Luận văn Hoàn thiện mô hình tổ chức và cơ chế quản lý của Tổng công ty Hàng không Việt Nam theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con

ång cuïc HKDD Vieät Nam. Moâ hình naøy ñaõ taùch baïch töông ñoái roõ chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø chöùc naêng SXKD cuûa moät doanh nghieäp vaän taûi. Töø ñoù ñeán nay, ngaønh HKDD Vieät Nam ñaõ traûi qua nhieàu laàn thay ñoåi veà toå chöùc vaø cô cheá quaûn lyù. Ngaøy 20/04/1993 Chính phuû ñaõ thaønh laäp Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam (Vietnam Airlines) vaø caùc doanh nghieäp khaùc tröïc thuoäc Cuïc HKDD Vieät Nam. Trang 26 Luaän vaên thaïc só Kinh teá Ngaøy 27/05/1995 Thuû töôùng Chính phuû ñaõ ban haønh quyeát ñònh soá 328/TTg veà vieäc thaønh laäp TCTy HKVN theo moâ hình TCTy 91. Ngaøy 04/03/2003 Thuû töôùng Chính phuû ñaõ ban haønh quyeát ñònh soá 372/QÑ- TTg veà vieäc thí ñieåm toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo moâ hình Coâng ty meï – Coâng ty con taïi TCTy HKVN. Vieäc thaønh laäp TCTy HKVN naèm trong chuû tröông chung cuûa Chính phuû veà thaønh laäp caùc TCTy lôùn cuûa Nhaø nöôùc treân moät soá lónh vöïc kinh teá chuû choát, nhaèm taêng cöôøng quaù trình tích tuï, taäp trung voán, baûo ñaûm cho caùc TCTy naøy thöïc hieän ñöôïc caùc nhieäm vuï Nhaø nöôùc giao, naâng cao hieäu quaû kinh doanh, ñaùp öùng nhu caàu cuûa neàn kinh teá. Nhìn chung, vieäc thay ñoåi cô caáu toå chöùc ñaõ taùc ñoäng tích cöïc tôùi quaù trình phaùt trieån cuûa TCTy HKVN trong ñieàu kieän caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét. 2.2.2 Cô caáu toå chöùc vaø cô cheá quaûn lyù hieän taïi: Chöùc naêng nhieäm vuï: TCTy laáy kinh doanh vaän taûi haøng khoâng laøm noøng coát, chuû yeáu do Vietnam Airlines ñaûm nhaän. Ngoaøi ra TCTy coøn coù doanh nghieäp vaän taûi VASCO hoaït ñoäng trong lónh vöïc bay phuïc vuï neàn kinh teá quoác daân nhö bay khaûo saùt thaêm doø, chuïp aûnh ñòa chaát, baûo trì ñöôøng daây 500KV, bay thueâ chuyeán baèng tröïc thaêng,… saép tôùi VASCO seõ ñöôïc toå chöùc laïi ñeå trôû thaønh Haõng haøng khoâng bay gom tuï cho Vietnam Airlines, hoaëc chuyeån höôùng thaønh haõng haøng khoâng giaù reû. Tham gia khai thaùc coù hieäu quaû caùc thöông quyeàn (2) trong hieäp ñònh haøng khoâng Chính phuû kyù vôùi caùc nöôùc. Toå chöùc khai thaùc vaø kinh doanh caùc dòch vuï ñoàng boä trong daây chuyeàn vaän taûi haøng khoâng nhö: Baûo döôõng, söûa chöõa maùy bay; cung caáp dòch vuï kyõ thuaät maët ñaát cho maùy bay; cung caáp xaêng daàu haøng khoâng; Dòch vuï thöông maïi taïi caùc caûng haøng khoâng; Cung öùng suaát aên; Xuaát nhaäp khaåu; khaûo saùt thieát keá; Xaây döïng coâng trình; Cung öùng lao ñoäng chuyeân ngaønh haøng khoâng cho caùc Haõng;… Lieân doanh lieân keát vôùi caùc toå chöùc kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc kinh doanh caùc ngaønh ngheà khaùc theo ñuùng qui ñònh cuûa phaùp luaät. Cô caáu toå chöùc: (2) Khaùi nieäm Thöông quyeàn trong haøng khoâng laø quyeàn kinh doanh trong lónh vöïc vaän taûi haøng khoâng cuûa moãi quoác gia. Trang 27 Luaän vaên thaïc só Kinh teá Theo Nghò ñònh soá 04/CP ngaøy 27/01/1996 cuûa