LỜI CAM KẾT . i
LỜI CẢM ƠN. ii
DANH MỤC BẢNG. vii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN THẠC SĨ . viii
MỞ ĐẦU .1
CHưƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ VÀ
PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ.7
1.1. Khái niệm, đặc điểm và nội dung của thi hành án dân sự.7
1.1.1.Khái niệm về thi hành án dân sự.7
1.1.2. Đặc điểm của thi hành án dân sự.10
1.1.3. Nội dung của thi hành án dân sự.12
1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác thi hành án dân sự.16
1.2. Khái niệm, đặc điểm và nội dung của pháp luật về thi hành án dân sự.23
1.2.1. Khái niệm pháp luật về thi hành án dân sự.23
1.2.2. Đặc điểm của pháp luật về thi hành án dân sự .25
1.2.3. Nội dung của pháp luật thi hành án dân sự .31
CHưƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH .33
2.1. Một số nét về tỉnh Quảng Ninh.33
2.1.1.Về điều kiện tự nhiên .33
2.1.2. Về phát triển kinh tế .34
2.1.3. Về văn hóa - xã hội.35
2.1.4. Công tác thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh.35
2.2. Thực trạng công tác tổ chức việc thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh37
2.2.1. Thực trạng về cơ cấu tổ chức và hiện trạng đội ngũ cán bộ của cơ
quan thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh .37
2.2.2. Thực trạng thực thi pháp luật trong tổ chức việc thi hành án dân sự
tại tỉnh Quảng Ninh .39
100 trang |
Chia sẻ: honganh20 | Ngày: 09/03/2022 | Lượt xem: 479 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Thực trạng công tác thi hành án dân sự và giải pháp nâng cao hiệu quả của công tác thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hó khăn và tốn kém chi phí, thời gian cho công
tác THADS của các cán bộ, Chấp hành viên trong hoạt động thông báo, tống đạt các
loại giấy tờ, quyết định thi hành, xác minh điều kiện nhân thân, tài sản của các
đương sự và áp dụng các biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế để thi hành án
cũng bị cản trở.
2.2. Thực trạng công tác tổ chức việc thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh
2.2.1. Thực trạng về cơ cấu tổ chức và hiện trạng đội ngũ cán bộ của cơ quan thi
hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh
2.2.2.1. Về cơ cấu tổ chức của cơ quan thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh
Là một tỉnh rộng lớn nằm ở phía Đông Bắc Việt Nam, Quảng Ninh hiện là
tỉnh có nhiều thành phố trực thuộc nhất cả nước, cụ thể, Quảng Ninh có 4 thành phố
là Hạ Long, Uông Bí, Cẩm Phả và Móng Cái; 2 thị xã là thị xã Quảng Yên và thị xã
Đông Triều; 8 huyện bao gồm: Ba Chẽ, Bình Liêu, Cô Tô, Đầm Hà, Hải Hà, Hoành
Bồ, Tiên Yên, Vân Đồn.
Tương ứng với cách phân chia theo đơn vị hành chính của tỉnh, cơ quan
THADS của tỉnh được thành lập và hoạt động trên mọi địa bàn thuộc phạm vi toàn
tỉnh. Cơ cấu tổ chức của Cơ quan THADS ở tỉnh Quảng Ninh bao gồm 01 Cục
THADS và 14 Chi cục THADS huyện, thị xã, thành phố: Hạ Long, Cẩm Phả, Uông
Bí, Quảng Yên, Đông Triều, Hoành Bồ, Móng Cái, Hải Hà, Đầm Hà, Bình Liêu, Ba
Chẽ, Tiên Yên, Cô Tô, Vân Đồn. Hiện nay, Cục THADS tỉnh Quảng Ninh có trụ sở
tại Khu đô thị Cao Xanh- Hà Khánh A, Phường Cao Xanh, thành phố Hạ Long.
Người viết cho rằng, với đặc thù của tỉnh Quảng Ninh về điều kiện tự nhiên,
kinh tế, và văn hóa – xã hội như đã nêu ở trên, cơ cấu tổ chức của cơ quan THADS
38
như vậy là gọn nhẹ và phù hợp. Bộ máy của cơ quan THADS không quá cồng kềnh
nhưng với 14 Chi cục THADS cấp huyện thì có thể phủ đều lên mọi địa bản trên
toàn tỉnh.
