Luận văn Thực hiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ đối với tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Hải An - Thành phố Hải Phòng

nghiệp cảng, kho bãi ICD. Nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài lựa chọn khu công nghiệp Đình Vũ và các cụm công nghiệp trên địa bàn Hải An để phát triển sản xuất. Cho đến nay, quận Hải An thu hút nguồn vốn đầu tư đạt 79.611 tỷ đồng, tăng bình quân 21,28%/năm. Riêng năm 2017, quận thu hút 13.208 tỷ đồng, tăng gấp 12,29 lần so với năm 2004. Sản xuất phát triển, từ địa phương có số thu nằm tốp cuối, Hải An trở thành địa phương đứng trong tốp đầu thành phố về thu ngân sách. 2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về bồi thƣờng, hỗ trợ trên địa bàn quận Hải An, thành phố Hải Phòng 2.2.1. Về ban hành các quy định hướng dẫn thi hành Luật đất đai về bồi thường, hỗ trợ Luật Đất đai 2013 với cơ chế thu hồi đất, công tác bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thực sự đã có những đổi mới quan trọng, nhằm đảm bảo cho quyền lợi của người sử dụng đất, giá đất bồi thường được điều chỉnh sao cho sát với giá thị trường nhằm đảm bảo quyền lợi về kinh tế của người 38 dân bị thu hồi đất. Thực tế cho thấy giá đất là một trong những vấn đề lớn dễ làm phát sinh khiếu nại trong thu hồi đất thời gian qua. Một khi pháp luật có sự điều chỉnh theo hướng hạn chế tối đa những thiệt thòi về kinh tế của người sử dụng đất khi xảy ra thu hồi thì khiếu nại về bồi thường có thể sẽ có những chuyển biến tích cực. Không chỉ giải quyết bài toán về kinh tế, Luật Đất đai 2013 thể hiện tinh thần sâu sát với các vấn đề xã hội đặt ra đối với người dân bị thu hồi đất. Các giải pháp hỗ trợ mang tính đồng bộ cao, từ ổn định nhà ở, sản xuất, chuyển đổi, tìm kiếm việc làmđem tới cho người sử dụng đất niềm tin rằng lợi ích sau thu hồi chí ít cũng bằng với lợi ích mà họ có trước khi xảy ra thu hồi. Việc phát huy tính công khai, minh bạch, mở rộng dân chủ thông qua đối thoại giữa chủ thể thu hồi và chủ thể bị thu hồi là một bước đi tích cực mà nhờ đó người sử dụng đất có cơ hội được bày tỏ tâm tư, nguyện vọng. Các vướng mắc giữa hai bên cũng có điều kiện được tháo gỡ, giải quyết và nhờ đó có thể giảm bớt số lượng các vụ việc khiếu nại liên quan tới thu hồi đất. Nhằm đảm bảo các điều kiện cho việc tổ chức thi hành Luật Đất đai năm 2013, tạo ra những chuyển biến rõ rệt về quản lý và sử dụng đất, góp phần đưa công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thành phố Hải Phòng đi vào nề nếp. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đất đai; đẩy mạnh cải cách hành chính, bảo đảm công khai, minh bạch trong quản lý đất đai. Xây dựng hệ thống quản lý đất đai đảm bảo đúng quy định, ưu tiên đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu, hạ tầng thông tin đất đai hiện đại. Quán triệt sâu rộng những quy định mới của Luật Đất đai năm 2013 và cụ thể hóa những nhiệm vụ về triển khai thi hành Luật Đất đai của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 01 nhất là đối với cán bộ, công chức, cơ quan, đơn vị đang tham gia thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về đất đai, từ đó tuyên truyền sâu rộng đến các tầng lớp nhân dân, đến người sử dụng đất, góp phần nâng cao nhận thức về pháp luật đất đai. 39 Sau khi Luật Đất đai 2013 được ban hành, các cơ quan chức năng có thẩm quyền đã tiến hành tổ chức nghiên cứu, rà soát sửa đổi và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật đảm bảo đúng quy định của Luật đất đai năm 2013 và