Luận văn Nghiên cứu qui trình xác định đồng thời dư lượng thuốc trừ sâu họ pyrethroid và họ lân hữu cơ trong nước bằng phương pháp sắc ký khí kết hợp với chiết pha rắn

1 Chương 1 MỞ ĐẦU 1.1. Đặt vấn đề: Việt Nam là một nước nông nghiệp với khoảng bảy mươi phần trăm dân số sống bằng nghề nông, vì vậy năng suất và sản lượng cây trồng luôn là vấn đề thiết yếu. Trên con đường tìm kiếm các biện pháp để tăng năng suất cây trồng, cũng như các nước khác trên thế giới thì việc đưa hoá chất vào sử dụng trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta là một thành tựu to lớn đã vẽ ra một viễn cảnh tốt đẹp cho cuộc sống người dân. Nhờ sự ứng dụng này năng suất thu hoạch tăng lên rõ rệt, cuộc sống vật chất của người dân no đủ hơn. Song cũng chính từ những tác dụng tích cực đó đã dẫn đến người nông dân lạm dụng hoá chất trong sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là thuốc bảo vệ thực vật. Sự lạm dụng này đã tạo nên một hậu quả xấu làm ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng lớn đến hệ sinh thái. Theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới, mỗi năm con người đã sử dụng hàng chục triệu tấn thuốc bảo vệ thực vật các loại bao gồm thuốc trừ sâu, thuốc diệt nấm, diệt cỏ..., ngoài một phần thuốc có tác dụng diệt trừ các loài địch hại mùa màng, phần lớn khối lượng thuốc còn lại được đưa vào môi trường. Dưới tác động của nước tưới, nước mưa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật bị cuốn trôi từ những khu vực phun thuốc đến kênh rạch, sông hồ làm ô nhiễm nguồn nước ngọt, phần khác sẽ ngấm vào đất hay tích tụ trong các loài thực vật. Sự hiện diện và tồn lưu thuốc bảo vệ thực vật trong môi trường nước, đất, cây cỏ... đã làm ngộ độc, gây chết cho nhiều loài động vật. Đối với con người, thuốc bảo vệ thực vật có thể ảnh hưởng trực tiếp gây ngộ độc mãn tính, ngộ độc cấp tính dẫn đến tử vong hoặc làm biến đổi gen gây nên các bệnh về di truyền ảnh hưởng đến nhiều thế hệ sau. Do tác hại to lớn này trong nhiều năm trở lại đây vấn đề ô nhiễm thuốc bảo vệ thực vật luôn được quan tâm nghiên cứu. Với sự phát triển cao của khoa học công nghệ các loại thuốc bảo vệ thực vật ngày nay vô cùng phong phú và đa chủng loại. Trong thực tế sản xuất, để chống lại 2 sự kháng thuốc của các loài địch hại, người nông dân thường sử dụng cùng một lúc nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật khác nhau, chẳng hạn đối với thuốc trừ sâu người dân có thể sử dụng các loại thuốc lân hữu cơ, pyrethroid hoặc carbamate trong cùng một mùa vụ. Vì vậy việc xác định tồn lượng các thuốc bảo vệ thực vật trong môi trường ngày nay thường được phát triển theo hướng xác định đồng thời nhiều nhóm thuốc bảo vệ thực vật có thể có trong cùng một mẫu. Điều này có một ý nghĩa lớn, đáp ứng yêu cầu thực tế và tiết kiệm được thời gian, hoá chất. Ở nước ta đã có một số công trình khảo sát về tình hình sử dụng thuốc trừ sâu và ảnh hưởng của thuốc trừ sâu đến sức khoẻ người nông dân [10],[12],[14]. Bên cạnh đó cũng có một số nghiên cứu xác định dư lượng của thuốc trừ sâu bằng phương pháp sinh học và sắc ký [3],[11],[13],[16]. Tuy nhiên phần lớn các nghiên cứu xác định dư lượng của thuốc trừ sâu này chỉ được thực hiện trên một nhóm thuốc trừ sâu hoặc tập trung nhiều vào nhóm clo hữu cơ. Từ những lý do trên, đề tài được thực hiện nhằm tìm ra qui trình giúp xác định tốt hỗn hợp các thuốc trừ sâu họ pyrethroid và lân hữu cơ trong cùng mẫu phân tích với giới hạn phát hiện thấp. 1.2. Tên đề tài luận văn: NGHIÊN CỨU QUI TRÌNH XÁC ĐỊNH ĐỒNG THỜI DƯ LƯỢNG THUỐC TRỪ SÂU HỌ PYRETHROID VÀ HỌ LÂN HỮU CƠ TRONG NƯỚC BẰNG PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ KHÍ KẾT HỢP VỚI CHIẾT PHA RẮN. 1.3. Mục tiêu của đề tài: - Khảo sát các điều kiện tối ưu để phân tích đồng thời các hợp chất thuốc trừ sâu họ pyrethroid và lân hữu cơ bằng phương pháp sắc ký khí đầu dò bắt điện tử - Xây dựng qui trình chiết và làm giàu các hợp chất thuốc trừ sâu họ cúc tổng hợp và họ lân hữu cơ trong nước bằng phương pháp chiết pha rắn. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp phân tích sắc ký khí với đầu dò bắt điện tử. - Phương pháp xử lý mẫu với kỹ thuật chiết pha rắn. - Phương pháp thống kê để đánh giá qui trình phân tích. 3 1.5. Nội dung thực hiện: - Khảo sát và tối ưu hoá các thông số vận hành máy. - Khảo sát và tối ưu hoá chương trình nhiệt. - Khảo sát khoảng tuyến tính, giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng. - Khảo sát và tối ưu qui trình chiết và làm giàu các hợp chất thuốc trừ sâu họ cúc tổng hợp và họ lân hữu cơ. - Ứng dụng xác định dư lượng các hợp chất thuốc trừ sâu trong mẫu nước.