Luận văn Phân tích đánh giá và xếp hạng các hệ nền phục vụ việc xây dựng cổng thông tin điện tử trong cơ quan hành chính nhà nước

TT&TT đã xây dựng được bộ tiêu chí chức năng cho portal, với bộ chỉ tiêu này chúng ta có thể suy ngược lại các các hệ nền portal có các tính năng kỹ thuật đáp ứng yêu cầu, đây là một cơ sở quan trọng cho việc nghiên cứu xây dựng portal cho cơ quan HCNN. Tuy nhiên, cần phải có phương pháp đánh giá các tiêu chí chức năng và phương pháp tính điểm cho các chức năng của portal, do đó cần có sự phối hợp giữa tài liệu này với các phương pháp đánh giá trước để có một mô hình đánh giá chuẩn cho việc phân tích, đánh giá và xếp hạng các hệ nền phục vụ cho việc xây dựng portal trong các cơ quan HCNN. 3.4.2 Bảng tổng kết các phương pháp đánh giá hệ nền đã có Tên bài báo Số giai đoạn đánh giá Phương pháp tính điểm Tổng số tiêu chí Biểu đồ so sánh Xếp hạng Số Portal /CMS Sử dụng trọng số Kỹ thuật đánh giá portal framework of Open Polytechnic of New Zealand. 4 24 X 5 Phương pháp đánh giá hệ nền portal of Paul Browning at University of Bristol, Năm 2003 0 X 8 X 4 X Phương pháp đánh giá Portal của Demetrios Sampson-University of Piraeus, Greece. Năm 2004 3 X 4 0 Đánh giá bằng phương pháp so sánh các Java 3 X 14 X X 6 40 Open Source Portals Customer Portals Feature Comparison Matrix. Năm 2005 2 500 7 Đánh giá hệ thống quản trị nội dung nguồn mở tác giả Chantel Brathwaite.Năm 2007 X 20 3 Phân tích, so sánh, đánh giá và khuyến nghị sử dụng các hệ nền portal, tác giả Enterprise Portal Services Group, Fulcrum Logic, Inc; Năm 2008 X 36 X 3 X Tài liệu Bộ TT&TT về yêu cầu cơ bản chức năng, tính năng kỹ thuật của hệ thống portal cơ quan nhà nước. Năm 2008 36 X 0 Bảng 3.5: Tổng kết các phương pháp đánh giá hệ nền đã có 3.4.3 Đánh giá và kết luận Tóm lại, qua kết quả phân tích đánh giá 08 phương pháp phân tích đánh giá và xếp hạng hệ nền portal, portal và CMS được thực hiện từ năm 2003 đến năm 2008. Có thể kết luận việc phân tích, đánh giá hệ và xếp hạng hệ nền portal có rất nhiều phương pháp thực hiện. Tuy nhiên có một đặc điểm chung là phải xây dựng được bộ tiêu chí đánh giá, vì đó là cở sở quan trọng, là thước đo cho việc thực hiện phân tích đánh giá. Song song đó cần có phương pháp tính điểm cho các tiêu chí chức năng một cách khoa học, ngoài ra việc lựa chọn hình thức đánh giá cũng tương đối quan trọng, vì nếu lựa chọn hình thức đánh giá hợp lý thì kết quả sẽ chính xác hơn. Trong 8 phương pháp phân tích đánh giá hệ nền của các tác giả có 2 phương pháp (Phương pháp đánh giá hệ nền portal của Paul Browning at University of Bristol và Phương pháp phân tích, đánh giá và khuyến nghị sử dụng các hệ nền portal, tác giả Enterprise Portal Services Group, Fulcrum Logic) tương tự nhau như: xây dựng tiêu chí đánh giá, phương pháp tính điểm tiêu chí chức năng và hình thức đánh giá, các phương pháp còn lại được thực hiện theo đặc thù riêng, như chia 41 giai đoạn đánh giá để loại bỏ các hệ nền không đáp yêu cầu, đánh giá theo nhóm mã nguồn mở hay công nghệ nền sử dụng,…. như vậy trong 08 phương pháp trên đã