Luận văn Thực trạng và giải pháp nhằm phát triển hợp tác xã nông nghiệp ở tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn hiện nay

p trung khoảng 87% vào mùa mưa , trong đó riêng tháng 8 lượng mưa chiếm gần 30% tổng lượng mưa cả năm , vì vậy thường gây ra những trận lũ lớn . Vào mùa khô (đặc biệt là tháng 12), lượng mưa trong tháng chỉ bằng 0,5% lượng mưa cả năm . 2.1.1.4. Tài nguyên, khoáng sản - Tài nguyên đất: + Đất núi: chiếm 48,4% diện tích tự nhiên , nằm ở độ cao trên 200 m so với mực nước biển , hình thành do sự phong hóa trên đá mácma , đá biến chất và đá trầm tích . Đất núi thích hợp cho phát triển lâm nghiệp , trồng rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ , rừng kinh doanh và trồng các cây đặc s ản, cây ăn quả, cây lương thực phục vụ nhân dân vùng cao . + Đất đồi: chiếm 31,4% diện tích tự nhiên , chủ yếu hình thành trên cát kết, bột kết , phiến sét và một phần phù sa cổ . Đất đồi tại một số vùng như : Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 42 Đại Từ, Phú Lương,... nằm ở độ cao 150 - 200 m, độ dốc 5 - 200, phù hợp cho sự sinh trưởng của cây công nghiệp và cây ăn quả lâu năm [13]. + Đất ruộng: chiếm 12,4% diện tích tự nhiên , đây là loại đất có sự phân hoá phức tạp . Một phần phân bố dọc theo các con suối , rải rác không tập trung, chịu tác động lớn của chế độ thuỷ văn khắc nghiệt (lũ đột ngột , hạn hán,...), khó khăn cho việc canh tác . Điều đáng lưu ý , diện tích đất chưa sử dụng ở Thái Nguyên khá lớn, chiếm 22,18% diện tích đất tự nhiên[13]. Diện tích đất này có khả năng phát triển lâm nghiệp , nhất là mô hình trang trại vườn rừng . Đây là tiềm năng , đồng thời cũng là nhiệm vụ lớn đặt ra cho tỉnh trong việc khai thá c, sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên này . - Tài nguyên rừng Là tỉnh miền núi với diện tích đất lâm nghiệp 152 nghìn ha (chiếm 43% diện tích đất tự nhiên toàn tỉnh), Thái Nguyên có lợi thế trong khai thác và phát triển kinh tế rừng. - Tài nguyên khoáng sản Trong lòng đất Thái Nguyên chứa đựng những nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú , đa dạng và phân bố tập trung tại các huyện Đại Từ , Phú Lương , Đồng Hỷ và Võ Nhai . Khoáng sản nhiên liệu: sau Quảng Ninh , Thái Nguyên được đánh giá là tỉnh có trữ lượng than lớn thứ 2 trong cả nước, đáp ứng nhu cầu cho ngành sản xuất vật liệu xây dựng, nhiệt điện. Khoáng sản kim loại : Thái Nguyên là tỉnh giàu tài nguyê n kim loại đen , kim loại màu , kim loại quý hiếm . Đến năm 2004, toàn tỉnh đã đăng ký 39 mỏ và điểm quặng sắt , với tổng trữ lượng trên 50 triệu tấn , trong đó nhiều mỏ có trữ lượng 1 - 5 triệu tấn[13]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 43 Kim loại màu cũng khá phong phú với các chủng loại : chì kẽm , thiếc, vonfram. Trong đó , chì kẽm có 19 mỏ và điểm quặng , tập trung ở 2 khu vực : vùng Lang Hít (Đồng Hỷ) trữ lượng trên 130 nghìn tấn ; vùng nam Đại Từ, trữ lượng trên 23 nghìn tấn . Đặc biệt , vùng Hà Thượng (Núi Pháo - Đại Từ ) đã phát hiện thấy mỏ đa kim với trữ lượng thăm dò khoảng 110 triệu tấn , trong đó có nhiều loại như : WO3, CaF2, Au, Cu, Bi,... Mỏ đa kim này được đánh giá là một trong các mỏ có trữ lượng lớn nhất thế giới[13]. Kim loại quý hiếm có vàng với 20 mỏ và điểm quặng , trong đó có 10 điểm quặng vàng gốc . Khoáng sản phi kim: Thái Nguyên có rất nhiều khoáng sản phi kim phục vụ cho công nghiệp xây dựng như: đá vôi trữ lượng thăm dò gần 200 triệu tấn, dự tính còn hàng trăm triệu tấn chưa được thăm dò. Sét cao lanh có ở nhiều nơi, trữ lượng đã thăm dò 356.937 tấn, trong đó có một mỏ sét (cao lanh) trữ lượng lớn, chất lượng cao được phát hiện ở Đại Từ, dự đoán trữ lượng trên 20 triệu tấn[13]. Ngoài ra, Thái Nguyên còn có trữ lượng cát, cuội, sỏi khá lớn, phân bố chủ yếu trên sông Cầu và sông Công. 2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội 2.1.2.1. Dân số - lao động Dân số: Thái Nguyên có 1,150 triệu dân, gồm 8 dân tộc, chủ yếu là người Kinh (chiếm khoảng 75%)[13]. Mật độ dân số khoảng 325 người/ km2, cao nhất trong các tỉnh miền núi phía bắc. Tuy nhiên, dân cư phân bố không đều, vùng cao và vùng núi dân cư rất thưa thớt, trong khi đó ở vùng thành thị, đồng bằng dân cư rất dày đặc . Nơi có mật độ dân cư cao nhất là thành phố Thái Nguyên (1.366 người/km2), nơi có mật độ dân cư thấp nhất là huyện Võ Nhai (78 người/km2). 2.1.2.2. Cơ sở hạ tầng Hệ thống giao thông thuận lợi tạo điều kiện cho Thái Nguyên đẩy mạnh giao lưu kinh tế , văn hóa - xã hội với các địa phương khác trong vùng và cả Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 44 nước. Hệ thống đường bộ của tỉnh có t ổng chiều dài 2.753 km[13]. Quốc lộ 3 từ Hà Nội đi Bắc Kạn , Cao Bằng cắt dọc tỉnh Thái Nguyên , chạy qua thành phố Thái Nguyên - cửa ngõ phía nam nối Thái Nguyên với Hà Nội , các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ và các tỉnh , thành phố trong cả nước . Các quốc lộ 37, 1B, 279 cùng với hệ thống tỉnh lộ , huyện lộ là những mạch máu quan trọng nối Thái Nguyên với các tỉnh trong vùng . Tuyến đường sắt Hà Nội - Quan Triều là đầu mối giao lưu quan trọng giữa vùng đồng bằng sông Hồng với Khu công nghiệp Sông Công , Khu gang thép Thái Nguyên và thành phố Thái Nguyên . Hệ thống đường thuỷ có 2 tuyến sông chính đi Hải Phòng và Hòn Gai (Quảng Ninh), rất thuận lợi cho việc vận chuyển hàn g hoá từ Thái Nguyên đến hai cảng lớn Hải Phòng và Cái Lân (Quảng Ninh ). Với vị trí trung tâm vùng Việt Bắc , Thái Nguyên còn là nơi hội tụ văn hoá của các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc , đầu mối hoạt động văn hoá , giáo dục của cả vùng núi phía Bắc . Với 7 trường đại học thuộc Đại học Thái Nguyên và trên 20 trường cao đẳng , trung học chuyên nghiệp và dạy nghề , Thái Nguyên là trung tâm đào tạo khoa học và giáo dục lớn thứ ba cả nước (sau Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh ). Đó là những tiền đề , những tiềm năng quan trọng đưa Thái Nguyên trở thành trung tâm chính trị , kinh tế , văn hoá của Việt Bắc và vùng núi Đông Bắc trong hiện tại và tương lai . 