Chính phuû pheâ duyeät Ñieàu leä toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa TCTy HKVN thì TCTy laø moâ hình cuûa moät taäp ñoaøn kinh teá trong heä thoáng doanh nghieäp Nhaø nöôùc, laáy Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam laøm noøng coát. TCTy coù tö caùch phaùp nhaân theo phaùp luaät Vieät Nam, coù ñieàu leä toå chöùc hoaït ñoäng, boä maùy quaûn lyù vaø ñieàu haønh voán vaø taøi saûn, chòu traùch nhieäm caùc khoaûn nôï trong phaïm vi soá voán do TCTy quaûn lyù, coù con daáu, ñöôïc môû taøi khoaûn taïi caùc ngaân haøng trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc, thöïc hieän caùc qui ñònh veà taøi chính ñuùng qui ñònh cuûa luaät phaùp. Veà toå chöùc: TCTy coù caùc ñôn vò thaønh vieân laø nhöõng DNNN haïch toaùn ñoäc laäp (DN ñoäc laäp), caùc doanh nghieäp haïch toaùn phuï thuoäc, ñôn vò söï nghieäp vaø caùc ñôn vò lieân doanh maø TCTy coù tham gia goùp voán. Caùc ñôn vò thaønh vieân TCTy laø nhöõng phaùp nhaân coù teân goïi, truï sôû, con daáu rieâng, ñöôïc môû taøi khoaûn giao dòch taïi ngaân haøng phuø hôïp vôùi hình thöùc haïch toaùn cuûa mình. Caùc ñôn vò thaønh vieân coù ñieàu leä toå chöùc vaø qui cheá hoaït ñoäng rieâng. Ñieàu leä vaø qui cheá hoaït ñoäng cuûa ñôn vò thaønh vieân do HÑQT TCTy pheâ chuaån, phuø hôïp vôùi qui ñònh cuûa phaùp luaät vaø ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa TCTy. Ngoaøi ra, taïi vaên phoøng TCTy coøn coù caùc Ban laø caùc cô quan tham möu giuùp vieäc. Sô ñoà toå chöùc toång quaùt cuûa TCTy HKVN: Caùc DN haïch toaùn ñoäc laäp, bao goàm: + Coâng ty Xaêng daàu haøng khoâng; + Coâng ty In haøng khoâng; + Coâng ty Nhöïa haøng khoâng; Hoäi ñoàng quaûn trò Ban kieåm soaùt HÑQT Ban Toång giaùm ñoác Caùc DN haïch toaùn ñoäc laäp Caùc DN haïch toaùn phuï thuoäc Ñôn vò haønh chính söï nghieäp Caùc Ban tham möu giuùp vieäc Trang 28 Luaän vaên thaïc só Kinh teá + Coâng ty Khaûo saùt thieát keá haøng khoâng; + Coâng ty xaây döïng coâng trình haøng khoâng; + Coâng ty xuaát nhaäp khaåu haøng khoâng (AIRIMEX); + Coâng ty cung öùng lao ñoäng haøng khoâng; + Coâng ty bay dòch vuï haøng khoâng (VASCO); + Caùc Coâng ty dòch vuï haøng khoâng: taïi saân bay Noäi Baøi (NASCO), taïi saân bay Ñaø Naüng (MASCO), taïi saân bay Taân Sôn Nhaát (SASCO); + Caùc Coâng ty lieân doanh do TCTy goùp voán: Coâng ty lieân doanh dòch vuï haøng hoùa (TCS), Coâng ty lieân doanh suaát aên haøng khoâng (VAC), Coâng ty lieân doanh giao nhaän haøng hoùa (VINAKO), Coâng ty lieân doanh ABACUS, Coâng ty lieân doanh khaùch saïn haøng khoâng; + Caùc Coâng ty coå phaàn do TCTy coù voán goùp chi phoái: Coâng ty coå phaàn suaát aên Noäi Baøi, Coâng ty coå phaàn dòch vuï haøng hoùa Noäi Baøi, Coâng ty coå phaàn haøng khoâng Pacific Airlines (hieän ñang trong giai ñoaïn taùi caáu truùc laïi vaø chuyeån giao veà Boä taøi chính),… Caùc DN haïch toaùn phuï thuoäc (Haïch toaùn taäp trung), bao goàm: + Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät nam (Vietnam Airlines); + Caùc Xí nghieäp phuïc vuï maët ñaát: taïi saân bay Noäi Baøi (NIAGS), taïi saân bay Ñaø Naüng (DIAGS), taïi saân bay Taân Sôn Nhaát (TIAGS); + Caùc