Luận văn Quản trị rủi ro lãi suất tại ngân hàng thương mại cổ phần Việt Á - Chi nhánh Cần Thơ

ạn chế rủi ro và phù hợp với ñặc ñiểm của ngân hàng. Trong hoạt ñộng kinh doanh ngân hàng, việc quản trị TSN tốt sẽ giúp các ngân hàng khai thác tối ña nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội ñảm bảo sự tăng trưởng nguồn vốn ổn ñịnh, bền vững ñể nâng cao thị phần, nhằm ñáp ứng tốt nhất nhu cầu vốn cho khách hàng cả về số lượng, thời hạn và lãi suất. Nhưng vẫn phải ñảm bảo khả năng thanh toán và nâng cao hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. Nguồn vốn hoạt ñộng của ngân hàng tăng trưởng vừa tạo ñiều kiện thuận lợi cho ngân hàng mở rộng ñầu tư tín dụng, vừa ñáp ứng nhu cầu vay vốn của các thành phần kinh tế và dân cư. ðể hiểu rõ cơ cấu nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Việt Á – chi nhánh Cần Thơ ñược hình thành chủ yếu từ nguồn nào, biến ñộng qua các năm ra sao, chúng ta cùng xem xét bảng số liệu sau: Bả n g 4: C Ơ C Ấ U N G U Ồ N V Ố N C Ủ A N G ÂN H ÀN G QU A BA N Ă M (N gu ồn ph òn g kế to án VA B Cầ n Th ơ) 20 06 20 07 20 08 So sá nh 07 /0 6 So sá nh 08 /0 7 Ch ỉ t iê u Số tiề n Số tiề n Số tiề n Số tiề n % Số tiề n % V ốn hu y ñộ n g 14 2. 59 0 23 0. 04 0 30 1, 12 2 87 . 45 0 61 . 3 71 . 08 2 31 V ốn ñi ều ch u yể n 43 4. 68 7 48 7. 08 4, 3 19 6. 38 1 52 . 39 7, 3 12 (29 0. 70 3, 3) (59 , 68 ) V ốn v à cá c qu ỹ 2. 40 4 12 . 57 3 9. 44 4 10 . 16 9 42 3 (3. 12 9) 24 , 9 Tổ n g n gu ồn v ốn 57 9. 68 1 72 9. 69 7, 3 50 6. 94 7 15 0. 01 6, 3 25 ,8 8 (22 2. 75 0. 3) (30 ,5 ) Qua bảng số liệu ta thấy nguồn vốn hoạt ñộng của chi nhánh ngân hàng qua các năm có sự biến ñộng. Nguồn vốn của ngân hàng tăng mạnh trong năm 2007 và giảm ở năm 2008. 0 100.000 200.000 300.000 400.000 500.000 600.000 700.000 800.000 2006 2007 2008 Tr iệ u ñ ồ n g Vốn huy ñộng Vốn ñiều chuyển Vốn và các quỹ Tổng nguồn vốn Hình 2: Biểu ñồ khái quát cơ cấu nguồn vốn của VAB CT qua 3 năm 2006- 2008 Cụ thể, năm 2006 tổng nguồn vốn ñạt 579.681 triệu ñồng, qua năm 2007 tăng lên 729.697,3 triệu ñồng tăng 150.016,3 triệu ñồng tương ñương 25,88 %, qua năm 2008 giảm xuống 506.947 triệu ñồng giảm 222.750,3 triệu ñồng tương ñương 30,5%. Trong năm 2007 hoạt ñộng của ngân hàng ngày càng phát triển thể hiện qua qui mô vốn hoạt ñộng tăng. Sự tăng trưởng nguồn vốn này xuất phát từ nhu cầu về vốn của các ñơn vị kinh tế trong thành phố ngày càng tăng, ngân hàng ngày càng mở rộng phạm vi cho vay và công tác quản trị nguồn vốn của chi nhánh Cần Thơ ñược quản lý tốt và có ñịnh hướng sẵn, mặt khác, chi nhánh luôn duy trì khách hàng cũ, nhân viên phòng dịch vụ khách hàng luôn tranh thủ tìm kiếm khách hàng mới nhằm huy ñộng ñược nhiều vốn nhàn rỗi phục vụ cho hoạt ñộng của ngân hàng có hiệu quả hơn. Do ñó, ngân hàng cần phải khơi tăng nguồn vốn hoạt ñộng của mình ñể ñáp ứng nhu cầu vốn cho các ñơn vị hoạt ñộng. GVHD: Võ Thành Danh Trang 32 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa Sang năm 2008, lãi suất thị trường biến ñộng mạnh, Ngân hàng liên tục tăng lãi suất huy ñộng theo sự biến ñộng của lãi suất thị trường làm cho