2.1.2.3. Phát triển kinh tế - xã hội Kinh tế - xã hội qua 3 năm ổn định phát triển, năm 2008 tổng sản phẩm trong tỉnh (GDP) năm 2008 (theo giá so sánh 1994) đạt 5.234,783 tỷ đồng, tăng 11,47% so với năm 2007. Trong đó, khu vực nông lâm nghiệp thuỷ sản 1.252,769 tỷ đồng, tăng 4,5%; khu vực công nghiệp và xây dựng 2.203,684 tỷ đồng, tăng 14,04%; khu vực dịch vụ 1.778,330 tỷ đồng, tăng 12,2%; riêng các ngành dịch vụ có tính chất kinh doanh 1.023,5 tỷ đồng, tăng 13,8% so với Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 45 năm 2007. Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2008 (theo giá cố định năm 1994) 8.600 tỷ đồng, tăng 17,2% so với năm 2007, đạt 93,57% kế hoạch[19]. Trong năm 2008, nhiều nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước đã và đang nghiên cứu đầu tư vào Thái Nguyên, như: Tập đoàn ô tô Vinaxuki, Tập đoàn Lệ Trạch - Đài Loan và các nhà đầu tư từ Mỹ, Hàn Quốc Trung Quốc, Singapore, Malaixia, các tập đoàn kinh tế lớn trong nước như An Phú Long, Lạc Việt, tập đoàn kinh tế Châu á - Thái Bình Dương... đến hợp tác, đầu tư vào Thái Nguyên; đồng thời Thái Nguyên cũng chủ động tăng cường xúc tiến thu hút đầu tư trong và ngoài nước, đặc biệt là tổ chức hội thảo xúc tiến đầu tư tại tỉnh Gyeongsangbuk - Hàn Quốc, tổ chức giao lưu đêm doanh nhân gặp gỡ, trao đổi và hợp tác trong sản xuất, kinh doanh. Quy hoạch các khu, cụm công nghiệp được Trung ương, các cấp chính quyền và các nhà đầu tư quan tâm, lập và điều chỉnh quy hoạch, đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng, mở rộng sản xuất kinh doanh và nâng cao hiệu quả của các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn. Có 327 doanh nghiệp thành lập mới làm tăng thêm năng lực sản xuất góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo thêm việc làm thu hút nhiều lao động của địa phương. Tổng vốn đầu tư thuộc nhà nước quản lý đạt 4.002,93 tỷ đồng, tăng 7,53%, giá trị sản xuất xây dựng cơ bản trên địa bàn thực hiện đạt 3.170 tỷ đồng, tăng 9,7% so với năm trước[19]. Thu ngân sách trên địa bàn đạt trên 1.200 tỷ đồng, trong đó thu trong cân đối đạt khoảng 1.100 tỷ đồng, đạt trên 140% so với dự toán đầu năm, hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra, về trước 2 năm so với chỉ tiêu Đại hội tỉnh Đảng bộ lần thứ XVII, nhìn chung các khoản thu đều cao so với cùng kỳ và so với dự toán. Chi ngân sách địa phương, cơ bản đáp ứng được các yêu cầu phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương. Hoạt động kinh doanh thương mại và dịch vụ trên địa bàn đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất và tiêu dùng xã hội. Tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 46 thu dịch vụ xã hội năm 2008 đạt trên 6.300 tỷ đồng, tăng 25,8% so với năm trước. Chỉ số giá tiêu dùng tháng 10/2008 tăng 19,45% so với tháng 12/2007. Giá trị xuất khẩu trong năm đạt khoảng 121 triệu USD đạt giá trị vượt trội so với kế hoạch bằng 178% kế hoạch; giá trị nhập khẩu trên 140 triệu USD, bằng 72% so với cùng kỳ năm trước[19]. Chuyển dịch cơ cấu nội bộ ngành nông nghiệp đã có sự chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ trọng giá trị sản xuất ngành chăn nuôi có xu hướng tăng dần và chiếm tỷ trọng cao hơn tỷ trọng chăn nuôi cả nước (cả nước gần 25%), lĩnh vực dịch vụ nông