Luận văn Từ láy trong thơ văn Nguyễn Đình Chiểu

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU . 0

1. Lý do chọn đề tài . 1

2. Lịch sử vấn đề . 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu . 5

3.1. Đối tượng nghiên cứu . 5

3.2. Phạm vi nghiên cứu . 5

4. Mục đích nghiên cứu . 5

5. Phương pháp nghiên cứu . 6

5.1. Phương pháp thống kê, phân loại . 6

5.2. Phương pháp phân tích ngôn từ nghệ thuật . 6

5.3. Phương pháp đối chiếu, so sánh . 6

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn . 6

6.1. Ý nghĩa lý luận . 6

6.2. Đóng góp về mặt thực tiễn . 7

7. Cấu trúc của luận văn . 7

NỘI DUNG

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CÓ LIÊN QUAN . 8

1.1. Vấn đề từ láy trong tiếng Việt . 8

1.1.1. Các khái niệm và các quan niệm xung quanh vấn đề về từ láy . 8

1.1.2. Sự phân loại từ láy trong tiếng Việt . 12

1.1.2.1. Quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành tố trong từ láy . 12

1.1.2.2. Phân loại từ láy về mặt cấu tạo . 15

1.1.2.3. Phân loại từ láy về mặt ngữ nghĩa . 18

1.2. Vài nét về PNNB và từ láy trong PNNB. 20

1.2.1. Đặc điểm của PNNB . 20

1.2.1.1. Đặc điểm ngữ âm . 20

1.2.1.2. Đặc điểm từ vựng . 21

1.2.2. Từ láy trong PNNB . 23

1.2.2.1. Từ láy đôi . 23

1.2.2.2. Từ láy ba, tư . 25

1.3. Cuộc đời và sự nghiệp văn chương của Nguyễn Đình Chiểu . 26

1.3.1. Con người và cuộc đời . 26

1.3.2. Sự nghiệp văn chương . 28

1.3.2.1. Quan điểm sáng tác . 28

1.3.2.2. Nội dung sáng tác . 28

1.3.2.3. Đặc điểm ngôn ngữ văn chương . 32

1.4. Tiểu kết chương 1 . 35

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM TỪ LÁY TRONG CÁC TÁC PHẨM CỦA

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU . 37

2.1. Kết quả khảo sát thống kê chung . 37

2.2. Đặc điểm cấu tạo . 37

2.2.1. Phân loại từ láy trong thơ văn Nguyễn Đình Chiểu . 37

2.2.1.1. Phân loại từ láy theo số lượng âm tiết . 37

2.2.1.2. Phân loại từ láy theo quy tắc điệp và đối . 37

2.2.2. Thanh điệu trong từ láy . 44

2.3. Đặc điểm ngữ nghĩa . 45

2.3.1. Quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành tố trong từ láy . 45

2.3.1.1. Từ láy xác định được thành tố gốc . 45

2.3.1.2. Từ láy không xác định được thành tố gốc . 48

2.3.1.3. Những từ láy mà cả hai thành tố đều có nghĩa . 49

2.3.2. Sự biến đổi nghĩa của từ láy theo tiến trình lịch sử . 51

2.3.2.1. Những từ láy hiện nay không còn được sử dụng . 51

2.3.2.2. Những từ láy có sự biến đổi về ý nghĩa . 55

2.3.2.3. Những từ láy có sự khác biệt về khả năng kết hợp . 59

2.4. Đặc điểm ngữ pháp . 63

2.4.1. Đặc điểm về từ loại . 63

2.4.1.1. Danh từ . 63

2.4.1.2. Tính từ . 66

2.4.1.3. Động từ . 67

2.4.2. Sự kết hợp và chức năng cú pháp của từ láy. 68

2.4.2.1. Từ láy với chức năng là chủ ngữ và trạng ngữ . 69

2.4.2.2. Từ láy với chức năng cú pháp là vị ngữ . 69

2.4.2.3. Từ láy với chức năng cú pháp là bổ ngữ . 70

2.4.2.4. Từ láy với chức năng cú pháp là định ngữ . 71

2.4.2.5. Từ láy với các chức năng khác . 72

2.5. Phạm vi sử dụng. 73

2.5.1. Những từ láy là PNNB trong thơ văn Nguyễn Đình Chiểu . 73

2.5.2. Từ láy giả thuyết được tác giả sáng tạo trong quá trình sáng tác. 77

2.5.2.1. Nhóm từ do tác giả tạo ra trong việc vận dụng từ với dụng ý nghệ thuật . 77

2.5.2.2. Nhóm do tác giả sáng tạo dựa trên sự gần gũi với từ địa phương . 79

2.6. Tiểu kết chương 2 . 81

Chương 3. ĐÓNG GÓP VỀ MẶT NGÔN NGỮ VĂN CHưƠNG CỦA

NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU QUA VIỆC SỬ DỤNG TỪ LÁY . 84

3.1. Nguyễn Đình Chiểu đối với việc phát triển ngôn ngữ văn chương của dân tộc . 84

3.2. Hiệu quả đặc biệt của từ láy trong tư duy hình tượng . 86

3.3. Vai trò của từ láy trong thơ văn Nguyễn Đình Chiểu . 89

3.3.1. Từ láy với nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật trung tâm . 89

3.3.1.1. Hình tượng con người nghĩa khí, tiết hạnh . 90

3.3.1.2. Hình tượng người nghĩa binh . 100

3.3.2. Từ láy trong nghệ thuật miêu tả thiên nhiên . 103

3.3.3. Từ láy trong việc thể hiện tâm trạng, thái độ nhà thơ trước thời cuộc . 106

3.3.3.1. Từ láy với giá trị gợi tả, biểu cảm trong các bài văn tế . 107

3.3.3.2. Từ láy với giá trị gợi tả, biểu cảm trong thơ luật Đường . 110

3.3.3.3. Từ láy với giá trị gợi tả, biểu cảm trong Hịch . 113

3.3.4. Từ láy với các biện pháp tu từ . 115

3.3.4.1. Biện pháp so sánh . 115

3.3.4.2. Biện pháp đảo ngữ . 117

3.3.4.3. Biện pháp đối . 118

3.4. Vấn đề giảng dạy thơ văn và ngôn ngữ văn chương Nguyễn Đình

Chiểu trong nhà trường . 122

3.5. Tiểu kết chương 3 . 124

KẾT LUẬN . 127

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ . 131

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 132