có 07 phương pháp đánh giá hệ nền khác nhau. Qua nghiên cứu đề tài nhận thấy cần có một phương pháp đánh giá tổng quát và khoa học được đút kết từ những ưu khuyết điểm của các phương pháp đã có làm cơ sở tin cậy cho việc phân tích, đánh giá và xếp các hệ nền portal, nhất là phân tích đánh giá lựa chọn hệ nền portal phục vụ việc xây dựng portal trong các cơ quan HCNN trong giai đoạn hiện nay. Đó là vấn đề quan trọng mà đề tài cần phải nghiên cứu thực hiện. 42 CHƯƠNG 4: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 4.1 Bài toán về ứng dụng hệ nền xây dựng portal cấp tỉnh Hiện nay công nghệ portal là một trong những công nghệ thu hút sự quan tâm ở nhiều quốc gia có nền CNTT tiên tiến trên thế giới và ở Việt Nam. Trong những năm gần đây việc ứng dụng hệ nền xây dựng portal ngày càng trở nên phổ biến trong các lĩnh vực như: Chính phủ điện tử, thương mại điện tử, đào tạo trực tuyến,…cho đến việc quản lý thông tin nội bộ trong một cơ quan hay tổ chức vì nó mang lại nhiều lợi ích như: tiết kiệm thời gian, chi phí, kiến trúc và khung ứng dụng thống nhất, hỗ trợ hợp tác giữa các tổ chức và sự kết hợp giữa các quy trình với các công cụ có sẳn. Hiện tại có nhiều sản phẩm hệ nền được sử dụng để xây dựng portal như: IBM, Microsoft, Oracle, Sun,… và các sản phẩm mã nguồn mở khác. Ở Việt Nam việc ứng dụng hệ nền xây dựng portal trong cơ quan HCNN ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên quản lý nhà nước về CNTT thì công nghệ nền chưa được phân tích đánh giá một cách chi tiết về các tính năng cơ bản cũng như hiệu quả sử dụng và định hướng phát triển trong tương lai, nên nhiều địa phương đã lựa chọn các hệ nền portal chưa phù hợp nhu cầu thực tế hay vượt quá tầm quản lý về công nghệ, dẫn đến vận hành chưa ổn định và phải nâng cấp hay bổ sung liên tục các chức năng hoặc chuyển đổi công nghệ nền portal khác làm ảnh hưởng đến hoạt động cung cấp thông tin, cung cấp các dịch vụ hành chính công, chi phí đầu tư cao và tốn nhiều thời gian làm hạn chế việc phát triển portal, ảnh hưởng đến quá trình phát triển Chính phủ điện tử. Bên cạnh đó, việc xây dựng portal trong các cơ quan HCNN đã và đang trở thành mối quan tâm và hơn thế nữa, nó đã trở thành một hạng mục đầu tư trong lĩnh vực ứng dụng CNTT trong hoạt động của các cơ quan HCNN. Tuy nhiên việc tiếp cận công nghệ portal là vấn đề hết sức mới mẽ đối với cơ quan HCNN vì phải đối mặt với những thuật ngữ, khái niệm mới mà ngay nhiều người làm CNTT chuyên nghiệp cũng chưa lĩnh hội thấu đáo trong thời điểm hiện nay, từ đó nhiều doanh nghiệp CNTT đã bắt đầu đầu tư nghiên cứu và cho ra đời nhiều sản phẩm hệ nền portal. Song song đó nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước đã bắt đầu xây dựng portal, theo thống kê của Bộ TT&TT[6], tính đến thời điểm năm 2009 có 59/63 tỉnh, thành phố trực thuộc TW có Website hay Portal, trong đó có 36 tỉnh, thành phố trực thuộc TW và Chính phủ ( 35 tỉnh, thành phố và Chính phủ) có portal chiếm tỷ lệ 61% trong tổng số Website và Portal. Xem Hình 4.1 Hiện trạng sử dụng hệ nền trong cơ quan HCNN. 43 ĐỒ THỊ TỶ LỆ SỬ DỤNG HỆ NỀN TRO NG CƠ Q UAN HCNN 2,8% 2,8% 16,7% 13,9% 8,3% 2,8% 2,8% 2,8% 2,8% 44,4% IBM Webphere SharePoint 2007 DotNetNuke Oracle AS Portal Liferay uPortal Zope Vportal 3CMS Khác Hình 4.1: Hiện trạng sử dụng hệ nền xây dựng portal trong cơ quan HCNN Đồ thị cho thấy nhu cầu ứng dụng hệ nền xây dựng portal trong cơ quan HCNN chưa cao, đều này xác định nhu cầu xây dựng portal trong thời gian tới là rất lớn, để đáp ứng yêu cầu phục vụ công tác cải chính hành chính một cửa, dịch vụ công trực tuyến và tích hợp thông tin tạo nền tảng cho việc xây dựng Chính phủ điện tử trong tương lai. Kết quả của đề tài này là công cụ nho nhỏ giúp cơ quan HCNN trong việc phân tích đánh giá lựa chọn hệ nền xây dựng portal. Để giải quyết những vấn đề khó khăn trên, trong luận văn này, chúng tôi nghiên cứu đề xuất một phương pháp phân tích, đánh giá và xếp hạng các hệ nền portal giúp người sử dụng portal có giải pháp lựa chọn hệ nền phù hợp nhu cầu xây dựng portal trong giai đoạn hiện nay. Dựa trên các kết quả nghiên cứu đánh giá các hệ nền portal được trình bày ở Chương 3, phương pháp đánh giá hệ nền của chúng tôi được thực hiện thông qua các bước cơ bản sau: ƒ Chọn hệ nền để đánh giá và xếp hạng: Sáu hệ nền hiện đang được sử dụng trong cơ quan HCNN: OracleAS Portal 10g, IBM WebSphere 6.1, MS SharePoint 2007, Liferay 5.1, uPortal 2.1 và DotNetNuke 5.5. ƒ Xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền: Bao gồm việc cài đặt cấu hình và vận hành thử nghiệm các hệ nền, thực hiện thu thập thông tin các tiêu chí, lấy ý kiến đóng góp của người sử dụng hệ nền để hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá. ƒ Xây dựng Phương pháp tính điểm: Xây dựng công thức tổng quát và giải thích các tham số của công thức. ƒ Đánh giá và xếp hạng hệ nền: Bao gồm các bước thực hiện sau 44 + Chọn đối tượng đánh giá hệ nền. + Xây dựng biểu mẫu đánh giá hệ nền. + Thực hiện đánh giá hệ nền: Bao gồm việc gởi, nhận phiếu đánh giá và tổng hợp xử lý kết quả đánh giá hệ nền. + Phân tích đánh giá kết quả thực hiện ƒ Khuyến cáo người dùng lựa chọn công nghệ nền: Trên cơ sở kết quả phân tích đánh giá và xếp hạng hệ nền đã có, đề tài đưa ra những nội dung khuyến cáo đến người sử dụng trong quá trình lựa chọn hệ nền xây dựng portal. Nội dung chi tiết các bước của phương pháp phân tích, đánh giá và xếp hạng hệ nền được thực hiện cụ thể như sau. 4.2 Nội dung phân tích, đánh giá và xếp hạng hệ nền portal 4.2.1 Chọn hệ nền portal phân tích, đánh giá và xếp hạng Mục tiêu chính của portal cơ quan HCNN là cung cấp thông tin đầy đủ và cung cấp các dịch vụ hành chính công trực tuyến đến người dân, các tổ chức và doanh nghiệp, tích hợp thông tin phục vụ công tác cải cách hành chính. Vì vậy việc lựa chọn hệ nền để xây dựng portal là rất quan trọng. Qua khảo sát thực tế tình hình sử dụng hệ nền portal tại 63 tỉnh, thành phố và Chính phủ cho thấy nhu cầu sử dụng hệ nền portal cũng tương đối phong phú, hiện tại có 09 sản phẩm hệ nền portal được dùng như: OracleASPortal 10g, IBM WebSphere 6.1, MS SharePoint 2007, Liferay 5.1, uPortal 2.1, DotNetNuke 