nghiệp chưa đáp ứng được các nhu cầu phục vụ và thúc đẩy sự phát triển của sản xuất nông nghiệp. Sản lượng lương thực có hạt ước đạt 417,2 nghìn tấn, đạt 104,3% kế hoạch, tăng 4,5% so với năm trước; giá trị sản xuất trong ngành chăn nuôi vẫn tăng 9,88%, trong đó gia súc tăng 11,86%, gia cầm tăng 4,05% so với năm trước[19]. Lĩnh vực văn hoá - xã hội có nhiều chuyển biến. Các chỉ tiêu về giáo dục, tạo việc làm đạt kế hoạch đề ra, kết thúc năm học 2007 - 2008 chất lượng giáo dục có nhiều chuyển biến tích cực. Giáo dục mầm non phát triển tốt các loại hình; công tác quản lý giáo dục - đào tạo từng bước được đổi mới, tăng cường. Kết quả học sinh đã tốt nghiệp THPT qua 2 kỳ thi có số học sinh đỗ tốt nghiệp đạt 88,4%[19], tỷ lệ học sinh giỏi quốc gia tăng so với năm 2007. Về y tế, các cơ sở y tế được đầu tư nâng cấp. Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi giảm dần trong thời gian qua; năm 2008 đạt 20,6%, giảm 1,5% so với năm 2007, vượt chỉ tiêu kế hoạch năm. Công tác xoá đói giảm nghèo tiếp tục đạt được kết quả tốt. Số hộ thoát nghèo trong 10 tháng đầu năm là 6.904 hộ, tỷ lệ hộ nghèo còn 17,87%, giảm 2,82% tổng số hộ nghèo; ước cả năm thực hiện tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn tỉnh còn 17,8%, vượt kế hoạch chỉ tiêu giảm nghèo[19]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 47 Công tác dân số và gia đình đã được các cấp, các ngành và các địa phương tăng cường quan tâm; tỷ suất sinh thô năm 2008, ước thực hiện là 0,17%o và không hoàn thành kế hoạch 0,2%o. Bên cạnh những thành quả đạt được, trong quá trình thực hiện các chương trình, nhiệm vụ vẫn tồn tại một số khó khăn như: các cơ quan, đơn vị có đề án, chương trình đăng ký nhưng triển khai thực hiện chậm, nội dung do thiếu sự phối hợp chặt chẽ nên chất lượng chưa cao. Công tác kiểm tra thi hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn còn hạn chế. Công tác giải phóng mặt bằng, lập hồ sơ thu hồi đất, giao đất cho các chủ đầu tư dự án, chất lượng tư vấn, tiến độ chuẩn bị các dự án đầu tư còn hạn chế, tiến độ các công trình trọng điểm, các chương trình mục tiêu Quốc gia giải ngân còn chậm và để dồn vào những tháng cuối năm. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp khó khăn do nội lực hạn chế và huy động vốn vay với lãi suất cao cùng với sự cạnh tranh của nền kinh tế đã làm ảnh hưởng đến kết quả sản xuất, kinh doanh tại địa phương. 2.2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN 2.2.1. Quá trình phát triển kinh tế hợp tác xã tỉnh Thái Nguyên Giai đoạn trước Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị 05/4/1958 Phong trào hợp tác hoá nông nghiệp ở tỉnh Thái Nguyên đã trải qua các cuộc vận động đoàn kết tốt, sản xuất tốt, xây dựng HTX tốt, chấp hành chính sách tốt. Năm 1961 - 1962, cuộc vận động cải tiến quản lý, cải tiến kỹ thuật năm 1963, cuộc vận động thi hành Điều lệ HTX bậc cao 1966-1970, cuộc vận động tổ chức lại sản xuất, cải tiến quản lý từ cơ sở gắn với xây dựng theo tinh thần Chỉ thị số 33 của Bộ Chính trị và Quyết định số 61/CP (1974-1980). Qua các cuộc vận động, phong trào HTX đã có