2.2.2.2. Về cơ cấu đội ngũ cán bộ của Cơ quan thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng
Ninh
Tính đến tháng 8 năm 2018, Cục THADS tỉnh Quảng Ninh được phân bổ
173 biên chế, hiện tại có mặt 174 biên chế. Cả tỉnh hiện có 79 Chấp hành viên (01
Chấp hành viên cao cấp, 14 Chấp hành viên trung cấp, 64 Chấp hành viên sơ cấp),
14 Thẩm tra viên, 20 Thư ký và 22 Kế toán và các công chức khác. Về trình độ
chuyên môn: Cử nhân luật có 120 người, (đạt 67%); cử nhân đại học và cao đẳng
khác: 31 người (đạt 33%). Về trình độ lý luận chính trị, đạt trình độ cao cấp chính
trị có 3 người, trình độ trung cấp có 90 người; trình độ quản lý Nhà nước cao cấp có
3 công chức; ngạch chuyên viên chính có 18 người (UBND tỉnh Quảng Ninh, 2018,
tr.9). Trong năm 2018, Cục đã làm quy trình tham mưu, thực hiện điều động, bổ
nhiệm 04 Chi cục trưởng; 08 Phó Chi cục trưởng; biệt phái 02 công chức.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng: Cử 02 công chức học lớp Chấp hành viên cao
cấp; 08 công chức học lớp Chấp hành viên trung cấp; 13 công chức học lớp Chấp
hành viên sơ cấp; 03 công chức đào tạo lớp thư ký thi hành án; 18 công chức đào
tạo lớp tập huấn kế toán hành chính sự nghiệpvà nhiều công chức tham gia các
lớp đào tạo, bồi dưỡng khác do ngành dọc và tỉnh tổ chức
Công tác tuyển dụng, bổ nhiệm mới, bổ nhiệm lại các chức danh lãnh đạo
cục, các Chi cục và điều động, luân chuyển biệt phái, tăng cường đều phát huy được
năng lực công tác và hướng phát triển của cán bộ. Nhìn chung, đội ngũ cán bộ
THADS tỉnh Quảng Ninh xác định tư tưởng vững vàng, có tinh thần khắc phục khó
khăn, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Những số liệu nêu trên cho thấy trình độ của đội ngũ cán bộ của cơ quan
THADS đã và đang từng bước đáp ứng được yêu cầu của công tác tổ chức và thực
hiện việc THADS. Tuy nhiên, còn tồn tại một số bất cập trong việc bổ nhiệm Chi
39
cục trưởng quản lý các Chi cục cấp huyện. Như vậy là chưa đáp ứng được yêu cầu
đối với công tác tổ chức và thực hiện việc THADS.
2.2.2. Thực trạng thực thi pháp luật trong tổ chức việc thi hành án dân sự tại
tỉnh Quảng Ninh
Trong giai đoạn năm 2014 – 2018, Cục THADS tỉnh Quảng Ninh đã tiếp tục
quán triệt và thống nhất thực hiện theo Nghị quyết số 111/2015/QH13 của Quốc
hội; Chương trình trọng tâm công tác THADS, các quyết định, giao chỉ tiêu, nhiệm
vụ, các văn bản chỉ đạo của Bộ Tư pháp, của Tổng cục THADS và của Tỉnh ủy,
HĐND, UBND tỉnh Quảng Ninh kịp thời đến các đơn vị thuộc Cục để triển khai
đến toàn thể cán bộ, công chức, người lao động trong tỉnh và chỉ đạo tổ chức thực
hiện. Hàng năm, Cục THADS tỉnh ban hành các Công văn về việc thực hiện nhiệm
vụ công tác và triển khai nhiệm vụ công tác THADS trong mỗi năm. Nhằm cụ thể
hóa công việc, Cục Thi hành án tỉnh tiếp tục ban hành Quyết định về việc giao chỉ
tiêu, nhiệm vụ THADS từng năm để chỉ đạo công tác thi hành án trên địa bàn toàn
tỉnh của 14 Chi cục Thi hành án huyện, thành phố.
