Ó quyÕt ®Þnh cho c¶ chi nh¸nh dùa theo quyÕt ®Þnh 488/ 2000/ Q§- NHNN5 cña NHNN ngµy 27/11/2000 (NHNo&PTNT Việt Nam có hướng dẫn theo quyÕt ®Þnh 88/H§QT-03) vµ quyết định 493/ 2005/ QĐ - NHNN ngày 22/04/2005 (NHNo&PTNT Việt Nam có hướng dẫn theo quyÕt ®Þnh 636/H§QT- NHNo ) căn cứ trên kết quả phân loại các khoản nợ của ngân hàng. QuyÕt ®Þnh 488 quy định việc trích lập quỹ dự phòng rủi ro được trích theo một loại cụ thể với các mức chi tiết của kết quả phân loại nợ theo bốn nhóm. Phân loại các khoản nợ căn cứ vào thời hạn cuối cùng để đánh giá và chØ c¸c cam kÕt ngo¹i b¶ng ng©n hµng ®· thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ thay míi ph¶i ph©n lo¹i nî ®Ó trÝch lËp quü dù phßng. QuyÕt ®Þnh 493 quy ®Þnh viÖc trích lập quỹ dự phòng rủi ro trích theo hai loại bao gồm dự phòng chung và dự phòng cụ thể với các mức chi tiết của kết quả phân loại nợ theo năm nhóm. Mức trích dự phòng có tính chi tiết tỷ lệ của tài sản đảm bảo của khoản vay. Ph©n lo¹i chÊt l­îng c¸c kho¶n nî ®­îc ®¸nh gi¸ theo tiªu chuÈn ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng vÒ chÊp hµnh cam kÕt cña kh¸ch hàng và tất cả c¸c hoạt động tín dụng nội ngo¹i b¶ng ®ều phải thùc hiÖn phân loại nợ để trích lập quỹ dự phòng. Để chủ động trong hoạt động tín dụng không bị tác động của rủi ro tín dụng (đặc biệt là đối với các ngành kinh tế bị ảnh hưởng nhiều của thiên nhiên như ngành nông nghiệp có số dư là 32.660 khách hàng, ngành xây dựng có 287 khách hàng ), NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình đã phân loại các khoản nợ trích lập dự phòng xö lý rñi ro nh­ sau: B¶ng 2.9. Tình hình trích dự phòng và xử lý rủi ro tÝn dông cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/04 31/12/05 31/12/06 31/12/07 1, Tổng dù phßng rñi ro đã trích 3.034 5.023 11.209 72.931 T/ ®ã Dù phßng chung 0 2.808 1.030 8.054 Dù phßng cô thÓ 3.034 2.215 10.286 64.877 2, Sè nî ®· xö lý rñi ro từ quỹ dự phòng 0 2.346 13.488 65.430 ( Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007) QuyÕt ®Þnh 493 quy ®Þnh: Xử lý rủi ro tín dụng không phải là xoá nợ cho khách hàng. Sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro là việc hạch toán chuyển những khoản nợ xấu có khả năng tổn thất sang hạch toán ngoại bảng. Đây là công việc nội bộ của ngân hàng, việc xử lý rủi ro không làm giảm đi nghĩa vụ trả nợ của khách hàng cũng như trách nhiệm thu hồi nợ của ngân hàng cho vay. Sè xö lý tõ quü dù phßng giai ®o¹n 2004- 2007 lµ 81.264 triÖu ®ång b»ng 65,1% tæng sè nî có khả năng tổn thất ®ang theo dâi ngo¹i b¶ng. KÕt qu¶ về thu håi nợ đã xử lý rủi ro là 18.493 triÖu ®ång, trong đó n¨m 2004 thu 4.628 triÖu ®ång, n¨m 2005 thu 2.843 triÖu ®ång, n¨m 2006 thu 2.078 triÖu ®ång, n¨m 2007 thu 8.944 triÖu ®ång. 2.2.2.2. C¬ cÊu ho¹t ®éng tÝn dông theo b¶o ®¶m tÝn dông Cùng với việc hạn chế rủi ro tín dụng từ việc phân bổ cơ cấu theo chỉ tiêu chất lượng hoạt động, chi nhánh luôn quan tâm tới chỉ tiêu phòng ngừa rủi ro bằng việc t¨ng thêm các cam kết về tài sản cho các khoản tín dụng theo quy định của chính phủ và NHNN. Thực hiện QĐ 67/CP của Chính phủ, Ngân hàng No&PTNT tỉnh Ninh Bình đã tiến hành cho vay không có bảo đảm bằng tài sản đối với các hộ SXKD và đời sống thuộc đối tượng nông, lâm, ngư, diêm nghiệp trong địa bàn của tỉnh. Ngân hàng còn cho vay không có bảo đảm bằng sự bảo lãnh tín chấp của các doanh nghiệp đối với cá nhân và hộ gia đình vay đời sống có thu nhập để trả nợ ngân hàng ổn định từ lương theo quy định của NHNo&PTNT Việt Nam. Đối với hoạt động tín dụng có bảo đảm để phát triển SXKD dịch vụ và đời sống, ngoài việc