Luận văn Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành Dệt - May Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

mµ cßn lµ mét biÖn ph¸p ph©n t¸n rñi ro trong kinh doanh khi mµ t×nh h×nh c¹nh tranh trë nªn gay g¾t, quyÕt liÖt. §i ®«i víi thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng, ®Ò ®¶m b¶o ®øng v÷ng trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t, doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn träng t©m ho¸ hµng ho¸ vµo mét sè lo¹i hµng ho¸ nh»m cung cÊp cho mét nhãm ng­êi hoÆc mét vïng thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh cña m×nh. Trong ph¹m vi nµy doanh nghiÖp cã thÓ phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, do ®ã doanh nghiÖp ®· t¹o dùng ®­îc mét bøc rµo ch¾n, ®¶m b¶o gi÷ v÷ng ®­îc phÇn thÞ tr­êng cña m×nh. Ngoµi ra, doanh nghiÖp còng cÇn thùc hiÖn chiÕn l­îc kh¸c biÖt ho¸ hµng ho¸, t¹o ra c¸c nÐt ®éc ®¸o riªng cho m×nh ®Ó thu hót, t¹o sù hÊp dÉn cho kh¸ch hµng vµo c¸c hµng ho¸ cña m×nh, n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy hµng ho¸ vµ c¬ cÊu hµng ho¸ mét c¸ch tèi ­u lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. 2.2.2- YÕu tè gi¸ c¶ : Gi¸ c¶ cña mét hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ®­îc h×nh thµnh th«ng qua quan hÖ cung cÇu. Ng­êi b¸n vµ ng­êi mua tho¶ thuËn mÆc c¶ víi nhau ®Ó ®i tíi møc gi¸ cuèi cïng ®¶m b¶o hai bªn cïng cã lîi. Gi¸ c¶ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh mua hay kh«ng mua cña kh¸ch hµng.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã s­ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, kh¸ch hµng cã quyÒn mua vµ lùa chän nh÷ng g× cho lµ tèt nhÊt vµ cïng mét lo¹i hµng ho¸ víi chÊt l­îng t­¬ng ®­¬ng nhau ch¾c ch¾n hä sÏ lùa chän møc gi¸ thÊp h¬n, khi ®ã l­îng b¸n cña doanh nghiÖp sÏ t¨ng lªn. Gi¸ c¶ ®­îc thÓ hiÖn nh­ lµ vò khÝ c¹nh tranh th«ng qua viÖc ®Þnh gi¸ cña hµng ho¸: §Þnh gi¸ thÊp (gi¸ x©m nhËp, giíi thiÖu) ®Þnh gi¸ ngang gi¸ thÞ tr­êng hay ®Þnh gi¸ cao. ViÖc ®Þnh gi¸ cÇn ph¶i xem xÐt c¸c yÕu tè sau: L­îng cÇu ®èi víi hµng ho¸ vµ tÝnh tíi sè tiÒn mµ d©n c­ cã thÓ ®Ó dµnh cho lo¹i hµng ho¸ ®ã, chi phÝ kinh doanh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. Ph¶i nhËn d¹ng ®óng thÞ tr­êng c¹nh tranh ®Ó tõ ®ã cã c¸ch ®Þnh gi¸ thÝch hîp cho mçi lo¹i thÞ tr­êng. Víi mét møc gi¸ ngang gi¸ thÞ tr­êng gióp cho doanh nghiÖp gi÷ ®­îc kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ kh¸ch hµng truyÒn thèng. NÕu doanh nghiÖp t×m ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh th× lîi nhuËn thu ®­îc sÏ t¨ng lªn, hiÖu qu¶ kinh doanh sÏ cao. Ng­îc l¹i, víi mét møc gi¸ thÊp h¬n gi¸ thÞ tr­êng sÏ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng vµ t¨ng l­îng b¸n, doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng míi. Møc gi¸ doanh nghiÖp ¸p ®Æt cao h¬n gi¸ thÞ tr­êng chØ sö dông ®­îc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã tÝnh ®éc quyÒn, ®iÒu nµy gióp cho doanh nghiÖp thu ®­îc rÊt nhiÒu lîi nhuËn (lîi nhuËn siªu ng¹ch). §Ó chiÕm lÜnh ®­îc ­u thÕ trong c¹nh tranh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù lùa chän c¸c chÝnh s¸ch gi¸ thÝch hîp cho tõng lo¹i hµng ho¸, tõng giai ®o¹n trong chu kú sèng cña s¶n phÈm hay tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng vïng thÞ tr­êng. 2.2.3 - ChÊt l­îng hµng ho¸ . ChÊt l­îng hµng ho¸ lµ hÖ thèng néi t¹i cña hµng ho¸ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ th«ng sè cã thÓ do ®­îc hoÆc so s¸nh ®­îc, tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt vµ nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh cña ng­êi tiªu dïng vµ x· héi. ChÊt l­îng h¸ng ho¸ ®­îc h×nh thµnh tõ kh©u thiÕt kÕ tíi tæ chø s¶n xuÊt vµ ngay c¶ khitiªu thô hµng ho¸ vµ chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè: C«ng nghÖ, d©y chuyÒn s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu, tr×nh ®é qu¶n lý... ChÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng chØ lµ bÒn tèt, ®Ñp mµ nã cßn do kh¸ch hµng quyÕt ®Þnh. Muèn ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng th× mét mÆt ph¶i th­êng xuyªn chó ý tíi tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c,chÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng nh÷ng ®­îc ®¶m b¶o tr­íc khi b¸n mµ cßn ph¶i ®­îc ®¶m b¶o ngay c¶ sau khi b¸n hµng b»ng c¸c dÞch vô b¶o hµnh. ChÊt l­îng hµng ho¸ thÓ hiÖn tÝnh quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp ë chç. + N©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ sÏ lµm t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ b¸n ra, kÐo dµi chu kú sèng cña s¶n phÈm. + Hµng ho¸ chÊt l­îng cao sÏ lµm t¨ng uy tÝn cña doanh nghiÖp kÝch thÝch kh¸ch hµng mua hµng vµ në réng thÞ tr­êng. + ChÊt l­îng hµng ho¸ cao sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng sinh lêi, c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 2.2.4 - Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn Trong kinh doanh th­¬ng m¹i hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nÕu chØ nghÜ r»ng: "Cã hµng ho¸ chÊt l­îng cao, gi¸ rÎ lµ ®ñ ®Ó b¸n hµng". Nh­ng gi¸ trÞ cña hµng ho¸, dÞch vô, thËm chÝ c¶ nh÷ng lîiÝch ®¹t ®­îc khi tiªu dïng s¶n phÈm còng ph¶i ®­îc th«ng tin tíi kh¸ch hµng hiÖn ®¹i, kh¸ch hµng tiÒm n¨ng, còng nh­ nh÷ng ng­êi cã ¶nh h­ëng tíi viÖc mua s¾m. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c ho¹t ®éng cña xóc tiÕn th­¬ng m¹i. C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn lµ tËp hîp nhiÒu néi dung kh¸c nhau nh»m t¨ng kh¶ n¨ng tiªu thô, më réng thÞ tr­êng, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp... * C«ng t¸c tæ chøc ho¹t ®éngxóc tiÕn gåm mét sè néi dung sau - Qu¶ng c¸o. - KhuyÕn m¹i - Héi chî triÓn l·m. - B¸n hµng trùc tiÕp. - Quan hÖ c«ng chóng vµ c¸c ho¹t ®éng khuyÕch tr­¬ng kh¸c. - Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt gióp cho doanh nghiÖp t¨ng l­îng b¸n. t¨ng doanh thu, lîi nhuËn, thu håi vèn nhanh. - Tæ chøc ho¹t ®éng xóc tiÕn tèt sÏ t¹o ra uy tÝn cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng, lµm cho kh¸ch hµng biÕn ®Õn vµ hiÓu râ kü n¨ng c«ng dông cña s¶n phÈm. -Tæ chøc tèt ho¹t ®éng xóc tiÕn gióp cho doanh nghiÖp t×m ®­îc nhiÒu b¹n hµng míi, khai th¸c ®­îc nhiÒu thÞ tr­êng, kÝch thÝch s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. 2.2.5 - DÞch vô sau b¸n hµng §Ó n©ng cao uy tÝn vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ng­êi tiªu dïng vÒ hµng ho¸ cña doanh nghiÖp, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c dÞch vô sau b¸n hµng. Néi dung ho¹t ®éng dÞch vô sau b¸n hµng gåm: H­íng dÉn c¸ch sö dông hµng ho¸, l¾p ®Æt, söa ch÷a, b¶o hµnh, b¶o ®¶m c¸c dÞch vô thay thÕ... T¸c ®éng cña dÞch vô sau b¸n hµng: - T¹o ®­îc uy tÝn cho hµng ho¸ vµ doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. - Duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng. - B¸n thªm c¸c thiÕt bÞ thay thÕ lµm t¨ng doanh thu lîi nhuËn. Qua dÞch vô sau b¸n hµng doanh nghiÖp n¾m b¾t ®­îc hµng ho¸ cña m×nh cã ®¸p øng ®­îc nhu cÇu, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng kh«ng, ®Ó tõ ®ã ngµy cµng hoµn thiÖn vµ ®æi míi s¶n phÈm cña m×nh. Do vËy, dÞch vô sau b¸n hµng lµ mét biÖn ph¸p rÊt tèt t¨ng uy tÝn trong c¹nh tranh. 