Đồng thời, trên tinh thần tiếp tục triển khai thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật THADS năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành , Cục
THADS đã phổ biến nội dung của Luật này đến cán bộ, công chức, người lao động
của các cơ quan THADS trong toàn tỉnh; phối hợp với các cơ quan truyền thông
tuyên truyền, phổ biến đến các cơ quan, tổ chức và toàn thể các tầng lớp nhân dân;
nhằm nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm trong công tác THADS, đảm bảo
triển khai thi hành có hiệu quả Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Bên cạnh đó, trong giai đoạn 2014 – 2018, Cục và các Chi cục THADS trên
địa bàn tỉnh tăng cường thường xuyên điều động, biệt phái. Các Chấp hành viên cho
các địa phương có số vụ việc phải thi hành lớn; chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật và
củng cố kiện toàn về công tác cán bộ; tập trung chỉ đạo quyết liệt đối với những địa
bàn có nhiều án; chỉ đạo tổ chức các đợt cao điểm THADS theo chỉ đạo của Tổng
cục; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các Chấp hành viên và Chi cục.
Ngoài ra, Cục còn ban hành nhiều văn bản chỉ đạo về chuyên môn nghiệp vụ, đôn
40
đốc thực hiện; rà soát, phân loại án đảm bảo chính xác; tập trung giải quyết dứt
điểm các vụ việc có điều kiện thi hành, chú trọng giải quyết các vụ việc thi hành án
trọng điểm, các vụ việc liên quan đến tín dụng ngân hàng, thu hồi tiền, tài sản cho
nhà nước, dư luận xã hội quan tâm và các vụ việc có số tiền phải thi hành lớn...
Triển khai kế hoạch thực hiện chương trình hành động của Bộ Tư pháp, Kế
hoạch của UBND tỉnh về triển khai thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày
01/01/2017 của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành
thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm
2017, Cục THADS tỉnh Quảng Ninh đã đề ra các biện pháp cụ thể trong giai đoạn
2017-2018, quán triệt và triển khai thực hiện trong phạm vi 14 Chi cục Thi hành án
huyện, thị xã trên địa bàn toàn tỉnh. Từ đó, đảm bảo nâng cao hiệu quả của công tác
THADS về việc và về tiền.
Việc thực hiện tốt công tác tổ chức việc THADS trong toàn tỉnh đã đem lại
kết quả cụ thể về THADS, trong đó nổi bật là hai mảng hoạt động cụ thể, đó là kết
quả THADS về việc và kết quả THADS về tiền.
2.2.3. Các kết quả cụ thể trong tổ chức việc thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng
Ninh
2.2.3.1. Kết quả thi hành án dân sự về việc
Kết quả THADS về việc được thể hiện qua số liệu trong Bảng 2.1 dưới đây:
41
Bảng 2.1: Kết quả thi hành án dân sự về việc từ năm 2014-2018
Năm
Tổng số việc thụ lý
Số việc
có điều
kiện giải
quyết
Số việc
chƣa có
điều kiện
giải quyết
Số việc
giải quyết
xong
Tỷ lệ
% trên
tổng số
có điều
kiện thi
hành
2014
Tổng cộng: 9.201 việc;
thụ lý mới: 6.182 việc;
số cũ chuyển sang:
3019 việc
7.362 việc 1.839 việc 5.012 việc 68,07%
2015
Tổng cộng: 9.904 việc;
thụ lý mới: 7.002 việc;
số cũ chuyển sang:
2.702 việc
8243 việc 1661 việc 6.002 việc 72,81%
2016
Tổng cộng: 10.024
việc; thụ lý mới: 7.163
việc; số cũ chuyển
sang: 2.861 việc
8.412 việc 1.459 việc 6.709 việc 79,76%
2017
Tổng cộng: 9.735 việc
việc; thụ lý mới: 6.575
việc; số cũ chuyển
sang: 3.160 việc
8.000 việc 1.632 việc 6.448 việc 80,6%
2018
Tổng cộng: 10.881
việc; thụ lý mới: 7.705
việc; số cũ chuyển
sang: 3.183 việc
8.931 việc 1.833 việc 7.380 việc 82,63%
(Nguồn: Tác giả thống kê số liệu dựa từ Cục THADS tỉnh Quảng Ninh, Báo cáo kết
quả công tác thi hành án dân sự qua các năm, từ năm 2014 đến năm 2018)
Qua các số liệu thống kê nêu trong bảng trên, có thể thấy một thực tế là số
lượng việc thụ lý mới, trong đó án năm trước chuyển qua là rất lớn. Mặc dù công
tác giải quyết án tồn đọng được chú trọng hơn, có nhiều chuyển biến, nhưng vẫn tồn
tại nhiều khó khăn, vướng mắc. Những việc tồn đọng chủ yếu là do người phải thi
hành án không có điều kiện thi hành, không có tài sản, sống phụ thuộc và gia đình,
đang phải chấp hành hình phạt tù giam; việc chưa đủ điều kiện xét miễn giảm nghĩa
42
vụ thi hành án theo quy định của pháp luật. Theo số liệu năm 2016, số vụ việc thụ
lý đến hết tháng 9/2015 có số án cũ chuyển sang là 2.861 việc; từ 01/10/2015 đến
30/9/2016, thụ lý mới 7.163 việc, tăng 551 việc (8,3%) so với năm 2015. Như vậy,
tổng số thụ lý năm 2016 là 10.024 việc, tăng 551 việc (5,8%) so với năm 2015.
