Luận văn Quản lý nhà nước về hoạt động bảo trợ xã hội trên địa bàn tỉnh Đắk Nông quản lý nhà nước về hoạt động bảo trợ xã hội trên địa bàn tỉnh Đắk Nông

ọ cho Ngƣời Cao tuổi 90 tuổi và 100 tuổi nhân dịp Quốc tế Ngƣời Cao tuổi; công văn số 18/LĐTBXH- BTXH ngày 07/01/2014 về báo cáo cứu đói dịp Tết Nguyên đán và giáp hạt 2014; công văn số 52/LĐTBXH-BTXH ngày 14/01/2014 về việc thực hiện chính sách trợ giúp xã hội cho các đối tƣợng BTXH; hƣớng dẫn số 133/HD- LĐTBXH ngày 24/01/2014 hƣớng dẫn cấp gạo cho dân dịp Tết Nguyên đán 2014; kế hoạch số 490/KH-LĐTBXH ngày 11/4/2014 về kiểm tra cứu đói giáp hạt 2014; hƣớng dẫn số 948/HD-LĐTBXH ngày 20/6/2014 về hƣớng dẫn thực hiện các chính sách BTXH; kế hoạch số 1566/KH-LĐTBXH ngày 12/9/2014 về thăm, tặng quà, chúc thọ, mừng thọ cho Ngƣời Cao tuổi 90 tuổi và 100 tuổi nhân dịp Quốc tế Ngƣời Cao tuổi; kế hoạch số 1782/KH- 38 LĐTBXH ngày 13/10/2014 về kiểm tra tình hình chi trả trợ cấp xã hội thông qua bƣu điện và công văn số 2366/LĐTBXH-BTXH ngày 26/12/2014 về việc trợ giúp xã hội Tết Nguyên đán Ất Mùi và giáp hạt năm 2015; Công văn số 414/LĐTBXH-BTXH ngày 18/3/2015 về việc điều chỉnh trợ cấp cho các đối tƣợng bảo trợ xã hội theo Nghị định số 136/2013/NĐ-CP; Công văn số 368/LĐTBXH-BTXH ngày 11/03/2015 về việc cứu đói giáp hạt năm 2015; Kế hoạch số 415/KH-LĐTBXH ngày 18/3/2015 về việc kiểm tra tình hình thực hiện Nghị định số 136/2013/NĐ-CP của Chính phủ; Kế hoạch số 1718/KH-LĐTBXH ngày 18/9/2015 về thăm, tặng quà chúc thọ, mừng thọ cho ngƣời cao tuổi 90 tuổi, 100 tuổi nhân dịp Ngày Quốc tế Ngƣời cao tuổi 01/10; Kế hoạch số 1767/KH-LĐTBXH ngày 28/9/2015 về đào tạo, bồi dƣỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và bồi dƣỡng kỹ năng nâng cao năng lực cho cán bộ, viên chức, nhân viên và cộng tác viên công tác xã hội năm 2015; Kế hoạch số 1860/KH-LĐTBXH ngày 7/10/2015 về tập huấn cho cán bộ, nhân viên và cộng tác viên trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tâm thần năm 2015; Công văn số 62/KH-LĐTBXH, ngày 10/8/2016 về việc triển khai thực hiện Thông tƣ liên tịch số 06/2016/TTLT-BLĐTBXH-BTC; công văn số 18/LĐTBXH-BTXH ngày 07/01/2017 về báo cáo cứu đói dịp Tết Nguyên đán và giáp hạt 2017. Nhìn chung, tỉnh Đắk Nông đã tích cực triển khai, tổ chức thực hiện các văn bản thực hiện pháp luật về bảo trợ xã hội kịp thời và cơ bản đầy đủ. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế nhƣ các văn bản thanh tra, kiểm tra không thƣờng xuyên, chƣa có kế hoạch cụ thể trong công tác thông tin, tuyên truyền hằng năm, chƣa có kế hoạch vận động tăng nguồn thu BTXH. 39 2.2.1.2. Công tác tuyên truyền, phổ biến chế độ, chính sách, pháp luật về bảo trợ xã hội - Một trong những nhiệm vụ quan trọng đƣa chính sách BTXH đến gần hơn với ngƣời dân là công tác tuyên truyền. Công tác tuyên truyền là một trong những khâu then chốt bảo đảm triển khai công tác bảo trợ xã hội. - Trong những năm qua, công tác tuyên truyền về bảo trợ xã hội đƣợc xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh. Chính vì vậy, hằng năm UBND tỉnh luôn chỉ đạo Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông bám sát nhiệm vụ đƣợc giao lên kế hoạch thực hiện tuyên truyền, cụ thể hóa các quan điểm chỉ đạo của UBND tỉnh và các sở, ngành về việc triển khai thực hiện chế độ bảo trợ xã hội. - Phối hợp với Báo Đắk Nông, Đài Phát thanh – Truyền hình tỉnh Đắk Nông thực hiện trên 1000 lƣợt tuyên truyền về các Nghị định, chính sách mới về chế độ an sinh xã hội một cách rộng rãi tới nhân dân các dân tộc trên địa bàn tỉnh bằng tiếng Kinh và tiếng M’Nông dƣới hình thức nhƣ: phóng sự, tờ rơi... - Phối hợp với phòng Lao động – Thƣơng binh và Xã hội các huyện, thị xã tổ chức nhiều Hội nghị tập huấn triển khai, phổ biến các chính sách pháp luật liên quan đến công tác bảo trợ xã hội cho cán bộ LĐ – TB&XH cấp huyện, xã, trƣởng thôn, buôn, tổ dân phố Qua những kết quả đã đạt đƣợc từ năm 2013 đến 2017 công tác tuyên truyền đã góp phần làm thay đổi và nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm của cấp Ủy, chính quyền, hội đoàn thể các cấp và mọi ngƣời dân trong việc thực thi chấp hành các quy định của luật BTXH; những bức xúc, phàn nàn, khiếu nại, tố cáo giảm dần. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế nhƣ công tác thông tin, tuyên truyền chỉ mang tình cục bộ, chƣa tạo đƣợc 40 điểm nhấn và sự lan tỏa cao. Việc tiếp nhận thông tin về chế độ BTXH của đối tƣợng hầu nhƣ chỉ thông qua chính quyền địa phƣơng và cán bộ thực hiện. 2.2.2. Tổ chức bộ máy 2.2.2.1. Các cơ quan quản lý nhà nước về bảo trợ xã hội Một là, đối với cấp tỉnh: Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông là cơ quan chuyên môn giúp UBND tỉnh thực hiện chức năng QLNN đối với các hoạt động BTXH trên địa bàn tỉnh; Sở chịu sự chỉ đạo, quản lý về tổ chức, biên chế và hoạt động của UBND tỉnh, đồng thời chịu sự chỉ đạo, hƣớng dẫn, giám sát và kiểm tra về chuyên môn, nghiệp vụ của Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội. Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy Sở Lao động – Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông Nguồn: Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông Sở LĐ-TB&XH tỉnh có 10 phòng chuyên môn thực hiện công tác bảo đảm hoạt động ngành cùng với chức năng tham mƣu cho Giám đốc Sở về các lĩnh vực chính sách việc làm, an toàn lao động, giáo dục nghề nghiệp, chính sách ngƣời có công, chính sách an sinh xã hội, thanh tra lao động, tiền lƣơng, bảo hiểm xã hội.trên địa bàn tỉnh. Chức năng của Sở trong quản lý hoạt động BTXH nhƣ sau: 41 + Giúp Uỷ ban nhân dân tỉnh QLNN đối với các đối tƣợng BTXH, cơ sở BTXH theo quy định của pháp luật. + Hƣớng dẫn và tổ chức thực hiện Chƣơng trình mục tiêu Quốc gia về giảm nghèo, Nghị quyết đẩy mạnh thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững và các chính sách giảm nghèo, Chƣơng trình hành động quốc gia về ngƣời cao tuổi Việt Nam và các đề án, chƣơng trình về bảo trợ xã hội khác có liên quan trên địa bàn tỉnh. + Tổng hợp, thống kê số lƣợng ngƣời cao tuổi, ngƣời khuyết tật, ngƣời rối nhiễu tâm trí, ngƣời tâm thần, đối tƣợng trợ giúp xã hội thƣờng xuyên, đột xuất, hộ nghèo, hộ cận nghèo và đối tƣợng bảo trợ xã hội khác trên địa bàn tỉnh. + Tổ chức xây dựng mạng lƣới cơ sở bảo trợ xã hội, tổ chức cung