Luận văn Năng lực thực thi công vụ của chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị

cấp xã Cơ cấu giới tính Nam Tỷ lệ Nữ Tỷ lệ Năm 2014 22 22 100% 0 0% Năm 2015 22 21 99,5% 01 0,45% Năm 2016 22 20 91% 02 9% Năm 2017 22 20 91% 02 9% Năm 2018 22 20 91% 02 9% (Ngu n: Tổng hợp của tác giả từ số liệu của UBND huyện Hướng Hóa) Bảng 2.1 cho thấy, với chức danh chủ tịch UBND cấp xã, nam giới chiếm t lệ cao, đến năm 2016 mới có sự thay đổi t lệ là 91%, trong khi đó nữ giới chỉ chiếm 9%. Tình trạng này không có sự biến chuyển trong suốt 3 năm liền cho thấy vai trò của ngƣời phụ nữ trong quản lý nhà nƣớc cấp xã chƣa đƣợc đề cao và chú trọng. Không thể phủ nhận rằng nam giới có những thế mạnh nhất định về kỹ năng giải quyết vấn đề hay kỹ năng thảo luận đàm phán. Nhƣng nữ giới cũng có những thế mạnh về khả năng tạo động lực, liên kết, cảm hứng cho tổ chức. Vì vậy, chênh lệch quá lớn giữa t lệ nam và nữ trong cơ cấu cán bộ quản lý cấp xã cũng là một điểm bất hợp lý. 37 Bảng 2.2: Cơ cấu độ tuổi của chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa từ năm 2014 – 2018 Tuổi Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Bình quân Tỷ lệ Dƣới 35 0 0 01 01 01 0,6 2,7% Từ 35 đến 50 20 19 19 19 19 19,2 87,3% Trên 50 02 03 02 02 02 2,2 10% Tổng số 22 22 22 22 22 22 100% (Ngu n: Tổng hợp của tác giả từ số liệu của UBND huyện Hướng Hóa) Thống kê qua các năm từ 2014 đến 2018 cho thấy biến động về t trọng các độ tuổi không nhiều. Năm 2014 không có chủ tịch UBND cấp xã nào dƣới 35 tuổi, nhƣng đến năm 2016 đã có 01 cán bộ lãnh đạo, quản lý cấp xã của huyện Hƣớng Hóa. Độ tuổi từ 35-50 có 20 ngƣời vào năm 2014, các năm sau đó thì giảm nhẹ, chiếm tỉ lệ 87,3%. Độ tuổi trên 50 chiếm tỉ lệ 10%. Điều này cho thấy cơ cấu độ tuổi của đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã hiện nay là vấn đề cần quan tâm. Để đảm bảo cơ cấu hợp lý giữa các độ tuổi, tính kế thừa và sự phát triển của đội ngũ cán bộ quản lý thì cần có giải pháp phù hợp để giải quyết vấn đề này. 38 Biểu đồ 2.1: Cơ cấu dân tộc của đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã, huyện Hƣớng Hóa từ năm 2014 – 2018 (Ngu n: Tổng hợp của tác giả từ số liệu của UBND huyện Hướng Hóa) Huyện Hƣớng Hóa bao gồm có 3 dân tộc Kinh, Vân Kiều, Pa Kô sinh sống trên địa bàn 22 xã, thị trấn, trong đó có gần 50% là đồng bào dân tộc thiểu số, tập trung chủ yếu ở 15 xã vùng bản đặc biệt khó khăn, do vậy t lệ chủ tịch UBND cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số chiếm khá cao 48%. Tuy nhiên, một số chủ tịch UBND cấp xã là ngƣời dân tộc thiểu số còn yếu về trình độ học vấn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và lý luận chính trị cũng nhƣ kỹ năng thực thi công vụ. Nguyên nhân là do điều kiện đời sống kinh tế gia đình khó khăn và khả năng học tập còn hạn chế, do địa bàn ở xa trung tâm huyện nên việc tham gia học các lớp bổ túc văn hóa, nâng cao trình độ đối với các lãnh đạo quản lý cấp xã nói chung và chủ tịch UBND cấp xã nói riêng cũng gặp khó khăn. Mặt khác một số cán bộ do ngại vì bản thân đã lớn tuổi nên không tham gia các lớp đào tạo để đạt chuẩn theo yêu cầu. Tóm lại, đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa có bản lĩnh chính trị vững vàng, đáp ứng căn bản trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ. Tuy nhiên, so với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng nền kinh tế thị trƣờng, cải cách hành chính, xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế thì năng lực thực thi công vụ của các lãnh đạo, quản lý cấp 39 xã của huyện củng cần phải đƣợc tăng cƣờng một cách toàn diện. Yêu cầu đặt ra đối với đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã hiện nay là phải có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt; vững vàng về chuyên môn, nghiệp vụ pháp luật; sử dụng đƣợc ngoại ngữ và tin học; có khả năng thực hành; có kỹ năng làm việc nhóm, có năng lực và bản lĩnh hội nhập. Đây là trọng trách to lớn đang đặt ra đối với công tác đào tạo, bồi dƣỡng của huyện ủy, UBND huyện Hƣớng Hóa. 2.3. Phân tích thực trạng năng lực thực thi công vụ của chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, huyện Hƣớng Hóa 2.3.1. Về kiến thức - Trình độ học vấn: 22/22 chủ tịch UBND cấp xã của huyện Hƣớng Hóa đều tốt nghiệp Trung học phổ thông, đạt trình độ văn hóa 12/12. - Trình độ lý luận chính trị: Bảng 2.3: Trình độ lý luận chính trị của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa từ năm 2014 - 2018 TT Trình độ Năm 2014 Năm 2015 Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 1 Cao cấp 0 01 01 03 03 2 Trung cấp 07 07 09 11 11 3 Sơ cấp 15 14 12 08 08 (Ngu n: Tổng hợp của tác giả từ số liệu của UBND huyện Hướng Hóa) Thời gian qua, trình độ lý luận chính trị của chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa đang ngày càng đƣợc nâng lên dần, số lƣợng chủ tịch UBND cấp xã có trình độ lý luận chính trị từ sơ cấp đến cao cấp có xu hƣớng tăng. Theo tiêu chuẩn về chủ tịch UBND cấp xã, là có trình độ trung cấp lý luận chính trị, tuy nhiên huyện Hƣớng Hóa có nhiều xã ở miền núi, đặc biệt khó khăn, vì vậy trình độ lý luận chính trị của các một số chủ tịch UBND là ở tiêu chuẩn tƣơng đƣơng trình độ sơ cấp trở lên. 40 Nhìn chung công tác đào tạo, bồi dƣỡng lý luận chính trị cho chủ tịch UBND cấp xã những năm qua đã đƣợc huyện Hƣớng Hóa khá quan tâm, tuy nhiên vẫn cần phải đẩy mạnh việc rà soát, triển khai và đào tạo lý luận chính cho lực lƣợng các chủ tịch UBND tại các xã đặc biệt khó khăn. - Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Biểu đồ 2.2: Trình độ chuyên môn của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa (Ngu n: Tổng hợp của tác giả từ số liệu của UBND huyện Hướng Hóa) Nhìn vào biểu đồ trên, nhận thấy số lƣợng chủ tịch UBND cấp xã đạt tiêu chuẩn là khá cao, tuy nhiên vẫn còn 2% một số chủ tịch của các xã miền núi, đặc biệt khó khăn vẫn chƣa chuẩn hóa đƣợc trình độ chuyên môn của mình, vẫn là trình độ sơ cấp. Tuy nhiên, để đạt tiêu chuẩn đối với vị trí chủ tịch UBND cấp xã đã có những CBCC đƣợc cử đi học hoặc tự theo học các lớp tại chức, từ xa để chuẩn hóa bằng cấp. Điều này xuất phát từ đặc thù của địa phƣơng còn nhiều khó khăn, xa xôi. Tuy nhiên, năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã vẫn cần phải đáp ứng kịp với yêu cầu ngày càng cao của tiến trình CNH – HĐH nông nghiệp nông thôn và hội