Xí nghieäp söûa chöõa maùy bay: taïi saân bay Noäi Baøi (A76), taïi saân bay Taân Sôn Nhaát (A75); + Caùc Vaên phoøng khu vöïc mieàn Baéc, mieàn Trung, mieàn Nam vaø Vaên phoøng ñaïi dieän Vietnam Airlines taïi nöôùc ngoaøi; + Caùc Trung taâm kieåm soaùt khai thaùc taïi mieàn Baéc, mieàn Trung, mieàn Nam; + Ñoaøn bay 919, Ñoaøn tieáp vieân, Trung taâm huaán luyeän bay,… Ñôn vò haønh chính söï nghieäp: Vieän khoa hoïc haøng khoâng. Caùc Ban tham möu giuùp vieäc: caùc ban naøy coù 2 vai troø chính: thöù nhaát, tham möu giuùp vieäc cho HÑQT vaø TGÑ; thöù hai, tham gia vaøo quaù trình ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD cuûa TCTy theo chöùc naêng nhieäm vuï cuûa moãi ban. Ngoaøi ra TCTy coøn tham gia voán goùp vaøo caùc ñôn vò beân ngoaøi nhö: Ngaân haøng Techcombank; TCTy coå phaàn Baûo hieåm Baûo Minh;… Quan heä giöõa TCTy vôùi caùc ñôn vò thaønh vieân theo cô cheá haønh chính laø chuû yeáu. TCTy thöïc hieän caùc chöùc naêng toå chöùc, coâng taùc caùn boä, thaåm ñònh, pheâ duyeät keá hoaïch SXKD haøng naêm cuûa caùc ñôn vò. Trang 29 Luaän vaên thaïc só Kinh teá 2.2.3 Vai troø ngaønh haøng khoâng trong neàn kinh teá quoác daân: Ngaønh haøng khoâng laø moät trong nhöõng ngaønh kinh teá kyõ thuaät quan troïng, ñoùng vai troø caàu noái cho söï phaùt trieån cuûa nhöõng ngaønh kinh teá khaùc. Khoâng chæ coù yù nghóa veà kinh teá, ñoái vôùi Vieät Nam ngaønh haøng khoâng coøn coù vai troø quan troïng trong vieäc ñaûm baûo an ninh quoác phoøng vaø phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi ñoàng ñeàu giöõa caùc vuøng trong caû nöôùc (yù nghóa veà chính trò). Ngaønh haøng khoâng daân duïng laø moät trong nhöõng ngaønh söû duïng coâng ngheä kyõ thuaät hieän ñaïi nhaát, coù taùc ñoäng thuùc ñaåy quaù trình coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. 2.2.4 Ñaùnh giaù moâ hình hieän taïi cuûa TCTy HKVN: Öu ñieåm: Vieäc hình thaønh TCTy HKVN phuø hôïp vôùi chuû tröông phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc theo höôùng tieáp tuïc ñoåi môùi vaø phaùt trieån khu vöïc DNNN, hình thaønh caùc taäp ñoaøn kinh teá Nhaø nöôùc qui moâ lôùn trong caùc lónh vöïc kinh teá chuû choát, phuïc vuï vieäc ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Phaân ñònh roõ chöùc naêng quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø chöùc naêng kinh doanh trong ngaønh haøng khoâng; taêng cöôøng quaûn lyù Nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng SXKD, ñoàng thôøi taêng quyeàn chuû ñoäng cho TCTy. Haïn cheá: Vieäc toå chöùc TCTy theo moâ hình hieän nay ñaõ laøm maát ñi toå chöùc cuûa Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam, ñôn vò ñoùng vai troø noøng coát trong TCTy. Hoaït ñoäng cuûa TCTy vaø cuûa khoái haïch toaùn taäp trung bò laãn loän (do Haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam khoâng coù boä maùy rieâng). Moâ hình TCTy hieän nay môùi chæ laø söï laép gheùp cô hoïc caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng theo Nghò ñònh 388/HÑBT. Ñaïi dieän quyeàn sôû höõu veà voán chöa ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng giöõa TCTy vaø caùc ñôn vò thaønh vieân. Chính