Luận văn Ứng dụng gis nghiên cứu ô nhiễm bụi ở thị xã Bỉm sơn, tỉnh Thanh Hóa

ánh giá..... Giá trị AQI đƣợc tính toán theo công thức sau: + Giá trị AQI theo giờ của từng thông số (AQIx h ) Giá trị AQI theo giờ của từng thông số đƣợc tính toán theo công thức sau đây: 100. x xh x QC TS AQI  TSx: Giá trị quan trắc trung bình 1 giờ của thông số X QCx: Giá trị quy chuẩn trung bình 1 giờ của thông số X AQIx h : Giá trị AQI theo giờ của thông số X (đƣợc làm tròn thành số nguyên). Giá trị AQI tổng hợp là giá trị cao nhất trong các giá trị AQI của từng thông số và đƣợc đánh giá theo 05 thang Bảng 2. 4.Mức cảnh báo chất lượng không khí và mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe con người Khoảng Chất Ảnh hƣởng sức khỏe Màu 33 giá trị AQI lƣợng không khí 0 – 50 Tốt Không ảnh hƣởng đến sức khỏe Xanh 51 – 100 Trung bình Nhóm nhạy cảm nên hạn chế thời gian ở bên ngoài Vàng 101 – 200 Kém Nhóm nhạy cảm cần hạn chế thời gian ở bên ngoài Da cam 201 – 300 Xấu Nhóm nhạy cảm tránh ra ngoài. Những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài Đỏ Trên 300 Nguy hại Mọi ngƣời nên ở trong nhà Nâu 1. Tại vị trí N1: Tọa độ (X= 2222056 ; Y= 0592182) - Nút giao thông đƣờng Trần Hƣng Đạo và đƣờng Phan Chu Trinh Qua phiếu kết quả phân tích các thông số bụi, tiếng ồn tại vị trí N1 vào các thời điểm ngày 30/01; ngày 31/01; ngày 03/02; ngày 04/02; ngày 05/02 năm 2015 so sánh với QCVN 05:2013 cho thấy: - Đối với thông số bụi lơ lửng + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT Nồng độ bụi trung bình qua 12 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 844,25 μg/m3 vƣợt QCCP là 2,81 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 5h – 5h20‟ là 1.552 μg/m3 vƣợt QCCP 5,17 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 20h30‟- 20h 50‟ là 450 μg/m3 vƣợt QCCP 1,5 lần. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn cho phép từ 2 đến 4 lần. + Đánh giá chỉ số AQI * Đánh giá chỉ số AQIx 24h : Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h , so sánh với bảng về mức cảnh báo chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe 34 con ngƣời cho thấy: - Chỉ số AQI qua 12 lấy mẫu: từ ngày 30/01/2015 đến ngày 05/02/2015 cao hơn 300, chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm - Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban đêm: có 02 mức độ cảnh báo, từ khoảng thời gian 20h30‟ đến 20h50‟ chỉ số 201 <AQI <300 chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài; trong khoảng thời gian từ 2h- 5h20 chỉ số AQI >300 chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban ngày: có 02 mức độ cảnh báo, tại 03 thời điểm lấy mẫu ngày 31/01 và 03 thời điểm ngày 04/02;05/02 chỉ số AQI cao >300 chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà; tại 02 thời điểm ngày 03/02 chỉ số 201 <AQI <300 chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe - Chỉ số AQI tại vị trí N1 vào các thời điểm nhiều xe đều có giá trị > 300, cho thấy chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Chỉ số AQI tại vị trí N1 vào các thời điểm ít xe có giá trị (201 < AQI < 300), cho thấy chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài.  Kết luận: Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu trong ngày tại vị trí N1 đều vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT từ 1 đến 5 lần; Chỉ số AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban ngày và ban đêm tƣơng đồng giá trị AQI khi nhiều xe, ít xe đều đƣa ra 02 mức độ: chất lƣợng không khí xấu hoặc nguy hại; cảnh báo nhóm nhạy cảm nên tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ra ngoài hoặc cảnh báo mọi ngƣời nên ở nhà. 35 2. Tại vị trí N2: Tọa độ (X = 2222387; Y= 0591657) Nút giao thông đƣờng Trần Hƣng Đạo và đƣờng 800. - Đối với thông số bụi + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT Nồng độ bụi trung bình qua 10 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 669,1 μg/m3 vƣợt QCCP là 2,23 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 9h30 – 9h50‟ là 1.254 μg/m3 vƣợt QCCP 4,18 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 20h30‟- 20h50‟ là 400 μg/m3 vƣợt QCCP 1,33 lần. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn cho phép từ 1,72 đến 3,2 lần. + Đánh giá chỉ số AQI * Đánh giá chỉ số AQIx 24h Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h , so sánh với bảng về mức cảnh báo chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe con ngƣời cho thấy: Chỉ số AQI qua 10 lấy mẫu: từ ngày 30/01/2015 đến ngày 05/02/2015 chỉ số AQI cao hơn 300, chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban đêm và ban ngày tại các thời điểm có chỉ số AQI > 300, cảnh báo chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe - Chỉ số AQI tại vị trí N2 vào các thời điểm nhiều xe đều có giá trị > 300, cho thấy chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Chỉ số AQI tại vị trí N2 vào các thời điểm ít xe có giá trị (201 < AQI < 300), cho thấy chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, 36 những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài.  Kết luận: Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu trong ngày tại vị trí N2 đều vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT từ 1 đến 4 lần. Chỉ số AQIx 24h , AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban ngày và ban đêm, thời điểm nhiều xe phản ánh chất lƣợng không khí nguy hại, cảnh báo mọi ngƣời nên ở nhà. Chỉ số AQI thời điểm ít xe có giá trị (201 < AQI < 300), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. 3. Tại vị trí N3: Tọa độ (X = 2222620; Y= 0591335) Nút giao thông đƣờng Trần Hƣng Đạo và Phạm Hùng - Đối với thông số bụi: + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT: Nồng độ bụi trung bình qua 12 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 5.73,2 μg/m3 vƣợt QCCP là 1,59 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 8h – 8h20‟ là 1.862 μg/m3 vƣợt QCCP 6,2 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 18h30-18h50‟ là 404 μg/m3 vƣợt QCCP 1,35 lần. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn cho phép từ 1,52 đến 5,62 lần. + Đánh giá chỉ số AQI: * Đánh giá chỉ số AQIx 24h : Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h , so sánh với bảng về mức cảnh báo chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe con ngƣời cho thấy: Chỉ số AQI qua 12 lấy mẫu: từ ngày 30/01/2015 đến ngày 05/02/2015 chỉ số AQI cao hơn 300, chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm: Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban đêm và ban ngày tại các thời điểm có chỉ số AQI > 300, cảnh báo chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi 37 ngƣời nên ở trong nhà. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe: - Chỉ số AQI tại vị trí N3 vào các thời điểm nhiều xe đều có giá trị > 300, cho thấy chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Chỉ số AQI tại vị trí N3 vào các thời điểm ít xe có giá trị (201 < AQI < 300), cho thấy chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài.  Kết luận: Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu trong ngày tại vị trí N3 đều vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT từ 1 đến 6 lần; Chỉ số AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban ngày và ban đêm, khi nhiều xe đều phản ánh chất lƣợng không khí nguy hại, cảnh báo mọi ngƣời nên ở nhà. Chỉ số AQI thời điểm ít xe cho thấy chất lƣợng không khí xấu, cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. 