những kết quả nhất định, đóng góp sức người và của cải vật chất vào việc thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược của cả nước, đồng thời cũng xuất hiện những tồn tại mới[10]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 48 Nhằm khắc phục những tồn tại trong quản lý sản xuất nông nghiệp từ thực tiễn tổng kết rút ra, Ban Bí thứ Trung ương đảng đã ra Chỉ thị số 100 ngày 13/01/1981 khẳng định chủ trương khoán sản phẩm đến nhóm và người lao động trong một thời gian ngắn, nông dân tỉnh Bắc Thái (nay là Thái Nguyên) đã đón nhận và tiếp thu tinh thần của Chỉ thị 100. Trong nông thôn đã khôi dậy sinh khí mới và sản xuất nông nghiệp đã đạt được nhiều thành tích mới. Tuy nhiên Chỉ thị 100 cũng có những hạn chế và trong nông thôn lại nảy sinh các mâu thuẫn và tồn tại mới. Trên cơ sở tổng kết thực tiễn tháng 4/1988, Bộ Chính trị đã ra Nghị quyết 10 "Về đổi mới quản lý kinh tế nông nghiêp" với các nội dung cốt yếu. Trước tình hình đó Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Bắc Thái đã ra Nghị quyết 05 và UBND tỉnh ra Quyết định số 151 thực hiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế HTX nông nghiệp trong tỉnh. Tuy Nghị quyết 05 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ ra trước Nghị quyết 10 của Bộ Chính trị một tháng nhưng về cơ bản nội dung phù hợp với Nghị quyết 10, vì vậy việc triển khai thực hiện ở tỉnh đã có những thuận lợi và từ đó nông thôn đã có những thay đổi to lớn. Năm 1988 là năm phong trào HTX ở tỉnh phát triển cao nhất, có 1.008 HTX các loại, bao gồm 605 HTX nông nghiệp, 72 HTX tiểu thủ công nghiệp (xây dựng, giao thông vận tải), 173 HTX mua bán và 158 HTX tín dụng[20]. Giai đoạn từ Nghị quyết 10 đến khi có chủ trương chuyển đổi hợp tác xã nông nghiệp: Bên cạnh những kết quả đạt được khi thực hiện Nghị quyết 10 , còn không ít những tồn tại, nguyên nhân của những tồn tại là về nhận thức, công tác lãnh đạo, chỉ đạo còn phải quan tâm. Đến năm 1991, toàn tỉnh còn 832 HTX nông nghiệp, trong đó có 44 HTX quy mô toàn xã, 15 HTX xã đạt khá ( chiếm 1,9%), 512 HTX trung bình (61,1%) và 305 HTX yếu kém (37%)[20]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 49 Để khắc phục những khó khăn và bất cập, UBND tỉnh Bắc Thái đã ra Quyết định số 427/QĐ-UB ngày 20/11/1991 về đổi mới HTX nông nghiệp và sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã hướng dẫn để thực hiện Quyết định này. Sau 3 năm thực hiện Quyết định số 427 của UBND tỉnh: toàn tỉnh có 437 HTX (giảm 48% so với năm 1990), thực hiện đổi mới HTX nông nghiệp xác định hộ là đơn vị kinh tế tự chủ thì vai trò của Ban quản trị cũng được thay đổi: Chỉ tập trung vào làm dịch vụ trước và sau sản xuất, giải quyết những việc từng hộ không làm được hoặc làm không có hiệu quả. Ban quản trị được tinh giảm gọn nhẹ, bình quân chỉ có 3 cán bộ /HTX, đã thực hiện làm môi trường cho kinh tế hộ phát triển. Qua kết quả điều tra số HTX chuyển đổi được nhiều khâu có hiệu quả chiếm 9%, số HTX chỉ chuyển đổi được 1-2 khâu chiếm 39%, số HTX không chuyển đổi được chiếm 52%. Các loại hình hợp tác đa dạng của nông dân đã thay thế