nhập quốc tế. Do vậy, cần phải tiếp tục tăng cƣờng và đổi mới công tác đào tạo, bồi dƣỡng kết hợp cùng với nâng cao ý thức, tƣ duy học tập cho đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa. 41 - Trình độ quản lý nhà nước: Hiện nay, số lƣợng chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa đƣợc đào tạo về mặt quản lý nhà nƣớc là tƣơng đối thấp. Thực trạng này ảnh hƣởng rất lớn đến chất lƣợng và kết quả thực thi công vụ của họ. Do chƣa nắm chắc các quy trình và nguyên tắc giải quyết công việc, nên còn lúng túng trong việc giải quyết những tình huống, xử lý các vụ việc bức xức của đời sống chính trị - xã hội ở địa phƣơng; trong điều hành, quản lý chƣa phát huy đƣợc hiệu quả công việc. Vì vậy, cần tăng cƣờng đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao kiến thức QLNN cho đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa, đáp ứng đƣợc yêu cầu của nhiệm vụ trong thời kỳ đổi mới, góp phần quan trọng trong việc thực hiện QLNN ở địa phƣơng. Biểu đồ 2.3: Trình độ quản lý nhà nƣớc của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa (Ngu n: Tổng hợp của tác giả từ số liệu của UBND huyện Hướng Hóa) - Trình độ tin học, ngoại ngữ: Để đáp ứng nhu cầu phát triển của nền hành chính hiện đại, chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa ngoài việc cần trang bị kiến thức và kỹ năng chuyên môn còn cần có trình độ ngoại ngữ, tin học. 100% chủ tịch UBND cấp xã có chứng chỉ ngoại ngữ, tin học trình độ A. Tuy nhiên, con số này chƣa đánh giá đƣợc thực tế trình độ tin học, ngoại ngữ 42 của đội ngũ này. Nhìn chung CBCC cấp xã hiện nay tại huyện Hƣớng Hóa phần lớn đều thiếu những kỹ năng cơ bản nhƣ: kỹ năng về tin học văn phòng, kỹ năng về ngoại ngữ, kỹ năng nghiệp vụ kỹ thuật hành chínhTrong thời kỳ nƣớc ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nhƣ hiện nay đang đặt ra những yêu cầu cấp bách về cải cách bộ máy nhà nƣớc, cải cách nền hành chính Quốc gia. Nếu nhƣ đội ngũ CBCC nói chung và chủ tịch UBND cấp xã nói riêng thiếu những kỹ năng cơ bàn về tin học cũng nhƣ ngoại ngữ thì sẽ không chỉ ảnh hƣởng đến kết quả thực hiện công việc của họ, mà còn ảnh hƣởng đến hoạt động chung của toàn xã, gây khó khăn trong việc cải cách hành chính. Với trình độ tin học, ngoại ngữ nhƣ trên, đội ngũ chủ tịch UBND cấp xã cần phải nâng cao hơn nữa trình độ của mình để phù hợp với yêu cầu mới trong thời kỳ mới, thời kỳ của công nghệ thông tin và hội nhập. Tóm lại, thực tế thấy rằng năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa, hiện nay cơ bản đáp ứng đƣợc những yêu cầu mới trong tình hình phát triển của huyện cũng nhƣ của tỉnh Quảng Trị, tuy nhiên chất lƣợng mà cụ thể ở đây là về độ tuổi, mặt bằng chung về trình độ học vấn và đặc biệt là trình độ QLNN và trình độ lý luận chính trị của đội ngũ này vẫn còn nhiều hạn chế. Với thực trạng nhƣ trên thì vấn đề nâng cao trình độ của chủ tịch UBND cấp xã đang đặt ra khá cấp thiết. Họ cần phải đƣợc đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao trình độ về mọi mặt mới có thể đáp ứng đƣợc yêu cầu nhiệm vụ, trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc, mở cửa hội nhập và mở rộng giao lƣu quốc tế hiện nay. 2.3.2. Về kỹ năng Kỹ năng thực thi công vụ là yếu tố quan trọng thứ hai cấu thành năng lực thực thi công vụ. Một CBCC nói chung và một chủ tịch UBND cấp xã có kỹ năng làm việc tốt, thành thạo sẽ mang lại hiệu quả công việc cao cả về chất lƣợng và số lƣợng, rút ngắn đƣợc thời gian, thể hiện đƣợc tính chuyên nghiệp. 