Luận văn Vai trò thông tin đại chúng trong thực thi quyền lực chính trị của nhân dân ở nước ta hiện nay

một môi trường có các thủ tục hành chính ngày càng thông thoáng. Việc hoàn thiện thể chế chính trị ở nước ta phải gắn liền với chủ thể của quyền lực đó là ND. Góp phần nâng cao vai trò làm chủ của nhân dân, mở ra trong họ sự nhận thức về vai trò chính trị - xã hội và tư cách chủ thể trong tiến trình phát triển của lịch sử, các phương tiện TTĐC một mặt thường xuyên đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đồng thời thông qua nhiều hoạt động cụ thể, đa dạng, tích cực xây dựng trong quần chúng sự nhận thức đúng đắn và toàn diện về những giá trị lịch sử và văn hoá của truyền thống dân tộc đang khơi dậy tình cảm và lòng tự hào truyền thống văn hoá và bản sắc lâu đời của đất nước và dân tộc với truyền thống hào hùng trong lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước. Như thế, việc khẳng định vài trò và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và NDLĐ đã giúp cho quần chúng nói chung ngày càng nhận thức sâu sắc vai trò quan trọng của họ đối với sự nghiệp cách mạng và do đó ngày càng chủ động, tự giác tham gia vào các công việc quản lý và điều hành xã hội. Bên cạnh đó, một nội dung quan trọng trong những việc phải làm để nâng cao quyền làm chủ của ND là tạo điều kiện, cơ hội cho người dân được làm chủ thông tin được tiếp cận với nhiều nguồn thông tin và hơn thế nữa được tự do trao đổi thông tin. ý thức được tầm quan trọng của vấn đề đó, trong những năm qua các phương tiện TTĐC đã tiến hành nhiều chương trình, nhiều biện pháp nhằm từng bước xã hội hóa thông tin giúp tạo ra những điều kiện thuận lợi nhất để nhân dân có thể tiếp cận với các phương tiện TTĐC, qua đó có thể phát biểu mọi nguyện vọng, ý kiến thắc mắc và kiến nghị của mình đối với hoạt động của các cơ quan nhà nước hay đối với một vấn đề, một nhóm vấn đề xã hội. Theo số liệu thu được, mỗi năm chương trình “Nhà nước - Pháp luật” của Đài Tiếng nói Việt Nam và Đài Truyền hình Việt Nam phối hợp với các cơ quan chức năng cũng như những cá nhân có thẩm quyền đã nhận và trả lời qua các chương trình phát sóng và qua điện thoại hàng ngàn đơn thư kiến nghị của bạn đọc khắp mọi nơi gửi tới. Điều đó cho thấy rằng, chủ trương xã hội hoá thông tin ở nước ta đang ngày càng nhận được sự quan tâm ủng hộ của đông đảo quần chúng. Những đóng góp và thành quả mà phương tiện TTĐC đạt đựơc trong việc góp phần thực hiện mục tiêu hoàn thiện thể chế chính trị đảm bảo QLCT của ND là không nhỏ. Song, trong điều kiện thực tế hiện nay do những điều kiện khách quan và chủ quan các phương tiện TTĐC chưa thực sự đạt tới trình độ xã hội hoá thông tin mà thực tiễn đòi hỏi, một trong những lý do căn bản là do trình độ cả lý luận và kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ nhân viên, biên tập viên chưa thực sự ngang tầm với nhiệm vụ trong khi đó lại làm việc trong một môi trường pháp luật thiếu đồng bộ. Hiện nay ở nước ta sự thiếu vắng một hành lang pháp lý chặt chẽ đã gây trở ngại không nhỏ đối với đội ngũ những người làm công tác báo chí, truyền thông, hạn chế họ phát huy khả năng và nâng cao trách nhiệm trong công tác. Mặt khác, do trình độ dân chí còn chưa