hoạt ñộng huy ñộng vốn của Ngân hàng tăng cao. Bên cạnh ñó sự tăng lên của lãi suất cho vay cũng làm giảm doanh số cho vay của ngân hàng, cũng chính trong năm này nguồn vốn ñiều chuyển của ngân hàng giảm mạnh khéo sự sụt giảm trong tổng nguồn vốn của ngân hàng. Vốn huy ñộng chiếm tỷ trọng ngày càng tăng trong tổng nguồn vốn của ngân hàng: năm 2006 chiếm 24,5%, năm 2007 chiếm 31,5%, năm 2008 là 59,4%. Vốn huy ñộng luôn chiếm tỷ trọng cao trong tổng nguồn vốn là do công tác huy ñộng vốn luôn ñược ngân hàng quan tâm và ñây là nhiệm vụ trọng tâm xuyên suốt trong hoạt ñộng của chi nhánh. Mặc dù, 2006 tỷ lệ lạm phát tăng cao, giá cả hàng hóa ñồng loạt tăng, giá vàng tăng kỷ lục vào thời ñiểm cuối năm và không ổn ñịnh ñã ảnh hưởng ñến việc khách hàng gửi tiền tại ngân hàng, khách hàng rút tiền ñể kinh doanh vàng. Do dịch cúm gia cầm ảnh hưởng ñến việc sản xuất, giá cả hàng hóa lên xuống thất thường, nông sản ñược mùa mất giá củng tác ñộng xấu ñến ñời sống của nông dân và hộ kinh doanh nhỏ. ðiều này ñã ảnh hưởng ñến việc huy ñộng vốn của chi nhánh. Tuy nhiên, với uy tín cao, chất lượng dịch vụ tốt, lãi suất huy ñộng hợp lý, ñảm bảo tính an toàn cho khách hàng gửi tiền nên ñã tạo ñược lòng tin của người dân trên ñịa bàn gửi tiền vào. Bên cạnh ñó, ngân hàng luôn ñưa ra nhiều hình thức huy ñộng mới lãi suất hấp dẫn với các kỳ hạn ña dạng từ 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 9 tháng…, tiết kiệm lĩnh lãi trước, tiết kiệm dự thưởng trúng vàng, tiết kiệm linh hoạt, ngân hàng cũng ñã chủ ñộng ñưa ra chính sách lãi suất linh hoạt ñối với các sản phẩm tiền gửi tiết kiệm.…ñã làm tăng lượng vốn huy ñộng của ngân hàng qua các năm. Thời ñiểm cuối năm 2007 và những tháng ñầu năm 2008, lạm phát tăng cao, giá cả hàng hóa dịch vụ tăng ñột biến ảnh hưởng xấu ñến hoạt ñộng sản xuất kinh doanh của người dân trên ñịa bàn, với chính sách thắc chặt tiền tệ kiềm chế lạm phát nên lãi suất cơ bản của NHNN liên tục tăng từ 8,75% lên 12% rồi 14%, ñiều này ñã ñẩy lãi suất huy ñộng của ngân hàng tăng cao, trong khoảng thời gian này, hoạt ñộng kinh doanh của doanh nghiệp và hoạt ñộng sản xuất của người dân trên ñịa bàn gặp nhiều khó khăn, việc ñầu tư mới sẽ có rủi ro rất cao so với gửi tiền vào ngân hàng và nhận lãi hàng tháng, tâm GVHD: Võ Thành Danh Trang 33 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa lý ngại rủi ro này của các chủ thể kinh tế ñã giúp ngân hàng thu hút ñược một lượng lớn lượng vốn nhàn rỗi trong dân cư và doanh nghiệp. Bên cạnh vốn huy ñộng, thì ngân hàng còn nhận sự hỗ trợ vốn từ ngân hàng cấp trên thông qua hoạt ñộng ñiều chuyển vốn. Năm 2006, nguồn vốn ñiều chuyển ngân hàng tiếp nhận là 434.687 triệu ñồng, chiếm 75% tổng nguồn vốn, năm 2007 ngân hàng tiếp nhận 487.084,3 triệu ñồng vốn ñiều chuyển, tương ñương 66,75% trong cơ cấu vốn. Năm 2008, vốn ñiều chuyển của ngân hàng là 196.381 triệu ñồng, chiếm 38,74% tổng nguồn vốn. Ta thấy nguồn vốn ñiều chuyển của ngân hàng có sự biến ñộng qua ba năm nhưng chiếm tỷ trọng ngày càng nhỏ qua các năm, nguyên nhân là do hoạt ñộng huy ñộng vốn tại chổ của ngân hàng ñạt hiệu