phù hợp với thực tế của địa phương. Cụ thể, ngay sau khi Hội đồng nhân dân thành phố ban hành Nghị quyết số 29/NQ- HĐND ngày 10/12/2014 về việc thông qua bảng giá đất thành phố Hải Phòng 05 năm (2015 – 2019) thì Uỷ ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định 2970/2014QĐ-UBND ngày 25/12/2014 quy định về bảng giá đất thành phố Hải Phòng 05 năm (2015 - 2019); Quyết định: số 2680/2014QĐ-UBND ngày 03 tháng 12 năm 2014 Quy định chi tiết một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng; Quyết định số 58/2015/QĐ-UBND ngày 12/01/2015 về việc ban hành tập đơn giá cây trồng, vật nuôi thủy sản, chi phí đầu tư vào đất nuôi trồng thủy sản phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng; Quyết định số 325/2015/QĐ-UBND ngày 05/2/2015 về việc ban hành bộ đơn giá vật kiến trúc phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng; Quyết định số 01/2017/QĐ-UBND ngày 16/6/2017 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng về việc điều chỉnh bảng giá các loại đất trên địa bàn 7 quận nội thành Hải Phòng 5 năm (2015- 2019); Quyết định số 632/QĐ-UBND ngày 22/3/2017 về việc phê duyệt giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện dự án đầu tư, cải tạo nâng cấp đường 356 đoạn 2A từ ngã ba Nguyễn Bỉnh Khiêm đến đập Đình Vũ trên địa bàn quận Hải An, thành phố Hải Phòng. Uỷ ban nhân dân thành phố còn thực hiện xây dựng khung giá đất sát với thị trường để kịp thời bồi thường đúng với quy định và đảm bảo quyền lợi của người dân. Sở tài nguyên và Môi trường đã phối hợp với Uỷ 40 ban nhân dân các quận, huyện tập trung xây dựng phương án giá đất các năm 2014, 2015, 2016, 2017, 2018. Đến nay phương án giá các loại đất năm 2019 trên địa bàn thành phố đã được Ban chỉ đạo xây dựng giá đất, Uỷ ban nhân dân thành phố thông qua, Sở Tài nguyên và Môi trường đã hoàn chỉnh phương án và gửi Sở Tài chính, Sở Tư pháp thẩm định để Uỷ ban nhân dân thành phố trình Hồi đồng nhân dân thành phố thông qua vào kỳ họp cuối năm. Phương án giá đất được xây dựng trên cơ sở tổng hợp kết quả điều tra khảo sát giá đất và đề xuất của Uỷ ban nhân dân các quận, huyện nên cơ bản đảm bảo hài hoà lợi ích giữa nhà nước, nhân dân và các doanh nghiệp, phù hợp được mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương. Một số điểm chưa hoàn chỉnh của bảng giá đất đã được điều chỉnh hợp lý, trong đó đã lưu ý tính ổn định thực hiện quyền và nghĩa vụ trong việc sử dụng đất của người dân. Đặc biệt việc xây dựng giá đất ở nông thôn đến địa bàn từng xã (có khác so với năm trước) nhằm các mục đích đảm bảo phù hợp giữa giá đất các xã của các địa phương có sự khác biệt về tình hình phát triển hạ tầng giao thông, mức độ đô thị hóa và khả năng sinh lợi (Ban kinh tế và Ngân sách Hội đồng nhân dân thành phố đã lưu ý vấn đề này trong Báo cáo thẩm tra phương án giá đất hằng năm của thành phố). Đồng thời, tạo thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án đầu tư, hạn chế các khiếu nại trong công tác bồi thường. Với sự điều chỉnh nói trên, dự kiến bảng giá đất năm 2019 sẽ có tác động tích cực trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, thúc đẩy môi trường đầu tư; kích thích thị trường bất động sản phát triển nhưng không làm tăng tỉ lệ lạm phát; thuận lợi trong công tác quản lý nhà nước về đất đai, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của người sử dụng đất, quyền và nghĩa vụ của các đối tượng bị thu hồi đất; tạo thuận lợi cho việc 41 thực hiện các dự án tạo vốn từ quỹ đất, tạo nguồn thu từ đất, dự án phát