5.5, Zope Portal, Vportal 3.0, 3CMS_Portal và một số sản phẩm khác được sử dụng cho 36 tỉnh, thành phố và Chính phủ, tạo cho chúng ta có được định hướng trong việc lựa chọn hệ nền portal phân tích đánh giá. Qua phân tích đã chọn lọc được 06 hệ nền portal gồm OracleAS Portal 10g, IBM WebSphere 6.1, MS SharePoint 2007 Portal, Liferay 5.1, uPortal 2.1, DotNetNuke 5.5 để đánh giá vì các hệ nền portal này hiện được sử dụng tương đối nhiều so với các hệ nền còn lại trong các cơ quan HCNN. Việc phân tích đánh giá là xác định những ưu khuyết điểm của chúng để giúp các cơ quan HCNN có giải pháp lựa chọn hệ nền tốt hơn. 4.2.2 Xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal ƒ Phân tích yêu cầu chức năng portal cơ quan HCNN Trong khuôn khổ nghiên cứu của đề tài là lựa chọn hệ nền portal phục vụ việc xây dựng portal trong cơ quan HCNN, nên có thể lựa chọn các portal như portal của Chính phủ và portal của UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW, vì UBND tỉnh, thành phố trực thuộc TW là một đơn vị hành chính trọn vẹn, có vai trò 45 như Chính phủ tuy phạm vi quản lý hẹp hơn nên kiến trúc của portal Chính phủ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW có điểm tương đồng nên chúng ta có thể gọi chung là portal của cơ quan HCNN. Mặt khác, mục tiêu xây dựng portal của cơ quan HCNN là cung cấp thông tin và các dịch vụ công cho người dân (G2C), cung cấp thông tin và các dịch vụ công cho doanh nghiệp (G2B), cung cấp và trao đổi thông tin giữa các cơ quan HCNN (G2G), đồng thời làm đầu mối truy cập “một cửa” của Chính phủ, Tỉnh về thông tin, dịch vụ của cơ quan HCNN, thống nhất các nội dung thông tin và dịch vụ thông tin trên portal, bảo đảm portal đóng vai trò tích hợp và trao đổi thông tin giữa các hệ thống thông tin trong các cơ quan HCNN. Với các mục tiêu trên thì yêu cầu tối thiểu chức năng của portal của cơ quan hành HCNN như sau: Cá nhân hóa hay tùy biến, Đăng nhập một lần, Quản lý portal, Tích hợp các kênh thông tin, Tìm kiếm thông tin, Quản trị người sử dụng, Thu thập và xuất bản thông tin, Bảo mật, Sao lưu và phục hồi dữ liệu, Hiển thị thông tin theo các loại thiết bị, Đa ngôn ngữ, Cung cấp môi trường làm việc cộng tác, Quản trị và biên tập nội dung, Cung cấp các dịch vụ hành chính công, Biểu mẫu điện tử, Thư điện tử, Giao lưu và hỏi đáp trực tuyến, Góp ý trực tuyến,…Nội dung chi tiết đã trình bày ở mục 2.1.3 Các đặc trưng của một portal. ƒ Định nghĩa Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal Tiêu chí đánh giá hệ nền portal là những tính năng chuẩn so với các tính năng cơ bản của hệ nền portal cần có để phục vụ cho việc phân tích đánh giá. Vì vậy Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal là toàn bộ các tính năng mà các hệ nền portal cần có, được sắp xếp theo một trình tự khoa học đảm bảo tính đơn giản dễ lựa chọn. ƒ Các bước xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal - Cài đặt cấu hình và vận hành thử nghiệm các hệ nền Để thực hiện tốt việc xây dựng các tiêu chí đánh giá hệ nền portal cho cơ quan HCNN nói chung và các doanh nghiệp nói