2.2.6 - Ph­¬ng thøc thanh to¸n Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp sö dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau nh­: Thanh to¸n chËm, tr¶ gãp, thanh to¸n qua ng©n hµng, më L/C... gióp cho ho¹t ®éng mua b¸n ®­îc diÔn ra thuËn lîi h¬n, nhanh chãng h¬n, cã lîi cho c¶ ng­êi b¸n vµ ng­êi mua. ViÖc lùa chän ph­¬ng thøc thanh to¸n hîp lý sÏ cã t¸c ®éng kÝch thÝch ®èi víi kh¸ch hµng, t¨ng khèi l­îng tiªu thô vµ do ®ã t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. 2.2.7 - YÕu tè thêi gian HiÖn nay, ë nhiÒu n­íc ph¸t triÓn c¹nh tranh b»ng thêi gian lµ mét biÖn ph¸p rÊt quan träng mang tÝnh sèng cßn cña doanh nghiÖp. §i tr­íc mét b­íc trong c¹nh tranh lµ ®· dµnh ®­îc mét chiÕn th¾ng quan träng trong viÖc thu hót kh¸ch hµng, më réng thÞ tr­êng, t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Do vËy khi x©y dùng mét chiÕn l­îc kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp th­êng ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò "Tèc ®é thÞ tr­êng"; "c¹nh tranh dùa trªn thêigian" vµ chó träng tíi chu kú sèng cña s¶n phÈm, tho¶ m·n nhu cÇu thÞ tr­êng, thêi gian ®Çu t­, thêi gian thu håi vèn, tèc ®é tiªu thô s¶n phÈm. 3 Chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh a. Chất lượng sản phẩm và đặc tính sản phẩm NÕu lùa chän s¶n phÈm lµ c«ng cô c¹nh tranh th× ph¶i tËp trung vµo gi¶i quyÕt toµn bé chiÕn l­îc s¶n phÈm, lµm cho s¶n phÈm thÝch øng nhanh chãng víi thÞ tr­êng. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ tæng thÓ c¸c chØ tiªu, nh÷ng thuéc tÝnh cña s¶n phÈm thÓ hiÖn møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªu dïng x¸c ®Þnh phï hîp víi c«ng dông cña s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm trë thµnh c«ng cô c¹nh tranh quan träng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng bëi nã biÓu hiÖn sù tho¶ m·n nhu cÇu kh¸ch hµng cña s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm ngµy cµng cao tøc lµ møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu ngµy cµng lín dÇn ®Õn sù thÝch thó tiªu dïng s¶n phÈm ë kh¸ch hµng t¨ng lªn, do ®ã lµm t¨ng kh¶ n¨ng th¾ng thÕ trong c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn nhiÒu khi chÊt l­îng qu¸ cao còng kh«ng thu hót ®­îc kh¸ch hµng v× kh¸ch hµng sÏ nghÜ r»ng nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao lu«n ®i kÌm víi gi¸ cao. Khi ®ã, hä cho r»ng hä kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó tiªu dïng nh÷ng s¶n phÈm nµy Nãi tãm l¹i muèn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng th× doanh nghiÖp ph¶i cã chiÕn l­îc s¶n phÈm ®óng ®¾n, t¹o ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm phï hîp, ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña thÞ tr­êng víi chÊt l­îng tèt b. Mức độ hấp dẫn sản phẩm là kiểu dáng , màu sắc, bao bì nhãn hiệu, tính độc đáo tới khách hàng Ngµy nay, kiÓu d¸ng, mÉu m· hµng ho¸ rÊt ®­îc coi träng ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc may mÆc thêi trang vµ nã còng lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Çu tiªn cña kh¸ch hµng khi quyÕt ®Þnh mua