quả cao, vốn huy ñộng liên tục tăng với tốc ñộ ngày càng cao, có khả năng ñáp ứng ñủ nhu cầu vốn cho các thành phần kinh tế trên ñịa bàn thành phố, do ñó nguồn vốn tiếp nhận từ ngân hàng cấp trên ngày càng hạn chế, ñiều này là một dấu hiệu tích cực, thể hiện ngân hàng ñang dần chủ ñộng hơn về nguồn vốn hoạt ñộng của mình. Thành phần cuối cùng trong cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng là vốn và quỹ của ngân hàng ñược hình thành từ phần chênh lệch giữa thu nhập - chi phí và quỹ khen thưởng hàng năm của ngân hàng. Nguồn vốn và quỹ của ngân hàng chiếm từ 2,22% ñến 4,60% trong tổng nguồn vốn, và có sự tăng giảm khác nhau qua từng năm. Cụ thể năm 2007 tăng 10.169 triệu ñồng so với năm 2006, sang năm 2008 thì lại giảm 3.129 triệu ñồng so với năm 2007. Nguyên nhân là do thành phần vốn này chịu sự ảnh hưởng của kết quả kinh doanh trong năm của ngân hàng, nên có sự biến ñộng theo sự biến ñộng của lợi nhuận mà ngân hàng ñạt ñược qua các năm. 4.1.2. Phân tích cơ cấu tài sản của ngân hàng Phân tích tình hình tài sản là ñánh giá sự biến ñộng các bộ phận cấu thành tổng số vốn của ngân hàng nhằm mục ñích xem xét tính chất hợp lý của việc sử dụng vốn của ngân hàng. Việc phân bổ vốn cho từng loại tài sản của ngân hàng nhằm thấy ñược khả năng sử dụng vốn của ngân hàng như dự trữ tiền mặt, ñầu tư chứng khoán, cho vay và các tài sản có khác. Xem xét việc phân bổ giữa các loại vốn trong các giai ñoạn của quá trình hoạt ñộng kinh doanh có hợp lý hay không ñể từ ñó ñề ra các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. GVHD: Võ Thành Danh Trang 34 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa Quản lý tài sản của ngân hàng là việc chuyển hoá nguồn vốn tín dụng thành tiền mặt và tài sản sinh lời, tức là việc phân chia vốn giữa tiền mặt, tín dụng, ñẩu tư, chứng khoán và các tài sản khác. Các loại tài sản của ngân hàng bao gồm bốn loại: khoản mục ngân quỹ, ñầu tư chứng khoán, tín dụng và tài sản cố ñịnh. Tại ngân hàng Việt Á chi nhánh Cần Thơ, cơ cấu tài sản của ngân hàng ñược thể hiện qua bảng sau: Bảng 5: TỔNG KẾT TÀI SẢN CỦA VAB QUA BA NĂM (2006 – 2008) 2006 2007 2008 Chỉ tiêu Số tiền Số tiền Số tiền Tiền gửi tại NHNN 6.250 13.717 14.533 Tiền mặt tại quỹ 11.112 5.127 13.460 Chứng khoán ngắn hạn 177 180,3 34 Chứng khoán dài hạn 100 100 100 Cho vay 554.657 702.578 458.476 + Ngắn hạn 504.325 515.431 424.160 + Trung và dài hạn 50.332 187.147 34.313 Tài sản cố ñịnh và TTTB máy móc 7.385 7.995 20.344 Tổng tài sản 579.681 729.697,3 506.947 (Nguồn: Phòng kế toán VAB Chi nhánh Cần Thơ) Ta thấy quy mô tổng tài sản của ngân hàng có sự thay ñổi khác nhau qua từng năm, cụ thể là năm 2006 ñạt 579.681 triệu ñồng, năm 2007 với mức tăng 150.016,3 triệu ñồng tương ñương 25,88 %, năm 2008 ñạt 506.947 triệu ñồng giảm 222.750,3 triệu ñồng tương ñương 30,5 % . Tài sản sinh lời là những khoản sử dụng vốn mang lại thu nhập cho ngân hàng như cho vay khách hàng, ñầu tư vào chứng khoán hoặc các khoản phải thu… Cụ thể khoản mục này năm 2007 là 702.858,3 triệu ñồng, chiếm 96,3% trong tổng tài sản, tăng 26,66% so với năm 2006. Năm 2008, khoản mục này giảm với tỷ lệ 34,7% so với năm 2007. Tài sản không sinh lời bao gồm tiền mặt tại quỹ, tiền gửi tại NHNN và mua sắm tài sản cố ñịnh… Năm 2006, khoản tài sản này là 24.747 chiếm 4,3% GVHD: Võ Thành Danh Trang 35 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa trong tổng tài sản, ñến năm 2007 các khoản mục này tiếp tục tăng ñạt 26.839 triệu chiếm 3.68% trong tổng tài sản. Nguyên nhân là do ngân hàng phát triển thêm dịch vụ thanh toán lương qua tài khoản và sử dụng thẻ ñể thanh toán hàng hoá, dịch vụ ñã phát triển trên thế giới từ nhiều năm qua, riêng tại Việt Nam do tập quán sử dụng tiền mặt còn phổ biến nên thói quen “hiện ñại” này hiện vẫn chỉ tập trung ở một bộ phận giới trẻ và những cá nhân làm việc tại các tổ chức kinh tế có yếu tố nước ngoài nhận lương qua tài khoản. Với mục ñích minh bạch hoá nguồn thu nhập, tiết kiệm chi phí và nhân lực… thanh toán lương qua tài khoản tại ngân hàng ñang ñược Chính phủ và xã hội quan tâm.Ngoài ra hoạt ñộng cho vay của ngân hàng tăng mạnh ñã làm giảm tỉ lệ tài sản không sinh lời so với tổng tài sản. Năm 2008, khoản tài sản không sinh lời của ngân hàng tiếp tục tăng 21.498 triệu ñồng,tương ứng tăng 80% so với năm 2007. Nguyên nhân chủ yếu là do ngân hàng ñầu tư xây dựng trụ sở mới và nhiều trang thiết bị ñể nâng cao chất lượng phục vụ và từng bước xây dựng nên một ngân hàng hiện ñại. ðể hiểu rõ nguyên nhân sự biến ñộng của các khoản mục tài sản và nguồn vốn tác ñộng như thế nào ñến rủi ro lãi suất của ngân hàng, ta ñi sâu vào từng khoản mục có những thay ñổi như sau. 4.2. Phân tích tình hình biến ñộng của tài sản và nguồn vốn nhạy cảm với lãi suất 4.2.1. Phân tích tình hình biến ñộng của tài sản nhạy cảm với lãi suất Phân tích tình hình tài sản là ñánh giá sự biến ñộng các bộ phận cấu thành tổng số vốn của ngân hàng nhằm mục ñích xem xét tính chất hợp lý của việc sử dụng vốn của ngân hàng. Việc phân bổ vốn cho từng loại tài sản của ngân hàng nhằm thấy ñược khả năng sử dụng vốn của ngân hàng như dự trữ tiền mặt, ñầu tư chứng khoán, cho vay và các tài sản có khác. Xem xét việc phân bổ giữa các loại vốn trong các giai ñoạn của quá trình hoạt ñộng kinh doanh có hợp lý hay không ñể từ ñó ñề ra các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Tài sản nhạy cảm lãi suất là các loại tài sản mà trong ñó thu nhập về lãi suất sẽ thay ñổi trong một khoảng thời gian nhất ñịnh khi lãi suất thay ñổi. Quản lý tài sản nhạy cảm lãi suất của ngân hàng là việc chuyển hoá nguồn vốn tín dụng thành tiền mặt và tài sản sinh lời, tức là việc phân chia vốn giữa tiền mặt, tín dụng, ñầu tư, chứng khoán và các tài sản khác. GVHD: Võ Thành Danh Trang 36 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa Trong bảng tổng kết tài sản của ngân hàng thì khoản mục ñầu tư vào chứng khoán ngắn hạn và cho vay ngắn hạn là hai khoản mục có ñộ nhạy cảm với lãi suất cao. Hai khoản mục này sẽ là nhân tố quan trọng ñể một ngân hàng có thể ñánh giá và hạn chế rủi ro lãi suất của ngân hàng khi lãi suất biến ñổi. Bảng 6: TÀI SẢN NHẠY CẢM VỚI LÃI SUẤT QUA BA NĂM (2006 – 2008) CHỈ TIÊU NĂM 2006 NĂM 2007 NĂM 