cấp các dịch vụ công tác xã hội, cơ sở chăm sóc ngƣời khuyết tật, cơ sở chăm sóc ngƣời cao tuổi và các loại hình cơ sở khác có chăm sóc, nuôi dƣỡng đối tƣợng bảo trợ xã hội trên địa bàn tỉnh. + Phối hợp với các tổ chức liên quan trong phạm vi, quyền hạn của mình chịu trách nhiệm thực hiện theo các quy định của pháp luật BTXH. + Hƣớng dẫn, kiểm tra, giám sát cấp huyện trong việc xác định và quản lý đối tƣợng; tổ chức thực hiện BTXH trên địa bàn; + Báo cáo định kỳ 6 tháng, 01 năm và đột xuất tình hình, kết quả thực hiện chính sách trợ giúp các đối tƣợng BTXH cho Bộ LĐ-TB&XH và UBND tỉnh. Phòng Bảo trợ xã hội: là phòng chuyên môn của Sở LĐ-TB&XH, trực tiếp thực hiện công việc tham mƣu các nội dung về hoạt động BTXH, các phong trào toàn dân chăm sóc, hỗ trợ đối tƣợng chính sách xã hội. Trong đó, riêng về BTXH gồm các nhiệm vụ thực hiện các chế độ, chính sách cho các đối tƣợng BTXH, thống kê, báo cáo BTXH theo quy định của pháp luật; quản 42 lý các đối tƣợng BTXH, cơ sở BTXH trên địa bàn; tiếp nhận hồ sơ đề nghị cấp giấy phép hoạt động của các cơ sở BTXH; theo dõi và thực hiện kiểm tra, giám sát các cơ sở BTXH và các huyện, thị xã, thành phố thực hiện công tác BTXH. Phòng Bảo trợ xã hội phối hợp với Ban đại diện hội NCT tỉnh, Hội Bảo trợ NTT và TEMC tỉnh, UBND cấp huyện để quản lý các đối tƣợng này, phối hợp với phòng Kế hoạch - Tài chính của Sở trong quá trình quản lý kinh phí hoạt động BTXH trên địa bàn. Hai là, đối với cấp huyện: Phòng Lao động - Thƣơng binh và Xã hội cấp huyện cũng phối hợp với hội NCT, hội bảo trợ NTT và TEMC cùng cấp để quản lý hoạt động BTXH ở địa phƣơng mình. Nhìn chung tổ chức bộ máy khá chặt chẽ từ tỉnh đến xã, phƣờng, thị trấn. Song công tác phối hợp thực hiện chƣa thật sự hiệu quả, một số huyện, thị xã, chƣa có cán bộ chuyên trách, nhiều xã, phƣờng, thị trấn cán bộ LĐ- TB&XH còn kiêm nhiệm, nên công tác BTXH đôi lúc còn chậm trễ. 2.2.2.2. Tổ chức bộ máy hoạt động Phòng bảo trợ xã hội, có 01 Trƣởng phòng, 02 Phó trƣởng phòng và 04 cán bộ, chuyên viên, trong đó có 03 cán bộ hợp đồng, tổng số cán bộ, công chức là 07 ngƣời (trong đó có 02 nữ); về trình độ có 01 Thạc sỹ, 06 Cử nhân. Song số lƣợng cán bộ, công chức đƣợc đào tạo chuyên ngành về công tác xã hội là 02 ngƣời, còn lại chuyên ngành đƣợc đào tạo chủ yếu là kinh tế. + Về nguồn nhân lực phục vụ công tác BTXH: tổng số cán bộ cấp tỉnh, huyện, xã là: 195 ngƣời/628.067 dân số (cụ thể cấp tỉnh 11 người; cấp huyện 21 người và cấp xã 96 người, tại các cơ sở BTXH 67 người). Điều này làm ảnh hƣởng đến kết quả thực hiện QLNN về BTXH: chậm trễ trong việc ra quyết định hƣởng trợ cấp thƣờng xuyên, mai táng phí và trợ cấp đột xuất; chậm trong công tác tổng hợp, báo cáo về đối tƣợng cũng nhƣ việc thực hiện 43 chính sách cho các đối tƣợng; khó khăn trong việc quản lý các cơ sở nuôi dƣỡng đối tƣợng BTXH. + Về chất lượng: hiện tại đội ngũ cán bộ cấp tỉnh hầu hết đƣợc đào tạo các chuyên ngành về kinh tế nên thiếu kỹ năng về công tác xã hội, số lƣợng cán bộ hợp đồng còn nhiều (03 ngƣời); chuyên viên phụ trách quản lý hoạt động BTXH cấp huyện chƣa có chuyên môn cao, do tính chất công việc kiêm