hµng. c. giá bán sản phẩm Gi¸ c¶ lµ ph¹m trï trung t©m cña kinh tÕ hµng ho¸ cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ lµ mét c«ng cô quan träng trong c¹nh tranh. Gi¸ c¶ lµ sù biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ s¶n phÈm mµ ng­êi b¸n cã thÓ dù tÝnh nhËn ®­îc tõ ng­êi mua th«ng qua sù trao ®æi gi÷a c¸c s¶n phÈm ®ã trªn thÞ tr­êng gi¸ c¶ phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: - C¸c yÕu tè kiÓm so¸t ®­îc: §ã lµ chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ l­u th«ng, chi phÝ yÓm trî vµ tiÕp xóc b¸n hµng. - C¸c yÕu tè kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®­îc : §ã lµ quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng, c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc. + C¸c chÝnh s¸ch ®Ó ®Þnh gi¸ Trong doanh nghiÖp chiÕn l­îc gi¸ c¶ lµ thµnh viªn thùc sù cña chiÕn l­îc s¶n phÈm vµ c¶ hai chiÕn l­îc nµy l¹i phô thuéc vµo môc tiªu chiÕn l­îc chung cña doanh nghiÖp. Mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña chiÕn l­îc gi¸ c¶ lµ viÖc ®Þnh gi¸, §Þnh gi¸ lµ viÖc Ên ®Þnh cã hÖ thèng gi¸ c¶ cho ®óng víi hµng ho¸ hay dÞch vô b¸n cho kh¸ch hµng. ViÖc ®Þnh gi¸ nµy c¨n cø vµo c¸c mÆt sau: - L­îng cÇu ®èi víi s¶n phÈm : Doanh nghiÖp cÇn tÝnh to¸n nhiÒu ph­¬ng ¸n gi¸ øng víi mçi lo¹i gi¸ lµ mét l­îng cÇu. Tõ ®ã chän ra ph­¬ng ¸n cã nhiÒu lîi nhuËn nhÊt, cã tÝnh kh¶ thi nhÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm: gi¸ b¸n lµ tæng gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn môc tiªu cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i bao giê gi¸ b¸n còng cao h¬n gi¸ thµnh, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay. V× vËy doanh nghiÖp cÇn nhËn d¹ng ®óng thÞ tr­êng c¹nh tranh ®Ó tõ ®ã ®­a ra c¸c ®Þnh h­íng gi¸ cho phï hîp víi thÞ tr­êng. - ChÝnh s¸ch gi¸ thÊp : Lµ chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ thÊp h¬n thÞ tr­êng ®Ó thu hót kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh. ChÝnh s¸ch nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã tiÒm lùc vèn lín, ph¶i tÝnh to¸n ch¾c ch¾n vµ ®Çy ®ñ mäi t×nh huèng rñi ro cã thÓ xÈy ra ®èi víi doanh nghiÖp khi ¸p dông chÝnh s¸ch gi¸ nµy. - ChÝnh s¸ch gi¸ cao : Lµ chÝnh s¸ch ®Þnh gi¸ cao h¬n gi¸ thÞ tr­êng hµng ho¸. ChÝnh s¸ch nµy ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã s¶n phÈm ®éc quyÒn hay dÞch vô ®éc quyÒn kh«ng bÞ c¹nh tranh. - ChÝnh s¸ch gi¸ ph©n biÖt : NÕu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ch­a cã møc gi¸ ph©n biÖt th× còng lµ mét thø vò khÝ c¹nh tranh kh«ng kÐm phÇn lîi h¹i cña doanh nghiÖp. ChÝnh s¸ch gi¸ ph©n biÖt cña doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn lµ víi cïng mét lo¹i s¶n phÈm nh­ng cã nhiÒu møc gi¸ kh¸c nhau vµ møc gi¸ ®ã ®­îc ph©n biÖt theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. - ChÝnh s¸ch ph¸ gi¸ : Gi¸ b¸n thÊp h¬n gi¸ thÞ tr­êng thËm chÝ thÊp h¬n gi¸ thµnh. Doanh nghiÖp dïng vò khÝ gi¸ lµm c«ng cô c¹nh tranh ®Ó ®¸nh b¹i ®èi thñ ra khái thÞ tr­êng. Nh­ng bªn c¹nh vò khÝ nµy doanh nghiÖp ph¶i m¹nh vÒ tiÒm lùc tµi chÝnh, vÒ khoa häc c«ng nghÖ, vµ uy tÝn cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. ViÖc b¸n ph¸ gi¸ chØ nªn thùc hiÖn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh mµ chØ cã thÓ lo¹i bá ®­îc ®æi thñ nhá mµ khã lo¹i bá ®­îc ®èi thñ lín. d. Khả năng sinh lợi trên một sản phẩm Tû suÊt lîi nhuËn Lợi nhuận Tỷ suất doanh lợi = Doanh thu Mét trong