vì theá vieäc tieáp tuïc hoaøn thieän moâ hình toå chöùc TCTy HKVN theo ñuùng yù nghóa taäp ñoaøn kinh teá haøng khoâng laø yeâu caàu caáp baùch ñeå ngaønh haøng khoâng tieáp tuïc phaùt trieån. Trang 30 Luaän vaên thaïc só Kinh teá 2.3 ÑAÙNH GIAÙ HOAÏT ÑOÄNG SXKD CUÛA TCTY HKVN: Soá lieäu ñaùnh giaù vaø phaân tích ñöôïc laáy töø baùo caùo ñaùnh giaù thöïc hieän keá hoaïch 5 naêm 2001-2005 vaø ñònh höôùng phaùt trieån giai ñoaïn 2006-2010 cuûa TCTy HKVN baùo caùo leân Thuû töôùng Chính phuû. Hoaït ñoäng cuûa TCTy chuû yeáu xoay quanh hoaït ñoäng cuûa haõng haøng khoâng quoác gia Vieät Nam (Vienam Airlines) vaø hoaït ñoäng cuûa caùc ñôn vò phuï trôï coù lieân quan maät thieát ñeán hoaït ñoäng trong daây chuyeàn vaän taûi haøng khoâng. 2.3.1 Tình hình moâi tröôøng: Trong giai ñoaïn töø naêm 2000 ñeán nay hoaït ñoäng SXKD cuûa TCTy coù nhöõng thuaän lôïi cô baûn laø: Kinh teá Vieät Nam phaùt trieån ôû möùc cao vaø oån ñònh lieân tuïc trong nhieàu naêm lieàn. Baûng 2.2 – Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá nhöõng naêm vöøa qua cuûa Vieät Nam Ñôn vò tính: % Chæ tieâu 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Bình quaân Möùc taêng GDP 6,75 6,84 7,03 7,24 7,50 7,80 7,2 Tình hình chính trò, xaõ hoäi vaø an ninh nöôùc ta oån ñònh, quan heä quoác teá ñöôïc môû roäng, Vieät Nam ñöôïc xem laø ñieåm ñeán an toaøn veà ñaàu tö vaø du lòch töø sau söï kieän khuûng boá taïi Myõ ngaøy 11/09/2001. Thò tröôøng haøng khoâng khu vöïc Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông taêng tröôûng cao nhaát so vôùi caùc khu vöïc cuûa theá giôùi. Ngaønh haøng khoâng luoân nhaän ñöôïc söï quan taâm hoã trôï cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. TCTy ñaõ xaây döïng vaø tích luõy ñöôïc nhöõng nguoàn löïc quan trong cho söï phaùt trieån, ñoù laø heä thoáng quaûn lyù theo tieâu chuaån quoác teá, ñoäi nguõ lao ñoäng coù trình ñoä chuyeân moân veà cô baûn ñaõ ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ôû taát caû caùc khaâu trong daây chuyeàn hoaït ñoäng SXKD, ñoäi maùy bay ñöôïc phaùt trieån. Tuy nhieân, hoaït ñoäng cuûa TCTy cuõng gaëp phaûi nhöõng khoù khaên nhaát ñònh nhö: Kinh teá, chính trò, an ninh khu vöïc vaø treân theá giôùi dieãn bieán phöùc taïp, naïn khuûng boá vaø chieán tranh xaûy ra taïi moät soá nôi treân theá giôùi nhö Afganistan, Iraêc. Trang 31 Luaän vaên thaïc só Kinh teá Dòch beänh SARS vaø dòch cuùm gia caàm xaûy ra taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, giaù daàu löûa taêng cao. Tình hình caïnh tranh treân thò tröôøng vaän taûi haøng khoâng ngaøy caøng gay gaét vôùi söï xuaát hieän cuûa nhöõng haõng haøng khoâng giaù reû, ñaõ chia seû moät phaàn thò tröôøng haønh khaùch cuûa haøng khoâng truyeàn thoáng. Cô sôû vaät chaát kyõ thuaät cuûa ngaønh haøng khoâng vaø tieàm löïc taøi chính cuûa TCTy coøn haïn cheá, chöa ñaùp öùng ñuû cho nhu caàu phaùt trieån cuûa thò truôøng. 