43 Ngƣợc lại, một chủ tịch UBND cấp xã với kỹ năng làm việc kém sẽ không thể hoàn thành nhiệm vụ tốt, gây tắc nghẽn công việc, ảnh hƣởng đến đối tƣợng thụ hƣởng kết quả công việc đƣợc giao. Do đó, khi xem xét về kỹ năng thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã, tác giả đã nghiên cứu qua các kỹ năng cụ thể sau: 2.3.2.1. Kỹ năng xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình, kế hoạch, dự án cấp xã Với tƣ cách là ngƣời đứng đầu cơ quan quản lý hành chính nhà nƣớc cấp cơ sở, chủ tịch UBND cấp xã sẽ chịu trách nhiệm xây dựng và tổ chức thực hiện nhiều chƣơng trình, kế hoạch, dự án thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau từ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, tới quốc phòng, an ninh... của các cơ quan quản lý hành chính nhà nƣớc các cấp (từ Trung ƣơng đến địa phƣơng). Lập kế hoạch tổ chức thực hiện chƣơng trình, kế hoạch, dự án đƣợc xem là bƣớc cơ bản nhất và đầu tiên có vai trò hết sức quan trọng. Đó là một quá trình nhằm xác định xem phải làm cái gì, làm nhƣ thế nào, ai làm, làm khi nào và làm ở đâu để đạt đƣợc những mục tiêu mà kế hoạch, chƣơng trình đã đặt ra. Chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa phải xác định đƣợc rõ bản chất của chƣơng trình, kế hoạch hay dự án đó và mối quan hệ với các chính sách, dự án khác của nhà nƣớc đang đƣợc triển khai, thực hiện tại địa phƣơng mình. Ngƣời lãnh đạo, quản lý cần phải làm rõ đƣợc mục tiêu tổng thể và mục tiêu bộ phận cần đạt đƣợc trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện các kế hoạch, chính sách đó. Ngoài ra, cần phải có nội dung, địa bàn, thời gian, phƣơng thức, biện pháp nhằm hiện thức hóa các mục tiêu đó cũng nhƣ dự báo đƣợc những tình huống có thể xảy ra trong quá trình tổ chức thực hiện. 44 Biểu đồ 2.4: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về kỷ năng xây dựng và tổ chức thực hiện chƣơng trình, kế hoạch, dự án cấp xã (Ngu n: kết quả khảo sát của tác giả) So sánh mức độ đánh giá của 02 nhóm khách thể về năng lực xây dựng và tổ chức thực hiện chƣơng trình, kế hoạch, dự án cấp xã cho thấy sự đánh giá giữa các nhóm có sự chênh lệch khá đáng kể. Theo đó, công chức xã đánh giá mức độ phát triển kỹ năng lập kế hoạch tổ chức thực hiện của chủ tịch UBND cấp xã ở mức cao hơn so với đánh giá của các nhóm khách thể là ngƣời dân. Sự đánh giá khác nhau trong đánh giá về kỹ năng lập kế hoạch tổ chức thực hiện các chƣơng trình, dự án cấp xã của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa ở 02 nhóm khách thể cũng là điều dễ hiểu. Theo tác giả, điều này có thể đƣợc giải thích rằng, công chức xã là những ngƣời đang trực tiếp chịu sự chỉ đạo, điều hành của chủ tịch UBND cấp xã nên họ hiểu và dễ cảm thông cho chủ tịch khi giải quyết nhiều công việc cùng lúc. Còn đối với ngƣời dân do sự khác nhau về trình độ nhận thức cộng với những mong muốn đƣợc thỏa mãn tối đa những nhu cầu cá nhân của mình nên họ thƣờng có yêu cầu cao với ngƣời lãnh đạo, quản lý trên địa bàn họ sinh sống. Điều này cũng đặt ra yêu cầu đối với chủ tịch UBND cấp xã cần luôn hoàn thiện nâng cao trình độ, kỹ năng xây dựng và tổ chức thực hiện các kế hoạch, dự án của mình ở địa phƣơng. 