c¸c chØ tiªu thÓ hiÖn tiÒm n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp lµ. Lîi nhuË HoÆc ( Gi¸ b¸n – Gi¸ thµnh) Tû suÊt doanh lîi = Gi¸ b¸n NÕu chØ tiªu nµy thÊp chøng tá c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng rÊt gay g¾t, ng­îc l¹i nÕu chØ tiªu nµy cao cã nghÜa lµ doanh nghiÖp kinh doanh rÊt thuËn lîi. e. Thị phần doanh thu Lµ chØ tiªu mµ c¸c doanh nghiÖp th­êng dïng ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é chiÕm lÜnh thÞ tr­êng cña m×nh so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Khi xem xÐt ng­êi ta ®Ò cËp ®Õn c¸c lo¹i thÞ phÇn sau: - ThÞ phÇn cña toµn bé c«ng ty so víi thÞ tr­êng : §ã chÝnh lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a doanh sè cña doanh nghiÖp so víi doanh sè cña toµn ngµnh - ThÞ phÇn cña c«ng ty so víi ph©n khóc mµ nã phôc vô : §ã lµ tû lÖ phÇn tr¨m gi÷a doanh sè cña c«ng ty so víi doanh sè cña toµn ph©n khóc. - ThÞ phÇn t­¬ng ®èi : §ã lµ tû lÖ so s¸nh vÒ doanh sè cña c«ng ty so víi ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh nhÊt, nã cho biÕt vÞ thÕ cña c«ng ty c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng nh­ thÕ nµo? ¦u ®iÓm : ChØ tiªu nµy ®¬n gi¶n dÔ hiÓu. Nh­îc ®iÓm : Ph­¬ng ph¸p nµy khã ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c do khã lùa chän nh÷ng doanh nghiÖp m¹nh nhÊt, ®Æc biÖt lµ kinh doanh trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau vµ th«ng th­êng mçi doanh nghiÖp cã thÕ m¹nh trong mét vµi lÜnh vùc nµo ®ã vµ ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ th× ph¶i ph©n nhá sù lùa chän nµy thµnh nhiÒu lÜnh vùc. Chương 2 TỔNG QUAN VÀ THỰC TRẠNG NĂNG LỰC TRANH NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ I. TỔNG QUAN NGÀNH DỆT MAY 1.1. Các sản phẩm của ngành a. Ngành bông, xơ: - Diện tích trồng bông niên vụ 2005/2006 trong năm 2005: 24.000 ha. - Sản lượng bông hạt: 22.000 tấn. - Sản lượng bông xơ: 10.000 tấn. Nhu cầu sử dụng bông xơ hàng năm: + Nhu cầu sử dụng bông của ngành dệt may Việt Nam: 150.000 tấn, tỉ lệ bông Việt Nam được sử dụng 7% do bị hạn hán, phải nhập khẩu 140.000 tấn/năm. + Nhu cầu xơ PE: 100.000 tấn/năm, 100% phải nhập khẩu. Giá trị ngoại tệ sử dụng nhập khẩu bông xơ bình quân: 195 triệu USD/năm. b, Ngành sợi: Số lượng cọc sợi: Ngành dệt may Việt Nam: 2.000.000 cọc, trong đó các đơn vị thành viên tổng công ty dệt – may 926.000 cọc, đạt tỷ lệ 46%. Sản lượng sợi: Ngành dệt may Việt Nam: 200.000 tấn, trong đó năng lực sản xuất sơi của tổng công ty dệt – may Việt Nam đạt 110.000 tấn, chiếm tỉ lệ 55%. Nhu cầu sử dụng sợi bình quân năm: 430.000 tấn, phải nhập khẩu 230.000 tấn/năm. Giá trị ngoại tệ sử dụng nhập khẩu sợi bình quân: 360 triệu USD/năm. C, Ngành vải: Vải dệt thoi: Số lượng thiết bị dệt thoi: Ngành dệt may Việt Nam dự kiến có 20.000 máy, trong đó tổng công ty dệt – may Việt Nam có 6.073 máy, chiếm tỉ lệ 30%. Năng lực sản xuất vải dệt thoi: Ngành dệt may Việt Nam: 600 triệu m2, trong đó Tổng công ty dệt may Việt Nam với năng lực sản xuất 230 triệu m2 , chiếm tỉ lệ 38%. Nhu cầu sử dụng vải; 1 tỷ 600 triệu m2 , phải nhập khẩu 1tỷ m2 Vải dệt kim -Số lượng thiết bị dệt kim: * Ngành dệt may Việt Nam dự kiến có 4.000 máy ,trong đó tổng công ty Dệt- May Viêt Nam có 614 máy, chiếm tỷ lệ 15% - Năng lực sản xuất vải dệt kim: * Ngành dệt may Việt Nam : 100.000 tấn, trong đó tổng công ty Dệt-May Việt Nam :17.000 tấn, chiếm tỷ lệ 17% - Nhu cầu sử dụng vải dệt kim : * Ngành dệt may Việt