triển sản xuất kinh doanh, dịch vụ; tạo môi trường thuận lợi cho việc hình thành và phát triển thị trường bất động sản. 2.2.2. Tình hình thực hiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn quận khi bị thu hồi đất 2.2.2.1. Về thành lập Hội đồng bồi thường, hỗ trợ Để tạo điều kiện cho việc tổ chức bồi thường, hỗ trợ đối với những dự án thu hồi đất nêu tại mục 2.2.2, Uỷ ban nhân dân thành phố đã ban hành quyết định số 2680/2014/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 Quyết định ban hành quy định chi tiết một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng. Trong đó tại khoản 2 Điều 27 quyết định số 2680 quy định "Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cấp huyện do lãnh đạo Ủy ban nhân dân cấp huyện làm Chủ tịch Hội đồng, các thành viên gồm đại diện các cơ quan chuyên môn cùng cấp: Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương (kinh tế), Ủy ban nhân dân cấp xã có đất bị thu hồi, Chủ đầu tư, một số thành viên khác do Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định cho phù hợp với thực tế ở địa phương". Căn cứ quyết định của Uỷ ban nhân dân thành phố, Uỷ ban nhân dân quận thành lập Hội đồng bồi thường hỗ trợ quận Hải An gồm: - Đồng chí Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân quận làm chủ tịch Hội đồng - Các thành viên hội đồng gồm: Đại diện lãnh đạo các phòng ban: + Phòng Tài chính quận, + Phòng Tài nguyên và Môi trường, + Phòng kinh tế quận, + Phòng Quản lý đô thị, + Thanh tra quận, + Phòng Lao động – Thương binh – Xã hội quận, 42 + Văn phòng đăng ký đất đai, + Văn phòng Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân quận, + Trung tâm phát triển quỹ đất, + Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường có đất bị thu hồi, + Đại diện Chủ đầu tư. Hội đồng bồi thường, hỗ trợ có trách nhiệm chỉ đạo tổ công tác tiếp nhận, thẩm định phương án bồi thường, hỗ trợ theo chức năng, nhiệm vụ được giao, tổng hợp kết quả thẩm định trình Hội đồng bồi thường, hỗ trợ phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ theo quy định của Pháp luật. 2.2.2.2. Về bồi thường đối với những dự án thu hồi Kể từ khi thành lập Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng của quận đã thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi giải phóng mặt bằng với những số liệu cụ thể như sau: Bảng 2.1. Tình hình giải phóng mặt bằng Quận Hải An Năm Số dự án Số diện tích thu hồi (m2) Số đơn vị Gia đình Số tiền (tỷ đồng) Gia đình được bố trí nhà 2013 7 855.625,7 350 510 210 2014 6 6.778.621,41 480 850 260 2015 3 105.478,8 220 120 160 2016 6 122.419 198 240 120 2017 8 239.984,58 340 480 250 2018 3 48.565,49 125 250 95 (nguồn: Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng quận Hải An - năm 2018) Trong hơn 5 năm từ 2013 đến năm 2018, Ban bồi thường giải phóng mặt bằng của quận đã thực hiện công tác giải phóng mặt bằng cho 33 dự án lớn được triển khai trên địa bàn quận. Trong đó năm 2017 thực hiện nhiều dự 43 án nhất (08 dự án), năm 2014 là năm số dự án ít hơn nhưng lại là năm có diện tích thu hồi lớn nhất (hơn 6 triệu mét vuông) chiếm ¾ tổng số diện tích đất thu hồi trong 5 năm. Năm 2014 cũng là năm có số hộ gia đình và đơn vị được bồi thường lớn nhất (480 hộ và đơn vị) cũng là năm có số tiền bồi thường lớn nhất. Năm 2018 là năm có số dự án và diện tích thu hồi ít nhất (03 dự án, hơn 48 nghìn mét vuông đất phải thu hồi) Theo đó việc bồi thường về đất: - Giá đất tính bồi thường: Giá đất để tính bồi thường là giá đất theo mục đích sử dụng tại