cao, người dân chưa ý thức một cách đầy đủ về những quyền lợi chính đáng của mình, trong đó quyền sử dụng phương tiện thông tin đại chúng như một công cụ thể hiện QLCT, chưa thực sự tạo ra một sức ép đối với hoạt động thông tin đại chúng do đó nhiều nơi, phương tiện thông tin đại chúng có phần lơ là, mới chỉ dừng lại ở mức như một công cụ truyền tải những chỉ thị, đường lối của Đảng và Nhà nước chứ chưa trú trọng tới việc truyền tải thông tin phản hồi từ phía nhân dân. Đây là một trong những cản trở đối với quá trình quản lý và ra chính sách vì các cơ quan chức năng thiếu thông tin sát thực, phản ánh đúng tình hình đời sống kinh tế xã hội thực tế hiện nay. Do đó, để góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý của Nhà nước, các phương tiện thông tin đại chúng cần phải phát triển theo hướng chuyển phát thông tin nhiều chiều, nhằm tạo ra một cơ chế: “Giám sát và cân bằng” giữa những mệnh lệnh của nhà nước và thông tin của xã hội để cùng các cơ quan nhà nước thực hiện tốt công tác quản lý xã hội. 2.2.4. Phương tiện thông tin đại chúng với việc góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chính trị Thực tiễn hoạt động chính trị cho thấy, để có một ĐNCB trong sạch, kiên tâm và có năng lực thì bên cạnh việc bồi dưỡng đào tạo thường xuyên về lý tưởng, trình độ, kỹ năng chính trị cho họ, luôn buộc phải có một cơ chế kiểm tra, giám sát chính những con người ấy trong quá trình họ thực thi quyền lực được giao. Trong cơ chế kiểm tra, giám sát đó, các phương tiện TTĐC đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Trong lĩnh vực này, hoạt động của các phương tiện TTĐC trước hết là việc thường xuyên đưa các tin, bài, phóng sự phản ánh việc thực thi chấp hành các nghị quyết, đuờng lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, của các cơ quan Trung ương và địa phương mà trực tiếp là các cán bộ lãnh đạo, quản lý cũng như con người hoạt động trong những đơn vị đó. Bằng cách thường xuyên đưa tin, phản ánh hoạt động và những vấn đề đang tồn tại của các đơn vị, địa phương,… các phương tiện TTĐC đã bước đầu tạo ra một cơ chế kiểm tra giám sát tích cực, thường xuyên đối với các cơ quan nhà nước và những cá nhân hoạt động trong đó. Cơ chế kiểm tra, giám sát thường xuyên này đã tạo một sức ép nhất định đối với ĐNCB làm công tác lãnh đạo, quản lý cũng như những nhân viên dưới quyền họ, từ đó góp phần đảm bảo rằng đa số các chủ trương, đường lối của Đảng đều được triệt để thực hiện và có sự thống nhất xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương. Hiện nay, các phương tiện TTĐC là một trong những vũ khí quan trọng trong cuộc đấu tranh chống hiện tượng tham nhũng và suy thoái đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên trong bộ máy đảng và cơ quan nhà nước. Trước thực trạng tham nhũng đang trở thành hiện tượng bức xúc, trầm trọng hiện nay, Trung ương Đảng và Chính phủ đã ra một số Nghị quyết, chỉ thị chống tham nhũng và trực tiếp chỉ đạo các phương tiện TTĐC tập trung mọi sức mạnh vào cuộc chiến đấu phức tạp này. Bản thân các phương tiện TTĐC với khả năng vận hành diễn đàn công luận rộng lớn của mình đã thể hiện được thế mạnh tuyệt đối trong việc nêu vấn đề, lôi ra ánh sáng dư luận những