nhận thế chấp, cầm cố, bảo lãnh bằng tài sản và bất động sản theo nghị định 17/ CP của Chính phủ, ngân hàng No&PTNT tỉnh Ninh Bình còn áp dụng quyền nhận bảo đảm tiền vay bằng tài sản hình thành từ vốn vay trong hoạt động tín dụng đối với những khách hàng vay có dự án đáp ứng các yêu cầu: Có khả năng tài chính và có các nguồn thu hợp pháp để thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Có dự án đầu tư phương án SXKD, dịch vụ khả thi có hiệu quả. Và có mức vốn tự có ( Vốn chủ sở hữu ) tham gia vào dự án đầu tư tối thiểu bằng 15% tổng mức vốn đầu tư, hoặc mức vốn tự có cộng với giá trị tài sản bảo đảm theo các hình thức bảo đảm tiền vay bằng tài sản phải tối thiểu bằng 15% tổng mức vốn đầu tư. Hiện nay ngân hàng quy định mức cho vay bảo đảm bằng tài sản hình thành từ vốn vay tối đa là 70% tổng chi phí của dự án. Tỷ lệ hoạt động tín dụng phân theo bảo đảm của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình như sau: B¶ng 2.10. C¬ cÊu số dư ho¹t ®éng tÝn dông theo b¶o ®¶m cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/04 31/12/ 05 31/12/ 06 31/12/ 07 +,- 07/04 Tổng các khoản nợ 1.472.138 2.129.480 2.528.489 3.201.337 +1.729.199 1, Tổng dư nợ cho vay 1.434.669 2.010.206 2.417.614 3.076.329 +1.642.255 T/đó: - Dư có TSBĐ 1.147.242 1.738.222 2.130.039 2.725.630 +1.578.388 -TSBĐ hình thành từ Vốn vay 101.210 235.163 345.526 1.532.326 +1.431.116 2, Tổng dư các Cam Kết ngoại bảng 37.469 119.274 110.875 125.008 +87.539 -T/đó: Dư có TSBĐ 23.034 119.229 99.808 121.327 +98.293 3, Tỷ trọng tÝn dông cã TSB§ 80,3 87,2 88,2 88,9 +8,6 ( Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng tÝn dông cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007) Tín dụng có tài sản đảm bảo đều tăng qua các năm ( hoạt động tín dụng ngoại bảng tăng nhanh hơn gấp 3 lần hoạt động tín dụng nội bảng ). Đặc biệt là dư nợ bảo đảm bằng hình thức dùng tài sản hình thành từ vốn vay có tốc độ tăng bình quân là 3,5% cho thấy NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình rất quan tâm tới các biện pháp thu hồi khoản nợ nhằm hạn chế tối đa những khả năng xảy ra rủi ro trong hoạt động tín dụng. 2.2.3. Biểu hiện rủi ro tín dụng tại NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. Môi trường hoạt động theo phân tích tín dụng như trên có rất nhiều khả năng rủi ro. Tất cả những cố gắng nhằm hạn chế khả năng xảy ra tổn thất và đề phòng những tác động xấu đều tiến tới mục tiêu có được hoạt động tín dụng an toàn hiệu quả nhất, nhưng không thể loại trừ hoàn toàn khả năng rủi ro. Mức độ rủi ro tại NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình được thể hiện theo các chỉ tiêu bao gồm: 2.2.3.1. Nợ quá hạn. Thực hiện nghiêm việc chuyển nợ quá hạn theo quyết định 636/ QĐ HĐQT – XLRR và văn bản 2070/ NHNo- TD ngày 2 th¸ng 7 n¨m 2002, hướng dẫn thực hiện quyết định của NHNN Việt Nam. Hạch toán chuyển nợ quá hạn quy định đối với các hợp đồng có một phần nợ gốc hoặc lãi đã đến hạn phân kỳ, sau đó khách hàng trả hết toàn bộ số nợ đã quá hạn ( gốc và lãi ) và số nợ còn lại trên hợp đồng chưa đến hạn trả thì số nợ đó ít nhất phải sau 3 tháng ( đối với nợ ngắn hạn ) và 6 tháng ( đối với nợ trung hạn ) mới được chuyển từ tài khoản nợ quá hạn sang tài khoản nợ trong hạn, để có thời gian kiểm định lại chất lượng khoản tín dụng. D­ nî qu¸ h¹n cña toµn chi nh¸nh ®· t¨ng c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi ( 15.947 triệu đồng ) vµ số t­¬ng ®èi víi tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 355% lín h¬n nhiÒu lÇn so víi tèc ®é t¨ng tr­ëng ho¹t ®éng tÝn dông ( Tốc độ tăng