45 2.3.2.2. Kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước ở cấp xã Công nghệ thông tin đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động QLNN. Nhiều văn bản luật, chỉ thị, nghị quyết, nghị định ... của Đảng và Nhà nƣớc về ứng dụng công nghệ thông tin đã nhấn mạnh việc sử dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả trong hoạt động nội bộ và giữa các cơ quan nhà nƣớc, trong giao dịch của cơ quan nhà nƣớc với tổ chức và cá nhân; hỗ trợ đẩy mạnh cải cách hành chính và làm cho hoạt động của cơ quan nhà nƣớc công khai, minh bạch hơn, phục vụ ngƣời dân và doanh nghiệp tốt hơn. Vì vậy, chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa cần phải có kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào QLNN. Tuy nhiên, tƣơng tự nhƣ năng lực thứ nhất, năng lực này cũng đƣợc đánh giá chủ yếu ở mức trung bình và không tốt. Mức độ đánh giá tốt có tới 23 cán bộ chọn nhƣng chỉ có 12 ngƣời dân nhất trí. Đáng ngạc nhiên là có 8 nhận định từ phía cán bộ đánh giá ở mức rất tốt nhƣng không có ngƣời dân nào đánh giá mức này. Trong khi đó có tới 16 ngƣời dân đánh giá ở mức rất không tốt còn cán bộ thì không ai chọn mức này. Có thể thấy khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào QLNN của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu, đòi hỏi thực tiễn. Dẫu có những ghi nhận nhất định từ phía công chức xã nhƣng điều đó vẫn chƣa đƣợc thể hiện rõ rệt và hiệu quả, chƣa đáp ứng mong đợi của ngƣời dân. 46 Biểu đồ 2.5: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về kỷ năng ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nƣớc ở cấp xã (Ngu n: kết quả khảo sát của đề tài) 2.3.2.3. Kỹ năng tổ chức cuộc họp, điều hành và ra nghị quyết Đối với vị trí là chủ tịch UBND cấp xã thì công việc không thể thiếu là những cuộc họp, và không ai muốn những cuộc họp tốn thời gian lại không giải quyết đƣợc vấn đề gì cả. Do đó, muốn cuộc họp thành công thì ngƣời điều hành cuộc họp phải có những kỹ năng cơ bản để điều hành tốt cuộc họp của mình và tổng kết lại những vấn đề cốt lõi đã đƣợc giải quyết hay còn tồn đọng, giao việc cụ thể cho công chức hay đơn vị cụ thể. 47 Biểu đồ 2.6: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về kỷ năng tổ chức cuộc họp điều hành và ra nghị quyết (Ngu n: kết quả khảo sát của đề tài) Tổ chức và điều hành hội họp là một hoạt động vừa mang tính kỹ thuật vừa mang tính nghệ thuật. Kỹ năng điều hành hội họp của chủ tịch UBND cấp xã là những thao tác cơ bản mà ngƣời giữ chức vụ này cần tiến hành trong quá trình điều hành các cuộc họp, các hội nghị. Điều hành hội họp đối với Chủ tịch UBND cấp xã là việc hiện diện của ngƣời giữ chức vụ này trong quá trình diễn ra hội họp để điều phối tiến trình hội họp, tác động chi phối đến tƣ duy của thành viên tham gia, nhằm đạt đƣợc mục tiêu của cuộc họp. Phần đông ngƣời dân và công chức