thời điểm quyết định thu hồi đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, do Uỷ ban nhân dân thành phố Hải phòng quyết định và công bố công khai vào ngày 01/01 hàng năm (đối với đất nông nghiệp). Hiện nay, quận Hải An thực hiện việc bồi thường giá đất theo Quyết định số 01/2017/QĐ-UBND ngày 16/6/2017 và Quyết định số 2970/2014/QĐ-UBND ngày 25/12/2014 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng. Ngoài ra đất ở bồi thường theo giá đất cụ thể thành phố có quyết định theo từng dự án, không bồi thường theo giá đất sẽ được chuyển mục đích sử dụng. Trường hợp trong một dự án có thu hồi đất nông nghiệp ở các vị trí có mức giá đất và mức hỗ trợ khác nhau thì áp dụng chung một mức giá bồi thường (do Ủy ban nhân dân thành phố quyết định nhưng không thể áp dụng đối với những tuyến đường đi qua các quận, huyện khác nhau), - Bồi thường tài sản, cây trồng vật nuôi Nội dung bồi thường về tài sản, cây trồng: Bao gồm nhà cửa, công trình xây dựng, cây trồng, vật nuôi và các tài sản khác gắn liền với đất khi Nhà nước thu hồi đất mà bị thiệt hại thì được bồi thường theo quy định. Đối với tài sản, vật kiến trúc trên đất không đủ điều kiện bồi thường thì tuỳ trường hợp được hỗ trợ bằng 80% giá bồi thường. (Uỷ ban nhân dân thành phố quy định hỗ trợ khác nhưng không quá 100% giá trị) 44 - Đơn giá bồi thường về tài sản, cây trồng: Đơn giá bồi thường về tài sản, cây trồng thực hiện theo quy định của Uỷ ban nhân dân thành phố và Uỷ ban nhân dân quận. Cụ thể: + Căn cứ Quyết định số 2680/2014/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 của Ủy ban nhân dân thành phố về việc ban hành quy định chi tiết một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng; + Căn cứ Điều 2; phụ lục số 01 Quyết định số 58/2015/QĐ-UBND ngày 12/01/2015 của Uỷ ban nhân dân thành phố về việc ban hành Tập đơn giá cây trồng, vật nuôi thủy sản, chi phí đầu tư vào đất nuôi trồng thủy sản phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng; + Căn cứ Quyết định số 1333/QĐ-UBND ngày 20/6/2018 của Ủy ban nhân dân quận Hải An về việc phê duyệt đơn giá bồi thường, hỗ trợ đối với một số loại cây không có trong tập đơn giá cây trồng phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng các dự án trên địa bàn quận Hải An, thành phố Hải Phòng; - Bồi thường hỗ trợ về vật kiến trúc: Các căn cứ để thực hiện + Căn cứ Điều 89 Luật đất đai 2013 về Bồi thường thiệt hại về nhà, công trình xây dựng trên đất khi Nhà nước thu hồi đất; + Căn cứ các quyết định của Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng số 2680/2014/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 về việc ban hành Quy định chi tiết một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng; số 324/2015/QĐ-UBND ngày 05/12/2015 quyết định về việc ban hành Bộ đơn giá vật kiến trúc phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố Hải Phòng; + Căn cứ Công văn số 601/UBND-TH ngày 29/4/2016 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng về việc hỗ trợ khác đối với diện tích đất nông 45 nghiệp bị thu hồi vượt hạn mức giao đất ở mới phải thu hồi, giải phóng mặt bằng và hỗ trợ công trình vật kiến trúc. 2.2.2.3. Chính sách hỗ trợ của quận cụ thể được áp dụng như sau: a. Hỗ trợ di chuyển: Khi Nhà nước thu hồi đất ở mà hộ gia đình, cá nhân phải tháo dỡ nhà và di chuyển đến nơi ở mới, thì được xét hỗ trợ di chuyển. Mức hỗ trợ di chuyển căn cứ theo Quyết định số 2680/2014/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng, cụ thể: - Tại khoản 1, Điều 20, Quyết