Luận văn Phân tích thống kê tình hình tiền lương - thu nhập tại Xí nghiệp Vật liệu Hoá chất

xÕp theo thø tù thêi gian. CÊu t¹o cña d·y sè thêi gian: gåm hai thµnh phÇn + Thêi gian: sö dông ®¬n vÞ thêi gian kh¸c nhau cã thÓ lµ ngµy, tuÇn, th¸ng, quý, n¨m … §é dµi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau ®­îc gäi lµ kho¶ng c¸ch thêi gian . + ChØ tiªu vÒ hiÖn t­îng nghiªn cøu: ®­îc thÓ hiÖn lµ sè t­¬ng ®èi, sè tuyÖt ®èi, sè trung b×nh. TrÞ sè cña chØ tiªu ®­îc gäi lµ møc ®é cña d·y sè. Qua d·y sè thêi gian cã thÓ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng, v¹ch râ xu h­íng vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn, ®ång thêi ®Ó dù ®o¸n c¸c møc ®é cña hiÖn t­îng trong t­¬ng lai. Dùa vµo ®Æc ®iÓm vÒ quy m« cña hiÖn t­îng qua thêi gian cã thÓ ph©n biÖt d·y sè thêi kú vµ d·y sè thêi ®iÓm. + D·y sè thêi kú: lµ mét d·y sè mµ c¸c møc ®é cña d·y sè lµ sè tuyÖt ®èi thêi kú, nã ph¶n ¸nh quy m« cña hiÖn t­îng trong mét kho¶ng thêi gian hoÆc mét ®é dµi thêi gian nhÊt ®Þnh. Trong d·y sè thêi kú c¸c møc ®é lµ nh÷ng sè tuyÖt ®èi thêi kú, do ®ã ®é dµi cña kho¶ng c¸ch thêi gian ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn trÞ sè cña chØ tiªu vµ cã thÓ céng c¸c trÞ sè cña chØ tiªu ®Ó ph¶n ¸nh quy m« cña hiÖn t­îng trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi h¬n . + D·y sè thêi ®iÓm: biÓu hiÖn quy m« cña hiÖn t­îng t¹i nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.ViÖc céng c¸c trÞ sè cña chØ tiªu kh«ng ph¶n ¸nh quy m« cña hiÖn t­îng. Yªu cÇu khi x©y dùng d·y sè thêi gian: ®Ó ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn kh¸ch quan cña hiÖn t­îng qua thêi gian th× yªu cÇu c¬ b¶n khi x©y dùng d·y sè thêi gian lµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÊt cã thÓ so s¸nh ®­îc gi÷a c¸c møc ®é trong mét d·y sè. Cô thÓ, ph­¬ng ph¸p tÝnh chØ tiªu nghiªn cøu qua thêi gian ph¶i thèng nhÊt, ph¹m vi nghiªn cøu cña hiÖn t­îng qua thêi gian ph¶i nhÊt trÝ, kho¶ng c¸ch thêi gian trong mét d·y sè nªn b»ng nhau ®Æc biÖt lµ ®èi víi d·y sè thêi kú. 1.2.C¸c chØ tiªu ph©n tÝch §Ó ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm biÕn ®éng qua thêi gian cña hiÖn t­îng ®­îc nghiªn cøu, ng­êi ta th­êng tÝnh c¸c chi tiªu sau: Møc ®é trung b×nh theo thêi gian: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é ®¹i biÓu c¸c c¸c møc ®é tuyÖt ®èi trong mét d·y sè thêi gian. Tuú theo d·y sè thêi kú hoÆc d·y sè thêi ®iÓm mµ cã c¸c c«ng thøc tÝnh kh¸c nhau. + §èi víi d·y sè thêi kú, møc ®é trung b×nh theo thêi gian ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau ®©y. Trong ®ã: yi (i = ) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi kú + §èi víi d·y sè thêi ®iÓm - D·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau Trong ®ã: yi (i =) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau. - D·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian kh«ng b»ng nhau Møc ®é trung b×nh theo thêi gian ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau ®©y: L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi: ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ møc ®é tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian nghiªn cøu. NÕu møc ®é cña hiÖn t­îng t¨ng lªn th× trÞ sè cña chØ tiªu mang dÊu (+) vµ ng­îc l¹i mang dÊu ©m (-). Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu, ta cã c¸c chØ tiªu vÒ l­îng t¨ng (hoÆc gi¶m) sau ®©y: + L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn: lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (y0) vµ møc ®é kú ®øng liÒn tr­íc ®ã (yi –1). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: (i = ) Trong ®ã: lµ l­îng t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn + L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc: lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (yi) vµ møc ®é cña mét kú nµo ®ã ®­îc chän lµm gèc, th­êng lµ møc ®é ®Çu tiªn trong d·y sè (y1). ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi. NÕu kÝ hiÖu Di lµ c¸c l­îng t¨ng (hoÆc gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc ta cã. (i = ) + L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi trung b×nh: lµ møc trung b×nh cña c¸c l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn. NÕu kÝ hiÖu lµ l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi trung b×nh, ta cã: Tèc ®é ph¸t triÓn Tèc ®é ph¸t triÓn lµ mét sè t­¬ng ®èi (th­êng ®­îc biÓu hiÖn b»ng lÇn hoÆc %) ph¶n ¸nh tèc ®é vµ xu h­íng biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian. Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu, ta cã c¸c lo¹i tèc ®é ph¸t triÓn sau ®©y +Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn: ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng hai thêi gian liÒn nhau. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: ti = (i = ) Trong ®ã: ti: tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cña thêi gian i so víi thêi gian i-1 yi-1: møc ®é cña hiÖn t­îng ë thêi gian i-1 yi: møc ®é cña hiÖn t­îng thêi gian i +Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc: ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi. C«ng thøc tÝnh nh­ sau Ti = (i - ) Trong ®ã: Ti: tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc yi: møc ®é cña hiÖn t­îng ë thêi gian i y1: møc ®é ®Çu tiªn cña d·y sè. Gi÷a tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn vµ tèc té ph¸t triÓn ®Þnh gèc cã c¸c mèi liªn hÖ sau ®©y. - TÝch c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn b»ng tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc t2. t3...tn= Tn Hay (i = ) +Tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh: lµ trÞ sè ®¹i biÓu cña c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn. C«ng thøc sè trung b×nh nh©n. NÕu kÝ hiÖu lµ tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh, th× c«ng thøc tÝnh nh­ sau: Tõ c«ng thøc trªn cho thÊy: chØ nªn tÝnh tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh ®èi víi nh÷ng hiÖn t­îng biÕn ®éng theo mét xu h­íng nhÊt ®Þnh Tèc ®é t¨ng (hoÆc gi¶m) ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é cña hiÖn t­îng gi÷a hai thêi gian ®· t¨ng (+) hoÆc gi¶m (-) bao nhiªu lÇn (hoÆc bao nhiªu phÇn tr¨m). T­¬ng øng víi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn, ta cã c¸c tèc ®é t¨ng (hoÆc gi¶m) sau ®©y. +Tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn: lµ tû sè gi÷a l­îng t¨ng (gi¶m) liªn hoµn víi møc ®é kú gèc liªn hoµn. NÕu kÝ hiÖu ai (i =) lµ tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn th×: ai= (i =) hay ai = ai =ti – 1 NÕu tÝnh ti b»ng % th×: ai(%) = ti(%) – 100 +Tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc: lµ tû sè gi÷a l­îng t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc víi møc ®é kú gèc cè ®Þnh. NÕu kÝ hiÖu Ai (i =) lµ c¸c tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc th×: Ai = (i =) Hay Ai = Ai = Ti – 1 HoÆc Ai (%) = Ti(%) – 100 +Tèc ®é t¨ng (gi¶m) trung b×nh: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®¹i biÓu trong suèt thêi gian nghiªn cøu. NÕu kÝ hiÖu lµ tèc ®é t¨ng hoÆc gi¶m trung b×nh th×: HoÆc (%) = (%) – 100 Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (hoÆc gi¶m) ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1% t¨ng (gi¶m) cña tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn th× t­¬ng øng víi mét trÞ sè tuyÖt ®èi lµ bao nhiªu. NÕu kÝ hiÖu gi (i=) lµ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (gi¶m) th×: g.