hiện tượng tiêu cực, tham nhũng cũng như sự suy thoái đạo đức, lối sống của một bộ phận các cán bộ, đảng viên chức quyền, để các cơ quan hữu quan phải tỏ thái độ, phải ra tay xử lý và lên tiếng trả lời công luận. Những nỗ lực không mệt mỏi của các phương tiện TTĐC trong đấu tranh chống tham nhũng và đấu tranh ngăn chặn mọi hành vi ức hiếp, chèn ép quần chúng đã thu được những kết quả bước đầu đáng khích lệ, các báo cáo điều tra cho thấy tham nhũng và các hiện tượng quan liêu đã có chiều hướng giảm bớt. Không chỉ là cơ chế kiểm tra giám sát đối với việc thực thi chính sách và chống tham nhũng, phương tiện TTĐC đồng thời còn là diễn đàn để cho các cán bộ lãnh đạo gặp gỡ tiếp xúc với quần chúng nhân dân, bày tỏ sự cảm thông, sự quan tâm và tình cảm của mình đến với quần chúng, cũng như bày tỏ sự quyết tâm, lời hứa của họ trước xã hội. Bằng cách thường xuyên đưa những tin bài, phóng sự về hoạt động gặp gỡ giữa các cán bộ làm công tác lãnh đạo, quản lý và quần chúng, các phương tiện TTĐC đã gián tiếp tạo ra cơ chế giám sát mà những hoạt động và những con người được đưa tin dù muốn hay không cũng phải có thái độ trách nhiệm, không chỉ trước cấp trên, với tổ chức mà quan trọng hơn với chính danh dự, với lời hứa của họ trước dân chúng. Gần đây, các báo, đài đều thường xuyên đưa tin, bài nói về các chuyến đi thực tế của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đến với nhân dân các địa phương. Các chuyến đi thực tế đến với nhân dân các địa phương thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước đối với đời sống của nhân dân đã kịp thời được các phương tiện TTĐC chuyển tới mọi miền của Tổ quốc, từ đó đã tạo ra sự động viên, khuyến khích nhân dân vượt qua những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống để xây dựng cuộc sống mới và đất nước ngày càng tươi đẹp. Góp phần xây dựng một ĐNCB có phẩm chất đạo đức và năng lực, các phương tiện TTĐC còn là một cầu nối quan trọng trong việc giới thiệu thường xuyên những gương người tốt, việc tốt, những cá nhân xuất sắc có nhiều thành tích trong công tác, có phẩm chất và đạo đức cách mạng xứng đáng được biểu dương khen ngợi. Thông qua các phương tiện TTĐC, những con người có nhiều cống hiến trong những công việc thầm lặng hàng ngày của họ đã kịp thời được dư luận biết đến và có thể sẽ được quần chúng tin tưởng lựa chọn để bầu vào những cương vị lãnh đạo phụ trách công việc chung của xã hội. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, trong lĩnh vực này các phương tiện TTĐC còn có những hạn chế nhất định trong đó nổi bật là báo, đài chưa đưa tin, phản ánh một cách thường xuyên và toàn diện mọi cơ quan, ban ngành từ Trung ương đến các địa phương. Các hoạt động của phương tiện TTĐC mặc dù có nhiều cố gắng song không phải lúc nào cũng dám kiên quyết đấu tranh đối với những hiện tượng tiêu cực. Đây là vấn đề đòi hỏi người làm công tác TTĐC cần dũng cảm và kiên quyết hơn trong thời gian tới để các phương tiện TTĐC của chúng ta thực sự trở thành một công cụ góp phần đắc lực vào việc nâng cao năng lực và hoàn thiện ĐNCB làm công tác quản lý và lãnh đạo chính trị. 2.2.5. Phương tiện thông tin đại chúng với việc nâng cao văn hoá chính trị và trình độ dân trí Khẳng định