Trong tổng số việc thụ lý, đã ủy thác 153 việc nên tổng số việc còn phải thi hành là
9.871 việc. Kết quả xác minh, phân loại có: 8.412 việc có điều kiện giải quyết
(85,2%), tăng 1.055 việc (14,3%) so với năm 2015 và 1.459 việc chưa có điều kiện
giải quyết (14,8%). Số việc thụ lý mới chỉ tương ứng với số lượng án thụ lý giải
quyết của TA hàng năm.
2.2.3.2. Kết quả THADS về tiền
Kết quả THADS về việc được thể hiện qua số liệu trong Bảng 2.1 dưới đây:
Bảng 2.2: Kết quả thi hành án dân sự về tiền từ năm 2014-2018
Năm
Tổng số tiền phải
thi hành (nghìn
đồng)
Số tiền
có điều kiện
thi hành
(nghìn đồng)
Kết quả đã
thi hành đƣợc
(nghìn đồng)
Tỷ lệ
giải quyết
(trên số tiền
có điều kiện
thi hành)
2014 1.181.535.768 702.939.229 218.014.560 31,01%
2015 1.234.959.932 715.213.972 236.234.327 33.02%
2016 1.481.285.698 739.584.205 278.054.730 37,62%
2017 1.573.254.712 774.599.581 341.872.349 44,13%
2018 1.670.026.973 604.477.608 236.448.159 39,12%
(Nguồn: Tác giảthống kê số liệu từ Cục thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh theo
Báo cáo kết quả công tác thi hành án các năm)
Số liệu ở Bảng 2.2 cho thấy: Số tiền phải thi hành hàng năm lớn, trong khi số
tiền có điều kiện để thi hành chỉ đạt trên 60%. Đơn cử như năm 2017, tính đến hết
tháng 9/2016, số cũ chuyển sang là 902.854.886.000 đồng; từ 01/10/2016 đến
30/9/2017, thụ lý mới 670.399.826.000 đồng, giảm 148.915.808.000 đồng (18,2%)
43
so với năm 2016. Như vậy, tổng số tiền thụ lý là 1.573tỷ 254 triệu 712 nghìn đồng,
tăng 91.969.014.000 đồng (6,2%) so với năm 2016. Trong tổng số tiền thụ lý, đã ủy
thác 73.702.565.000 đồng nên tổng số tiền còn phải thi hành là 1.499.552.147.000
đồng. Kết quả xác minh, phân loại có: Số tiền 774.599.581.000 đồng có điều kiện
giải quyết (chiếm tỷ lệ 51,7%), tăng 35.015.376.000 đồng (4,7%) so với năm 2016
và 724.952.566.000 đồng chưa có điều kiện giải quyết (chiếm tỷ lệ 48,3 %). Theo
đó, số tiền chuyển kỳ sau 1.157.679.798.000 đồng, trong đó số tiền có điều kiện
nhưng chưa thi hành xong là 432.727.232.000 đồng, giảm 28.802.244.000 đồng
(6,2%) so với số việc có điều kiện thi hành năm 2016 chuyển sang năm 2017. Như
vậy, mặc dù đã giảm 28.802.244.000 đồng (6,2%) so với số việc có điều kiện thi
hành năm 2016 chuyển sang năm 2017, tuy nhiên, số tiền tồn đọng tiếp tục chuyển
sang năm 2018 vẫn dừng lại ở con số hơn 432 tỉ đồng, có thể nói, đây một số tiền
tồn đọng quá lớn chuyển sang mỗi năm.