nhiệm, thời gian làm việc bị phân tán cho chuyên môn khác. + Về công tác đào tạo, bồi dưỡng: chất lƣợng đội ngũ thực hiện pháp luật về BTXH tuy đã đƣợc chú trọng và đạt đƣợc nhiều kết quả quan trọng, góp phần nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhân lực của phòng nói chung và của chuyên viên thực hiện chính sách BTXH nói riêng, đã có những đóng góp nhất định nhƣng nhìn chung vẫn chƣa đạt đƣợc kết quả nhƣ mong muốn. Do đó, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác này trong thời gian tới, nhất là cán bộ cơ sở. Ngoài ra, việc luân chuyển cán bộ không dự bị cán bộ kế thừa, nên việc nắm bắt tình hình không sát sao, dẫn đến hồ sơ chậm trễ và công tác quản lý, thu thập số liệu cũng khó khăn. 2.2.2.3. Mạng lưới bảo trợ xã hội Trên địa bàn tỉnh có 02 cơ sở BTXH, trong đó có 01 cơ sở nhà nƣớc, tổng số đối tƣợng đang đƣợc nuôi dƣỡng đến năm 2017 là 551 đối tƣợng. Ngoài ra còn có 06 có sở khác có nuôi dƣỡng, dạy nghề, phục hồi chức năng cho những ngƣời có hoàn cảnh đặc biệt tổng số đối tƣợng nuôi dƣỡng 621 đối tƣợng (số liệu cụ thể bảng 2.3). 44 Bảng 2.3: Tổng hợp số liệu cơ sở BTXH trên địa bàn tỉnh Đắk Nông Năm 2013 2014 2015 2016 2017 1. Tổng số cơ sở BTXH (cơ sở) 02 02 02 02 02 Trong đó ngoài công lập 01 01 01 01 01 Tổng số đối tƣợng (đối tƣợng) 57 52 42 51 57 2. Số cơ sở có nuôi dƣỡng, dạy nghề, phục hồi chức năng 03 03 03 03 03 Trong đó ngoài công lập 02 02 02 02 02 Tổng số đối tƣợng (đối tƣợng) 138 102 103 121 134 Tổng số đối tƣợng tại các cơ sở (đối tƣợng) 195 154 145 172 191 (Nguồn: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông) Các đối tƣợng đƣợc nuôi dƣỡng tại các cơ sở chủ yếu là NKT, TEMChiện nay theo quy định tại Quyết định số 26/2010/QĐ-UBND ngày 14/10/2010 của UBND tỉnh Đắk Nông thì mức trợ cấp cho đối tƣợng BTXH đang đƣợc nuôi dƣỡng tại Trung tâm BTXH tỉnh là bằng 80% mức lƣơng tối thiểu [21] (bảng 2.3 phân tích đối tƣợng tại các cơ sở). Với mạng lƣới BTXH hiện tại tỉnh Đắk Nông đã cơ bản hoàn thành đƣợc nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về BTXH. Nhƣng trong thời gian tới tỉnh Đắk Nông cần phải cũng cố lại Trung tâm BTXH, hoàn thiện hệ thống BTXH tại cộng đồng, nâng cao vai trò của cán bộ thực hiện công tác BTXH đặc biệt là của công tác viên tại các thôn và ngày càng mở rộng đội ngủ cộng tác viên để tham mƣu giải quyết tốt công tác BTXH. 45 2.2.3. Công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện hoạt động bảo trợ xã hội Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm việc thực hiện pháp luật về BTXH là một khâu quan trọng trong chu trình thực hiện pháp luật nói chung, cũng nhƣ việc đảm bảo thực hiện tốt an sinh xã hội nói riêng. Do chính sách BTXH mang tính chất đa hoạt động, vì vậy tỉnh Đắk Nông triển khai công tác theo dõi hoạt động BTXH để thu thập thông tin về tình hình đối tƣợng BTXH, những diễn biến tăng giảm của đối tƣợng BTXH tại các xã, phƣờng, thị trấn để đánh giá và dự đoán đúng diễn biến thực tế, xu hƣớng của đối tƣợng từ đó giúp chính quyền cấp tỉnh có những quyết sách cho công tác BTXH, đảm bảo phát triển kinh tế gắn với đảm bảo an sinh xã hội, cân đối thu chi