2.3.2 Keát quaû hoaït ñoäng SXKD: (a) Veà thò tröôøng: TCTy sôû höõu Vietnam Airlines, laø haõng haøng khoâng quoác gia, chi phoái toaøn boä caùc ñöôøng bay noäi ñòa ñöôïc toå chöùc theo moâ hình truïc nan theo suoát chieàu daøi ñaát nöôùc, vôùi caùc truïc chính noái 3 trung taâm lôùn laø Haø Noäi – Ñaø Naüng – Tp. Hoà Chí Minh. Caùc ñöôøng bay noäi ñòa cuûa Vietnam Airlines beân caïnh nhieäm vuï kinh doanh (coù sinh lôïi), coøn coù nhöõng ñöôøng bay phuïc vuï nhieäm vuï chính trò cuûa Nhaø nöôùc veà phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi caùc vuøng mieàn trong caû nöôùc. Veà ñöôøng bay quoác teá cuûa Vietnam Airlines hieän coù 37 ñöôøng bay tröïc tieáp töø Haø Noäi vaø Tp. Hoà Chí Minh ñeán 28 ñieåm nöôùc ngoaøi, ngoaøi ra coøn coù caùc ñöôøng bay lieân danh (Code Share) vôùi caùc haõng haøng khoâng quoác teá khaùc. (b) Veà keát quaû vaän taûi: Soá lieäu ñaùnh giaù: Baûng 2.3, trang tieáp theo. Töø soá lieäu treân coù theå thaáy moät soá keát quaû vaän taûi cuûa TCTy trong thôøi gian qua, cuï theå laø: Khoái löôïng vaän chuyeån haønh khaùch giai ñoaïn 2001-2005 ñaït toång soá 29.978,7 ngaøn haønh khaùch, taêng bình quaân 13,58%/naêm, trong ñoù khaùch quoác teá taêng 15,86%, khaùch noäi ñòa taêng 12,1%. Luaân chuyeån haønh khaùch giai ñoaïn 2001- 2005 ñaït toång soá laø 37.284 trieäu haønh khaùch.km, taêng bình quaân 16,24%/naêm. Thò phaàn vaän chuyeån haønh khaùch ñaït trung bình 60%, trong ñoù thò phaàn vaän chuyeån quoác teá laø 43%, thò phaàn vaän chuyeån noäi ñòa laø 85%. Khoái löôïng vaän chuyeån haøng hoùa giai ñoaïn 2001-2005 ñaït toång soá 390,1 ngaøn taán, taêng bình quaân 18,74%/naêm. Luaân chuyeån haøng hoùa giai ñoaïn 2001-2005 ñaït toång soá laø 1.083 trieäu taán.km, taêng bình quaân 30%/naêm. Thò phaàn vaän chuyeån haøng hoùa ñaït trung bình 43%, trong ñoù thò phaàn vaän chuyeån quoác teá laø 30%, thò phaàn vaän chuyeån noäi ñòa laø 76%. Trang 32 Luaän vaên thaïc só Kinh teá Trang 33 Luaän vaên thaïc só Kinh teá Baûng 2.3 – Keát quaû vaän taûi haøng khoâng giai ñoaïn 2001-2005. Chæ tieâu Ñvt 2001 2002 2003 2004 2005 Taêng tröôûng BQ I Vaän chuyeån haønh khaùch 1 Haønh khaùch vaän chuyeån H.khaùch 3,385,960 4,001,575 4,049,311 4,964,290 5,577,572 13.58% Quoác teá " 1,471,229 1,761,952 1,674,886 2,293,507 2,561,886 15.86% Noäi ñòa " 1,914,731 2,239,623 2,374,425 2,670,783 3,015,686 12.10% 2 Thò phaàn % 59.30 58.40 60.30 61.60 59.30 Quoác teá " 42.50 41.60 41.70 46.60 44.10 Noäi ñòa " 85.10 85.70 87.80 85.20 83.60 3 Haønh khaùch luaân chuyeån 1000HK.Km 5,589,921 6,600,197 6,458,001 8,686,242 9,950,121 16.24% Quoác teá " 4,098,280 4,873,326 4,615,710 6,645,941 7,646,337 18.17% Noäi ñòa " 1,491,641 1,726,871 1,842,291 2,040,301 2,303,784 11.53% 4 Gheá suaát % 74.50 76.40 67.70 67.60 66.90 Quoác teá " 71.90 74.60 63.60 65.70 64.70 Noäi ñòa " 82.90 81.90 80.80 74.50 75.40 II Vaän chuyeån haøng hoùa, böu kieän 1 H.hoùa, B.kieän vaän chuyeån Taán 54,122 66,605 77,527 84,904 106,947 18.74% Quoác teá " 28,850 34,658 37,881 43,550 61,912 21.64% Noäi ñòa " 25,272 31,947 39,646 41,354 45,035 15.93% 2 Thò phaàn % 45.90 42.80 40.90 41.50 46.00 Quoác teá " 34.80 30.90 27.10 28.40 29.00 Noäi ñòa " 72.40 73.60 80.20 80.70 76.00 3 H.hoùa, B.kieän luaân chuyeån 1000T.Km 142,741 170,131 185,570 208,044 376,195 30.30% Quoác teá " 115,699 136,173 143,211 163,406 329,106 34.59% Noäi