2.2.4. Nhận xét về thực trạng công tác tổ chức việc thi hành án dân sự tại tỉnh
Quảng Ninh
Kết quả và thành công trong công tác THADS trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh
có được là do nhiều nguyên nhân. Bên cạnh sự nỗ lực của toàn thể các cán bộ, Chấp
hành viên THADS, đây còn là kết quả của việc triển khai thực hiện Kế hoạch số
145/KH-CTTHADS về Cải cách hành chính trong công tác THADSnăm 2017 của
Cục THADS tỉnh Quảng Ninh ban hành ngày 20/02/2017. Thủ tục hành chính rườm
rà, phức tạp không chỉ tác động tiêu cực đến thời gian làm việc, hiệu quả làm việc
của đội ngũ công chức, cán bộ, chấp hành viên mà còn gây ra những lãng phí, tốn
kém trong hoạt động điều hành, quản lý và tổ chức công tác thi hành án. Mặt khác,
đánh giá từ góc độ của người dân, cải cách hành chính trong thủ tục THADS tạo
điều kiện cho người dân nâng cao tinh thần tự nguyện thi hành, dẹp bỏ tâm lý e ngại
khi làm việc với cơ quan Nhà nước.
Ngoài ra, công tác THADS của tỉnh Quảng Ninh cũng nhận được sự quan
tâm của Bộ Tư pháp, của Tổng cục THADS và của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh
Quảng Ninh. Ngay từ đầu năm 2014, Cục THADS đã quán triệt, triển khai và tổ
chức thực hiện đầy đủ kịp thời các văn bản chỉ đạo, các Chỉ thị, Kết luận và các
44
Quyết định giao chỉ tiêu, nhiệm vụ của Bộ Tư pháp, Tổng cục THADS và xây dựng
Chương trình Kế hoạch công tác năm và chỉ đạo tổ chức thực hiện. Trong các năm
tiếp theo, công tác THADS của tỉnh Quảng Ninh, đã triển khai nhiều biện pháp để
thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ ngành, tập trung quán triệt và tổ chức thực hiện
các chủ trương của Đảng. Trong ba năm liên tiếp, từ năm 2016 đến 2018, ngành
THADS tỉnh không có cán bộ, công chức nào có hành vi tiêu cực, vi phạm đạo đức
nghề nghiệp, gây phiền hà, sách nhiễu với nhân dân trong thi hành công vụ và bị xử
lý kỷ luật từ cảnh cáo trở lên; công tác khác đều được lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức
thực hiện kịp thời, đầy đủ theo đúng quy định. Công tác thực hiện kỷ luật, kỷ cương
hành chính được siết chặt; công tác giáo dục chính trị tư tưởng, phẩm chất đạo đức,
phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong THADS được quan tâm, chú trọng; việc
xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh được tăng cường; các mặt công tác khác cũng
được chỉ đạo và triển khai thực hiện tốt. Qua kết quả đã đạt được, đã góp phần giữ
gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội của tỉnh.
2.3. Thực trạng hoạt động cƣỡng chế thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh
2.3.1. Tiếp tục gia tăng các vụ việc bị cưỡng chế thi hành án dân sự tại tỉnh
Quảng Ninh
Với phương châm giáo dục, thuyết phục người phải thi hành án tự nguyện thi
hành là chính. Vì vậy, cơ quan THADS tại tỉnh Quảng Ninh luôn nỗ lực hạn chế
việc cưỡng chế THADS. Trên thực tế, các Chấp hành viên từ Cục THADS tỉnh
Quảng Ninh cho đến các Chi cục đã cân nhắc trong việc áp dụng các biện pháp
cưỡng chế thi hành án. Các vụ cưỡng chế cần huy động lực lượng đều được Chấp
hành viên xây dựng kế hoạch cụ thể, thực hiện một cách thống nhất và có sự phối
hợp chặt chẽ với các cơ quan liên ngành. Những vụ việc mang tính chất nhạy cảm
ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội tại địa phương đều báo cáo xin ý kiến chỉ đạo
của Ban chỉ đạo THADS cùng cấp để có sự phối hợp thống nhất với cấp ủy, chính
quyền và các đoàn thể cùng cấp. Do vậy, có thể thấy, công tác cưỡng chế THADS
trong những năm qua đạt kết quả tốt. Mặc dù vậy, việc cưỡng chế THADS vẫn xảy