=i (i =) gi == Chó ý: ChØ tiªu nµy chØ tÝnh cho tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn, ®èi víi tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc th× kh«ng tÝnh v× lu«n lµ mét sè kh«ng ®æi vµ b»ng Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp nªu xu h­íng c¬ b¶n biÕn ®éng, møc ®é biÕn ®éng vµ dù b¸o ng¾n h¹n cña c¸c chØ tiªu. 2. Håi quy t­¬ng quan 2.1 Kh¸i niÖm C¸c hiÖn t­îng tån t¹i trong mèi liªn hÖ phæ biÕn nhiÒu vÎ, cho nªn mét trong nh÷ng nhiÖm vô cña thèng kª lµ nghiªn cøu mèi liªn hÖ ®ã. §Ó nghiªn cøu mèi liªn hÖ nµy cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau. Ph­¬ng ph¸p th­êng sö dông lµ ph­¬ng ph¸p håi quy t­¬ng quan 2.2 §Æc ®iÓm vËn dông Ph­¬ng ph¸p håi quy t­¬ng quan v©n dông ®Ó t×m quy luËt liªn hÖ phô thuéc gi÷a c¸c nh©n tè. §ång thêi x¸c ®Þnh vai trß cña c¸c nh©n tè th«ng qua tham sè håi quy, hÖ sè t­¬ng quan, tû sè t­¬ng quan. · Ph­¬ng ph¸p håi quy. §Ó biÓu thÞ xu thÕ biÕn ®éng cña mét chØ tiªu theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh ng­êi ta ¸p dông ph­¬ng ph¸p håi quy. Trªn c¬ së d·y sè thêi gian, ng­êi ta t×m mét hµm sè (gäi lµ ph­¬ng t×nh håi quy) ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian cã d¹ng tæng qu¸t nh­ sau: = f (t, a0, a1,.. an) Trong ®ã: : møc ®é lý thuyÕt a0, a1,..., an: c¸c tham sè t: thø tù thêi gian §Ó chän lùa ®óng ®¾n d¹ng cña ph­¬ng t×nh håi quy ®ßi hái ph¶i dùa vµo sù ph©n tÝch ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian, ®ång thêi kÕt hîp víi mét sè ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n kh¸c (nh­ dùa vµo ®å thÞ, dùa vµo ®é t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi dùa vµo tèc ®é ph¸t triÓn…) C¸c tham sè ai (i = ) th­êng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng ph­¬ng ph¸p b×nh ph­¬ng nhá nhÊt. Tøc lµ: Sau ®©y lµ mét sè d¹ng ph­¬ng tr×nh håi quy ®¬n gi¶n th­êng ®­îc sö dông: - Ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng = a0 + a1.t Ph­¬ng tr×nh ®­êng th¼ng ®­îc sö dông khi c¸c l­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn (cßn gäi lµ sai ph©n bËc 1) xÊp xØ nhau ¸p dông ph­¬ng ph¸p b×nh ph­¬ng nhá nhÊt sÏ cã hÖ ph­¬ng tr×nh sau ®©y ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña c¸c tham sè a0 vµ a1 - Ph­¬ng tr×nh parabol bËc 2 = a0+a1.t + a2. t2 Ph­¬ng tr×nh parabol bËc 2 ®­îc sö dông khi c¸c sai ph©n bËc 2 (tøc sai ph©n cña sai ph©n bËc 1) xÊp xØ b»ng nhau C¸c tham sè a0,a1,a2 ®­îc x¸c ®Þnh bëi hÖ ph­¬ng tr×nh sau ®©y: - Ph­¬ng tr×nh hµm mò: = a0. a1t Ph­¬ng tr×nh hµm mò ®­îc sö dông khi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn xÊp xØ b»ng nhau C¸c tham sè a0 vµ a1 ®­îc x¸c ®Þnh bëi hÖ thèng ph­¬ng tr×nh sau ®©y: Ph­¬ng ph¸p nµy cho phÐp x¸c ®Þnh c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn biÕn ®éng møc tiÒn l­¬ng, møc ®é ¶nh h­ëng vµ vai trß tõng nh©n tè 3. ChØ sè 3.1 Kh¸i niÖm ChØ sè lµ mét sè t­¬ng ®èi ®­îc biÓu hiÖn b»ng lÇn hoÆc phÇn tr¨m tÝnh ®­îc b»ng c¸ch so s¸nh hai møc ®é cña hiÖn t­îng nghiªn cøu. Tuú theo nhiÖm vô nghiªn cøu, c¸c chØ sè trong thèng kª ®­îc chia thµnh nhiÒu lo¹i. - C¨n cø theo ph¹m vi tÝnh cã thÓ ph©n chia thµnh hai lo¹i chØ sè : + ChØ sè ®¬n - chØ sè c¸ thÓ: ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña tõng hiÖn t­îng, tõng ®¬n vÞ c¸ thÓ + ChØ sè chung - tæng hîp: ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng chung cña nhiÒu ®¬n vÞ hoÆc cña nhiÒu hiÖn t­îng c¸ biÖt - XÐt theo tÝnh chÊt cña chØ tiªu nghiªn cøu, th­êng ph©n biÖt hai lo¹i chØ sè : + ChØ sè chØ tiªu chÊt l­îng: ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña c¸c chØ tiªu nh­ gi¸ c¶, gi¸ thµnh, n¨ng suÊt lao ®éng, tiÒn l­¬ng + ChØ sè chØ tiªu khèi l­îng: ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña c¸c chØ tiªu nh­ khèi l­îng c«ng t¸c x©y l¾p thùc hiÖn, l­îng vËt liÖu sö dông trong kú, sè l­îng c«ng nh©n x©y l¾p. ChØ sè b×nh qu©n chØ tiªu chÊt l­îng lµ: chØ sè chung chØ tiªu chÊt l­îng ®­îc tÝnh th«ng qua chØ sè c¸ thÓ chØ tiªu chÊt l­îng. ChØ sè b×nh qu©n chØ tiªu khèi l­îng lµ: chØ sè chung chØ tiªu khèi l­îng ®­îc tÝnh th«ng qua chØ sè c¸ thÓ chØ tiªu khèi l­¬ng. C¸c chØ sè chung chØ tiªu chÊt l­îng vµ chØ sè chung chØ tiªu khèi l­îng ®­îc sö dông ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng vÒ møc ®é cña hiÖn t­îng kinh tÕ theo thêi gian hoÆc kh«ng gian. Nh÷ng chØ sè nµy cã thÓ ®­îc dïng ®éc lËp hoÆc cã thÓ dïng kÕt hîp gi÷a chóng víi nhau. ViÖc sö dông kÕt hîp gi÷a chØ sè chung chØ tiªu chÊt l­îng vµ chØ tiªu khèi l­îng vÒ mét hiÖn t­îng kinh tÕ nhÊt ®Þnh nµo ®ã ®· t¹o nªn mét hÖ thèng chØ sè Cã c¸c hÖ thèng chØ sè : - HÖ thèng chØ sè cña c¸c chØ sè ph¸t triÓn - HÖ thèng chØ sè cña c¸c chØ sè ph¸t triÓn vµ kÕ ho¹ch - HÖ thèng chØ sè cña c¸c chØ sè cã liªn hÖ víi nhau. 3.2 §Æc ®iÓm vËn dông Trong c«ng t¸c thùc tÕ, ®èi t­îng chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p chØ sè th­êng lµ c¸c hiÖn t­îng kinh tÕ phøc t¹p, bao gåm nhiÒu ®¬n vÞ, nhiÒu phÇn tö cã tÝnh chÊt kh¸c nhau ( vÒ tªn gäi, vÒ gi¸ trÞ sö dông, vÒ ®¬n vÞ tÝnh). Muèn so s¸nh c¸c møc ®é cña hiÖn t­îng kinh tÕ - x· héi phøc t¹p nµy, th­êng ph¶i tr­íc hÕt t×m c¸ch biÕn ®æi c¸c ®¬n vÞ, c¸c phÇn tö cã tÝnh chÊt kh¸c nhau ®ã trë thµnh mét d¹ng ®ång nhÊt. XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu so s¸nh c¸c møc ®é cña hiÖn t­îng kinh tÕ phøc t¹p, ph­¬ng ph¸p chØ sè cã ®Æc ®iÓm lµ : + Khi muèn so s¸nh c¸c møc ®é cña hiÖn t­îng kinh tÕ - x· héi phøc t¹p tr­íc hÕt ph¶i chuyÓn c¸c ®¬n vÞ, phÇn tö cã tÝnh chÊt kh¸c nhau thµnh d¹ng gièng nhau ®Ó cã thÓ céng trùc tiÕp chóng víi nhau. + Khi cã nhiÒu nh©n tè cïng tham gia vµo viÖc tÝnh to¸n chØ sè, ph¶i gi¶ ®Þnh chØ cã mét nh©n tè, cßn c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng thay ®æi. Trong thèng kª, chØ sè cã t¸c dông: + Dïng chØ sè ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua thêi gian - gäi lµ chØ sè ph¸t triÓn + Dïng chØ sè ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng cña hiÖn t­îng qua kh«ng gian - gäi lµ chØ sè kh«ng gian + Dïng chØ sè ®Ó nªu lªn nhiÖm vô kÕ ho¹ch vµ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gäi lµ chØ sè kÕ ho¹ch + Dïng chØ sè ®Ó ph©n tÝch ¶nh h­ëng biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè ®èi víi sù biÕn ®éng cña toµn bé hiÖn t­îng Ph­¬ng ph¸p chØ sè dïng ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng theo thêi gian cña bÊt kú chØ tiªu tæng hîp nµo nh­: tæng quü l­¬ng, tæng thu nhËp… Sù biÕn ®éng xu thÕ ®­îc ®¸nh gi¸ theo sè liÖu vµ biÕn ®éng thêi vô ®­îc nghiªn cøu qua sè liÖu c¸c quý hay c¸c th¸ng. PhÇn III vËn dông mét sè ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch t×nh h×nh tiÒn l­¬ng - thu nhËp t¹i xÝ nghiÖp vËt liÖu ho¸ chÊt §Æc ®iÓm chung cña xÝ nghiÖp vËt liÖu ho¸ chÊt Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn XÝ nghiÖp VËt liÖu Ho¸ chÊt