ñòa " 27,042 33,958 42,359 44,638 47,089 15.30% Trang 34 Luaän vaên thaïc só Kinh teá (c) Veà keát quaû taøi chính: Soá lieäu ñaùnh giaù: Baûng 2.4, trang tieáp theo. Doanh thu TCTy giai ñoaïn 2001-2005 ñaït toång soá laø 66.228 tyû ñoàng, taêng bình quaân 13,82%/naêm. Toång Lôïi nhuaän tröôùc thueá giai ñoaïn 2001-2005 ñaït 2.918 tyû ñoàng. Toång noäp ngaân saùch giai ñoaïn 2001-2005 ñaït 3.025 tyû ñoàng. Nguoàn voán chuû sôû höõu ñöôïc baûo toaøn vaø khoâng ngöøng phaùt trieån. Töø soá voán ban ñaàu ñöôïc giao naêm 1996 laø 1.298,7 tyû ñoàng, ñeán naêm 2001 ñaõ phaùt trieån thaønh 3.064 tyû ñoàng, taêng hôn 2 laàn so vôùi naêm 1996, vaø ñeán naêm 2005 laø 5.468 tyû ñoàng, taêng hôn 4 laàn so vôùi naêm 1996. Hieäu quaû söû duïng voán (lôïi nhuaän tröôùc thueá TNDN treân 1000 ñoàng voán chuû sôû höõu) naêm 2001 laø 161 ñoàng, taêng leân 224 ñoàng naêm 2002, naêm 2003 do aûnh höôûng cuûa dòch beänh SARS, chæ ñaït 105 ñoàng, naêm 2004 taêng leân 137 ñoàng, naêm 2005 do aûnh höôûng cuûa vieäc taêng giaù xaêng daàu lieân tuïc treân thò tröôøng theá giôùi ñaõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán lôïi nhuaän cuûa TCTy vaø laøm giaûm hieäu quaû söû duïng voán, chæ coøn 83 ñoàng treân 1000 ñoàng voán chuû sôû höõu. Trang 35 Luaän vaên thaïc só Kinh teá Baûng 2.4 – Keát quaû SXKD giai ñoaïn 2001-2005. Chæ tieâu chuû yeáu Ñvt 2001 2002 2003 2004 2005 Taêng tröôûng BQ 1 Doanh thu Tyû ñoàng 10,126.51 11,852.00 12,413.50 14,927.59 16,908.19 13.82% 2 Chi phí " 9,633.80 11,000.77 11,981.16 14,242.08 16,451.96 14.37% 3 Lôïi nhuaän tröôùc thueá " 492.71 851.23 432.34 685.51 456.23 4 Lôïi nhuaän sau thueá " 379.80 622.06 340.62 469.70 368.53 5 Noäp ngaân saùch NN " 799.21 1,060.89 508.50 356.55 300.37 6 Soá lao ñoäng Ngöôøi 12,419 13,663 14,036 15,505 16,292 7.07% 7 Voán chuû sôû höõu Tyû ñoàng 3,064 3,800 4,120 4,989 5,468 15.79% 8 Hieäu quaû söû duïng voán " 160.81 224.01 104.94 137.40 83.43 (LNTT/1000ñ voán CSH) Trang 36 Luaän vaên thaïc só Kinh teá 2.3.3 Tình hình thöïc hieän ñaàu tö: Vôùi muïc tieâu khoâng ngöøng hieän ñoùa ngaønh haøng khoâng, ñaùp öùng nhöõng ñoøi hoûi khaét khe cuûa caùc toå chöùc haøng khoâng daân duïng quoác teá (ICAO, IATA), cuøng vôùi nhöõng thuaän lôïi cuûa thò tröôøng trong giai ñoaïn 2001-2005 nhö: saûn löôïng haønh khaùch ñi laïi baèng ñöôøng haøng khoâng gia taêng, hoaït ñoäng SXKD cuûa TCTy coù hieäu quaû, taän duïng nhöõng yeáu toá thuaän lôïi beân ngoaøi nhö thò tröôøng haøng khoâng theá giôùi giaûm suùt sau söï kieän khuûng boá ngaøy 11/09/2001,… TCTy ñaõ taäp trung ñaàu tö phaùt trieån ñoäi maùy bay vaø caùc trang thieát bò maët ñaát ñoàng boä khaùc, ñeå moät maët ñaùp öùng söï taêng tröôûng cuûa thò tröôøng, maët khaùc chuaån bò löïc löôïng cho giai ñoaïn phaùt trieån tieáp theo. Toång voán ñaàu tö ñaõ thöïc hieän cho giai ñoaïn naøy 15.898 trieäu ñoàng (töông ñöông 1 tyû USD), trong ñoù gaàn 80% soá voán ñaàu tö laø ñeå phaùt trieån ñoäi maùy bay sôû höõu. TCTy ñaõ thöïc hieän hoaøn thaønh keá hoaïch ñaàu tö ñoäi maùy bay theo Quyeát ñònh 73/QÑ-TTg ngaøy 15/01/2001 cuûa Thuû töôùng Chính phuû. Cuï theå, ñaõ kyù 3 hôïp ñoàng vaø