4. Vị trí B1: Tọa độ (X=2221737; Y=592701) SN 526, khu phố 6, đƣờng Trần Hƣng Đạo, P. Lam Sơn. - Đối với thông số bụi: + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT: Nồng độ bụi trung bình qua 12 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 381,178 μg/m3 vƣợt QCCP là 1,06 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 7h – 7h20‟ là 1.412 μg/m3 vƣợt QCCP 4,7 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 19h-19h20 là 240 μg/m3 đạt QCCP. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn cho phép từ 1,013 đến 4,3 lần. + Đánh giá chỉ số AQI: * Đánh giá chỉ số AQIx 24h : Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h , so sánh với bảng về mức cảnh báo 38 chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe con ngƣời cho thấy: Tại 12 thời điểm đo trong các ngày: Giá trị AQI tại thời điểm đo từ 16h30 ngày 30/01 đến 17h20‟ ngày 31/01 chỉ số 201 <AQI < 300, chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. Giá trị AQI tại thời điểm đo ngày 03/02 đến ngày 05/02/2015 chỉ số AQI > 300, chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm: - Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban ngày tại các thời điểm có giá trị AQI > 300, cảnh báo chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban đêm có giá trị 101 <AQI < 200 (màu da cam), chất lƣợng không khí kém, cảnh báo nhóm nhạy cảm nên hạn chế ra ngoài vào thời gian này. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe: - Chỉ số AQI tại vị trí B1 vào các thời điểm nhiều xe đều có giá trị > 300, cho thấy chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. Riêng ngày 31/01/2015 chỉ số AQI có giá trị 201 <AQI < 300, chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. - Chỉ số AQI tại vị trí B1 vào các thời điểm ít xe có giá trị (201 < AQI < 300), cho thấy chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài.  Kết luận : Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu vào ban ngày tại vị trí B1 đều vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT từ 1 đến 5 lần; tại thời điểm 19h-19h20‟ ngày 30/01/2015 nồng độ bụi đạt QCCP. Chỉ số AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban ngày, khi nhiều xe đều cảnh báo mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. 39 Chỉ số AQI tại các thời điểm ban đêm, khi ít xe cảnh báo nhóm nhạy cảm hạn chế hoặc tránh ở ngoài. 5. Vị trí B2: Tọa độ (X= 2222222; Y = 0591243) Khu phố 8 đƣờng Tôn Thất Thuyết, p. Ba Đình. - Đối với thông số bụi: + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT Nồng độ bụi trung bình qua 10 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 594,5 μg/m3 vƣợt QCCP là 1,98 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 6h30 là 1.776 μg/m3 vƣợt QCCP 5,92 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 19h30-19h50‟ là 270 μg/m3 đạt QCCP. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn cho phép từ 1,16 đến 2,41 lần. + Đánh giá chỉ số AQI: * Đánh giá chỉ số AQIx 24h : Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h , so sánh với bảng về mức cảnh báo chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe con ngƣời cho thấy: Giá trị AQI tại thời điểm đo từ 16h30 ngày 30/01 đến 17h20‟ ngày 31/01; từ 1h ngày 04/02 đến 15h50‟ngày 05/02/2015 chỉ số 201 <AQI < 300, chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. Giá trị AQI tại thời điểm đo ngày 03/02 chỉ số AQI > 300, chất lƣợng không khí nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm: - Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban ngày tại các thời điểm ngày 3/2/2014 có giá trị AQI > 300, cảnh báo chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. Còn lại các thời điểm ban ngày của các ngày 31/01; ngày 04;05/02/2015 có giá trị 201 <AQI < 300, chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. 