và làm sáng tỏ những chân giá trị của chủ nghĩa Mác - Lênin không chỉ giúp củng cố và nâng cao địa vị của hệ giá trị mácxít trong đời sống tinh thần xã hội, mà bản thân điều đó chính là một phương pháp khoa học và vũ khí sắc bén nhất để chống lại mọi sự xuyên tạc, bài bác của các thế lực phản động. Các phương tiện TTĐC luôn thể hiện vai trò của lực lượng xung kích tiên phong, là vũ khí sắc bén của Đảng và Nhà nước trong cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, góp phần bóc trần, đập tan mọi âm mưu phản tuyên truyền, xuyên tạc của các thế lực thù địch trong và ngoài nước. Những hoạt động, thành tựu của TTĐC trong việc khẳng định những giá trị cách mạng, khoa học và nhân đạo của hệ giá trị mácxít được trình bày trong những phần nội dung phần trên của luận văn. Việc nâng cao văn hoá chính trị đồng thời phải gắn với quá trình xây dựng và hoàn thiện thể chế, xây dựng hệ thống các thiết chế thực thi quyền lực theo hướng dân chủ hoá, nâng cao trình độ, nghệ thuật lãnh đạo chính trị của cả HTCT. Trong lĩnh vực này, các phương tiện TTĐC bước đầu đã có những đóng góp tích cực trong các lĩnh vực lập pháp, xây dựng nhà nước pháp quyền, thúc đẩy quá trình dân chủ hoá việc ra các quyết định chính trị, hoàn thiện các thể chế bầu cử và ứng cử, cải cách thủ tục hành chính, chống quan liêu, cửa quyền,... Song song với những hoạt động trên, để góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả lãnh đạo chính trị, các phương tiện TTĐC với những chức năng riêng có và thế mạnh của mình đang không ngừng mở rộng nội dung thông tin phản ánh nhiều lĩnh vực hoạt động nhằm mục tiêu xã hội hoá mạnh mẽ các quá trình chính trị. Biểu hiện cụ thể của xu hướng này như đưa tin, phát sóng truyền hình trực tiếp hoạt động của các kỳ họp Quốc hội, các cuộc họp tổng kết công tác của Chính phủ, các cuộc gặp gỡ tiếp xúc, trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội với cử tri, đưa tin, bài, phóng sự tường thuật, phản ánh kịp thời sự chỉ đạo trực tiếp của các cơ quan hữu quan đối với những vấn đề mà dư luận xã hội quan tâm. Như thế, bằng cách tạo ra một môi trường mà ở đó chính trị, hoạt động chính trị được xã hội hoá rộng rãi, có sự quan sát và tham dự của đông đảo quần chúng, các phương tiện TTĐC đã góp phần xây dựng một cơ chế giám sát, một áp lực buộc những người được giao trách nhiệm lãnh đạo, quản lý xã hội phải thường xuyên tự điều chỉnh bản thân họ, phải gần gũi quần chúng, không dễ lạm quyền, không thể cẩu thả và phải thường xuyên nghiêm khắc với bản thân họ, để từ đó giữ và nâng cao uy tín của họ trước quần chúng, cho tương xứng với cương vị mà họ được giao phó. Mặt khác, hiệu quả của việc nâng cao văn hoá chính trị có quan hệ tương hỗ trực tiếp với nâng cao trình độ dân trí. Nhận thức được điều đó, Đảng, Nhà nước đã có những sự quan tâm, chỉ đạo kịp thời nhằm tạo điều kiện cho hoạt động TTĐC góp phần tích cực vào sứ mạng nâng cao trình độ dân trí, trong đó trước hết là việc tập trung xây dựng niềm tin, sự thuyết phục chính trị thông qua việc phổ biến những tri thức khoa học tự nhiên và khoa học xã hội có tính nền tảng, định hướng giá trị cho quần chúng. Trong những hoạt động cụ thể, các phương tiện TTĐC hiện nay đều có các