2008 Tín dụng ngắn hạn 504.325 515.431 424.160 ðầu tư chứng khoán ngắn hạn 177 180,3 34 Tổng tài sản nhạy cảm lãi suất 504.502 515.611,3 424.194 (nguồn: phòng kế toán VAB Cần Thơ) 4.2.1.1. Tín dụng ngắn hạn Tín dụng ngắn hạn là loại cho vay có thời hạn ñến 12 tháng và ñược sử dụng ñể bù ñắp sự thiếu hụt vốn tam thời của các thành phần kinh tế và các nhu cầu chỉ tiêu ngắn hạn của cá nhân. Thông thường những khoản tín dụng này sẽ ñược tái ñầu tư trong năm tiếp theo, vì vậy chúng thuộc loại tài sản nhạy cảm với lãi suất. Bên cạnh ñó, ñầu tư vào chứng khoán là những khoản ñầu tư sinh lời của ngân hàng nhưng mức lợi nhuận và rủi ro khác nhau. So với việc mua trái phiếu Chính phủ thì nghiệp vụ tín dụng có ñộ rủi ro lớn hơn và lợi nhuận vì thế ñạt ñược cũng nhiều hơn. Chính vì vậy, thông thường dư nợ tín dụng luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng ñầu tư của ngân hàng. Nhìn vào bảng số liệu ta thấy khoản mục tín dụng ngắn hạn của ngân hàng có sự biến ñộng qua ba năm. Dư nợ tín dụng ngắn hạn của ngân hàng năm 2007 tăng 11.106 triệu ñồng tức 2,2% so với năm 2006, sang năm 2008 tình hình tín dụng ngắn hạn tại ngân hàng giảm xuống 91.271 triệu ñồng, 17,7% so với năm 2007. Nguyên nhân là do trong năm 2007, hình kinh tế xã hội trên ñịa bàn thành phố phát triển mạnh chi nhánh mở rộng quy mô tín dụng, không chỉ ñầu tư vào các doanh nghiệp nhà nước mà còn cho vay ñối với các hộ kinh doanh cá thể, hộ gia ñình với mục ñích cho vay kinh doanh, làm kinh tế phụ gia ñình, cho vay tiêu dùng, cho cán bộ công nhân viên vay; ñồng thời trong năm này chi nhánh cũng ñã giải ngân các dự án của một số công ty. Bên cạnh ñó chỉ nhánh vẫn tiếp tục GVHD: Võ Thành Danh Trang 37 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa thực hiện chủ trương phấn ñấu tăng trưởng tín dụng gắn liền với chất lượng tín dụng, mở rộng tín dụng sang lĩnh vực thương mại và chú trọng ñầu tư cho thành phần kinh tế cá thể. Sang năm 2008, trong bối cảnh lãi suất tăng liên tục, ñể phòng tránh rủi ro lãi suất, ngân hàng hạn chế cho vay lĩnh vực ñầu tư mua sắm bất ñộng sản. Ngoài ra, do lãi suất cho vay tăng mạnh nên khách hàng có nhu cầu vay vốn ñều lo ngại khi phải vay với lãi suất cao. ðều này ñã làm cho dư nợ cho vay ngắn hạn của ngân hàng giảm trong năm này. Qua bảng số liệu trên, chúng ta thấy rằng VAB Cần Thơ thực sự mạnh về cho vay ngắn hạn. Mà nhân tố chính, chiếm nhân tố chính, chiếm tỷ trọng lớn trong danh mục tín dụng ngắn hạn của ngân hàng là cho vay cá thể và doanh nghiệp tư nhân. Tỷ trọng của hai nhân tố này chiếm tỷ trọng lớn là do hoạt ñộng tín dụng của ngân hàng ở ðồng Bằng Sông Cửu Long ñã góp phần huy ñộng vốn ñáp ứng yêu cầu ñầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh của khu vực kinh tế tư nhân qua ñó thúc ñẩy hoạt ñộng ngân hàng phù hợp với cơ chế kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Thực tế trong những năm qua, doanh số cho vay, thu nợ và dư nợ ñối với kinh tế tư nhân tăng lên và ngày càng chiếm tỷ trọng ñáng kể trong tổng cơ cấu ñầu tư của ngân hàng trong vùng. Bảng 7:DOANH SỐ CHO VAY NGẮN HẠN THEO THÀNH PHẦN