40 - Chỉ số AQI của các mẫu lấy vào ban đêm có giá trị 101 < AQI < 200 (màu da cam), chất lƣợng không khí kém, cảnh báo nhóm nhạy cảm nên hạn chế ra ngoài vào thời gian này. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe: - Chỉ số AQI tại vị trí B2 vào các thời điểm nhiều xe đều có giá trị > 300, cho thấy chất lƣợng không khí gây nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. Riêng ngày 31/01/2015 chỉ số AQI có giá trị 201 <AQI < 300, chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài. - Chỉ số AQI tại vị trí B2 vào các thời điểm ít xe có giá trị 101 <AQI < 200 (màu da cam), chất lƣợng không khí kém, cảnh báo nhóm nhạy cảm nên hạn chế ra ngoài vào thời gian này.  Kết luận: Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu tại vị trí B2 vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT từ 1 đến 5 lần; tại thời điểm 19h30 đến 19h50‟ nồng độ bụi đạt QCCP. Chỉ số AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban ngày có giá trị tƣơng đồng thời điểm nhiều xe, cho thấy chất lƣợng không khí từ mức nguy hại đến mức xấu đến mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời hạn chế ra ngoài hoặc nên ở trong nhà. Chỉ số AQI tại các thời điểm ban đêm tƣơng đồng thời điểm ít xe, chất lƣợng không khí kém, cảnh báo nhóm nhạy cảm hạn chế ở ngoài. 6. Vị trí B3: Tọa độ (X = 2221520; Y=0591243) SN 68 đƣờng Phan Chu Trinh, P. Lam Sơn. - Đối với thông số bụi + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT Nồng độ bụi trung bình qua 10 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 3.753,16 μg/m3 vƣợt QCCP là 1,39 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 6h10‟ là 3.162 μg/m3 vƣợt QCCP 10,54 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 8h-8h20‟ là 292 μg/m3 đạt QCCP. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn 41 cho phép từ 1,02 đến 2,4 lần. + Đánh giá chỉ số AQI * Đánh giá chỉ số AQIx 24h : Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h , so sánh với bảng về mức cảnh báo chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe con ngƣời cho thấy: Giá trị AQI tại thời điểm đo từ 20h ngày 30/01 đến 17h20‟ ngày 31/01 chỉ số 101<AQI < 200, chất lƣợng không khí kém (màu da cam), cảnh báo nhóm nhạy cảm cần hạn chế thời gian ở bên ngoài (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp). Giá trị AQI tại thời điểm từ 6h ngày 03/02 đến 23h50‟ngày 05/02/2015 chỉ số AQI > 300, chất lƣợng không khí nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm: - Giá trị chỉ số AQI vào thời điểm ban ngày của ngày 31/01/2015 101<AQI < 200, chất lƣợng không khí kém (màu da cam), cảnh báo nhóm nhạy cảm cần hạn chế thời gian ở bên ngoài (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp). Vào ngày 03/02; 04/02/2015 chỉ số AQI > 300, chất lƣợng không khí nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Giá trị chỉ số AQI vào thời điểm ban đêm AQI > 300, chất lƣợng không khí nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe: - Chỉ số AQI tại vị trí B3 vào các thời điểm nhiều xe có 02 giá trị 201<AQI < 300 và AQI > 300, cho thấy chất lƣợng không khí xấu (màu đỏ) đến nguy hại (màu nâu), cảnh báo nhóm nhạy cảm (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) tránh ra ngoài, những ngƣời khác hạn chế ở bên ngoài hoặc cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Chỉ số AQI tại vị trí B3 vào các thời điểm ít xe có 02 giá trị 101 <AQI < 200 (màu da cam) đến nguy hại (màu nâu), chất lƣợng không khí kém đến nguy hại, cảnh báo nhóm nhạy cảm cần hạn chế thời gian ở bên ngoài (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp) hoặc cảnh báo mọi ngƣời nên ở nhà. 42  Kết luận: Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu tại vị trí B3 đạt QCCP hoặc vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT trong khoảng 1 đến nhỏ hơn 2 lần. Riêng thời điểm 6h10‟ ngày 3/2/2015 nồng độ bụi vƣợt QCCP đột biến cao hơn 10 lần là do tại thời điểm lấy mẫu đƣờng chƣa tƣới nƣớc. Chỉ số AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban đêm, ban ngày tƣơng đồng giá trị với thời điểm ít xe và nhiều xe, phản ánh chất lƣợng không khí cảnh báo từ mức kém (màu cam) đến mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo nhóm nhạy cảm hạn chế ở bên ngoài hoặc mọi ngƣời nên ở trong nhà. 7. Vị trí D1: Tọa độ (X = 22222193; Y= 0591962) SN 258 đƣờng Trần Hƣng Đạo, P. Ba Đình, TX. Bỉm Sơn. - Đối với thông số bụi + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT Nồng độ bụi trung bình qua 10 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 639,94 μg/m3 vƣợt QCCP là 1,94 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 7h30 là 1.444 μg/m3 vƣợt QCCP 4,81 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 19h30-19h50‟là 292 μg/m3 đạt QCCP. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn cho phép từ 1,02 đến 2,4 lần. + Đánh giá chỉ số AQI * Đánh giá chỉ số AQIx 24h Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h so sánh với bảng về mức cảnh báo chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe con ngƣời cho thấy: Chỉ số AQI tại mẫu D1 vào các ngày cao hơn 300, đạt mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm: - Chỉ số AQI vào các thời điểm lấy mẫu ban đêm có chỉ số 101<AQI < 200, chất lƣợng không khí kém (màu da cam), cảnh báo nhóm nhạy cảm cần hạn chế thời gian ở bên ngoài (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp). - Chỉ số AQI vào các thời điểm ban ngày có chỉ số cao hơn 300, đạt mức nguy 43 hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe: Chỉ số AQI tại mẫu D1 vào thời điểm nhiều xe, ít xe có giá trị cao hơn 300, đạt mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà.  Kết luận: Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu tại vị trí D1 đều vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT trong khoảng 1 đến 5 lần. Chỉ số AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban đêm cảnh báo đến mức kém (màu da cam) cảnh báo mọi ngƣời nên hạn chế ra ngoài. Chỉ số AQI tại các thời điểm ban ngày, thời điểm nhiều xe, ít xe cảnh báo đến mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. 8. Vị trí D2: Tọa độ (X = 2222508; Y= 0591475) SN 80, khu phố 8, đƣờng Trần Hƣng Đạo, P. Ba Đình. - Đối với thông số bụi + So sánh QCVN 05:2013/BTNMT Nồng độ bụi trung bình qua 10 lần đo tại các thời điểm trong các ngày là 723,4 μg/m3 vƣợt QCCP là 2,41 lần. Nồng độ bụi cao nhất tại thời điểm 8h30 là 1.272 μg/m3 vƣợt QCCP 4,24 lần. Nồng độ bụi thấp nhất tại thời điểm 18h-18h20‟là 350 μg/m3 vƣợt QCCP 1,167 lần. Còn lại tính tại các thời điểm khác trong ngày nồng độ bụi đều vƣợt quy chuẩn cho phép từ 1,57 đến 3,77 lần. + Đánh giá chỉ số AQI * Đánh giá chỉ số AQIx 24h Qua bảng kết quả tính toán chỉ số AQIx 24h so sánh với bảng về mức cảnh báo chất lƣợng không khí và mức độ ảnh hƣởng tới sức khỏe con ngƣời cho thấy: Chỉ số AQI các thời điểm của vị trí D2 cao hơn 300, đạt mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. ** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm ban ngày, thời điểm ban đêm - Chỉ số AQI mẫu ban đêm ngày 30/01/2015 có chỉ số 101<AQI < 200, chất lƣợng không khí kém (màu da cam), cảnh báo nhóm nhạy cảm cần hạn chế thời gian ở 44 bên ngoài (Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, ngƣời già và những ngƣời mắc bệnh hô hấp). Chỉ số AQI vào ban đêm ngày 3;4/02/2015 có giá trị > 300, đạt mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. - Chỉ số AQI vào các thời điểm ban ngày có chỉ số cao hơn 300, đạt mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. *** Đánh giá chỉ số AQI thời điểm nhiều xe, ít xe Chỉ số AQI tại mẫu D1 vào thời điểm nhiều xe, ít xe có giá trị cao hơn 300, đạt mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà.  