cấp xã tham gia khảo sát đều nhất trí rằng năng lực tổ chức cuộc họp, điều hành và ra nghị quyết của chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa ở mức tốt. Mức trung bình cũng đƣợc khá nhiều ngƣời dân và CBCC lựa chọn với số lƣợng theo thứ tự là 29 và 18 nhận định, tiếp theo có tới 24 ngƣời dân và 16 cán bộ nhận định là mức không tốt. Vẫn có những nhận định từ cả phía ngƣời dân và cán bộ đánh giá ở mức rất không tốt và rất tốt, nhƣng trong tƣơng quan với 3 mức còn lại thì số lƣợng những nhận định này không đáng kể. Điều đó có nghĩa là, trong khi một số chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa có năng lực tổ chức cuộc họp, 48 điều hành và nghị quyết rất tốt thì vẫn còn một số ít cán bộ lãnh đạo quản lý còn rất yếu. Tuy nhiên quan sát biểu đồ có thể thấy sự hài lòng trong dân chƣa đƣợc cao nhƣ nhận định từ phía CBCC. 2.3.2.4. Kỹ năng tuyên truyền, phổ biến pháp luật, thi hành và áp dụng pháp luật trong quản lý nhà nước Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục và thi hành pháp luật có vai trò hết sức quan trọng trong việc tăng cƣờng pháp chế, là nền tảng vững chắc góp phần cho phát triển kinh tế - xã hội. Vì vậy, đây cũng là một trong những kỹ năng để trở thành căn cứ đánh giá năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã. Để hoạt động thực thi công vụ đƣợc triển khai có hiệu quả, chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa cần phải quan tâm chỉ đạo, đƣa các nội dung tập huấn, tuyên truyền, phổ biến pháp luật và các văn bản hƣớng dẫn thi hành vào trong kế hoạch hàng năm thực hiện; cần phải chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị, địa phƣơng thƣờng xuyên kiểm tra, nắm bắt tình hình thi hành pháp luật trên địa bàn mình quản lý. Thông qua đó sẽ kịp thời phát hiện, chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế, tháo gỡ những khó khăn, vƣớng mắc trong quá trình tổ chức thực thi các quy định của pháp luật; đồng thời tổng hợp đề xuất, kiến nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo quy định góp phần thực hiện tốt hơn việc thi hành pháp luật trên địa bàn. Tuy nhiên, trình độ nhận thức pháp luật của một số chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa cũng nhƣ nhân dân trên địa bàn còn hạn chế. Niềm tin của nhân dân đối với pháp luật chƣa thực sự rõ nét. Ngƣời dân tại một số xã miền núi, đặc biệt khó khăn vẫn hiểu biết pháp luật, vì thói quen sống thụ động nên hầu nhƣ không biết sử dụng pháp luật để bảo vệ các quyền và lợi ích của mình khi bị xâm phạm. 49 Do đó, đối với kỹ năng tuyên truyền, phổ biến pháp luật, thi hành và áp dụng pháp luật trong quản lý nhà nƣớc trong hoạt động thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã chỉ đƣợc cả công chức cấp xã lẫn ngƣời dân đánh giá ở mức trung bình. 2.3.2.5. Kỹ năng tạo động lực cho cán bộ, công chức cấp xã Năng lực thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã còn thể hiện ở kỹ năng tạo động lực làm việc cho CBCC tại các xã trên địa bàn. Ngƣời chủ tịch UBND cấp xã cần phải động viên, khích lệ và khen thƣởng kịp thời đối với những nhân tố mới, uốn nắn kịp thời những biểu hiện lệch lạc, tiêu cực cản trở công việc chung, tạo