KINH TẾ QUA BA NĂM (2006 -2008) So sánh 2007/2006 So sánh 2008/2006 Chỉ tiêu 2006 2007 2008 Số tiền % Số tiền % Doanh số cho vay 504.325 515.431 424.160 11.106 2,2 (91.271) (17,7) - DNNN - DNTN 236.425 149.470 197.808 (86.955) (36,78) 48.338 32,34 - Cá thể 267.900 365.961 226.352 98.061 36,6 139.609 38,15 (Nguồn: Phòng kế toán VAB Cần Thơ) - Doanh nghiệp Nhà Nước GVHD: Võ Thành Danh Trang 38 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa ðịnh hướng phát triển của VAB trong thời gian tới là hướng ñến mô hình tập ñoàn ngân hàng bán lẻ ña năng hàng ñầu Việt Nam. Chính vì thế mà các chi nhánh không ngừng nâng cao hoạt ñộng phục vụ cho các khách hàng cá nhân là chủ yếu. Mặt khác VAB chi nhánh Cần Thơ là ngân hàng mới thành lập sau. Chính vì lẽ ñó mà quan hệ tín dụng với ñối tượng này của chi nhánh VAB Cần Thơ không ñược sự quan tâm sâu sắc của ban lãnh ñạo NH. ðây là xu hướng chung của các NHTM trong ñịa bàn thành phố. Nguyên nhân là do chính sách phát triển kinh tế của nước ta ñang hướng ñến nền kinh tế ña thành phần, ña sỡ hữu dưới sự quản lý vĩ mô của nhà nước. Nhà nước chủ trương không can thiệp trực tiếp vào những ngành không thực sự nhạy cảm ảnh hưởng lớn ñến an ninh quốc phòng và kinh tế ñất nước. Do ñó, các doanh nghiệp nhà nước cổ phần hoá thành những doanh nghiệp cổ phần, doanh nghiệp tư nhân. Hơn thế nữa trong thời kỳ kinh tế hội nhập hiện nay, các doanh nghiệp nhà nước không ñủ mạnh ñể cạnh tranh ñược trên thị trường ñầy khốc liệt khi mà sự bảo hộ của nhà nước kém hiệu quả hơn các doanh nghiệp ngoài quốc doanh. Mặt khác, việc xử lý tài sản thế chấp thuộc về nhà nước cũng gặp nhiều khó khăn. Do ñó, ngân hàng chỉ cho vay ñối với các doanh nghiệp nào làm ăn có hiệu quả và có uy tín. - Doanh nghiệp tư nhân Xu hướng hoạt ñộng tín dụng hiện nay của các NHTM là hướng ñến các doanh nghiệp vừa và nhỏ - ñây là lượng khách hàng tiềm năng lớn trong tương lai. Hầu hết các doanh nghiệp nhà nước có quy mô lớn ñều bị các doanh nghiệp quốc doanh chiếm lĩnh thị trường. Chính vì vậy, các NHTM lựa chọn mở rộng sang ñối tượng các doanh nghiệp tư nhân mặc dù có mức vay nhỏ nhưng rất nhiều ñối tượng ñể lựa chọn. Ngân hàng có thể phân tán ñược rủi ro trong hoạt ñộng kinh doanh. Năm 2006, doanh số cho vay ñối tượng này là 236.425 triệu ñồng, sang năm 2007 giảm khoảng 36,78%, ñạt 86.955 triệu ñồng. Bước sang năm 2008 tăng 48.338 triệu ñồng, tương ứng 32,34% so với năm 2007, ñạt mức 197.808 triệu ñồng. Xét về tỷ trọng tín dụng ngắn hạn ñối với khách hàng là doanh nghiệp tư nhân của chi nhánh có xu hướng giảm trong năm 2007, và bắt ñàu tăng lại ở thời ñiểm quí 4 năm 2008. Nguyên nhân của tình hình trên là do xu thế phát triển của nền kinh tế ñất nước, ñặc biệt là trong lĩnh vực ngân hàng. Các NHTM ngày càng nhiều, chi nhánh ngày càng ñược mở rộng, mức ñộ cạnh tranh GVHD: Võ Thành Danh Trang 39 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa ngày càng trở nên gay gắt hơn. Mặt khác là do sang năm 2006, với chính sách mới thúc ñẩy sự phát triển của các loại hình doanh nghiệp tham gia phát triển kinh tế của thành phố, có nhiều doanh