định số 2680/2014/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng quy định " Hỗ trợ đối với nhân khẩu có tên trong sổ hộ khẩu và thực tế ăn ở trong hộ gia đình có đất ở bị thu hồi tại thời điểm có quyết định thu hồi đất được hỗ trợ ổn định đời sống là 3.000.000 đồng/khẩu". - Tại Điều 25, Quyết định số 2680/2014/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 của Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng quy định: + Việc hỗ trợ, tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở theo khoản 2 Điều 22 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP thì được thực hiện theo quy định sau: Người có đất ở bị thu hồi đủ điều kiện bồi thường về đất ở, nhà ở được bố trí tái định cư mà có văn bản cam kết tự lo chỗ ở được hỗ trợ một khoản tiền bằng 30% tiền bồi thường về đất của hộ đủ điều kiện khi bị thu hồi nhưng tối đa không quá 400.000.000đ/hộ và tối thiểu không dưới 180.000.000đ/hộ đối với khu vực quận, tối đa không quá 250.000.000đ/hộ và tối thiểu không dưới 100.000.000đ/hộ đối với khu vực huyện. + Hộ gia đình, cá nhân khi thu hồi đất mà phải di chuyển chỗ ở trong phạm vi thành phố được hỗ trợ di chuyển (đến nơi tạm lánh và từ nơi tạm 46 lánh đến khu tái định cư) là 5.000.000 đ/hộ; trường hợp di chuyển sang tỉnh khác hỗ trợ bằng 7.000.000 đ/hộ. + Người bị thu hồi đất ở, nhà ở mà không còn chỗ ở nào khác thì trong thời gian chờ tạo lập chỗ ở mới (bố trí vào khu tái định cư) được bố trí vào nhà ở tạm lánh hoặc hỗ trợ tiền thuê nhà ở tạm lánh bằng 12.000.000,00 đ/hộ. + Hộ gia đình, cá nhân được giao đất tái định cư, nhà ở tái định cư được hỗ trợ để ổn định cuộc sống tại khu tái định cư bằng 6.000.000,00đ/hộ. b. Hỗ trợ ổn định đời sống và ổn định sản xuất Hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp trên địa bàn quận được hỗ trợ như sau: - Chỉ hỗ trợ đối với thu hồi đất nông nghiệp giao theo quyết định số 03 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng. Đất vườn, ao bồi thường theo mục đích sử dụng không có hỗ trợ. - Tại điểm a khoản 3 Điều 19 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định: + Thu hồi từ 30% đến 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được hỗ trợ trong thời gian 6 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở và trong thời gian 12 tháng nếu phải di chuyển chỗ ở; trường hợp phải di chuyển đến các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn thì thời gian hỗ trợ tối đa là 24 tháng. + Đối với trường hợp thu hồi trên 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được hỗ trợ trong thời gian 12 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở và trong thời gian 24 tháng nếu phải di chuyển chỗ ở; trường hợp phải di chuyển đến các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt skhó khăn thì thời gian hỗ trợ tối đa là 36 tháng; (Đơn giá gạo theo thông báo từng quý của Ủy ban nhân dân quận). 47 - Tại khoản 1 Điều 21 Quyết định số 2680/2014/QĐ-UBND ngày 03/12/2014 của Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng quy định “hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm đối với trường hợp Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp”. Mức hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm theo khoản 1 Điều 20 Nghị định số 47/2014/NĐ-CP được tính bằng 05 lần giá đất nông nghiệp cùng loại, cùng vị trí trong bảng giá đất do Ủy ban nhân dân thành phố ban hành đối với toàn bộ diện tích đất thu hồi; diện tích hỗ trợ không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp tại địa phương. (Gía đất nông nghiệp hàng năm Uỷ ban nhân dân thành phố xác định cụ thể). 