thuéc C«ng ty §iÖn tö Ho¸ chÊt lµ mét doanh nghiÖp Qu©n ®éi, thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 515/QD-QP ngµy 18/4/1996 cña Bé Quèc Phßng trªn c¬ së XÝ nghiÖp VËt liÖu Ho¸ chÊt thuéc C«ng ty §iÖn tö Ho¸ chÊt ®­îc bé x©y dùng cÊp giÊy phÐp hµnh nghÒ x©y dùng sè 96 ngµy 14 th¸ng 4 n¨m1997 Lµ mét xÝ nghiÖp ho¸ chÊt cã bÒ dµy kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nghiªn cøu c¸c vËt liÖu ho¸ chÊt sö dông trong bé quèc phßng vµ dïng trong c¸c c«ng tr×nh d©n sù. Ho¸ chÊt ®ang ®­îc coi lµ mét ngµnh cã tÇm quan träng hµng ®Çu cña nÒn c«ng nghiÖp trªn thÕ giíi. V× vËy xÝ nghiÖp coi môc tiªu chÝnh cña m×nh lµ ph¸t triÓn nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt vµo lÜnh vùc ho¸ chÊt. Víi ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ kü s­ cã chuyªn m«n giái, d­íi sù chØ ®¹o cña ®ång chÝ gi¸m ®èc, xÝ nghiÖp ®· vµ ®ang chøng tá n¨ng lùc cña m×nh trong viÖc nghiªn cøu vµ ¸p dông thµnh c«ng vËt liÖu- vËt liÖu COMPOSITE phôc vô trong vµ ngoµi qu©n ®éi 2. C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh cña xÝ nghiÖp KÓ tõ khi thµnh lËp ®Õn nay, xÝ nghiÖp ®· tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch khã kh¨n, tõ khi cßn lµ mét tæ hîp nhá ph¸t triÓn thµnh mét xÝ nghiÖp v÷ng m¹nh, cã uy tÝn trong vµ ngoµi qu©n ®éi víi c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh nh­: - Nghiªn cøu vµ chÕ t¹o vËt liÖu Composite sö dông trong Bé Quèc Phßng vµ c¸c c«ng tr×nh d©n sù. §©y lµ mét lÜnh vùc míi mÎ, ®ßi hái ph¶i cã sù nghiªn cøu, t×m tßi häc hái vµ s¸ng t¹o cña c¸n bé vµ c«ng nh©n trong xÝ nghiÖp. Ngoµi nh÷ng c«ng tr×nh phôc vô cho qu©n ®éi, tõ vËt liÖu Composite xÝ nghiÖp ®· s¶n xuÊt ra nhiÒu mÆt hµng, phôc vô cho ®êi sèng nh­: s¶n xuÊt c«ng t¬ ®iÖn, bÓ n­íc, bån t¾m... víi nh÷ng mÉu m· mµu s¾c ®a d¹ng - ¸p dông thµnh c«ng mµng s¬n chèng nãng Insultec cña óc vµo c¸c c«ng tr×nh chèng nãng cho nhµ ë vµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, c¸c bÓ chøa x¨ng dÇu -¸p dông c¸c lo¹i ho¸ chÊt ®Æc biÖt ®Ó chèng thÊm, chèng rØ cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ®¹t hiÖu qu¶ rÊt cao. Nh÷ng c«ng tr×nh chèng thÊm cña xÝ nghiÖp lµ nh÷ng c«ng tr×nh cã tÇm cì quèc gia nh­: chèng thÊm ®µi t­ëng niÖm c¸c anh hïng liÖt sÜ B¾c S¬n, chèng thÊm hÇm ®Ìn L¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, kh¸ch s¹n Th¾ng Lîi Hµ Néi... 3. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt XÝ nghiÖp VËt liÖu Ho¸ chÊt còng kh«ng ngõng lín m¹nh. HiÖn t¹i xÝ nghiÖp cã ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ ®­îc ®µo t¹o c¬ b¶n ®Ó cã thÓ thi c«ng ®­îc c¸c c«ng tr×nh víi tÇm cì lín vµ trªn mäi miÒn ®Êt n­íc. §éi ngò c«ng nh©n c«ng tr×nh ®­îc chia thµnh bèn ®éi: thi c«ng l­u ®éng vµ ba x­ëng s¶n xuÊt + X­ëng m¹ ®iÖn ph©n ®Æt t¹i trô së chÝnh cña xÝ nghiÖp víi 50 c«ng nh©n lµm viÖc liªn tôc 3 ca/ngµy + X­ëng m¹ nhóng t¹i c«ng ty c¬ khÝ x©y dùng §¹i Mç víi ®éi ngò 50 c¸n bé c«ng nh©n + X­ëng s¶n xuÊt vËt liÖu Composite ®Æt t¹i T©n LËp- §an Ph­îng-Hµ T©y víi 50 c«ng nh©n lµm viÖc 2 ca/ngµy C¸c x­ëng s¶n xuÊt gåm mét qu¶n ®èc ph©n x­ëng, mét phã qu¶n ®èc ph©n x­ëng, tõ 1-2 nh©n viªn kü thuËt, 1 thñ kho vµ kho¶ng 40 c«ng nh©n + C¸c ®éi c«ng tr×nh gåm 1 ®éi tr­ëng, 1 ®éi phã vµ tõ 20 ®Õn 25 c«ng nh©n( tuú theo quy m« vµ tÝnh chÊt cña tõng c«ng tr×nh) §éi tr­ëng: phô tr¸ch chung toµn ®éi, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ban gi¸m ®èc vÒ chÊt l­îng c«ng tr×nh, tiÕn ®é thi c«ng vµ an toµn lao ®éng trong toµn ®éi §éi phã: trî gióp ®éi tr­ëng trong viÖc cung øng, qu¶n lý vËt t­, theo dâi qu¸ tr×nh thi c«ng, ®ång thêi qu¶n lý c¸c thµnh viªn trong ®éi 4. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ 4.1 Quy tr×nh m¹ - Ng©m s¶n phÈm cÇn m¹ vµo bÓ axit HCL cã nång ®é 7-8% - §¸nh rØ trªn s¶n phÈm b»ng c¸t vµng vµ bµn ch¶i - Lµm s¹ch hÕt ho¸ chÊt, c¸t bÈn vµ rØ s¾t qua 3 bÓ n­íc - Nhóng s¶n phÈm m¹ vµo bÓ trî dung tõ 2-3 phót - Cho s¶n phÈm vµo lß ®Ó sÊy kh« - Nhóng s¶n phÈm(®· kh«) vµo bÓ m¹ kÏm nãng ch¶y ë nhiÖt ®é 450-4550C - N©ng s¶n phÈm khái bÓ m¹ råi nhóng s¶n phÈm vµo bÓ lµm m¸t - Thô ®éng ho¸ bÒ mÆt s¶n phÈm b»ng dung dÞch Cr2 nång ®é 1% Líp kÏm b¸m trªn bÒ mÆt s¶n phÈm sau khi m¹m ®¹t chiÒu dµy tõ 80- 120Mm, mµu tr¾ng ¸nh xanh, cã t¸c dông b¶o vÖ s¶n phÈm l©u dµi trong mäi ®iÒu kiÖn thêi tiÕt. 4.2 Quy tr×nh s¶n xuÊt vËt liÖu Coposite - T¹o khu«n: c¨n cø vµo yªu cÇu cña kh¸ch hµng, phßng kü thuËt thiÕt kÕ s¶n phÈm mÉu vµ giao cho x­ëng CPs ®Ó lµm khu«n theo ®óng thiÕt kÕ. - Chèng dÝnh khu«n: dïng Wat 8 lau lªn bÒ mÆt khu«n. - T¹o bãng: Dïng gelcoat phun lªn bÒ mÆt khu«n (trªn bÒ mÆt Wat 8). Líp gelcoat nµy cßn cã t¸c dông chèng tia tö ngo¹i vµ t¹o mµu s¾c cho s¶n phÈm - T¹o h×nh s¶n phÈm: V¶i m¸t thuû tinh ®­îc ®Æt vµo khu«n (tõ 2 ®Õn 3 líp tuú theo ®é dµy cÇn ph¶i ®¹t ®­îc cña s¶n phÈm), dïng keo (®· hoµ lÉn víi ®ãng r¾n) ®¾p lª líp v¶i m¸t. Dïng con l¨n miÕt kü trªn bÒ mÆt s¶n phÈm ®Ó tr¸nh t¹o bät vµ t¸ch líp. - §Ó s¶n phÈm kh«, lÊy ra khái khu«n råi c¾t bá líp ba via, dïng giÊy r¸p ®¸nh nh½n bÒ mÆt c¾t. - L¾p ®Æt thö t¹i x­ëng ®Ó kiÓm tra. S¶n phÈm s¶n xuÊt b»ng vËt liÖu Coposite cã ­u ®iÓm bÒn ®Ñp, chÞu ®­îc sù va ®Ëp m¹nh, träng l­îng nhÑ, kh«ng bÞ phai mµu trong qu¸ tr×nh sö dông... 5. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Do ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp lµ c¸c c«ng tr×nh, c¸c s¶n ph¶m cña xÝ nghiÖp phôc vô c¶ hai miÒn B¾c vµ Nam, xÝ nghiÖp còng thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh ë phÝa Nam v× vËy ngoµi trô së chÝnh ë Hµ Néi gåm ban gi¸m ®èc vµ 4 phßng chøc n¨ng xÝ nghiÖp cßn cã mét v¨n phßng ®¹i diÖn ®Æt t¹i TP Hå ChÝ Minh. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c bé phËn: - Ban gi¸m ®èc +Gi¸m ®èc: phô tr¸ch ®iÒu hµnh chung c¸c c«ng viÖc cña xÝ nghiÖp + Phã gi¸m ®èc: gióp gi¸m ®èc theo dâi t×nh h×nh cô thÓ cña tõng bé phËn - C¸c phßng ban chøc n¨ng + Phßng kÕ ho¹ch: lËp kÕ ho¹ch, ®iÒu ®é s¶n xuÊt vµ theo dâi t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c hîp ®ång ®· ký kÕt + Phßng kü thuËt: qu¶n lý kü thuËt, lËp dù to¸n Ban gi¸m ®èc Phßng kÕ to¸n V¨n phßng ®¹i diÖn Phßng kü thuËt Phßng kÕ ho¹ch X­ëng m¹ nhóng C¸c ®éi c«ng tr×nh X­ëng m¹ ®iÖn ph©n X­ëng Coposite + Phßng kÕ to¸n: h¹ch to¸n kÕ to¸n, kiÓm tra vµ ph©n tÝch c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ S¬ ®å m« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý 6.Thùc tr¹ng kinh doanh cña xÝ nghiÖp B¶ng 1: T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp ChØ tiªu 1998 1999 2000 2001 1. Tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt (Tr.®) 10.746 12.752 13.978 17.206 2.Tæng do¹nh thu (Tr.®) 9.107 11.579 12.973 15.073 3.Tæng chi phÝ (Tr.®) 8.809 11.225 12.569 14.504 4.Lîi nhuËn (Tr.®) 298 354 404 569 5. Lao ®éng (ng­êi) 137 159 167 198 6. N¨ng suÊt lao ®éng (Tr.®/ng) 78,44 80,2 83,7 86,9 7.Thu nhËp bq mét lao ®éng/th¸ng (Tr.®/ng) 0,572 0,580 0,598 0,610 MÆc dï míi thµnh lËp nh­ng b»ng kh¶ n¨ng vµ nç lùc cña chÝnh m×nh xÝ nghiÖp ®· vµ ®ang ph¸t triÓn kh«ng ngõng c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u, tõng b­íc kh¼ng ®Þnh uy tÝn cña m×nh trªn thÞ tr­êng. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë tæng gÝa trÞ s¶n xuÊt, doanh thu, lîi nhuËn cña c«ng ty t¨ng lªn qua c¸c n¨m, kÐo theo sù t¨ng lªn cña lao ®éng. Qua ®ã, gãp phÇn vµo viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ë møc cao vµ liªn tôc t¨ng gãp phÇn c¶i thiÖn cuéc sèng cho ng­êi lao ®éng, n©ng cao møc thu nhËp trung b×nh trong x· héi §Ó thÓ hiÖn ®iÒu nµy ta lÊy hai n¨m 2000-2001 ®Ó ph©n tÝch: Nh×n vµo b¶ng ta thÊy tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng lªn qua hai n¨m. N¨m 2001 tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®¹t 17.206 triÖu ®ång t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 3.228 triÖu ®ång hay 23,09% Tæng doanh thu cña xÝ nghiÖp còng t¨ng lªn qua hai n¨m 2000- 2001. N¨m 2001 tæng doanh thu ®¹t 15.073 triÖu ®ång t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 2.064 triÖu ®ång hay 16,19%. MÆc dï míi chØ thµnh lËp nh­ng qua kÕt qu¶ trªn ta thÊy ®­îc sù ph¸t triÓn trong s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. MÆt kh¸c, xÝ nghiÖp trùc thuéc Bé Quèc Phßng cho nªn cã mét sè s¶n phÈm xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra thuéc vµo lo¹i míi cña ViÖt Nam vµ lµ s¶n phÈm ®éc quyÒn kh«ng cã sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng nªn s¶n phÈm cña xÝ nghiÖp Ýt ®­îc thay ®æi mÉu m·, kiÓu d¸ng do ®ã cã phÇn nµo h¹n chÕ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, trong thêi gian tíi xÝ nghiÖp cÇn cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt h¬n n÷a. Tæng chi phÝ s¶n xuÊt n¨m 2001 lµ 14.504 triÖu ®ång t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 1.935 triÖu ®ång hay 15,4%. Nh­ trªn ta thÊy doanh thu n¨m 2001 t¨ng 16,19% so víi n¨m 2000 nh­ vËy tèc ®é t¨ng cña chi phÝ nhá h¬n tèc ®é t¨ng cña doanh thu. §iÒu ®ã tèt cho xÝ nghiÖp trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.Nh­ng do xÝ nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm cã ho¸ chÊt ®éc h¹i ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng vµ cuéc sèng xung quanh, v× vËy xÝ nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng nhiÒu chi phÝ cho viÖc c¶i tiÕn m¸y mãc, trang thiÕt bÞ vµ cho c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i tr­êng. Do ®ã chi phÝ cña xÝ nghiÖp cã phÇn t¨ng lªn, ®iÒu nµy sÏ kh«ng tèt cho xÝ nghiÖp v× vËy trong thêi gian tíi xÝ nghiÖp cÇn ph¶i h¹n chÕ møc ®é « nhiÔm khi s¶n xuÊt s¶n phÈm. Lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp chÝnh lµ kÕt qu¶ cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mµ xÝ nghiÖp ®¹t ®­îc.N¨m 2001 lîi nhuËn ®¹t 569 triÖu ®ång t¨ng so víi n¨m 2000 lµ 165 triÖu ®ång hay 40,84%. Tõ nh÷ng con sè nµy ta thÊy ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp t­¬ng ®èi tèt, lîi nhuËn th­êng xuyªn t¨ng lªn so víi kÕ ho¹ch. §iÒu ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho xÝ nghiÖp më réng s¶n xuÊt, ®Çu t­ n©ng cao c¬ së s¶n xuÊt, t¨ng vèn s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó t¨ng lîi nhuËn, xÝ nghiÖp ®· kh«ng ngõng t¨ng hÕt kh¶ n¨ng cña lao ®éng th«ng qua viÖc sö dông lao ®éng vµ n©ng cao tay nghÒ, tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ®i ®«i víi viÖc n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô tæ chøc hîp lý c¸n bé. B¶ng 2: BiÕn ®éng lao ®éng b×nh qu©n cña xÝ nghiÖp thêi kú 1995 – 2001 ChØ tiªu N¨m Lao ®éng b×nh qu©n (ng­êi) L­îng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi (ng­êi) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) Tèc ®é t¨ng (gi¶m) (%) Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc Liªn hoµn §Þnh gèc 1995 60 - - - - - - 1996 71 11 11 118,33 118,33 18,33 18,33 1997 95 24 35 133,80 158,33 33,80 58,33 1998 137 42 77 144,21 228,33 44,21 128,33 1999 159 22 99 116,05 265 16,05 165 2000 167 8 106 105,03 280 5,03 180 2001 198 31 138 118,56 330 18,56 230 B×nh qu©n 23 122,01 22,01 Trong ba yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lao ®éng lµ yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh nhÊt, sö dông tèt nguån lao ®éng biÓu hiÖn trªn c¸c mÆt sè l­îng vµ thêi gian lao ®éng, tËn dông hÕt kh¶ n¨ng lao ®éng kinh tÕ cña ng­êi lao ®éng lµ mét yÕu tè hÕt søc quan träng lµm t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, h¹ gi¸ thµnh t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Do ®Æc ®iÓm cña trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ nh­ ngµy nay, ®ßi hái ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn trong xÝ nghiÖp ph¶i cã tr×nh ®é cao. Sè l­îng lao ®éng vµ chÊt l­îng lao ®éng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh quy m« kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, chÊt l­îng lao ®éng ®­îc biÓu hiÖn b»ng mét sè chØ tiªu nh­ : n¨ng suÊt lao ®éng, bËc thî, tû lÖ c«ng nh©n kü thuËt. Trong ®ã, n¨ng suÊt lao ®éng ®­îc ®¸nh gi¸ lµ sù biÓu hiÖn râ nhÊt, tËp trung nhÊt cña chÊt l­îng lao ®éng. VËn dông mét sè ph­¬ng ph¸p thèng kª ph©n tÝch t×nh h×nh tiÒn l­¬ng - thu nhËp t¹i xÝ nghiÖp vËt liÖu ho¸ chÊt Ph©n tÝch c¬ cÊu tiÒn l­¬ng - thu nhËp cña lao ®éng trong xÝ nghiÖp Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng lµ tÊt c¶ nh÷ng kho¶n thu mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc tõ viÖc cung øng lao ®éng cña m×nh. Bao gåm c¶ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, tiÒn th­ëng, tiÒn ¨n ca. Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng gåm hai phÇn: tiÒn l­¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n thu kh¸c. Trong ®ã, tiÒn l­¬ng c¬ b¶n chiÕm tû träng lín. Tuú theo ®iÒu kiÖn tõng ngµnh, tõng vïng, ®Æc ®iÓm phong tôc tËp qu¸n, thêi ®iÓm mµ doanh nghiÖp thay ®æi thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®èi víi tû träng c¸c bé phËn chi phÝ hîp lý, nh»m khai th¸c tèi ®a cã hiÖu qu¶ tinh thÇn lao ®éng cña ng­êi lao ®éng, còng nh­ ®iÒu chØnh cho phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. Theo xu h­íng chung hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp lµ: tû träng tiÒn l­¬ng so víi thu nhËp cµng gi¶m, c¸c kho¶n thu kh¸c ngoµi l­¬ng th× t¨ng lªn. Sè liÖu cña xÝ nghiÖp cho ta thÊy ®iÒu ®ã. B¶ng 3: C¬ cÊu thu nhËp cña lao ®éng trong xÝ nghiÖp §èi t­îng 2000 2001 Tæng thu nhËp (ng.®) TiÒn l­¬ng TiÒn th­ëng C¸c kho¶n kh¸c Tæng thu nhËp TiÒn l­¬ng TiÒn th­ëng C¸c kho¶n kh¸c TrÞ sè (ng.®) Tû träng TrÞ sè (ng.®) Tû träng TrÞ sè (ng.®) Tû träng TrÞ sè (ng.®) Tû träng TrÞ sè (ng.®) Tû träng TrÞ sè (ng.®) Tû träng 1.CNTTSX 6448 5202 80,68 303 4,69 943 14,62 6588 5322 80,78 343 5,2 923 14,01 2.NVQL 8880 7122 80,2 622 7 1137 12,8 9223 7402 80,25 650 7,05 1171 12,7 Qua b¶ng c¬ cÊu thu nhËp ta thÊy tû träng tiÒn l­¬ng trong tæng thu nhËp chiÕm tû lÖ rÊt cao, qua ®ã ta còng thÊy tû träng tiÒn l­¬ng cña CNTTSX cao h¬n cña MÆt kh¸c, viÖc trÝch lËp, sö dông quü khen th­ëng cña xÝ nghiÖp cho ®Õn nay ch­a cã t¸c dông khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng lao ®éng cña m×nh. N¨m 2001 so víi n¨m 2000 tû träng tiÒn th­ëng cña NVQL cã phÇn t¨ng lªn nh­ng kh«ng ®¸ng kÓ. Ng­îc l¹i tû träng c¸c kho¶n kh¸c cña CNTTSX gi¶m do xÝ nghiÖp ®· gi¶m møc phô cÊp ®éc h¹i b»ng viÖc xÝ nghiÖp ®·