Nam : 200.000 tấn/năm, phải nhập khẩu 100.000 tấn/năm Giá trị ngoại tệ sử dụng nhập khẩu vải cac loại là 2 tỷ USD/năm d. Ngành may Số lượng thiết bị máy móc: Ngành dệt may Việt Nam :300.000 thiết bị các loại Tổng công ty dệt- may Việt Nam :58.267 chiếc. tỷ lệ 19% Năng lực sản xuất : Ngành dệt – may Việt Nam 750 triệu sản phẩm may mặc các loại Tổng công ty dệt –may Việt Nam :150 triệu ( trong đó có 32 triệu sản phẩm dệt kim và 118 triệu sản phẩm dệt thoi) chiếm tỷ lệ 20% -Các doanh nghiệp thành viên tổng công ty :74 đơn vị * Các doanh nghiệp sợi, dệt, nhuộn, len, :25 doanh nghiệp - Phía Bắc :14 doanh nghiệp ( trong đó có 1 DN cổ phần ) - Phía Nam :11 daonh nghiệp (trong đó có 1 DN cổ phần) * Các doanh nghiệp May: 18 doanh nghiệp - Phía Bắc :10 doanh nghiệp ( trong đó có 5 DN cổ phần ) - Phía Nam : 8 doanh nghiệp ( trong đó có 5 DN cổ phần ) * Các doanh nghiệp cơ khí : 04 doanh nghiệp - Phía bắc : 03 doanh nghiệp ( trong đó có 2 DN cổ phần ) - Phía Nam : 01 doannh nghiệp * Các ngành khác liên quan : 10 doanh nghiệp - Các ngành bông ,tài chính, đầu tư hạ tầng: 05 DN (trong đó có 3 DN cổ phần ) * Các công ty liên doanh:05 doanh nghiệp * Các công ty thương mại phụ thuộc : 10 doanh nghiệp * Các viện nghiên cứu :03 viện nghiên cứu * Các trường đào tạo : 03 trường đào tạo * Bệnh viện :01 trung tâm y tế dệt- may Bảng 1.1: Thông tin máy móc thiết bị trong ngành TT Chủng loại Số nhà máy Máy móc thiết bị Năng lực ĐVTsssssssss Tổng số máy ĐVT KL/ năm Chế biến nguyên liệu 1 bông 7 Tân 60.000 2 Xơ sợi tổng hợp 2 Tấn 150.000 3 Kéo sợi xơ ngắn 100 Cọc roto 5.000 Tấn 300.000 Sợi cọc 2.200.000 Dệt thoi 4 Dệt thoi 305 máy 16.750 Mét 680.000.000 Tấn khăn 38.000 Dệt kim 5 Dệt kim tròn 86 Máy 3.700 Tấn 300.000 6 Dệt kim bằng 86 Máy 500 Vải không dệt 7 Tám xơ 5 Tấn 5.000 8 Vải địa KT 2 May mặc 9 May mặc 1471 máy 771.447 Sản phẩm 2.150.000 Phụ liệu 10 8 Tấn 11 3 M2 50.000.000 12 3 Mét 70.000.000 13 7 14 5 Tấn 2.000 Nguồn: Hiệp Hội dệt may Việt Nam Bảng 1.2 : Số doanh nghiệp viêt Nam theo tiễu chí Tiêu chuẩn Doanh nghiệp Theo vùng TP. HCM 1090 Hà Nội 157 Đồng Nai 142 Bình Dương 116 Lonh an 27 Đà Nẵng 55 Các tỉnh khác 364 Theo lĩnh vực Nguyên phụ liệu và kéo sợi 96 Dệt 382 Vải không dệt 6 May 1446 Thiết bị 35 Dịch vụ 265 Theo nguồn vốn sở hữu Doanh nghiệp nhà nước 307 Doanh nghiệp ngoài quốc doanh 1172 Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài 427 Theo số vốn Dưới 500 triệu 79 Từ 500 triệu – dưới 1 tỷ 73 Từ 1-5 tỷ 174 Trên 5 tỷ 108 Số lao động Dưới 500 lao động 1270 Từ 500 đến 1000 399 Từ 1000-5000 244 Từ 5000 trở lên 8 Theo : Hiệp hội dệt- may Việt Nam 1.2 Đặc điểm, đặc thù của ngành Theo thống kê của Hiệp hội Dệt may Việt Nam, nếu phân loại theo nguồn vốn sở hữu thì số doanh nghiệp dệt may ngoài quốc doanh tại Việt Nam là 1172 doanh nghiệp,doanh nghiệp nhà nước là 307 doanh nghiệp và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là 472 doanh nghiệp.Còn nếu phân loại theo số lao động thì có 1270 doanh nghiệp có dưới 500 lao động, 399 doanh nghiệp có từ 500 đến 1000 lao động, 244 doanh nghiệp có từ 1000 đến 5000 lao động và chỉ có 8 doanh nghiệp có từ 5000 lao động trở lên. Như vậy có thể thấy số lượng doanh nghiệp dệt may có quy mô nhỏ và các doanh nghiệp ngoài quốc doanh chiếm đa số tại Việt Nam.Với mục tiêu thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, dệt may là một trong những ngành được chú trọngvà ưu tiên phát triển trên cơ sở tận dụng