ra trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh (xem Bảng 2.3)
45
Bảng 2.3. Số liệu về vụ việc phải cƣỡng chế thi hành án dân sự từ tháng
10/2016-tháng 10/2018
Năm
Tổng số vụ
áp dụng
cƣỡng chế
Số vụ
tự nguyện
thi hành
Số vụ cƣỡng chế
có huy động
lực lƣợng liên ngành
Tỉ lệ số vụ
tự nguyện
thi hành
2016 68 2 5 0,03%
2017 83 33 14 39,75%
2018 79 8 13 10,12%
(Nguồn: Người viết tổng hợp số liệu từ các Báo cáo kết quả công tác thi hành án
các năm của Cục thi hành án dân sự tỉnh Quảng Ninh)
Từ những số liệu ở Bảng 2.3 nêu, có thể thấy số lượng các vụ việc mà cơ
quan THADS ra quyết định áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án tiếp tục gia
tăng trong 02 năm, từ năm 2016 đến năm 2017: Số trường hợp áp dụng biện pháp
cưỡng chế trong năm 2016 là 68 trường hợp, tăng 07 trường hợp so với năm 2015,
do có 02 trường hợp đương sự tự nguyện thi hành án, nên thực tế số việc phải tổ
chức cưỡng chế là 66 trường hợp; trong đó có 05 trường hợp cưỡng chế có huy
động các lực lượng liên ngành, các trường hợp tổ chức cưỡng chế đều an toàn,
thành công.
Trong tổng số các vụ án DS bị áp dụng cưỡng chế thi hành, số vụ tự nguyện
thi hành nhìn chung có xu hướng tăng, và đặc biệt tăng cao vào năm 2017, đạt tỉ lệ
lên tới 39,75%, điều này thể hiện ý thức pháp luật của các đương sự đã được cải
thiện rõ rệt, một tín hiệu đáng mừng đối với công tác THADS trên địa bàn tỉnh
Quảng Ninh. Mặc dù phần lớn các trường hợp tự nguyện thi hành thường có khối
lượng tài sản không lớn (khi so sánh trong tương quan với các trường hợp còn lại),
tuy nhiên, sự tự nguyện thi hành của các đương sự đã góp phần tăng hiệu quả của
công tác thi hành án nói chung và tiết kiệm thời gian, tiền bạc, và công sức của các
cán bộ, Chấp hành viên trên thực tế.
Trong hai năm 2017 và năm 2018, Cục THADS tỉnh Quảng Ninh tiếp tục
đẩy mạnh việc triển khai và thực hiện Kế hoạch số 160/KH-CTTHADS về triển
46
khai, thực hiện chủ đề năm của tỉnh Quảng Ninh về “Tăng cường kỷ luật, kỷ cương
hành chính, xây dựng nếp sống văn hóa văn minh” ban hành ngày 14/02/2017 của
Cục THADS tỉnh Quảng Ninh trên tinh thần Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.
Toàn tỉnh đã vào cuộc với sự quyết tâm cao độ của cả hệ thống chính trị nói chung
và ngành THADS của tỉnh nói riêng. Kết quả sau 6 tháng thực hiện, công tác
THADS tỉnh Quảng Ninh có nhiều chuyển biến mạnh mẽ, nổi bật là huyện Ba chẽ.
Nhờ những nỗ lực trong việc thay đổi cải cách thủ tục thi hành án, tỉ lệ số vụ thi
hành án phải áp dụng biện pháp cưỡng chế tại huyện Ba Chẽ trong năm 2017 là 0
vụ, trong khi đó, số vụ tự nguyện thi hành án là 10 vụ, gần bằng 1/3 tổng số trường
hợp tự nguyện thi hành án trên toàn tỉnh.
Theo báo cáo kết quả công tác THADS năm 2017 của Cục THADS tỉnh
Quảng Ninh, thành phố Hạ Long và thành phố Cẩm Phả là hai thành phố có số
lượng vụ án dân sự phải áp dụng biện pháp cưỡng chế THADS nhiều nhất và chiếm
hơn 60% tổng số vụ phải cưỡng chế thi hành của toàn tỉnh Quảng Ninh. Theo đó,
phần lớn các vụ việc đều kết hợp áp dụng từ hai biện pháp cưỡng chế thi hành trở
lên, tuy nhiên vẫn đảm bảo sự phù hợp, tương ứng với nghĩa vụ của người phải
THADS và các chi phí cần thiết. Các biện pháp cưỡng chế chủ yếu được sử dụng là:
Kê biên, xử lý tài sản của đương sự (trong đó có 6 trường hợp tài sản do người thứ
ba nắm giữ); Trừ vào thu nhập của người phải THADS; Thu hồi, xử lý tiền, giấy tờ
có giá của người phải THADS và Buộc chuyển giao vật, chuyển giao quyền sử
dụng đất và tài sản gắn liền với đất.