chuyên mục dưới các hình thức “Phổ biến kiến thức”, “Tìm hiểu pháp luật”, “Khoa học và Giáo dục”, “Dạy tiếng nước ngoài”, “Giáo dục chính trị”,… với những nội dung thông tin và hình thức chuyển tải đa dạng, phong phú và ngày càng thu hút đông đảo mọi tầng lớp khán, thính giả quan tâm theo dõi. Như thế, thông qua các chức năng tư tưởng và chức năng văn hoá - dân trí của mình, các phương tiện TTĐC đã thường xuyên tuyên truyền giáo dục, giải thích, thuyết phục để quần chúng dần đi đến sự nhận thức tự giác về vai trò và địa vị lịch sử của họ trong sự nghiệp cách mạng. Nhờ các hoạt động thông tin tích cực, thường xuyên với quy mô sâu rộng, các phương tiện TTĐC đã tạo ra một sức sống mới trong đời sống chính trị với sự tham gia ngày càng tự giác của quần chúng vào các quá trình chính trị. Trong các hoạt động cụ thể, nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin và nâng cao trình độ nhận thức của quần chúng đối với các vấn đề chính trị - xã hội khác, các phương tiện TTĐC đã mở nhiều chương trình, chuyên mục thường xuyên đưa tin phản ánh về tình hình chính trị và hoạt động chính trị - xã hội trong nước cũng như của các nước khác trong khu vực và trên thế giới. Những nội dung thông tin này ít nhiều đã có những tác động tích cực và có hiệu quả đến sự nhận thức của quần chúng và cả những người làm công tác quản lý và lãnh đạo chính trị, giúp họ mở rộng tầm nhìn, từ đó có thể tự điều chỉnh quan điểm, thái độ của mình đối với thế giới xung quanh. Tuy nhiên, nhìn lại hoạt động của các phương tiện TTĐC trong các lĩnh vực nâng cao văn hoá chính trị và dân trí, bên cạnh những thành tựu quan trọng đạt được, những tồn tại, yếu kém trong lĩnh vực này cũng không thể coi nhẹ. Trong đó phải kể đến một bộ phận không nhỏ những người làm công tác TTĐC còn yếu về lý luận và kinh nghiệm, do đó thường nặng về hô hào, đưa tin, bài tràn lan thiếu chọn lọc, những phân tích và bình luận chưa thực sự sâu sắc. những yếu kém đó dẫn đến thực trạng đôi lúc phủ định sạch trơn hay sa vào sự hời hợt, thiếu sâu sắc, làm cho thông tin thiếu sức thuyết phục đối với công chúng. 2.3. Nguyên nhân dẫn đến nhược điểm, thiếu sót và những vấn đề đặt ra từ thực trạng trên 2.3.1. Nguyên nhân dẫn đến nhược điểm và thiếu sót 2.3.1.1. Về khách quan Phương tiện TTĐC ở nước ta hoạt động trong một môi trường có những khó khăn đặc thù. Trong đó nổi bật là: Thứ nhất, đó là môi trường thông tin hết sức phức tạp với sự hiện diện thường xuyên của các phương tiện TTĐC nước ngoài,… đồng thời việc sử dụng chảo thu phát vệ tinh một cách tự do của một bộ phận quần chúng nhân dân, cùng với đó là các ấn phẩm báo chí bằng tiếng Việt, tiếng Anh được đưa bằng nhiều nguồn khác nhau vào trong nước. Trong những thông tin được phát đi từ những nguồn này, có nhiều thông tin hoàn toàn đi ngược lại những chủ trương và đường lối chính trị của Đảng, của Nhà nước ta, gây nên những tác động tiêu cực và làm sai lạc sự định hướng phát triển đúng đắn của xã hội. Trong điều kiện nước ta còn gặp nhiều khó khăn về kinh tế, đội ngũ những người làm báo chí, truyền thông còn mỏng và yếu cộng thêm trình độ khoa học còn hạn chế như hiện nay, sự hiện diện thường xuyên của các phương tiện TTĐC của nước ngoài, của các