nguồn nhân công dồi dào, giá rẻ trong nước để thực hiện các đơn hàng may xuất khẩu của nước ngoài. Đến nay, số lao động trong ngành may là gần 2 triệu lao động. Tuy ngành may cần và đã thu hút được nhiều lao động, nhưng tính ổn định của nguồn lao động trong ngành lại không cao. Nguyên nhân chính là do mức thu nhập của công nhân ngành may khá thấp so với các ngành khác. Do đó, người lao động không mấy mặn mà với ngành may. Họ sẵn sàng chuyển đổi sang những công việc khác có thu nhập cao hơn. Mặc dù gần đây, nhiều doanh nghiệp may đã có những thay đổi trong chính sách lương thưởng cho người lao động nhưng số lao động thôi việc vẫn không ngừng tăng lên so với số lao động tuyển mới. Do anh nghiệp dệt may của Việt Nam hiện nay chủ yếu vẫn là thực hiện các đơn hàng gia công xuất khẩu cho phía nước ngoài. Số doanh nghiệp có khả năng thiết kế và sản xuất các sản phẩm thời trang hiện vẫn chưa nhiều. Do đó,giá trị gia tăng trong các sản phẩm may mặc của Việt Nam còn thấp, dẫn đến lợi nhuận thu về chưa tương xứng với khả năng cũng như giá trị xuất khẩu cao trong những năm qua. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp may mặc trong nước lại chưa chú trọng đến thị trường nội địa với số dân đông đảo hiện nay. Chính vì thế, hàng may mặc Việt Nam dù được đánh giá khá cao tại nước ngoài thì lại không được coi trọng ở trong nước. Quần áo của Trung Quốc với giá rẻ và mẫu mã đa dạng có thể được tìm thấy ở khắp các cửa hàng, siêu thị, chợ của Việt Nam trong khi hàng Việt Nam thì hầu như vắng bóng. Gần đây, hàng may mặc của Việt Nam với một số thương hiệu như May 10, Việt Tiến ,Ninomax, Made in Vietnam v.v.. đã dần được người tiêu dùng Việt Nam chú ý hơn. Tuy nhiên, ở phân khúc thị trường hàng may mặc giá rẻ thì hàng Việt Nam vẫn chưa thể cạnh tranh được với hàng Trung Quốc ngay trên “sân nhà”. Một thực tế nữa là ngành may mặc của Việt Nam vẫn bị phụ thuộc khá nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài, với trị giá nguyên phụ liệu nhập khẩu thường chiếm gần 70 – 80% so với giá trị kim ngạch xuất khẩu. Tuy đã được chú trọng đầu tư về công nghệ, dây chuyền sản xuất hiện đại hơn nhưng nguyên liệu sản xuất trong nước hoặc không đủ cho nhu cầu sử dụng để sản xuất hàng xuất khẩu, hoặc không đáp ứng được tiêu chuẩn của khách hàng nước ngoài. Nhiều đơn đặt hàng, phía nước ngoài cũng chỉ định luôn nhà cung cấp nguyên vật liệu khiến cho các doanh nghiệp may Việt Nam không có điều kiện sử dụng những nguyên liệu sản xuất trong nước với giá thành rẻ hơn. Như vậy, giá trị thực tế mà ngành may thu được không hề cao so với con số kim ngạch xuất khẩu. Điều này một lần nữa lý giải tại sao tuy giá trị xuất khẩu của ngành may cao nhưng cả chủ và thợ trong ngành lại không mặn mà lắm với công việc. Nhiều doanh nghiệp may đã có sự chuyển hướng sang các ngành nghề, lĩnh vực khác như đầu tư và kinh doanh bất động sản, đầu tư tài chính v.v. nhằm tăng thêm thu nhập. Trình độ công nghệ và năng lực sản xuất của các doanh nghiệp may Việt Nam hiện nay vẫn còn thấp hơn 30 – 50%so với mặt bằng chung của khu vực. Đây là một thiệt thòi lớn cho ngành may mặc của Việt Nam. Tuy nhiên, trong thời gian qua, một số doanh nghiệp cũng đã chủ động đầu tư cải tiến về công nghệ nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tiết kiệm chi phí, từ đó tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. 