riêng. Đề tài đã thực hiện cài đặt cấu hình và vận hành thử nghiệm thực tế 5/6 hệ nền đã được chọn để đánh giá. Trong đó, cài đặt vận hành thử nghiệm 04 hệ nền portal (SharePoint 2007, Liferay 5.1, DotNetNuke 5.5 và uPortal 2.1 ) trên 3 máy chủ (IBM 36550 M2 CPU 3.16 RAM 8Gb) chạy hệ điều hành Windows 2003 Server Enterprise với các CSDL SQL Server 2005 và MySQL tại mạng LAN Văn phòng UBND tỉnh Vĩnh Long, kết hợp khảo sát thực tế vận hành 03 hệ nền portal đang sử dụng tại Văn phòng UBND tỉnh Vĩnh Long (DotNetNuke 5.5), Văn phòng UBND tỉnh Đồng tháp (WebSphere 6.1), 46 Trường Dạy nghề Vĩnh Long (Liferay 5.1) với thời gian thực hiện 5 tuần để thu thập các tiêu chí đánh giá hệ nền portal. - Thu thập thông tin xây dựng Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền Quá trình thu thập, tổng hợp thông tin xây dựng các tiêu chí đánh giá hệ nền là quá trình tổng hợp thông tin bao gồm thông tin thu thập được từ việc vận hành thử nghiệm các hệ nền portal, từ quá trình khảo sát thực tế vận hành các hệ nền portal tại các cơ quan HCNN và từ quá trình nghiên cứu thu thập tài liệu về các phương pháp đánh giá hệ nền đã có. - Đề xuất bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal Với những yêu cầu về tiêu chí chức năng portal của cơ quan HCNN vừa được trình bày, đó là tiêu chí tổng quát, vì vậy cần phải lượng hoá chi tiết hơn các tính năng của hệ nền portal để hoàn thiện bộ tiêu chí đánh giá, kết quả đã thu thập và tổng hợp được 107 tiêu chí chia thành 12 nhóm cụ thể như sau: Stt Tiêu chí đánh giá hệ nền portal I Giao diện (Layout) 1 Thân thiện 2 Dể sử dụng 3 Trình bày hợp lý 4 Hỗ trợ đa ngôn ngữ II Cá nhân hoá (Personalisation) 1 Quản lý layout của cá nhân 2 Áp dụng cá nhân hóa cho từng User hay Group 3 Thông báo có thêm các kênh mới 4 Tự động thêm kênh mới Vào layout III Bảo mật (Security) 1 Chứng thực 2 Phương pháp chứng thực 3 Mã hoá dữ liệu 4 Phân quyền truy cập 5 Phân quyền theo vai trò 6 Đăng nhập một cửa 7 Hỗ trợ SSL hoặc PKI 47 8 Cơ chế chống lại các loại tấn công phổ biến trên mạng (SQL Injection, Flood) IV Khả năng kết nối, tích hợp và xuất bản thông tin 1 Tuân theo chuẩn XML 1.0 2 Tuân theo chuẩn RSS 2.0/ ATOM 1.0 3 Tuân theo chuẩn RDF 4 Tuân theo chuẩn JSR168/JSR 286 cho Portlet API/WebPart 5 Tuân theo chuẩn SOAP v1.2, WSRP 1.0/WSRP2.0, WSDL (WebService)” 6 Khả năng tích hợp các portal và website có sẵn (Link/WebCliping) 7 Hỗ trợ tích hợp theo chuẩn truy cập thư mục (LDAP) 8 Chỉnh sửa nội dung theo dòng (CMS) 9 Nhúng nội dung đa phương tiện (CMS) 10 Trình soạn thảo WYSIWYG (CMS) 11 Phê duyệt quy trình làm công việc và tính năng (CMS) 12 Có khả năng chia sẽ tài liệu (CMS) 13 Có hỗ trợ portlet có sẳn V Tiêu chuẩn chung 1 Kiến trúc đơn giản 2 Hỗ trợ nhiều Cơ sở dữ liệu 3 Chạy trên nhiều máy chủ 4 Hỗ trợ nhiều Hệ điều hành 5 Hỗ trợ nhiều trình duyệt Web 6 Có dịch vụ thư mục 7 Hỗ trợ Web 2.0 8 Tuân theo chuẩn SOA 9 Cở sở hạ tầng đơn giản 10 Dễ dàng cài đặt 11 Hỗ trợ siêu dữ liệu 12 Phát triển module độc lập với hệ thống 13 Loại công nghệ sử dụng phát triển hệ nền 48 14 Cho phép cài đặt hay