Kết luận: Nồng độ bụi tại các thời điểm lấy mẫu tại vị trí D2 đều vƣợt QCVN 05:2013/BTNMT trong khoảng 1 đến 4 lần. Chỉ số AQI tại các thời điểm lấy mẫu ban đêm cảnh báo đến mức kém (màu da cam), mức nguy hại (màu nâu) cảnh báo mọi ngƣời nên hạn chế ra ngoài hoặc nên ở nhà. Chỉ số AQI tại các thời điểm ban ngày, thời điểm ít xe, nhiều xe đều cảnh báo đến mức nguy hại (màu nâu), cảnh báo mọi ngƣời nên ở trong nhà. * Nhận xét đánh giá kết quả 05 vị trí bổ sung củng cố số liệu Theo kết quả phiếu báo phân tích mẫu bụi, khí thải tại các điểm T1-T4, C1 khi so sánh QCVN 05:2013/BTNMT và 06:2010/BTNMT cho thấy: Nồng độ bụi tại các thời điểm đo đạc đều vƣợt QCCP. Cụ thể: Tại mẫu T1: thời điểm 23h5‟ – 23h35‟ ngày 02/02/2015 thông số bụi vƣợt QCCP 1,62 lần. Tại mẫu T2: tại 02 thời điểm của ngày 2;3/2/2015 thông số bụi vƣợt QCCP từ 1,1 đến 1,4 lần. Tại mẫu T3: lấy tại 01 thời điểm ngày 3/2/2015 nồng độ bụi vƣợt QCCP 1,27 lần. Tại mẫu T4: lấy tại 02 thời điểm của ngày 3/02/2015; ngày 4/02/2015 nồng độ bụi vƣợt QCCP từ 1,5 đến 3,3 lần. Nồng độ khí thải đạt QCCP. Kết quả phân tích dữ liệu bản đồ 45 Sử dụng phần mềm ArcGIS 10.2 để tiến hành thành lập bản đồ vị trí các điểm quan trắc bụi tại 08 vị trí đƣợc lựa chọn. Từ dữ liệu bản đồ thu thập đƣợc tiến hành cắt riêng bản đồ khu vực thị xã Bỉm sơn bằng công cụ Clip. Trên bản đồ nền thể hiện các lớp thông tin: Điểm dân cƣ, đƣờng sắt, sông suối, địa phận các phƣờng, đƣờng giao thông, Hình 2. 4. Công cụ Clip 46 Hình 2. 5. Bản đồ nền thị xã Bỉm Sơn Sau khi tách riêng đƣợc khu vực thị xã Bỉm Sơn tiến hành đƣa dữ liệu vị trí các điểm quan trắc bụi thể hiện lên nội dung bản đồ thông qua bảng excel tổng hợp tọa độ 8 vị trí quan trắc. Hình 2. 6. Bảng số liệu vị trí các điểm quan trắc bụi 47 Hình 2. 7. Vị trí các điểm quan trắc bụi trên bản đồ Từ dữ liệu đã đƣợc đánh giá và tổng hợp theo mô hình Sutton ( Nguồn: Báo cáo hiện trạng môi trường Bỉm Sơn 05/2015. Trung tâm quan trắc & Bảo vệ môi trường Thanh Hóa). Mô hình đã đƣa ra kết quả bán kính nghiên cứu < 100m. Nghiên cứu trong bán kính 100 m có tâm là vị trí điểm quan trắc bụi thì kết quả phân tích, đánh giá lƣợng bụi đo đƣợc là tƣơng đồng nhau. Do đó, tác giả đã lựa chọn thể hiện phạm vi ảnh hƣởng bụi là 100m để thể hiện lên bản đồ. Bằng công cụ Buffer của phần mềm ArcGIS tạo ra đƣợc vùng phán tán trong phạm vi < 100m tính từ vị trí điểm quan trắc bụi. 48 Hình 2. 8. Công cụ buffer tạo bán kính phát tán bụi Kết quả sau khi tạo vùng phát tán bụi đƣợc thể hiện trên bản đồ nhƣ sau: Hình 2. 9. Vùng phát tán 100m tại vị trí các điểm quan trắc bụi 49 Theo bảng tổng hợp kết quả thông số bụi tại các vị trí quan trắc (Nguồn: Báo cáo hiện trạng môi trường Bỉm Sơn 05/2015). Tiến hành xây dựng biểu đồ so sánh kết quả bụi tại các điểm quan trắc theo 12 lần đo với tiêu chuẩn chất lƣợng không khí AQI. Dữ liệu đầu vào đƣợc tạo trên excel đƣa ra dạng bảng cụ thể cho từng vị trí quan trắc. Dƣới đây là trích bảng số liệu tại điểm quan trắc N1 Hình 2. 10. Số liệu quan trắc bụi tại vị trí N1 qua 2 đợt quan trắc Qua phân tích tác giả nhận thấy để có thể so sánh đƣợc chỉ số các lần đo với tiêu chuẩn AQI thì lựa chọn dạng biểu đồ cột là thể hiện rõ ràng nhất. Sử dụng công cụ Creat graph trong ArcGIS 10.2 để tạo biểu đồ cột Hình 2. 11Tạo biểu đồ cột so sánh với chỉ số chất lượng không khí AQI 50 CHƢƠNG 3: HIỆN TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP GIẢM THIỂU Ô NHIỄM BỤI Ở THỊ XÃ BỈM SƠN 3.1. Mức độ ô nhiễm bụi tại thị xã Bỉm Sơn Theo số liệu điều tra xã hội học của Viện quy hoạch Thanh Hóa thực hiện vào năm 2014