ngân sách. Những phƣơng pháp áp dụng để giám sát việc thực hiện pháp luật về BTXH đa phần thông qua: theo dõi, đánh giá báo cáo thực hiện chăm lo cho các đối tƣợng BTXH, tình hình tăng giảm của các đối tƣợng; theo dõi tình hình hoạt động từ thiện chăm lo cho các đối tƣợng xã hội; theo dõi, đánh giá của cộng đồng và ngƣời dân; sử dụng kết quả điều tra mức sống dân cƣ; tâm tƣ nguyện vọng của đối tƣợng BTXH...Theo dõi, đánh giá đƣợc thực hiện theo qui trình thống nhất, trong một khoản thời gian nhất định (quý, 6 tháng, 1 năm). Việc kiểm tra, giám sát thực hiện pháp luật về BTXH lấy căn cứ vào Nghị định số 67/2007/NĐ-CP, Nghị định số 13/2010/NĐ-CP, Nghị định số 136/2013/NĐ-CP của Chính phủ và những văn bản liên quan nhƣ Luật NCT, Luật Ngƣời khuyết tật và hƣớng dẫn kèm theo; Đến thời điểm hiện nay, Sở LĐ-TB&XH đã tiến hành kiểm tra hầu hết các huyện, thị xã (8/8 đơn vị), ngoài ra trong trƣờng hợp đột xuất còn thành lập các đoàn kiểm tra khi cần thiết. Qua quá trình kiểm tra thực tế tại các xã, phƣờng, thị trấn việc thực hiện chính sách pháp luật về BTXH, đặc biệt đối với NCT đảm bảo đúng qui định, trợ cấp hàng tháng và cấp BHYT kịp thời; Tuy nhiên, vẫn còn nhiều xã, 46 phƣờng, thị trấn lập hồ sơ mai táng phí chậm trễ, một số trƣờng hợp trợ cấp chậm một thời gian dài gần mới phát hiện làm hồ sơ truy lĩnh đã làm ảnh hƣởng không nhỏ đến quyền lợi của ngƣời dân. Công tác kiểm tra, giám sát trên địa bàn đã góp phần chấn chỉnh những sai sót của hoạt động BTXH tại địa phƣơng, giúp các địa phƣơng tìm ra đƣợc những yếu kém, cần khắc phục để việc thực hiện ngày càng tốt hơn. Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội tích cực thực hiện kiểm tra, giám sát đã đạt đƣợc những kết quả nhất định. Tuy nhiên cần lƣu ý một số tồn tại đề rút kinh nghiệm thực hiện tốt hơn nhƣ năng lực của cán bộ phụ trách còn hạn chế, do quá nhiều công việc, nên công tác giám sát còn buông lỏng, còn suy nghĩ đơn giản về hoạt động này là từ thiện nên ỷ lại, kiểm tra không thƣờng xuyên chặt chẽ, có vấn đề, dƣ luận mới tiến hành kiểm tra. Việc phát hiện các điểm chăm lo đối tƣợng BTXH không đúng quy định chậm trễ khi có dƣ luận mới tiến hành kiểm tra, giám sát. Kiểm tra, giám sát là hoạt động quan trọng trong công tác quản lý của Nhà nƣớc, công tác này làm tốt sẽ là cơ sở, căn cứ chính xác để hoạch định đƣờng lối chính sách của Đảng và Nhà nƣớc về BTXH một cách đúng đắn. Vì thế, Sở LĐ-TB&XH, cũng nhƣ các cơ quan QLNN về BTXH cần hết sức quan tâm kiểm tra, giám sát, đồng thời thực hiện tốt công tác này sẽ ngăn chặn đƣợc những thành phần lợi dụng vào tính cần thiết, tính từ thiện của hoạt động để phục vụ mục đích cá nhân. Với mục đích nắm đƣợc thực trạng thực hiện Nghị định số 136/2013/NĐ-CP ngày 21/10/2013 của Chính phủ quy định chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tƣợng bảo trợ xã hội, Luật Ngƣời cao tuổi, Luật Ngƣời khuyết tật và các văn bản hƣớng dẫn thi hành; kịp thời uốn nắn, chấn chỉnh những sai sót đối với các tổ chức, cá nhân có hoạt động trợ giúp xã hội; đồng thời kiến nghị với các cơ quan hữu quan về biện pháp khắc 47 phục những bất cập, khó khăn, vƣớng mắc