nghiệp tư nhân mới bắt ñầu hoạt ñộng và có quan hệ tín dụng với ngân hàng. Trong năm 2007, tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ñược cải thiện rõ rệt, do kinh nghiệm quản lý cũng như do giá cả thị trường ít biến ñộng so với năm 2006. Do ñó, hoạt ñộng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ñạt hiệu quả cao. Tuy nhiên vì hầu hết các doanh nghiệp này còn gặp nhiều khó khăn về tài chính cũng như chưa thể ñáp ứng ñầy ñủ yêu cầu hồ sơ vay vốn của ngân hàng về sổ sách kế toán, nên dư nợ cho vay có giảm trong năm 2007. Sang năm 2008, nhiều doanh nghiệp tư nhân mới ra ñời với nhiều lĩnh vực hoạt ñộng ñầu tư có hiệu quả. Ngoài ra, VAB Cần Thơ thực hiện chấn chỉnh lại hoạt ñộng cho vay, tích cực hơn trong công tác tiếp thị sản phẩm thông qua việc phân công cho từng cán bộ tín dụng theo từng tháng. Do ñó, hoạt ñộng cho vay ngắn hạn của ngân hàng cũng ñạt hiệu quả mặc dù lãi suất thị trường liên tục tăng trong ba quí ñầu năm 2008. - Cá thể Trong lĩnh vực hoạt ñộng cho vay ngắn hạn của chi nhánh VAB Cần Thơ, khách hàng chủ yếu là những cá nhân. ðây là lượng khách hàng rất lớn ñể cho ngân hàng khai thác. ðiển hình năm 2006, doanh số cho vay cá nhân ñạt 267.900 triệu ñồng, năm 2007 tăng 36,6%, ñạt 365.961 triệu ñồng. Năm 2008, doanh số cho vay ñối với cá nhân giảm 139.609 triệu ñồng, tương ứng 38,15% so với năm 2007, ñạt 226.352 triệu ñồng. Từ tình hình trên ta thấy doanh số cho vay của ngân hàng ñối với các cá nhân là rất cao ñối qua các năm, chiếm tỷ trọng qua ba năm lần lượt là 53,12%; 71%; 53,36% trong tổng doanh số cho vay ngắn hạn. Doanh số cho vay các cá nhân chủ yếu là các tiều thương buôn bán kinh doanh nhỏ, cá nhân có nhu cầu tiêu dùng, cá nhân vay sản xuất nông nghiệp, vay du học… Do lượng khách hàng này rất lớn mặc dù mức cho vay tối ña cho từng khách hàng nhỏ nhưng xét về tổng thể thì doanh số cho vay là rất lớn. Nguyên nhân là do trong năm 2007, nhu cầu sản xuất kinh doanh, mua bán tại các chợ, trung tâm thương mại nhiều hơn do giá cả ñược ổn ñịnh. Nhu cầu tiêu dùng phục vụ cho ngành nghề của khách hàng gia tăng mạnh mẽ. Thủ tục vay vốn nhanh, gọn nhẹ GVHD: Võ Thành Danh Trang 40 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa hơn rất nhiều so với những năm trước. ðội ngũ nhân viên tín dụng năng ñộng, nhiệt tình trong công tác ñã thu hút ñược rất nhiều khách hàng. ðến năm 2008, chính sách thắt chặt tiền tệ ñầu năm của Ngân hàng Nhà nước gắn liền với sự căng thẳng về thanh khoản của các ngân hàng thương mại. Lãi suất huy ñộng VND có kỳ biến ñộng mạnh nhất từ trước tới nay ñã gây tâm lý e ngại với các cá nhân có nhu cầu vay vốn dẫn ñến hoạt ñộng cho vay của NH ñối với ñối tượng này có phần giảm so với năm 2007. Tuy nhiên, hình ảnh VAB là một ngân hàng uy tín, hoạt ñộng có hiệu quả ñã ñi sâu vào mỗi người dân. 4.2.1.2. ðầu tư vào chứng khoán chính phủ ngắn hạn Chứng khoán ñầu tư cũng là một trong những tài sản mang lại thu nhập cho ngân hàng. Các chứng khoán của Chính phủ là loại thanh khoản cao nhất vì chúng có thể mua bán hoặc trao ñổi sang tiền mặt một cách dễ dàng với chi phí giao dịch