2.2.2.3. Việc Thanh tra, kiểm tra giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Hải An - Các trường hợp cưỡng chế, giải quyết khiếu nại Trong số các dự án thu hồi đất trên địa bàn quận Hải An từ năm 2013 đến nay có một số dự án trong quá trình thu hồi đất gặp phải một số vướng mắc phải thực hiện việc cưỡng chế thu hồi đất, như: Dự án đầu tư xây dựng Khu bay, Cảng hàng không quốc tế Cát Bi, Dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp đường 356 đoạn 2A từ ngã 3 Nguyễn Bỉnh Khiêm đến đập Đình Vũ, Dự án xây dựng Khu vui chơi giải trí, nhà ở và công viên sinh thái tại đảo Vũ Yên - Dự án đầu tư mở rộng Cảng hàng không quốc tế Cát Bi là dự án lớn của thành phố Hải Phòng trên địa bàn quận Hải An, là dự án được thành phố chọn là dự án trọng điểm, với diện tích đất thu hồi là gần 2 triệu mét vuông, ảnh hưởng tới quyền lợi của hàng trăm hộ dân, tổ chức trong đó phần lớn là đất quốc phòng được triển khai từ năm 2014. Trong quá trình triển khai công tác thu hồi đất, giải phóng mặt bằng đa số các hộ dân đều đồng tình ủng hộ và tự nguyện chấp hành việc bồi thường, hỗ trợ, bàn giao mặt bằng cho dự án, tuy nhiên còn 05 hộ dân vẫn không chịu nhận tiền đền bù, hỗ trợ để bàn giao mặt bằng cho dự án với lý do không chấp nhận phương án bồi thường hỗ trợ. 48 05 hộ dân trên đã gửi đơn khiếu nại lên các cấp từ Trung ương đến thành phố và quận kiến nghị và đòi hỏi quyền lợi, ngoài ra một số phần tử xấu lợi dụng việc trên để kích động gây phức tạp tình hình an ninh trật tự trên địa bàn; tuy nhiên sau hàng trăm cuộc đối thoại, vận động tuyên truyền, chịu nhiều điều tiếng, cuối cùng 03 hộ dân tự nguyện nhận tiền và bàn giao mặt bằng, tuy nhiên phải thực hiện cưỡng chế đối với 02 hộ và hoàn thành giải phóng mặt bằng bàn giao đất cho các đơn vị thi công thực hiện dự án theo đúng tiến độ [25], [26]. - Dự án đầu tư cải tạo, nâng cấp đường 356 đoạn 2A từ ngã 3 Nguyễn Bỉnh Khiêm đến đập Đình Vũ trên địa bàn quận Hải An là dự án trọng điểm của thành phố, có diện tích đất phải thu hồi là 14.380,2 m2 với 267 hộ dân, 6 tổ chức, doanh nghiệp trong diện giải phóng mặt bằng thuộc 2 phường Đông Hải 1 và Đông Hải 2. Thời gian đầu khi triển khai dự án, đa số người dân đều đồng tình ủng hộ và tự nguyện bàn giao mặt bằng thực hiện dự án. Tuy nhiên, trong quá trình kiểm kê, lên phương án hỗ trợ, một số hộ dân không đồng ý với phương án hỗ trợ nên đã gửi đơn kiến nghị vượt cấp và cố tình chây ỳ, không bàn giao mặt bằng ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án và gây phức tạp đến tình hình an ninh trật tự địa phương, tuy nhiên sau một thời gian vận động, thuyết phục Uỷ ban nhân dân quận tổ chức đối thoại, công khai trả lời trực tiếp thấu tình, đạt lý tất cả các kiến nghị của người dân nên cuối cùng các hộ dân đã tự nguyện bàn giao mặt bằng cho dự án [27]. - Dự án xây dựng Khu vui chơi giải trí, nhà ở và công viên sinh thái tại đảo Vũ Yên là dự án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, là dự án có ý nghĩa phát triển đô thị, cung cấp dịch vụ hiện đại, là dự án trọng điểm mang tầm quan trọng đối với sự phát triển của thành phố. Dự án nằm trên địa bàn quận Hải An và huyện Thủy Nguyên có tổng diện tích hơn 870 ha với tổng mức đầu tư hơn 19.000 tỷ đồng nằm trên toàn bộ đảo, trong đó diện tích nằm 49 trên địa bàn quận Hải An phải thu hồi hơn 460 ha chủ yếu là đất ao đầm. Trong quá trình lập phương án bồi thường, hỗ trợ một số hộ dân không đồng