trong quá trình triển khai và tổ chức thực hiện chính sách trợ giúp xã hội đối với đối tƣợng bảo trợ xã hội. Công tác thanh, kiểm tra chính sách, pháp luật bảo trợ xã hội đối với NCT đƣợc Sở LĐ-TB&XH thực hiện hàng năm. Từ năm 2013 đến 2017, tổ chức hàng chục đợt thanh tra, kiểm tra liên quan đến chính sách ngƣời cao tuổi, phát hiện một số hạn chế đó là: hồ sơ, thủ tục hƣởng chƣa đúng quy định; sai tuổi hƣởng; sai thời điểm truy lĩnh; thôi hƣởng chế độ chƣa kịp thờiTất cả sai phạm, hạn chế tại các địa phƣơng đƣợc Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội kết luận đề nghị địa phƣơng khắc phục, xử lý theo quy định và các địa phƣơng đã khắc phục, xử lý đúng quy định. Ban Đại diện Hội ngƣời cao tuổi các cấp tổ chức 125 đợt kiểm tra, giám sát; tiếp nhận 10 đơn hỏi liên quan đến chế độ ngƣời cao tuổi và đã phối hợp, đề nghị các cấp chính quyền giải quyết theo quy định. Hoạt động thanh tra việc thực hiện các chính sách trợ cấp, trợ giúp cho đối tƣợng BTXH do đoàn Thanh tra Sở LĐ-TB&XH đã tập trung kiểm tra vào các nội dung: việc ban hành các văn bản hƣớng dẫn; công tác tuyên truyền, tập huấn nghiệp vụ; công tác thanh tra, kiểm tra; công tác quản lý đối tƣợng bảo trợ xã hội; quy trình tiếp nhận, thẩm định và xét duyệt hồ sơ hƣởng chế độ; công tác chi trả trợ cấp cho các đối tƣợng bảo trợ xã hội; việc bố trí kinh phí và công tác trợ giúp xã hội với đối tƣợng tại các cơ sở bảo trợ xã hội. Thanh tra Sở LĐ-TB&XH hàng năm, đều thành lập các đoàn thanh tra tình hình thực hiện công tác BTXH tại các huyện, thị xã. Trong giai đoạn 2013-2017 đã tổ chức đƣợc 07 đoàn thanh tra tại 07 đơn vị, qua thanh tra hầu hết các đơn vị đều thực hiện tƣơng đối tốt các quy định của pháp luật hiện hành về BTXH, tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế nhƣ: việc lập dự toán chi trả trợ cấp hàng tháng cho đối tƣợng không đúng theo quy định tại khoản 4, Điều 14, Thông tƣ liên tịch số 24/2010/TTLT-BLĐTBXH-BTC [5]; tình 48 trạng ký nhận thay đối tƣợng không có giấy ủy quyền vẫn còn diễn ra; việc niêm yết công khai danh sách các đối tƣợng đủ điều kiện đƣợc hƣởng chế độ trợ cấp xã hội tại một số xã, phƣờng, thị trấn chƣa đƣợc công khai; việc cập nhật, theo dõi biến động của đối tƣợng tại một số địa phƣơng chƣa đƣợc thƣờng xuyên, chặt chẽ dẫn đến vẫn còn tình trạng đối tƣợng NCT đã chết nhƣng chƣa đƣợc điều chỉnh thôi hƣởng trợ cấp hàng tháng kịp thời Qua quá trình thanh tra, ngoài việc ghi nhận những nội dung các đơn vị đã thực hiện tốt, Đoàn thanh tra đã phát hiện một số thiếu sót, hạn chế chuyên môn trong quá trình thực hiện chính sách, cụ thể nhƣ: một số văn bản chỉ đạo, hƣớng dẫn chƣa đúng quy định hiện hành; công tác tuyên truyền chƣa thƣờng xuyên, hình thức tuyên truyền chƣa phong phú và đa dạng; số lƣợng cuộc tập huấn vẫn còn hạn chế, chƣa tập huấn chuyên sâu về công tác bảo trợ xã hội; chƣa xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra hàng năm về công tác bảo trợ; một số đơn vị chƣa áp dụng phần mềm quản lý đối tƣợng, sổ sách quản lý đối tƣợng cấp xã còn sơ sài; việc tiếp nhận, thẩm định, xét duyệt hồ sơ tại cấp xã chƣa đảm bảo về trình tự, thủ tục