nguồn thông tin trái với chủ trương của Đảng và Nhà nước đã và chắc chắn sẽ còn tiếp tục gây ra những trở ngại rất lớn đối với sự phát triển của các TTĐC ở nước ta. Thứ hai, sự phân bổ dân cư không đồng đều là nguyên nhân dẫn tới những khó khăn rất lớn trong việc vận hành một mạng lưới hệ thống các phương tiện TTĐC. Sự phân tán dân cư dẫn tới thực tế là muốn hoạt động TTĐC có hiệu quả thì không thể không xây dựng và phát triển một hệ thống các phương tiện TTĐC trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng những đặc thù khác nhau của từng vùng, từ đó có sự quy hoạch riêng cho từng khu vực khác nhau, cụ thể là phù hợp với mức độ tập trung dân cư, với tập quán và trình độ dân trí ở đó. Điều đó đòi hỏi trình độ của hoạt động TTĐC không chỉ phát triển theo bề rộng và mang tính phổ thông mà phải đi vào chiều sâu và có tính chuyên môn cao, và điều này tất yếu đòi hỏi chi phí về đầu tư kỹ thuật và con người tốn kém hơn nhiều lần. Với điều kiện kinh tế và trình độ khoa học kỹ thuật ở nước ta hiện nay rõ ràng chưa thể lập tức đáp ứng được. Do đó nguyên nhân này đã hạn chế rất lớn ảnh hưởng và quy mô tác động của phương tiện TTĐC đối với đời sống xã hội nói chung ở nước ta hiện nay. Thứ ba, đặc điểm địa lý đa dạng với núi non hiểm trở, điều kiện giao thông đi lại khó khăn đã hạn chế rõ rệt sự chuyển tải của các phương tiện truyền thông, ấn phẩm. Các trạm phát sóng hình và tiếng tuy thuận lợi hơn song về cơ bản cũng gặp phải những khó khăn không nhỏ về kỹ thuật thu phát và nguồn điện. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn hơn cả là điều kiện giao thông đi lại khó khăn đã hạn chế khả năng thực hiện các tin, bài, phóng sự chứa đựng nội dung thông tin có tính thời sự ở địa phương, bởi vì những điều kiện kinh tế, kỹ thuật hiện nay ở nước ta chưa cho phép có những cơ quan thường trú để làm tin bài tại chỗ. Do đó những tin, bài, phóng sự liên quan đến địa phương đến khi đến được với người đọc, người nghe thì thường thiếu cập nhật, không còn tính thời sự, còn những tin, bài, thông tin có tính thời sự được chuyển phát đến nhân dân các vùng sâu, vùng xa thì chủ yếu là các thông tin ở vùng đồng bằng, nơi tập trung đông dân cư và điều kiện đi lại thuận tiện hơn. Thứ tư, trình độ phát triển kinh tế thấp là nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng lạc hậu về kỹ thuật chuyển phát thông tin và thiếu đầu tư để đổi mới, đa dạng hoá nội dung và hình thức của thông tin. Mặt khác, chính sự thiếu thốn về đời sống vật chất làm người ta ít quan tâm đến thông tin nhưng một nhu cầu thực sự, chưa nói đến người dân không có tiền để mua báo hằng ngày. Thực trạng là hiện nay ở nước ta, không ít người xem phương tiện TTĐC như là cái gì đó “có cũng được, mà không có cũng không sao”. Đây không chỉ là quan niệm của người dân, mà còn phổ biến ở nhiều cấp lãnh đạo. Thực tế này đã ngăn trở rất lớn những nỗ lực nhằm phát triển hệ thống TTĐC vì không ít người xem việc đầu tư vào phát triển phương tiện TTĐC như tiêu tốn tiền của vào một loại hàng hoá xa sỉ, không thiết thực. Thực trạng kinh tế thấp khiến người ta coi nhẹ tầm quan trọng của phương tiện TTĐC đã càng làm cho quy mô tác động của các phương tiện TTĐC đối với xã hội ở nước