ý với phương án bồi thường hỗ trợ, chính quyền các cấp đã nhiều lần đối thoại, trả lời các khúc mắc của các hộ dân tuy nhiên một số hộ dân vẫn cố tình chây ỳ, không hợp tác. Uỷ ban nhân dân quận Hải An đã chỉ đạo tổ chức lực lượng cưỡng chế đối với 02 hộ dân. Qúa trình thực hiện việc cưỡng chế diễn ra theo đúng quy định của pháp luật, tuy nhiên công tác tổ chức cưỡng chế gặp rất nhiều khó khăn vì lần đầu tiên lực lượng cưỡng chế tiến hành cưỡng chế giải phóng mặt bằng tại địa điểm sông nước, đi lại khó khăn, phải dùng tàu thuyền để tổ chức cưỡng chế. [27] - Tình hình, kết quả Thanh tra, kiểm tra giám sát, giải quyết khiếu nại, tố cáo về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn quận Hải An Tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân trong lĩnh vực đất đai diễn ra gay gắt, phức tạp ở hầu hết các địa phương trong cả nước, nhiều nơi đã trở thành điểm nóng. Số lượng đơn vượt cấp gửi đến các cơ quan ở Trung ương nhiều, nội dung thể hiện tính bức xúc gay gắt, không chấp nhận với cách giải quyết của chính quyền địa phương. Số lượng công dân đến khiếu nại trực tiếp tại phòng tiếp công dân của các địa phương, các cơ quan ở Trung ương hàng năm cao. Nhiều vụ việc công dân tụ tập thành đoàn, đi xe, căng cờ, biểu ngữ... kéo đến các cơ quan chính quyền, Đảng, nhằm gây áp lực đòi được giải quyết quyền lợi theo yêu cầu. Số lượng công dân tập trung đông chủ yếu ở các kỳ họp Hội đồng nhân dân, Quốc hội, Đại hội Đảng, có nơi công dân tập trung huy động thương binh, phụ nữ, người già, trẻ em bao vây trụ sở chính quyền xã, huyện, tỉnh, doanh nghiệp gây mất trật tự, an toàn xã hội. Thời gian gần đây, có rất nhiều vụ việc khiếu nại liên quan đến đất đai. Nhiều trường hợp khiếu nại có liên quan đến việc Nhà nước thu hồi đất để 50 thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội, như đòi được bồi thường đất ở, nâng giá bồi thường, tăng tiền hỗ trợ, bố trí tái định cư, giải quyết việc làm; đòi lại đất cũ, nhà ở. Ngoài ra, có một số khiếu nại liên quan đến việc thực hiện chính sách xã hội, kỷ luật của cán bộ, công chức... Về nội dung tố cáo, chủ yếu là tố cáo cán bộ, công chức làm sai chính sách, tiêu cực, tham nhũng trong quản lý đất đai, tài chính, đầu tư, xây dựng cơ bản, thực hiện chính sách xã hội, cổ phần hóa doanh nghiệp; thiếu trách nhiệm trong việc giải quyết khiếu nại, bao che người bị tố cáo, không xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật. Nội dung khiếu tố tập trung vào việc bồi thường giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư, đòi lại đất cũ... Theo quy định tại Điều 204 Luật Đất đai 2013 thì: "1. Người sử dụng đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính về quản lý đất đai. 2. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính về đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về khiếu nại. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về đất đai thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng hành chính".[17] Như vậy, trong trường hợp quyết định thu hồi đất, quyết định bồi thường mà người bị thu hồi có căn cứ cho rằng quyết định đó chưa đúng với thực tế đất bị thu hồi (loại đất, diện tích, vị trí...) thì có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện hành chính. Thời hiệu khiếu nại là 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hoặc biết được quyết định hành chính, hành vi hành chính (Điều 9 Luật khiếu nại 2011). Như vậy, trong trường hợp quyết định thu hồi đất, quyết định bồi thường mà người bị thu hồi có că