dần hình thức hợp tác kiểu cũ mà nội dung chủ yếu dựa vào quản lý điều hành tập trung về tư liệu sản xuất, lao động và phân phối sản phẩm[20]. Giai đoạn này chức năng chủ yếu của HTX là chuyển sang tập trung làm các khâu dịch vụ để đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất của các hộ trước, trong và sau sản xuất, điểm chuyển đổi cơ bản nhất trong nội dung hoạt động của các HTX nông nghiệp và được chia theo 3 hình thức: + Chuyển đổi có hiệu quả, tổ chức đảm nhiệm được nhiều khâu dịch vụ tốt cho sản xuất của hộ. + Tổ chức dịch vụ được một vài khâu, vài việc nhưng hiệu quả thấp. + Tự nguyện lập ra với các quy mô khác nhau theo hướng đa dạng thay thế hẳn HTX kiểu cũ. Thực hiện cơ chế quản lý kinh tế mới từ một nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường, kinh tế hợp tác của tỉnh đã bộc lộ nhiều nhược điểm: vừa nóng vội, vừa áp đặt cơ chế triệt để hoá tư liệu sản xuất, vừa áp dụng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 50 mô hình kinh tế cứng nhắc... Do vậy đến năm 1997 tổng số HTX chỉ còn lại 245 HTX, trong đó có 224 HTX nông nghiệp và 21 HTX phi nông nghiệp[21]. Trước tình hình trên, Ban kinh tế Tỉnh uỷ đã đặt vấn đề nghiên cứu đánh giá lại thực trạng các loại hình HTX đang tồn tại, qua đó có những chủ trương, chính sách cụ thể để từng bước củng cố quan hệ sản xuất mới tạo điều kiện thúc đẩy kinh tế trong các loại hình HTX phát triển theo định hướng của Đảng, Nhà nước và đặc biệt qua việc nghiên cứu đánh giá thực trạng sẽ giúp cho việc chuyển đổi thực hiện theo chủ trương, Luật HTX mới ban hành của Đảng và Nhà nước đạt được hiệu quả tốt hơn. Thời kỳ chuyển đổi theo Luật hợp tác xã đến nay Căn cứ Chỉ thị số 68/CT-TW ngày 24/5/1996 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Luật HTX và Nghị định số 16/CP của Chính phủ về việc chuyển đổi HTX nông nghiệp theo Luật. Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Thái Nguyên đã có Chỉ thị số 06/CT-TU ngày 29/4/1997 về việc triển khai thực hiện Luật HTX và UBND tỉnh có Kế hoạch số 24/KH-UB ngày 06/6/1997 về triển khai thực hiện Luật HTX và các Nghị định của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật HTX trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Chủ trương của tỉnh xác định rõ: "HTX thuộc phạm trù về quan hệ sản xuất, do đó phải được phát triển từng bước từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn, từ đơn ngành đến nhiều ngành, nhiều chức năng củng cố quan hệ sản xuất, đổi mới HTX là yêu cầu bức xúc, nhưng trong quá trình tiến hành phải thận trọng, phải có phương án cụ thể, có kế hoạch đồng bộ và bước đi thích hợp”. "Khi thực hiện phải đảm bảo nguyên tắc dân chủ, bình đẳng, tự nguyện, hiệu quả gắn được sản xuất với tiêu dùng, gắn sản xuất với giải quyết các vấn đề xã hội, đúng Luật, tuỳ theo năng lực và đòi hỏi thực tế ở từng nơi mà chọn hình thức kinh tế hợp tác - hợp tác xã trên lĩnh vực chuyên sâu, hoặc làm trên lĩnh vực tổng hợp"[22]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 51 UBND tỉnh Thái Nguyên đã chỉ rõ: "Tập trung chỉ đạo thực hiện triển khai với trọng tâm nhanh