2.3.2. Nguyên nhân của việc gia tăng sự cưỡng chế thi hành án dân sự tại tỉnh
Quảng Ninh
Kết quả nêu trên có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến
sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng có liên quan trong việc hỗ trợ
công tác THADS của Chấp hành viên được tăng cường đáng kể trong ba năm trở lại
đây. Cụ thể, trong năm 2017, có 14 trường hợp cưỡng chế có huy động các lực
lượng liên ngành, tăng 09 trường hợp so với cùng kỳ năm 2016, các trường hợp tổ
chức cưỡng chế đều an toàn, thành công và đạt kết quả tốt. Trước đây, có nhiều
trường hợp rất khó hoặc thậm chí không thể thi hành được bản án trên thực tế vì
47
thiếu sự hợp tác của các lực lượng liên ngành. Xuất phát từ tâm lý e ngại, tính chất
hoạt động cục bộ, thiếu sự liên kết, tạo dựng mạng lưới thông tin chung từ những
thói quen làm việc cũ, không chỉ công tác THADS, hoạt động của các bộ phận khác
trong hệ thống cơ quan Nhà nước chưa thực sự hiệu quả.
Một nguyên nhân khác dẫn đến sự gia tăng số vụ việc cưỡng chế THADS
đến từ việc gia tăng số lượng các Bản án, quyết định của TA có giá trị phần nghĩa
vụ về tiền phải THADS lớn, do đó khi thi hành các Bản án của TA liên quan đến tài
chính ngân hàng, cơ quan THADS đa số phải áp dụng các biện pháp cưỡng chế.
Điều này xuất phát từ tính chất phức tạp của các vụ án dân sự hiện nay, là thực
trạng chung đối với toàn bộ ngành THADS. Hơn nữa, tỉnh Quảng Ninh được coi là
đầu mối của hoạt động nội thương và ngoại thương, nên các quan hệ dân sự phát
sinh liên tục, không ngừng phát triển theo chiều hướng mở rộng và phức tạp.
2.4. Thực trạng hoạt động miễn, giảm thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh
2.4.1. Kết quả hoạt động miễn, giảm thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh
Sau khi Luật số 64/2014/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật
THADS năm 2008 được ban hành sau đó là Thông tư liên tịch 12/2015/TTLT-BTP-
BTC-TANDTC-VKSNDTC hướng dẫn việc miễn, giảm nghĩa vụ thi hành đối với
khoản thu, nộp ngân sách Nhà nước, Cục THADS và 14 Chi cục THADS huyện,
thành phố, thị xã đã làm tốt công tác lập hồ sơ đề nghị xét miễn, giảm thi hành án.
Vấn đề xét miễn, giảm các khoản thu nộp ngân sách Nhà nước theo quy định mới
đã thể hiện sâu sắc hơn tính nhân đạo của Đảng, Nhà nước trong quá trình thực thi
pháp luật nói chung và trong lĩnh vực THADS nói riêng. Nhằm mục đích giải quyết
những vấn đề bức xúc cần phải giải quyết ngay, đó là tình trạng án tồn đọng kéo dài
từ năm này đến năm khác do đương sự không có điều kiện thi hành án. Chính vì
vậy, tăng cường việc miễn, giảm THADS đối với các đối tượng này đã góp phần
làm cho công tác THADS trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có nhiều chuyển biến tích
cực so với những năm trước đây. Cụ thể:
Năm 2016, các cơ quan THADS tỉnh Quảng Ninh đã phối hợp với Viện
Kiểm sát nhân dân cùng cấp rà soát, lập hồ sơ và đề nghị TAND có thẩm quyền xét
48
miễn, giảm đối với 111 việc, tương ứng với số tiền 982.815.000 đồng. Kết quả năm
2016 cho thấy, tổng cộng đã thực hiện miễn, giảm được đối với 111 việc với số tiền
982.815.000 đồng, giảm 36 việc (24,5%) với số tiền 373.580.000 đồng (27,5%) so
với năm 2015.