1.3. Xuất khẩu của ngành dệt may Việt Nam những năm gần đây Ngành dệt may là một trong những ngành có tốc độ tăng trưởng nhanh và ổn định trong nhiều năm qua, đóng vai trò quan trong trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam. Trong cạnh tranh quốc tế, đây cũng là ngành mà Việt Nam có thế mạnh - Việt Nam là một trong số 10 quốc gia có kim ngạch xuất khẩu hàng dêt may lớn nhất thế giới. Trong những năm gần đây, ngành dệt may Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể với tốc độ trên dưới 20%/năm, kim ngạch xuất khẩu chiếm 15%-20% kim ngạch xuất khẩu cả nước.  Tổng kim ngạch hàng dệt may năm 2008 đạt 9,12 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2007. Tính đến hết năm 2009, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may đạt 9,12 tỷ USD, dẫn đầu về mặt giá trị xuất khẩu trong số các mặt hàng xuất khẩu chủ lực, tuy nhiên so với năm 2008, kim ngạch xuất khẩu dệt may giảm 1,3%. Các thị trường nhập khẩu dệt may chính của nước ta: Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Đài Loan, Canada. XUẤT KHẨU HÀNG DỆT MAY VIỆT NAM Là mặt hàng xuất khẩu dẫn đầu, hàng dệt may của nước ta đang dần chiếm lĩnh các thị trường quốc tế. Sau mức suy giảm nhẹ (0,6% so với năm trước) của năm 2009, xuất khẩu nhóm hàng dệt may đang bứt phá, hứa hẹn một năm tăng trưởng tốt với trị giá đạt 3,86 tỷ USD trong 5 tháng đầu năm 2010, tăng 18,6% so với cùng kỳ năm 2009, chiếm gần 15% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước và cao hơn so với nhóm hàng xuất khẩu có kim ngạch lớn thứ 2 (là dầu thô) tới gần 1,7 tỷ USD. Số liệu Số liệu thống kê hải quan nhiều năm qua cho thấy, chu kỳ xuất khẩu của hàng dệt may thường bắt đầu tăng trưởng vào quý 2 và đạt mức cao nhất vào quý 3. Trong 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu hàng dệt may đạt trung bình là 771 triệu USD/tháng. Với mức tăng như hiện nay, cùng với tính chu kỳ xuất khẩu, chúng ta có thể kỳ vọng hàng dệt may sẽ đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD/tháng trong một vài tháng tới. Tuy nhiên để đạt được kế hoạch xuất khẩu 10,5 tỷ USD trong năm 2010 thì trong 7 tháng còn lại của năm, trung bình mỗi tháng xuất khẩu dệt may phải đạt gần 950 triệu USD/tháng. Hoa kỳ, đối tác lớn nhất nhập khẩu hàng dệt may của Việt Nam Số liệu thống kê hải quan trong nhiều năm qua cũng cho thấy, Hoa Kỳ luôn là thị trường dẫn đầu về nhập khẩu hàng dệt may của Việt Nam. Xuất khẩu nhóm hàng này sang Hoa kỳ luôn chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của cả nước và khoảng 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước sang thị trường này. EU và Nhật Bản cũng là hai thị trường lớn nhập khẩu hàng dệt may của Việt Nam với tỷ trọng lần lượt là 18% và 11% trong tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước trong năm 2009. Tuy nhiên, Trong 3 thị trường dẫn đầu này, thì Hoa Kỳ vẫn là thị trường mà xuất khẩu dệt may của Việt Nam có tốc độ tăng trưởng cao nhất, trung bình là 19%/năm trong giai đoạn 2005-2009, thị trường EU và Nhật Bản có tốc độ tăng bình quân lần lượt là 17% và 12%. Trong 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu nhóm hàng này sang Hoa kỳ đạt 2,22 tỷ USD, tăng 23,8% so với cùng kỳ 2009 (tăng 426 triệu USD về số tuyệt đối). Xuất khẩu ngành hàng dệt may của Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng Mặc dù là mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam từ năm 2009, nhưng so với tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của cả thế giới thì chỉ chi