gỡ bỏ các khối chức năng trong khi hệ thống đang hoạt động 15 Mỗi module chức năng cho phép cài đặt trên nhiều trang 16 Cơ chế quản lý bộ đệm (caching) để tăng tốc độ xử lý 17 Có cơ chế dự phòng cho hệ thống máy chủ ứng dụng và máy chủ CSDL VI Chức năng quản trị portal 1 Quản trị cổng đơn giản 2 Có chức năng quản trị kênh thông tin 3 Chức năng quản trị các trang đơn giản 4 Có chức năng quản trị các module 5 Có chức năng quản lý các giao diện mẫu 6 Có chức năng quản trị ngôn ngữ 7 Có chức năng quản trị các quy trình và luồng kiểm duyệt nội dung 8 Thiết lập và quản trị danh sách danh mục nội dung thông tin 9 Có chức năng thiết lập và quản trị các loại menu 10 Có chức năng quản lý Nhật ký theo dõi sự kiện VII Chức năng hỗ trợ Cộng đồng và hợp tác 1 Có hỗ trợ Thư điện tử 2 Có hỗ trợ chức năng Liên hệ 3 Có chức năng Thông báo 4 Tích hợp Diễn dàn 5 Hỗ trợ soạn thảo Báo cáo 6 Có hỗ trợ soạn thảo báo cáo cộng tác 7 Có hỗ trợ Blog 8 Có hỗ trợ Chat 9 Có hỗ trợ chức năng IFrame 10 Hỗ trợ các form tuỳ chọn 11 Hỗ trợ RSS 12 Có chức năng Nhắn tin (SMS) 13 Có chức năng quản lý Văn bản 14 Có chức năng lập danh sách sự kiện hoặc lịch 15 Có chức năng Hỏi và đáp 49 16 Có chức Phản hồi 17 Có chức năng quản lý Hình ảnh 18 Có chức năng Liên kết web 19 Có chức năng Thăm dò ý kiến 20 Cho chức năng soạn thảo HTML 21 Tài khoản người dùng 22 Hỗ trợ báo cáo tuỳ chỉnh 23 Có chức năng quản lý Thư mục 24 Có chức năng Lưu trữ 25 Hỗ trợ nhiều môi trường hiển thị thông tin PDA, Pocket PC, PC,…. 26 Thời gian thực thông tin liên lạc VIII Tìm kiếm 1 Tìm kiếm cục bộ 2 Tìm kiếm Internet 3 Hỗ trợ tiếng Việt 4 Khả năng tìm kiếm siêu dữ liệu 5 Quản lý kết quả IX Hiệu suất và khả năng mở rộng 1 Hỗ trợ số lượng người truy cập cao 2 Xử lý khối lượng thông tin lớn 3 Khả năng chia tải 4 Khả năng chịu đựng lỗi 5 Tích hợp phần kiến trúc 6 Tiện ích cho người sử dụng 7 Dễ phát triển ứng dụng tích hợp 8 Độ tin cậy 9 Khả năng mở rộng X Hỗ trợ 1 Giúp đỡ trực tuyến 2 Tài liệu chuẩn 3 Đào tạo 4 Hỗ trợ sản phẩm 50 5 Công cụ phát triển XI Ban quyền sản phẩm 1 Nguồn mở 2 Thương mại XII Giá 1 Miễn phí 2 <= 40.000USD 3 40.000USD< and <=100.000USD 4 >100.000USD Bảng 4.1: Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền portal Tuy nhiên, cần có sự thẩm định Bộ tiêu chí này từ thực tế sử dụng để đảm bảo tính khách quan hợp lý, làm cơ sở đáng tin cậy để hoàn thiện hơn bộ tiêu chí đánh giá. Việc thẩm định này được thực hiện bằng hình thức lấy ý kiến đóng góp của người sử dụng như sau: - Lấy ý kiến đóng góp người sử dụng cho Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền Việc lấy ý kiến đóng góp của người sử dụng cho Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền nhằm bổ sung hoặc loại bỏ các tiêu chí không cần thiết để hoàn thiện hơn bộ tiêu chí. Để làm được điều này cần phải xây dựng phiếu lấy ý kiến đóng góp của người sử dụng. Về cơ bản nội dung phiếu gồm: Thông tin người đóng góp ý kiến gồm 11 tiêu chí (theo dòng), Số tiêu chí đánh giá hệ nền, hình thức lựa chọn đóng góp (Đồng ý, Không đồng ý hay bổ sung mới). Xem Phụ lục số 1: Phiếu thu