thấp. Do tính thanh khoản cao nên chứng khoán của Chính phủ ñược coi là tiền dự trữ loại 2. Trong chi nhánh, khoản ñầu tư chứng khoán của Chính phủ chiếm tỷ trọng thấp trong tổng tài sản. Khoản ñầu tư vào chứng khoán chính phủ ngắn hạn này là nhằm mục ñích ñáp ứng tính thanh khoản cho ngân hàng. Khi ñến hạn, các chứng khoán ngắn hạn sẽ là nguồn ñể ngân hàng có thể tái tài trợ một khoản vay ngắn hạn, trung hạn hoặc dài hạn ñã ñáo hạn. Do ñặc ñiểm là thời hạn ngắn nên các chứng khoán này luôn ñược ñịnh giá lại khi lãi suất thị trường biến ñổi và ñược xem là tài sản nhạy cảm lãi suất. Qua các năm 2006, 2007, thì khoản mục ñầu tư chứng khoán của ngân hàng có sự thay ñổi không ñáng kể tăng 3,3 triệu ñồng ñạt 180,3 triệu ñồng. Sang năm 2008 khoản mục này là 34 triệu ñồng giảm 81,14% so với năm 2007. ðây là khoản ñầu tư tương ñối an toàn và tốt nhất ñể ngân hàng có thể bù ñắp chi phí trả lãi tiền gửi nên cũng ñồng nghĩa với lợi nhuận tạo ra ít nên nhìn chung chi nhánh sử dụng vốn huy ñộng ñược ñể ñầu tư vào nghiệp vụ tín dụng. Do ngân hàng luôn chú trọng quản lý tài sản theo trạng thái thanh khoản, nghĩa là vừa thõa mãn ñược nhu cầu dự trữ vừa không chịu phí tổn về dự trữ, nghĩa là phải nắm giữ chứng khoán có tính thanh khoản cao ngay cả trong trường hợp chúng có lãi suất thấp so với tài sản khác nhưng chúng có thể nhanh chóng chuyển hoá thành tiền mặt. Những chứng khoán của chính phủ dùng làm khoản dự trữ cấp hai là loại chứng khoán có tính thanh khoản tốt nhất. GVHD: Võ Thành Danh Trang 41 SVTH: Nguyễn Xuân Hòa 4.2.2. Phân tích tình hình biến ñộng của nguồn vốn nhạy cảm với lãi suất 4.2.2.1. Khái quát về tình hình huy ñộng vốn của ngân hàng Trong quá trình hoạt ñộng kinh doanh của ngân hàng thì nguồn vốn huy ñộng ñóng vai trò hết sức quan trọng trong việc tạo vốn ñể cho vay và ñầu tư. Vì vậy, nguồn vốn huy ñộng quyết ñịnh ñến khả năng hoạt ñộng cũng như hiệu quả hoạt ñộng kinh doanh của ngân hàng. Thực hiện vai trò là trung gian tài chính, chức năng cơ bản của ngân hàng là ñi vay và cho vay, bên cạnh ñó ngân hàng cung cấp các dịch vụ tài chính tiền tệ cho nền kinh tế. Vì thế, hoạt ñộng huy ñộng vốn của ngân hàng không chỉ có ý nghĩa ñối với bản thân ngân hàng mà còn có ý nghĩa ñối với toàn bộ các chủ thể kinh tế trong xã hội. Thông qua hoạt ñộng huy ñộng vốn ngân hàng sẽ ñáp ứng yêu cầu cho người dân có vốn nhàn rỗi muốn ñầu tư với rủi ro thấp nhất nhưng thu ñược mức lợi nhuận phù hợp nhất thông qua việc gửi tiền vào ngân hàng. ðồng thời tạo nguồn vốn phục vụ cho hoạt ñộng ñầu tư và cho vay ñối với nền kinh tế. Huy ñộng vốn là công tác trọng tâm và xuyên suốt trong hoạt ñộng của ngân hàng. Trong những năm gần ñây, do nền kinh tế có nhiều biến ñộng, cùng với áp lực cạnh tranh ngày càng gay gắt từ sự bùng nổ của hệ thống các NHTMCP trên ñịa bàn, nên việc huy ñộng vốn trong dân cư của ngân hàng cũng gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, do nỗ lực của tập thể nhân viên ngân hàng cùng với các chính sánh huy ñộng hợp lý, nên hoạt ñộng huy ñộng vốn của ngân hàng vẫn ñạt ñược những kết quả khả quan. Bả n g 8: TÌ N H H ÌN