trưởng tín dụng b×nh qu©n 28,6% ) cho thấy mức độ có khả năng rủi ro ngày càng mở rộng, phát triển lên, và có diễn biến như sau: Biểu đồ 2.11. D­ nî qu¸ h¹n thời điểm cuối năm cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh ( Nguån: B¸o c¸o Tæng kÕt tµi s¶n cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007) Với nguy cơ này đã đặt NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình luôn phải cẩn trọng đối với mọi tình huống mới giữ vững sự an toàn hiệu quả trong hoạt động tín dụng. Kết quả về thực hiện đánh giá, phân loại khách hàng đã ảnh hưởng làm giảm tỷ lệ dư nợ quá hạn từ 0,7% năm 2006 xuống còn 0,5% năm 2007. Nợ xấu: Ph©n tÝch nî theo chuẩn mực cña Q§ 493/ NHNN đã sàng lọc các khoản tín dụng có biểu hiện rủi ro để xử lý kịp thời . KÕt qu¶ thực hiện hạn chế rủi ro tín dụng ®ã tác động làm giảm tỷ lệ nợ xấu từ 0,35% năm 2006 xuống còn 0,32% năm 2007, đặc biệt tỷ lệ nợ có khả năng mất vốn giảm từ 0,27% năm 2005 xuống còn 0,19% năm 2007. Diễn biến dư nợ xấu nh­ sau: BiÓu ®å 2.12. C¬ cÊu số d­ nî xÊu thời điểm cuối năm cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh ( Nguån: B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n tæng hîp cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2005 ®Õn n¨m 2007) Tỷ lệ nợ xấu cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh b»ng 0,32% / Tæng d­ nî lµ thÊp so víi møc chung cña c¸c NHTM ( 5%/ Tæng kho¶n nî ). Nhưng sè liÖu nî xÊu ë tÊt c¶ c¸c nhãm chi tiÕt ®Òu t¨ng vÒ sè tuyÖt ®èi vµ cã tèc ®é t¨ng lµ cao( B×nh qu©n 18,7% ), cho thấy các quan hÖ tÝn dông có hàm lượng về rủi ro rất cao, buộc chi nhánh phải xử lý rủi ro chuyển các khoản nợ có biểu hiện xấu sang theo dõi ngoại bảng để thu hồi. Kết quả sè dư xö lý rñi ro tõ quü dù phßng qua theo dâi thÊy ®Òu t¨ng qua c¸c n¨m. Tæng sè xö lý rñi ro tÝn dông theo dâi ngo¹i b¶ng ®Õn 31/12/2007 lµ 124.844 triÖu ®ång, t¨ng so víi ®Çu n¨m 2004 lµ 37.268 triÖu ®ång. Biểu hiện sè dư đã xö lý rñi ro tõ quü dù phßng b»ng 3,9% Tæng hoạt động tín dụng là rất cấp bách, khó khăn khi phân định trách nhiệm thu hồi nợ để bảo toàn hoạt động tín dụng phát triển an toàn hiệu quả. Doanh thu lãi. Doanh thu hoạt động tín dụng tạo nguồn bù đắp chi phí trích lập dự phòng đồng thời đảm bảo có lợi nhuận kinh doanh, quá trình này cã diễn biến nh­ sau: Bảng 2.13. Doanh thu l·i cho vay cña NHNo&PTNT tØnh Ninh B×nh Đơn vị : Triệu đồng Chỉ tiêu 31/12/2004 31/12/2005 31/12/2006 31/12/2007 Doanh thu l·i thùc hiÖn 113.322 276.901 385.788 444.298 Doanh thu l·i theo kế hoạch 114.389 290.078 402.261 460.657 Tû lÖ thu l·i theo KH ( % ) 99 95,5 95,9 96,4 ( Nguån: B¶ng c©n ®èi tµi kho¶n tæng hîp cña NHNo&PTNT Ninh B×nh tõ n¨m 2004 ®Õn n¨m 2007) Kết quả tỷ lệ về doanh thu lãi hoạt động tín dụng tăng về số tuyệt đối là do quy mô hoạt động được mở rộng rất nhiều. Với tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân là 28,6% mà chi nhánh vẫn đạt tỷ lệ thu lãi bình quân là 96,7% theo kế hoạch, nguyên nhân do đã thực hiện hạn chế rủi ro tín dụng đã tác động tới việc thực hiện nguồn thu tín dụng ( Tỷ lệ thu lãi từ khi thực hiện QĐ 493 đã tăng dần từ mức 95,5% lên 96,4% ). Nhưng xét về số tương đối, nhìn chung tỷ lệ này giảm phản ánh mức độ chưa thu hồi nguồn thu tín dụng, biểu hiện rủi ro có khả năng tổn thất đang ngày càng tăng lên. Nó được thể hiện trên mọi mặt và trong cả chu kỳ hoạt động, rất phức tạp đòi hỏi sự linh hoạt của NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình trong hoạt động tín dụng 2.3. Đánh giá thực hiện hạn chế rủi ro trong hoạt động tín dụng tại NHNo&PTNT tỉnh Ninh Bình. Khả