chóng chuyển đổi và kiện toàn các HTX có đủ điều kiện sang loại hình HTX kiểu mới phù hợp với các loại hình HTX theo các Nghị định của Chính phủ. Tiến hành tổ chức thành lập các HTX ở tại những địa bàn mà ở đó thực sự có nguyện vọng đủ điều kiện. Đồng thời tiến hành tổ chức thí điểm thành lập HTX theo Luật, tổ chức đánh giá rút kinh nghiệm để đề ra phương hướng tổ chức, xây dựng các HTX trên diện rộng thời kỳ 1998-2000. Trong quá trình thực hiện phải có phương pháp thích hợp, không cầu toàn, nóng vội gò ép, đồng thời tổ chức tuyên truyền, quán triệt nội dung Luật HTX và các Nghị định của Chính phủ cho các đối tượng, các cấp, các ngành và các hộ nông dân, các thành viên HTX hiểu và thấy rõ vai trò của HTX trong nền kinh tế hiện nay và sự cần thiết phải chuyển đổi, kiện toàn các HTX cho phù hợp với sự phát triển của xã hội"[22]. Hướng hoạt động cho các HTX. cụ thể là: + Tiếp tục đổi mới các HTX đã thành lập trước đây: Chỉ đạo chuyển đổi các HTX đã đổi mới bước đầu có hiệu quả theo Luật HTX. Đăng ký và quyết định thành lập, theo 2 loại: loại HTX dịch vụ tổng hợp và loại HTX dịch vụ chuyên khâu. + Đối với các HTX còn hoạt động có hiệu quả tốt, có tư cách pháp nhân, còn vốn quỹ, tài sản rõ ràng, hoạch toán từng năm, có ban quản trị, cán bộ quản lý năng lực, nội bộ thống nhất, nông dân đồng tình thì chính quyền huyện, xã hướng dẫn giúp đỡ HTX làm thủ tục đăng ký lại và xây dựng Điều lệ HTX cho phù hợp với Điều lệ mẫu và Luật HTX. + Về quy mô HTX: Cơ bản giữ nguyên quy mô của HTX nông nghiệp hiện nay, trường hợp đặc biệt có thể tách hoặc sát nhập cho phù hợp. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 52 + Về loại hình HTX: Thực hiện hoàn thiện các chức năng nhiệm vụ theo mô hình HTX sản xuất kinh doanh dịch vụ theo hướng cổ phần hoá đa sở hữu về vốn và tư liệu sản xuất. + Về nội dung hoạt động của HTX: Hoạt động theo đúng Luật HTX và Điều lệ HTX ban hành. Thiết lập quan hệ sản xuất mới, tạo động lực mới trong nông nghiệp. Bảo đảm nguyên tắc tự nguyện gia nhập, quản lý dân chủ và bình đẳng, bảo đảm HTX và xã viên cùng có lợi. Vốn quỹ HTX phải bảo toàn và sinh lời. + Về xác định cổ phần vốn: Khi xã viên quyết định chuyển đổi HTX và đăng ký kinh doanh theo Luật HTX, Đại hội thông qua phương án xử lý tồn đọng vốn quỹ, tài sản HTX và thông qua Quy chế Điều lệ HTX[22]. Kết quả thực hiện chuyển đổi các hợp tác xã nông nghiệp: Bước vào thời kỳ đổi mới từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung bao cấp chuyển sang nền kinh tế thị trường, hạch toán kinh doanh theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước. Phong trào HTX của tỉnh Thái Nguyên bắt đầu giảm sút vì các cơ chế quản lý điều hành của đa số các HTX cơ bản không phù hợp với nền kinh tế. Sau khi Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Thái Nguyên ban hành Chỉ thị số 06 ngày 29/4/1997 về việc tổ chức triển khai thực hiện Luật HTX thì đến tháng 5/1997 Ban Chỉ đạo phong trào HTX tỉnh Thái Nguyên được thành lập do đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm Trưởng ban. Giám đốc sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm Phó ban, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh làm Phó Ban thường trực. Tiếp theo đến tháng 6/1997 Ban chỉ đạo phong trào HTX tỉnh ban hành Kế hoạch số 24 về việc triển khai thực hiện Luật HTX ở các huyện, trên cơ sở đó sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với cương vị là Phó Ban đã chỉ đạo đôn đốc các huyện và các xã thành lập được Ban chỉ đạo phong trào HTX. Để việc thực hiện từng bước được chắc chắn và có kết quả sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sau khi thống nhất với Huyện uỷ, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 53 UBND huyện Đồng Hỷ đã chọn huyện Đồng Hỷ làm điểm thực hiện Luật HTX đồng thời sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã phối hợp với huyện Đại Từ, thành phố Thái Nguyên chọn và chỉ đạo 03 điểm HTX là Cù Vân, huyện Đại Từ; Cam Giá, Đại Đồng, thành phố Thái Nguyên. Qua việc chỉ đạo thực hiện Luật HTX ở các điểm chỉ đạo trên đã rút ra nhiều bài học bổ ích và đã phổ biến kinh nghiệm cho các huyện, các cơ sở xã, HTX nắm được các bước chuyển đổi thành lập mới theo Luật HTX và tổ chức triển khai thực hiện được thuận lợi dễ dàng và có kết quả. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã ban hành văn bản số 596 vào tháng 7/1997 về việc hướng dẫn quy trình chuyển đổi, nội dung chuyển đổi và thành lập mới HTX. Phối hợp với Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên tổ chức nhiều lớp tập huấn về quy trình chuyển đổi HTX thực hiện theo Luật HTX, tuyền truyền Luật cho hàng ngàn lượt người ở các huyện và cơ sở xã, HTX. Đã soạn thảo, biên tập và ban hành 500 cuốn tài liệu giúp cho việc tuyên truyền Luật HTX, việc thực hiện các bước chuyển đổi thành lập mới HTX ở các huyện, xã và các HTX[10]. Ngày 20/5/1998 Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã họp với cán bộ chủ chốt của các ngành và các huyện, thành phố, thị xã để đánh giá tình hình sau một năm thực hiện Chỉ thị số 68/CT-TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khoá VII), Luật HTX và Chỉ thị số 06/CT-TW về phát triển kinh kinh tế tập thể và HTX trong các lĩnh vực kinh tế. Trong báo cáo của Ban chỉ đạo và ý kiến tham gia của các địa phương, đơn vị đã có Nghị quyết, chuyên đề thành lập Ban chỉ đạo, ra kế hoạch triển khai và chọn điểm chỉ đạo. Nhiều huyện, thành thị đã phổ biến tuyên truyền đến các tầng lớp nhân dân. Kết quả đã có một số HTX kiểu cũ được chuyển đổi sang hoạt động theo Luật HTX, một số ít được thành lập mới còn lại chủ yếu là Ban quản trị của các HTX nông nghiệp chỉ hoạt động làm dịch vụ cho hội xã viên ở một số khâu nhưng chưa được chuyển đổi theo Luật HTX[10]. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 54 Thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Đề án tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2006 - 2010. Sau 2 năm thực hiện đã đạt được một số kết quả: số lượng tổ hợp tác, HTX thành lập mới tăng; các HTX kiểu cũ cơ bản được chuyển đổi; HTX phát triển đa dạng cả về ngành nghề, quy mô và trình độ; tình trạng yếu kém của khu vực kinh tế tập thể từng bước được khắc phục. Một