dựng đƣợc bầu không khí tâm lý lành mạnh, cởi mở, phấn khởi, tin tƣởng lẫn nhau trong tập thể từng bộ phận, cũng nhƣ toàn thể bộ máy thực thi công vụ. Bên cạnh đó, ngƣời chủ tịch UBND cấp xã cần khai thác, để CBCC dƣới quyền phát huy triệt để tính tích cực, chủ động, năng động và sáng tạo của từng thành viên trong bộ máy. Có nhƣ vậy, hoạt động thực thi công vụ của chủ tịch UBND cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa mới đạt đƣợc hiệu quả cao, thực hiện đƣợc những mục tiêu đã đề ra. Tuy nhiên, đại đa số công chức cấp xã và ngƣời dân cho rằng các chủ tịch UBND cấp xã huyện Hƣớng Hóa mới chỉ đạt ở mức trung bình cho kỹ năng này. Điều này có thể hiểu bởi nhƣ phân tích ở trên về cơ cấu giới tính thì cán bộ nữ giữ vai trò quản lý cấp xã tại huyện Hƣớng Hóa là quá ít ỏi trong tƣơng quan với nam giới. Họ có thế mạnh về tạo động lực và sự liên kết giữa cá nhân trong tổ chức thế nhƣng chƣa đƣợc phát huy. Nhiều ngƣời dân còn cho rằng năng lực của chủ tịch UBND cấp xã vẫn còn ở mức không tốt (trên 20 nhận định), và rất ít đánh giá ở mức rất tốt. Trong khi đó nhận định của các CBCC thì có phần khả quan hơn, có tới 10 ngƣời cho rằng chủ tịch UBND cấp xã đã đạt mức rất tốt cho kỹ năng này, rất ít nhận định từ phía cán bộ cho rằng ở mức rất yếu. 50 Sở dĩ có sự đánh giá khác biệt trên là do nhiều nguyên nhân khác nhau, một mặt đội ngũ CBCC cấp xã chƣa có đƣợc sự đánh giá khách quan về chủ tịch UBND cấp xã – cấp trên trực tiếp của họ, trong khi ngƣời dân luôn mong muốn đòi hỏi chủ tịch UBND cấp xã phải hoàn thiện hơn nên bao giờ nhóm khách thể này cũng có yêu cầu cao hơn so với nhóm khách thể là CBCC nhìn nhận. Biểu đồ 2.7: Đánh giá của ngƣời dân và công chức cấp xã về kỹ năng tạo động lực (Ngu n: kết quả khảo sát của đề tài) 2.3.2.6. Kỹ năng phân công, giao việc Phân công, giao việc là một mắt xích quan trọng trong quy trình tổ chức thực hiện công việc. Kỹ năng phân công, giao việc là một trong những kỹ năng cơ bản của ngƣời quản lý, đặc biệt là ngƣời quản lý cấp cơ sở. Từ ý chí lãnh đạo, quản lý, công việc đƣợc giao cho những đối tƣợng cụ thể để tiến hành trên thực tế. Hoạt động phân công, giao việc đƣợc nhà quản lý – Chủ tịch UBND cấp xã thƣờng xuyên tiến hành. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, chủ tịch UBND cấp xã có nhiệm vụ đƣa nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nƣớc đi vào cuộc sống của nhân dân. Lúc đầu, các nghị quyết và chính sách này chỉ tồn tại trong các văn bản (ở ngoài cuộc sống thực hàng ngày của nhân dân). Thông qua hành động phân công, giao việc của mình, chủ tịch UBND cấp xã sẽ khơi 51 dậy hoạt động tích cực, năng động và sáng tạo của nhân dân biến mục tiêu này thành mục tiêu hoạt động của chính họ. Nhƣ vậy, việc khơi dậy đƣợc trong nhân dân hoạt động tích cực, năng động và sáng tạo chính là điều kiện tiên quyết để chủ tịch UBND cấp xã có thể có đƣợc thành công trong khi thực hiện hoạt động phân công, giao việc tại địa phƣơng mình. Theo tác giả, muốn làm đƣợc việc này, nhất thiết chủ tịch UBND cấp xã phải có kỹ năng phân công, giao việc đối với CBCC tại các phòng chuyên môn phát triển ở trình độ cao. Muốn đƣợc nhƣ vậy, thì chủ tịch UBND