tieáp nhaän theo ñuùng tieán ñoä 12 maùy bay, goàm: 3 maùy bay ATR72 (MB taàm ngaén 45-80 choã), 5 maùy bay A321 (MB taàm trung 125-190 choã), 4 maùy bay B777 (MB taàm trung xa 295-375 choã). Baûng 2.5 – Tình hình thöïc hieän ñaàu tö giai ñoaïn 2001-2005 Ñôn vò tính: Trieäu ñoàng Chæ tieâu chuû yeáu 2001 2002 2003 2004 2005 Toång coäng 2001-2005 A Khoái taäp trung 506,349 638,985 4,158,039 7,845,449 2,128,476 15,277,298 1 Ñaàu tö maùy bay 246,450 516,150 3,766,244 7,229,324 796,375 12,554,543 2 Ñaàu tö taøi saûn khaùc 259,899 122,835 391,795 616,125 1,332,101 2,722,755 B Khoái ñoäc laäp 55,530 102,897 106,202 141,546 214,203 620,378 TOAØN TCTY 561,879 741,882 4,264,241 7,986,995 2,342,679 15,897,676 2.3.4 Tình hình huy ñoäng voán phaùt trieån ñoäi maùy bay cuûa TCTy HKVN: Beân caïnh nhieäm vuï SXKD thì vieäc tìm kieám vaø huy ñoäng nguoàn voán ñeå phaùt trieån ñoäi maùy bay cuõng laø moät trong nhöõng nhieäm vuï troïng taâm trong coâng taùc taøi chính cuûa TCTy HKVN. Vieäc phaùt trieån ñoäi maùy bay beân caïnh muïc ñích ñeå ñaûm baûo ñuû naêng löïc cho hoaït ñoäng SXKD, coøn ñeå taêng cöôøng tyû leä soá maùy bay sôû höõu trong toång soá Trang 37 Luaän vaên thaïc só Kinh teá ñoäi maùy bay khai thaùc, nhaèm muïc ñích ñaûm baûo tính töï chuû vaø an toaøn trong khai thaùc cuûa hoaït ñoäng haøng khoâng. Trong giai ñoaïn 2001-2005, ñeå ñaûm baûo ñuû nguoàn voán cho vieäc phaùt trieån ñoäi maùy bay, TCTy ñaõ keát hôïp söï taøi trôï cuûa nguoàn voán chuû sôû höõu vaø caùc nguoàn voán huy ñoäng töø beân ngoaøi. Nguoàn voán chuû sôû höõu bao goàm voán do ngaân saùch Nhaø nöôùc caáp vaø do TCTy töï tích luõy töø keát quaû SXKD. Nguoàn voán huy ñoäng beân ngoaøi chuû yeáu laø caùc khoaûn vay thöông maïi, vay baûo laõnh cuûa caùc toå chöùc tín duïng xuaát khaåu vaø thueâ mua. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán phoå bieán ñöôïc caùc haõng haøng khoâng treân theá giôùi aùp duïng nhö: huy ñoäng voán coå phaàn, phaùt haønh traùi phieáu coâng ty,… ñeàu chöa ñöôïc thöïc hieän taïi TCTy HKVN, do quaù trình coå phaàn hoùa ñang ôû trong giai ñoaïn thöïc hieän, môùi trieån khai. Ñoái vôùi nguoàn voán chuû sôû höõu: vaøo thôøi ñieåm naêm 1996, TCTy HKVN ñöôïc thaønh laäp laïi theo moâ hình TCTy 91, TCTy ñöôïc Nhaø nöôùc giao voán laø 1.298,7 tyû ñoàng, trong ñoù voán ngaân saùch nhaø nöôùc laø 176 tyû ñoàng, chieám tyû troïng 13,55% toång soá voán giao. Trong ñoù Haõng HKQG Vieät Nam (Vietnam Airlines/VNA), doanh nghieäp tröïc tieáp quaûn lyù vaø khai thaùc ñoäi maùy bay, coù toång soá voán giao laø 1.075 tyû ñoàng, chieám 82,8% toång soá voán cuûa toaøn TCTy. Ñeán naêm 2001, nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa TCTy ñaõ laø 3.064 tyû ñoàng, taêng 2,4 laàn so vôùi thôøi ñieåm Nhaø nöôùc giao voán cho TCTy. Giai ñoaïn 2001-2005, nguoàn voán chuû sôõ höõu cuûa TCTy taêng bình quaân 15,79%/naêm, ñeán naêm 2005 laø 5.468 tyû ñoàng. Phaàn lôùn nguoàn voán ñöôïc boå sung trong giai ñoaïn naøy laø töø lôïi nhuaän trong hoaït ñoäng SXKD cuûa TCTy, giai ñoaïn 2001-2005, toång lôïi nhuaän sau thueá ñaït 2.079,54 tyû ñoàng. Hình 2.1 – Bieåu ñoà taêng tröôûng nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa TCTy HKVN giai ñoaïn 2001-2005. - 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 Ty û V NÑ 1996 2001 2002 2003 2004 2005 Caùc ñôn vò khaùc Vietnam Airlines Trang 38 Luaän vaên thaïc só Kinh teá Nguoàn voán huy ñoäng töø beân ngoaøi: So vôùi nhu caàu ñaàu tö thì nguoàn voán chuû sôû höõu cuûa TCTy coøn raát haïn cheá, ñaëc bieät laø ñeå taøi trôï cho phaùt trieån ñoäi maùy bay. Do vaäy, vieäc tìm kieám caùc nguoàn voán vaø phöông thöùc taøi trôï khaùc töø beân ngoaøi ñeå taøi trôï cho nhu caàu phaùt trieån ñoäi maùy bay laø raát caàn thieát. Ñaëc bieät laø söï keát hôïp giöõa nguoàn voán chuû sôû höõu vôùi caùc nguoàn taøi trôï khaùc seõ taïo ra moät caáu truùc voán toái öu cho hoaït ñoäng cuûa TCTy. Caùc hình thöùc huy ñoäng voán phoå bieán ñöôïc caùc haõng haøng khoâng söû duïng vaø cuõng ñang ñöôïc aùp duïng taïi TCTy HKVN laø: vay thöông maïi, vay tín duïng xuaát khaåu vaø thueâ maùy bay. Vay thöông maïi: ñoái vôùi caùc hôïp ñoàng mua maùy bay giaù trò thöôøng raát lôùn vaø phaûi thanh toaùn baèng ngoaïi teä maïnh, töø haøng chuïc ñeán haøng traêm trieäu USD. Do ñoù, caùc ngaân haøng thöông maïi vaø toå chöùc tín duïng trong nöôùc thöôøng khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu vay moät soá löôïng lôùn ngoaïi teä nhö vaäy cuûa TCTy. Taát caû caùc khoaûn vay thöông maïi cuûa TCTy trong giai ñoaïn ñaàu, tröôùc naêm 2000, ñeàu thöïc hieän vôùi caùc ngaân haøng lôùn cuûa nöôùc ngoaøi nhö toå hôïp 4 ngaân haøng Phaùp (Credit Lyonais, BFCE, BNP, BI); ngaân haøng Sociate General; ngaân haøng ABN AMBRO. Vay tröïc tieáp coù baûo laõnh cuûa caùc toå chöùc tín duïng xuaát khaåu: tín duïng xuaát khaåu laø moät trong nhöõng hình thöùc hoã trôï hoaït ñoäng xuaát khaåu cuûa Chính phuû caùc nöôùc xuaát khaåu. Trong lónh vöïc haøng khoâng, haøng naêm caùc toå chöùc tín duïng xuaát khaåu naøy (Export Credit Agency hay ECA) baûo laõnh cho khoaûng 60% caùc khoaûn ñaàu tö mua maùy bay treân theá giôùi. Thöïc chaát cuûa hoaït ñoäng taøi trôï naøy laø caùc ECA ñöùng ra baûo laõnh cho ngöôøi mua vay voán taïi caùc toå chöùc taøi chính vôùi caùc ñieàu khoaûn vaø laõi suaát vay do chính caùc ECA qui ñònh. Hình thöùc naøy giuùp beân mua tieáp caän ñöôïc vôùi caùc khoaûn vay lôùn, thoâng thöôøng leân ñeán 85% giaù trò cuûa hôïp ñoàng mua. Nguoàn tín duïng xuaát khaåu laø nguoàn taøi trôï quan troïng cho vieäc mua saém maùy bay cuûa caùc haõng haøng khoâng noùi chung, cuõng nhö ñaõ ñöôïc TCTy söû duïng trong thôøi gian qua. Ví duï: TCTy ñaõ söû duïng phöông thöùc vay tín duïng xuaát khaåu tröïc tieáp ñoái vôùi hôïp ñoàng mua 2maùy bay ATR72 vaøo naêm 1995. Ñaây laø hôïp ñoàng ñaàu tieân thuoäc daïng naøy vaø cuõng laø hôïp ñoàng tín duïng xuaát khaåu ñaàu tieân ôû Vieät Nam. Nhaø saûn xuaát maùy bay laø ngöôøi ñöùng ra tìm toå chöùc tín duïng xuaát khaåu vaø thu xeáp khoaûn vay naøy cho Vietnam Airlines, vôùi caùc chi tieát nhö sau: + Toång trò giaù hôïp ñoàng mua 2 maùy bay ATR72: 29,1 trieäu USD; + Taøi trôï baèng nguoàn voán chuû sôû höõu: 4,3 trieäu USD, töông ñöông 15% giaù trò hôïp ñoàng; Trang 39 Luaän vaên thaïc só