theo quy định; việc thẩm định, xét duyệt hồ sơ cho đối tƣợng còn chậm; việc xác định đối tƣợng hƣởng với nhóm trẻ mồ côi, hộ gia đình, cá nhân nuôi dƣỡng trẻ em mồ côi chƣa đúng quy định Nghị định số 136/2013/NĐ-CP; việc xác định thời điểm hƣởng đối với một số nhóm đối tƣợng chƣa đúng quy định, đặc biệt đối với ngƣời từ đủ 80 tuổi trở lên mà không hƣởng lƣơng hƣu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hàng tháng, trợ cấp xã hội hàng tháng chƣa đƣợc hƣởng từ thời điểm ngƣời đó đủ 80 tuổi; chƣa thực hiện điều chỉnh hệ số theo Nghị định số 136/2013/NĐ-CP đối với nhóm trẻ em mồ côi, hộ gia đình, cá nhân nhận nuôi dƣỡng trẻ em mồ côi; hộ gia đình nuôi dƣỡng đối tƣợng khuyết tật đặc biệt nặng chậm đƣợc hƣởng khi đủ điều kiện; một số trƣờng hợp xác định sai diện đối tƣợng nên chƣa đúng hệ số; việc ban hành quyết định của Chủ tịch UBND cấp huyện thành từng đợt, 49 chƣa kịp thời; công tác chi trả trợ cấp còn một số nội dung chƣa đảm bảo quy định; một số đơn vị cấp huyện, cấp xã chƣa đƣợc bố trí kinh phí để phục vụ công tác quản lý đối tƣợng; hoạt động chăm sóc đối tƣợng tại cơ sở bảo trợ xã hội còn một số hạn chế nhƣ: một số nội dung chƣa đáp ứng đƣợc tiêu chuẩn về môi trƣờng, khuôn viên và nhà ở; thực hiện ký hợp đồng lao động, trả lƣơng và chế độ bảo hiểm chƣa đúng quy định; việc tiếp nhận và dừng nuôi dƣỡng chƣa đảm bảo về thủ tục, quy trình; việc tổ chức ăn, ở và sinh hoạt còn một số nội dung chƣa đảm bảo; chƣa khám sức khỏe định kỳ và xây dựng kế hoạch phòng chống dịch bệnh hàng năm; hóa đơn, chứng từ thanh quyết toán còn một số thiếu sót. 2.2.4. Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về bảo trợ xã hội Từ năm 2013 đến hết năm 2017, Sở LĐ-TB&XH nhận đƣợc 18 đơn của ngƣời cao tuổi hỏi về chế độ, chính sách liên quan đến ngƣời cao tuổi. Căn cứ nội dung đơn, Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội trả lời công dân theo quy định hoặc chuyển cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý. Riêng khiếu nại, tố cáo không có trƣờng hợp nào. Về xử lý vi phạm về BTXH từ năm 2013-2017, thực hiện theo Nghị định số 144/2013/NĐ-CP ngày 29/10/2013 quy định xử phạt vi phạm hành chính về bảo trợ, cứu trợ xã hội và bảo vệ, chăm sóc trẻ em; Sở LĐ-TB&XH chƣa ra quyết định xử phạt trƣờng hợp nào mà chỉ hƣớng dẫn, nhắc nhở và đôn đốc thực hiện. 2.3. Kết quả thực hiện bảo trợ xã hội tại tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2013 – 2017 2.3.1. Trợ giúp về vật chất Thực hiện về trợ giúp vật chất, theo Nghị định số 67/2007/NĐ-CP và Nghị định 13/2010/NĐ-CP Nhà nƣớc trợ giúp bằng tiền đối với ngƣời yếu thế 50 dƣới hai hình thức là trợ cấp đột xuất và trợ cấp thƣờng xuyên. Trợ cấp thƣờng xuyên có thể xem là hoạt động chủ đạo của BTXH; theo qui định thì mức trợ cấp đột xuất chỉ mang tính hỗ trợ, phần lớn là vận động từ cộng đồng xã hội. Trên địa bàn tỉnh, số lƣợng đƣợc hƣởng trợ cấp hàng năm đều tăng nên số tiền trợ cấp cũng tăng đáng kể; Sự điều chỉnh mức hƣởng cũng nhƣ mở rộng đối tƣợng hƣởng trợ cấp từ Nghị định 13/2010/NĐ-CP của Chính phủ đã phần nào thay đổi diện mạo cho chính sách BTXH, kinh phí thực hiện qua các năm