thập ý kiến đóng góp bộ tiêu chí đánh giá hệ nền. Mặt khác, để giảm chi phí thực hiện, mà vẫn đảm bảo tính hiệu quả của việc lấy ý kiến đóng góp bộ tiêu chí, nên việc lấy ý kiến đóng góp được thực hiện bằng hình thức gởi phiếu qua đường E-mail hoặc EMS cho ba đối tượng là “Cơ quan HCNN”, “Doanh nghiệp phần mềm”, “Chuyên gia nghiên cứu và phát triển ứng dụng portal”, chi tiết các đối tượng sẽ được trình bày ở mục “4.2.5 Đối tượng đánh giá hệ nền”. Kết quả lấy ý kiến đóng góp của người sử dụng, tổng số có 120 phiếu hợp lệ, trong 180 phiếu gởi đi. Như vậy có 60 người không thực hiện đóng góp ý kiến và không gởi lại phiếu góp ý, nên quá trình lấy ý kiến đóng góp đạt tỷ lệ 67%, trong đó không có tiêu chí nào bị loại bỏ hoặc bổ sung mới nên tỷ lệ các tiêu chí đạt 100%. Trong 120 người đóng góp ý kiến thuộc 37 đơn vị, trong đó có 07 đơn vị cấp tỉnh, 27 đơn vị cấp sở ban, ngành, tương đương và 03 đơn vị là doanh nghiệp phần mềm, 51 về trình độ chuyên môn, có 08 thạc sĩ, 107 Kỹ sư Tin học, điện tử, 01 sinh viên và 04 kỹ thuật viên tin học. Qua kết quả lấy ý kiến đóng góp của người sử dụng cho các tiêu chí đánh giá hệ nền tất cả đều đồng ý và không bổ sung thêm tiêu chí mới, nên bộ tiêu chí đánh giá hệ nền có số lượng tiêu chí không thay đổi gồm 107 tiêu chí thuộc 12 nhóm như đề xuất ban đầu. ƒ Nhận xét, đánh giá và kết luận Tóm lại, quá trình xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hệ nền có thể nhìn nhận việc lựa chọn bộ tiêu chí đánh giá là cơ sở rất quan trọng, vì nếu lựa chọn tốt bộ tiêu chí thì việc đánh giá hệ nền sẽ hiệu quả, vì vậy để bộ tiêu chí xây dựng được khách quan, ngoài việc lựa chọn tiêu chí đánh giá ban đầu, cần có sự đóng góp ý kiến từ người sử dụng, có như vậy thì các tiêu chí đánh giá mới được hoàn thiện hơn, từ đó sẽ phục vụ hiệu quả cho việc phân tích, đánh giá và xếp hạng các hệ nền portal. 4.2.3 Xây dựng Phương pháp tính điểm Song song việc lấy ý kiến đóng góp để chọn lọc các tiêu chí đánh giá hệ nền portal, cần có một cách cho điểm kết hợp với bộ tiêu chí để hình thành một phương pháp tính điểm, làm cơ sở phục vụ cho việc đánh giá xếp hạng các hệ nền portal. Phương pháp tính điểm đánh giá xếp hạng các hệ nền của đề tài được xây dựng dựa trên các tham số chức năng sau: - Trọng số (Weighted): Mỗi tiêu chí đánh giá hệ nền thể hiện một vai trò của nó và được xác định ở các mức độ khác nhau, tuỳ thuộc vào cảm nhận của người sử dụng. Qua nghiên cứu đề tài chia thành 3 mức độ như sau: “Bình thường”, “Quan trọng” và “Rất quan trọng”. Mỗi mức độ sẽ có một giá trị trọng số nhất định, theo nghiên cứu của đề tài trọng số tương ứng cho ba mức độ trên là “0,1”, “0,2 và “0,3”. Mục đích lựa chọn trọng số như trên là để đơn giản hoá trong việc tính toán tổng hợp làm cho kết quả gọn ràng hơn, nhưng không mất tính tổng quát. Tuy nhiên, chúng ta có thể chọn một giá trị trọng số khác, khi đó kết quả xếp hạng hệ nền portal vẫn không bị ảnh hưởng, mặc dù tổng trọng điểm có thể khác so với cách chọn hệ số như trên. - Điểm (Score): Tiêu chí chức năng đánh giá hệ nền portal là tiêu chuẩn thước