ta trở nên nhỏ bé. Ngược lại, chính mức độ ảnh hưởng, tác động không lớn, không mạnh mẽ của các phương tiện TTĐC đỗi với xã hội lại càng làm cho những người có trách nhiệm ít chú ý, quan tâm đến ý nghĩa, vai trò của nó. Đây chính là tình trạng tiến thoái lưỡng nan, “vòng luẩn quẩn” của tình trạng TTĐC ở nước ta hiện nay. Thứ năm, không thể phủ nhận thực tế là trình độ dân trí ở nước ta hiện nay rất thấp và có sự chênh lệch khá lớn giữa vùng thành thị, đồng bằng với vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa. Đây cũng là nguyên nhân làm cho quy mô tác động và mức độ hiệu quả của thông tin đối với dời sống xã hội là không cao bởi vì mỗi chương trình truyền thông chỉ thu hút được một bộ phận rất ít công chúng quan tâm. Khi đối tượng của TTĐC có trình độ nhận thức thấp và chênh lệch lớn, để thu hút được người nghe, người xem đòi hỏi đội ngũ những người làm báo chí, truyền thông phải đa dạng hoá nội dung và hình thức thông tin, chia nhỏ đối tượng phục vụ để đáp ứng những thị hiếu khác nhau, điều đó cũng có nghĩa là phải có sự đầu tư khá lớn về cơ sở vật chất kỹ thuật và đội ngũ con người. Với những điều kiện kinh tế, kỹ thuật hạn hẹp và đội ngũ hoạt động TTĐC còn mỏng và yếu của nước ta hiện nay, đây là một thách thức không nhỏ. 2.3.1.2. Về chủ quan Trước hết, nhận thức, đánh giá và xác định về vai trò, vị trí của phương tiện TTĐC chưa thật được chú trọng và đồng đều ở nhiều cấp lãnh đạo. Đây là một thực tế phổ biến đang gây cản trở đối với sự phát triển của hoạt động TTĐC. Trong khi Đảng và Nhà nước luôn ý thức được một cách sâu sắc tầm quan trọng của phương tiện TTĐC trong công cuộc đổi mới nói chung và phát triển kinh tế - xã hội nói riêng, thể hiện rõ trong những nghị quyết, chủ trương cũng như sự quan tâm đặc biệt của nhiều đồng chí lãnh đạo cấp Trung ương, thì trong quá trình triển khai thực hiện, ở nhiều cấp lãnh đạo, nhiều người còn chưa ý thức đúng vai trò quan trọng, tầm mức lợi hại và thiết thực của các phương tiện TTĐC trong tình hình hiện nay. Rất phổ biến ở nhiều cấp lãnh đạo quan niệm đơn giản cho rằng, phương tiện TTĐC cũng chỉ là một bộ phận như những cấu thành khác của thượng tầng kiến trúc xã hội, chịu sự quy định của trình độ phát triển kinh tế, do đó logic tất yếu là cần phải chú trọng và đặt ưu tiên trước hết cho các hoạt động kinh tế, hoặc ít nhất là các lĩnh vực trực tiếp liên quan đến các hoạt động kinh tế như pháp luật, giao thông vận tải, giáo dục đào tạo,… Nhiều cấp lãnh đạo cho rằng, khi đời sống kinh tế phát triển thì sẽ kéo theo sự phát triển của các lĩnh vực khác, trong đó có phương tiện TTĐC, việc tập trung tiền của vào xây dựng và phát triển hệ thống các phương tiện TTĐC trong điều kiện hiện nay là không thiết thực, thậm chí lãng phí. Thiếu sự quan tâm, chú trọng hoặc quan tâm không đủ tầm mức và không đồng đều ở nhiều cấp lãnh đạo rõ ràng là yếu tố không thuận đối với sự phát triển của hệ thống các phương tiện TTĐC và là một nguyên nhân cơ bản dẫn tới sự yếu kém, trì trệ trong hoạt động TTĐC ở nước ta thời gian qua. Thứ hai, bộ máy tổ chức chỉ đạo quản lý chưa thật hợp lý, chưa thật sự hoạt động có hiệu quả do những yếu kém trong chỉ đạo nội dung và hình thức trong hoạt động TTĐC. Trong