cấp xã phải có các tri thức (hiểu biết) sau đây và thƣờng xuyên vận dụng chúng trong quá trình phân công, giao những việc khác nhau tại địa phƣơng mình: - Khai thác triệt để tính tích cực, chủ động, năng động và sáng tạo của từng CBCC. - Tổ chức phối hợp hành động giữa các CBCC khác nhau trong từng bộ phận nói riêng và toàn thể UBND xã nói chung. - Động viên, khích lệ và khen thƣởng kịp thời những nhân tố mới, uốn nắn kịp thời những biểu hiện lệch lạc, tiêu cực cản trở công việc chung. - Tạo dựng bầu không khí tâm lý lành mạnh, cởi mở, phấn khởi, tin tƣởng lẫn nhau trong tập thể từng bộ phận, cũng nhƣ toàn UBND xã. - Phát hiện và đề xuất kịp thời những biện pháp khắc phục những tình huống phức tạp xuất hiện trong quá trình triển khai thực hiện hoạt động QLNN của UBND xã. - Chỉnh sửa kịp thời những bất hợp lý trong huy động và sử dụng các nguồn lực (nhân lực, tài lực và vật lực) phục vụ quá trình thực thi công vụ. - Lắng nghe và sử dụng hợp lý những ý kiến chỉ đạo của cấp trên và sự phản hồi từ cấp dƣới. - Phát hiện mối quan hệ giữa mục tiêu của hoạt động thực thi công vụ đang triển khai thực hiện đồng thời với các mục tiêu kinh tế, xã hội khác đang đƣợc tổ chức thực hiện tại địa phƣơng mình nhƣ một chỉnh thể thống nhất và đề xuất những giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả QLNN. 52 - Sử dụng quyền lực hợp lý đối với CBCC giúp việc trong các bộ phận tại UBND xã. Khi thực hiện khảo sát, hầu hết CBCC cấp xã đã đánh giá chủ tịch UBND cấp xã đạt ở mức trung bình về kỹ năng này. Có khoảng gần 20 công chức xã đánh giá ở mức tốt, 10 công chức đánh giá ở mức rất tốt. Biểu đồ 2.8: Đánh giá của công chức cấp xã về kỹ năng phân công, giao việc (Ngu n: kết quả khảo sát của đề tài) 2.3.2.7. Kỹ năng giao tiếp trong thực thi công vụ Trong quá trình thực thi công vụ, CBCC nói chung và chủ tịch UBND cấp xã nói riêng thƣờng xuyên phải giao tiếp, ứng xử với các mối quan hệ nội bộ (cấp trên, cấp dƣới, đồng nghiệp) và với công dân hoặc ngƣời đại diện cho các cơ quan, tổ chức khác. Hoạt động giao tiếp, ứng xử công vụ đòi hỏi chủ tịch UBND cấp xã khi giải quyết công việc phải đứng ở vị trí là cán bộ nhà nƣớc, thay mặt nhà nƣớc để giao tiếp với công dân. Nói cách khác, khi thực thi công vụ, ngƣời chủ tịch UBND phải giao tiếp, ứng xử theo vị trí chức danh mà mình đang đảm nhiệm, phải thể hiện thái độ ứng xử của nhà nƣớc với công dân chứ không phải và không chỉ là thái độ ứng xử của cá nhân họ. Vì vậy, hoạt động giao tiếp, ứng xử của chủ tịch UBND cấp xã khi thực thi công vụ cần có những chuẩn mực chung. 53 Từ năm 2016 đến nay, các xã trên địa bàn huyện Hƣớng Hóa đã triển khai hội nghị đối thoại trực tiếp tại UBND xã, đã thu hút hàng nghìn ngƣời tham gia với nhiều câu chất vấn của nhân dân về các chƣơng trình, dự án trên địa bàn, nhƣ: xây dựng nông thôn mới, trồng rừng, thực hiện chính sách hỗ trợ hộ nghèo. Chủ tịch UBND cấp xã Hƣớng Lập, Hồ Đức V cho biết: Tại hội nghị có 18 lượt ý kiến đề nghị lãnh đạo Ðảng ủy, UBND xã làm rõ 33 nội dung như: Việc thực hiện 11 nội dung công khai theo quy định của Pháp lệnh 34/2007 về quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn; đề nghị thông báo cụ t