đo giá trị thực tế các chức năng của hệ nền portal, vì mỗi hệ nền portal về cơ bản có thể không có đủ, có đầy đủ hay vượt trội so với tiêu chí đánh giá. Tuy nhiên mỗi sản phẩm hệ nền portal thực tế điều có những ưu khuyết điểm riêng nên các tiêu chí chức năng đánh giá áp dụng cho từng hệ nền portal sẽ mang những giá trị khác nhau và ngược lại. Mặt khác, tuỳ vào cảm nhận của người sử dụng đối với các chức năng của hệ nền mà cho điểm các tiêu chí đánh giá, vì vậy giá trị của các tiêu chí đánh 52 giá phải được xác định nằm trong một khoảng giá trị cho phép để người sử dụng lựa chọn. Để thực hiện được điều này đề tài chia ra 03 mức độ khác nhau cho các tiêu chí đánh giá, với mỗi mức độ sẽ có một tập giá trị cụ thể như sau: + Mức 1: Nếu hệ nền portal “Không có đủ” hoặc “Không có” các chức năng so với tiêu chí đánh giá hệ nền thì Điểm được chọn cho tiêu chí đánh giá nằm trong khoảng từ 0 đến 3. + Mức 2: Nếu hệ nền portal có “Đầy đủ” các chức năng so với tiêu chí đánh giá hệ nền thì Điểm được chọn cho tiêu chí đánh giá nằm trong khoảng từ 4 đến 7. + Mức 3: Nếu hệ nền có các chức năng “Vượt trội” so với tiêu chí đánh giá hệ nền thì Điểm được chọn cho tiêu chí đánh giá nằm trong khoảng từ từ 8 đến 9. - Trọng điểm (Weighted score): Thể hiện tất cả các tính năng tổng hợp tiêu chí hệ nền portal so với tiêu chí đánh giá, quá trình nghiên cứu đề tài đã xây dựng tham số Trọng điểm cho các tiêu chí đánh giá hệ nền, giá trị này được tính bằng tích số của Trọng số với Điểm (Weighted*Score) với cách tính này sẽ làm nỗi bật hay phân biệt rõ những tính năng kỹ thuật của hệ nền, vì nếu chỉ sử dụng Điểm mà không có Trọng số thì không thể làm nỗi bật lên những hệ nền có các tính năng vượt trội hoặc không có so với các hệ nền khác. Kết hợp các tham số trên thì giá trị Trọng điểm tối thiểu của một tiêu chí đánh giá là 0 và giá trị tối đa không thể lớn hơn 2,7. - Xây dựng công thức tổng quát: Với việc xây dựng các tham số và xác định giá trị của chúng như trên, thì việc xây dựng một công thức tính điểm cho một hệ nền hay tất cả các tiêu chí đánh giá của một hệ nền là tương đối đơn giản. Khi đó tổng Trọng điểm (thay vì điểm tổng cộng, do có dùng trọng số) cho một hệ nền là tổng Trọng điểm của tất cả các tiêu chí đánh giá của hệ nền, vì vậy ta có công thức sau: Tổng trọng điểm = ∑ = m i 1 Score*Weighted Với tổng trọng điểm là giá trị đánh giá của hệ nền. Trong đó: + m: Tổng số tiêu chí đánh giá hệ nền, theo Bộ tiêu chí đánh giá hệ nền vừa mới xây dựng thì m =107 tiêu chí. + Weighted: Trọng số của các tiêu chí đánh giá, tương ứng với 3 mức độ trên là ba giá trị [0,1; 0,2; 0,3] + Score: Điểm của các tiêu chí đánh giá, nó phụ thuộc vào các tính năng cơ bản của hệ nền portal được đánh giá so với tiêu chí đánh giá ở 3 mức độ như đã xây dựng trên gồm: 53 0=< “Không có đủ” <= 3 4=<“Đầy đủ” <= 7 8=<“Vượt trội”<= 9 Như vậy, theo công thức tính trên thì Tổng trọng điểm tối thiểu của hệ nền là 0 và tối đa 289. 4.2.4 Tóm lược các tính năng của 6 hệ nền được đánh giá ƒ Oracle AS Portal 10g Oracle AS Portal 10g là một sản phẩm có đầy đủ các