những năm qua, mặc dù đã có sự cố gắng lớn trong công tác kiện toàn cơ quan chỉ đạo và quản lý các hoạt động TTĐC, nhưng so với yêu cầu của thực tiễn đổi mới thì công tác chỉ đạo, quản lý vẫn bộc lộ những nhược điểm, yếu kém. Nhiều cấp uỷ, chính quyền và cơ quan chủ quản địa phương chưa xác định và phân nhiệm rõ trách nhiệm quản lý, chỉ đạo của cấp mình, dẫn đến hiện tượng nhiều khi sự chỉ đạo, quản lý bị chồng chéo, lúc khác lại bị buông lỏng, thả nổi. Giữa những cơ quan này chưa thực sự có được những cơ chế phân định rõ ràng vai trò, chức năng và phương thức phối hợp chặt chẽ để chỉ đạo và quản lý hoạt động TTĐC cho có hiệu quả thực chất. Tại các cơ quan chỉ đạo, quản lý cấp Trung ương, tình trạng thiếu cán bộ có đủ năng lực và trình độ để làm tốt chức năng chỉ đạo, tham mưu, quản lý đã diễn ra từ nhiều năm nhưng chưa có biện pháp cụ thể, hữu hiệu để khắc phục. ở hầu hết các tỉnh, thành hiện nay vẫn chưa có đủ số lượng cán bộ cần thiết và có đủ trình độ, tiêu chuẩn để giúp cấp uỷ và chính quyền địa phương chỉ đạo, quản lý hoạt động TTĐC thuộc phạm vi trách nhiệm và địa bàn của mình. Hiện nay các cơ quan TTĐC nói chung đều chịu sự quản lý đồng thời của ba cơ quan khác nhau là Đảng bộ, chính quyền địa phương và ngành dọc (Bộ Văn hoá và thông tin). Về nguyên tắc giữa các cơ quan này đều có sự phân công, phân nhiệm rõ ràng với các chức năng cụ thể trong việc quản lý hoạt động TTĐC. Tuy nhiên, trong một môi trường ở đó thiếu vắng một hành lang pháp lý rõ ràng quy định hoạt động TTĐC, các cơ quan này ra những quyết định, chỉ thị không đúng với vai trò, chức năng của mình, gây nên những chồng chéo, cản trở đối với hoạt động đặc thù của phương tiện TTĐC. Sự quản lý chồng chéo đương nhiên sẽ thu hẹp không gian hoạt động của các phương tiện TTĐC và dẫn tới sự đông cứng, bị động của các cơ quan TTĐC và đội ngũ những người làm công tác TTĐC. Thêm vào đó, công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý những hành động tiêu cực, những vi phạm pháp luật trong hoạt động TTĐC còn chậm và thiếu triệt để. Tinh thần tự phê bình, sửa chữa khuyết điểm chưa thật nghiêm túc. Nhiều cơ quan chủ quản các phương tiện TTĐC buông lỏng trách nhiệm quản lý, chỉ đạo đối với hoạt động của các phóng viên, biên tập viên; nhất là việc chỉ đạo phương hướng, nội dung và quản lý những cán bộ chủ chốt. Như vậy, những yếu kém trong công tác quản lý của các cơ quan chức năng trong việc cụ thể hoá những chủ trương, đường lối của Đảng và sự bị động của bản thân các cơ quan hoạt động TTĐC trong chỉ đạo nội dung và hình thức thông tin là một trong những nguyên nhân góp phần làm gia tăng những yếu kém, thiếu sót của hoạt động TTĐC ở nước ta trong thời gian qua. Thứ ba, sự thiếu vắng một hành lang pháp lý điều chỉnh hoạt động TTĐC đang là một vấn đề nổi trội gây nhiều khó khăn và hạn chế sự năng động cũng như khả năng sáng tạo của đội ngũ những người làm TTĐC. Vấn đề xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật nói chung, một nội dung quan trọng hàng đầu trong việc xây dựng Nhà nước pháp quyền đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết trong đời sống chính trị của nước ta hiện nay. Sự thiếu vắng một hành lang pháp lý quy định rõ ràng và