Năm 2017, tổng cộng có 71 việc được miễn, giảm thi hành án, tương ứng với
số tiền 970.465.000 đồng. Kết quả: đã thực hiện miễn, giảm được 66 việc với số
tiền 941.255.000 đồng, giảm 45 việc (40,5%) với số tiền 41.560.000 đồng (4,2%) so
với năm 2016.
Năm 2018, tính đến 30/9/2018, sau khi rà soát hồ sơ và đề nghị TAND có
thẩm quyền xét miễn, giảm, kết quả có 91 việc được miễn giảm thi hành án, tương
ứng với số tiền 887.736.000 đồng. Kết quả: đã thực hiện miễn, giảm được 91 việc
với số tiền 887.736.000 đồng, tăng 25 việc (37,87%) và giảm 53.519.000 đồng
(5.68%) so với cùng kỳ năm 2017.
2.4.2. Một số bất cập trong hoạt động miễn, giảm thi hành án dân sự tại tỉnh
Quảng Ninh
Nhìn chung, hoạt động miễn, giảm THADS được thực hiện trên địa bàn tỉnh
Quảng Ninh đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, trong một số trường
hợp, khi TA xác định người phải THADS không có nơi cư trú rõ ràng, địa chỉ sống
lang thang, hay tại thời điểm xác minh điều kiện của người phải THADS, cơ quan
THADS mới phát hiện họ không còn cư trú ở địa phương. Việc họ đi đâu và làm gì
chính quyền địa phương không thể quản lý được vì khi rời khỏi hầu hết những
người này không thực hiện thủ tục khai báo tại chính quyền địa phương. Những
trường hợp này không đủ điều kiện xét, miễn nghĩa vụ THADS. Đó cũng là một
trong các lý do làm cho loại án chủ động (Loại việc mà người phải THADScó nghĩa
vụ nộp các khoản thu nộp ngân sách Nhà nước) tồn đọng ngày càng nhiều.
Bên cạnh đó, có một số trường hợp đương sự lợi dụng quy định về miễn,
giảm THADS để trốn tránh nghĩa vụ THADS, cố ý chủ động thi hành được một
phần án phí và ngụy tạo việc bản thân lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn
49
để được xét miễn, giảm THADS. Điều này xuất phát từ ý thức của đương sự nên cơ
quan THADS thực tế rất khó kiểm soát tình trạng này.
2.5. Thực trạng hoạt động hoãn thi hành án dân sự tại địa bàn tỉnh Quảng
Ninh
2.5.1. Các trường hợp được hoãn thi hành án dân sự tại địa bàn Quảng Ninh
Thủ trưởng các cơ quan THADS có thẩm quyền ra quyết định hoãn thi hành
án trong trường hợp đặc biệt như người phải thi hành án bị ốm nặng, có xác nhận
của cơ sở y tế từ cấp huyện trở lên; bị mất hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự
theo quyết định của Tòa án; Chưa xác định được địa chỉ của người phải thi hành án
hoặc vì lý do chính đáng khác mà người phải thi hành án không thể tự mình thực
hiện nghĩa vụ theo bản án, quyết định; Đương sự đồng ý hoãn thi hành án; việc
đồng ý hoãn thi hành án phải lập thành văn bản ghi rõ thời hạn hoãn, có chữ ký của
đương sự; trong thời gian hoãn thi hành án thì người phải thi hành án không phải
chịu lãi suất chậm thi hành án, trừ trường hợp đương sự có thỏa thuận khác; Việc
thi hành án đang trong thời hạn cơ quan có thẩm quyền giải thích bản án, quyết định
và trả lời kiến nghị của cơ quan THADS theo quy định; Người được nhận tài sản,
người được giao nuôi dưỡng đã được thông báo hợp lệ 02 lần về việc nhận tài sản,
nhận người được nuôi dưỡng nhưng không đến nhận; Tài sản kê biên không bán
được mà người được thi hành án không nhận để thi hành án theo quy định tại Khoản
3 Điều 104 của Luật THADS 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014).
Ngoài ra, T
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- luan_van_thuc_trang_cong_tac_thi_hanh_an_dan_su_va_giai_phap.pdf