nhƣ sau: Bảng 2.4: Kinh phí trợ cấp thường xuyên tỉnh Đắk Nông năm 2013-2017 Năm 2013 2014 2015 2016 2017 Tổng số đối tƣợng (ngƣời) 6.605 7.072 7.181 10.093 8.867 Kinh phí (tỷ đồng) 16.435 21.540 24.663 32.701 42.917 Nguồn: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông Từ bảng 2.4 kinh phí trợ cấp thƣờng xuyên BTXH trên có thể thấy rằng kinh phí cho hoạt động này ngày một tăng theo sự gia tăng của đối tƣợng BTXH. Cụ thể, năm 2013 kinh phí chi trợ cấp hàng tháng hơn 16.435 tỷ đồng, năm 2016 số đối tƣợng tăng nên kinh phí trợ cấp cũng tăng theo lên trên 32.701 tỷ đồng, năm 2017 số đối tƣợng giảm nhƣng kinh phí lại tăng lên 42.917 tỷ đồng. Số tiền chi cho trợ cấp đột xuất khá khiêm tốn so với trợ cấp thƣờng xuyên (bảng 2.4); Song số lƣợng ngƣời chết, mất tích và số nhà ở đƣợc hỗ trợ do thiên tai, bão lũ ngày càng tăng, điều này chứng tỏ tình hình thiên tai trên địa bàn tỉnh Đắk Nông ngày càng diễn biến phức tạp, khó lƣờng. Ngoài ra việc cứu đói dịp Tết Nguyên đán, giáp hạt hàng năm luôn đƣợc UBND tỉnh quan tâm, cũng nhƣ kinh phí phân bổ từ Trung ƣơng cho 51 việc cứu đói nhờ vậy đã góp phần không nhỏ trong việc ổn định đời sống của ngƣời dân, giúp ngƣời dân yên tâm hơn trong cuộc sống. Bảng 2.5: Tổng hợp hỗ trợ đột xuất của tỉnh Đắk Nông năm 2013-2017 Năm 2013 2014 2015 2016 2017 Tổng số ngƣời chết, mất tích (ngƣời) 11 8 22 15 8 Tổng số nhà sập, đỗ, hƣ hỏng nặng đƣợc hỗ trợ do thiên tai 20 55 77 64 78 Kinh phí (triệu đồng) 327 360 455 397 469 Nguồn: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông Bảng 2.6: Tổng hợp cứu đói qua các năm từ năm 2013-2017 Năm 2013 2014 2015 2016 2017 Tổng số hộ đƣợc cứu đói (hộ) 2.143 2.789 3.220 4.145 5.713 Tổng số khẩu đƣợc cứu đói (khẩu) 8.421 10.202 10.788 19.407 22.607 Số gạo cứu đói (tấn gạo) 430 462 340 685 517 Nguồn: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông Bên cạnh đó, cuối năm 2009 Luật NCT đƣợc ban hành và có hiệu lực vào tháng 7/2010, theo đó những NCT tròn 70, 75, 80, 85, 90, 95, 100 tuổi sẽ đƣợc thăm, mừng thọ chúc thọ, mừng thọ. Đến nay đã tổ chức chúc thọ, mừng thọ cho 4.160 lƣợt ngƣời, kinh phí gần 2 tỷ đồng; tổ chức thăm tặng quà cho 28.586 lƣợt ngƣời, kinh phí gần 400 triệu đồng. Ngoài ra, mỗi năm các đơn vị phối hợp nhƣ Hội Bảo trợ NTT và TEMC, hội NCT, Mặt trận tổ quốc Việt 52 Nam tỉnh, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh cũng vận động các nhà hảo tâm, mạnh thƣờng quân để xây dựng nhà tình thƣơng cho một số đối tƣợng đặc biệt khó khăn, tặng quà tết cho các đối tƣợng; tặng học bỗng, quần áo, sách vở cho nhóm đối tƣợng trẻ em; Thêm vào đó, Nhà nƣớc còn hỗ trợ bằng cách cho các các đối tƣợng nghèo neo đơn vay với lãi suất ƣu đãi để làm sinh kế [18]. Qua các số liệu thống kê, khoản chi ngân sách cho hoạt động BTXH mỗi năm chiếm khoảng 3% tổng chi ngân sách của tỉnh và con số này luôn tăng qua mỗi năm, vì thế các nhà quản lý cần có sự rà soát chặt chẽ và dự báo sự gia tăng của đối tƣợng để đảm bảo nguồn kinh phí không ảnh hƣởng đến chi ngân sách cho các hoạt động quan trọng khác đồng thời có những chính sách khuyến khích cộng đồng cùng tham gia tiến tới xã hội h