Luận văn Xây dựng kế hoạch phát triển quy mô Giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010

ịa ph−ơng”). - Hiện nay, bộ máy QLGD Sở có 9 phòng-ban, với đội ngũ 42 ng−ời (ch−a tính hợp đồng vμ phòng Công đoμn ngμnh), gồm: Văn phòng; phòng Tổ chức-Cán bộ; phòng Kế hoạch-Tμi chính; phòng GD chuyên nghiệp & GD th−ờng xuyên; phòng GD mầm non; phòng GD tiểu học; phòng GD Trung học; phòng Khảo thí vμ Thanh tra Sở. Cụ thể về QLGD tỉnh Sóc Trăng hiện nay nh− sau: + Quản lý ngân sách: Ngμnh GD tỉnh đã phân cấp QLNS, ngμnh học Mầm non, bậc học Tiểu học vμ THCS giao về cho huyện quản lý, còn THPT thì tỉnh quản lý. + Quản lý nhân sự: Sở trực tiếp QL các tr−ờng THPT, THPT Cấp 2-3, BTVH trung học, Tr−ờng Nuôi dạy trẻ Khuyết tật. Tr−ờng CĐSP, CĐCĐ do UBND tỉnh QL. Các tr−ờng THCN do ngμnh chủ quản quản lý, vμ các tr−ờng còn lại thì theo phân cấp địa ph−ơng huyện, thị quản lý. Bổ nhiệm lãnh đạo các tr−ờng THPT, lãnh đạo các phòng-ban Sở lμ Giám đốc Sở GD-ĐT quyết định không cần thỏa thuận với Sở Nội vụ mμ chỉ thông báo Sở Nội vụ để theo dõi, quản lý chung. (theo Quyết định số 52 694 / QĐTC-CTUBND, ngμy 15/12/2006 của ủy ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng “V/v Ban hμnh Quy định phân cấp quản lý tổ chức vμ quản lý, sử dụng cán bộ, công chức trên địa bμn tỉnh Sóc Trăng”). + Quản lý về xây dựng cơ bản: Sở GD-ĐT không có Ban QL XDCB mμ thông qua Ban QL dự án các công trình xây dựng của Tỉnh trên cơ sở kế hoạch của ngμnh. Sở GD-ĐT chịu trách nhiệm lμm chủ đầu t− đối với các dự án thuộc các tr−ờng THPT, tr−ờng cấp 2-3 vμ THCS, còn huyện thị trực tiếp lμm chủ đầu t− đối với một số tr−ờng Tiểu học vμ Mẫu giáo sử dụng ngân sách cấp huyện. Còn đối với các ch−ơng trình mục tiêu thì Sở GD-ĐT trực tiếp điều hμnh trên cơ sở UBND tỉnh quyết định phân bổ giao chỉ tiêu. Bảng 2.2.5.2: Thống kê tình hình đội ngũ CBQLGD THPT từ Sở đến tr−ờng giai đoạn 2001-2005 vμ hiện nay (năm học 2006-2007) Đơn vị tính: Ng−ời Đội ngũ CBQL 2001 2002 2003 2004 2005 2006 1. Sở GD - ĐT 43 43 44 41 41 42 Ban giám đốc 4 4 4 3 3 4 Lãnh đạo phòng-ban 8 8 8 9 10 13 Cán bộ chuyên môn 31 31 32 29 28 25 2. Tr−ờng THPT 41 46 46 50 54 73 Hiệu tr−ởng 23 23 23 25 27 27 Phó hiệu tr−ởng 18 23 23 25 27 46 Nguồn: Sở giáo dục - Đμo tạo tỉnh Sóc Trăng 2.2.5.3. Đánh giá vμ phân tích nguyên nhân a. Đánh giá Đội ngũ CBQL THPT từ Sở đến tr−ờng hầu hết lμ ng−ời địa ph−ơng, đ−ợc chọn lọc trong đội ngũ GV có năng lực, hiểu biết về QL; năng động, sáng tạo, có phẩm chất đạo đức, đ−ợc đồng nghiệp tin yêu vμ lμ đảng viên, GV giỏi ít nhất từ 5 năm trở lên. Tuy nhiên, cũng giống nh− đội ngũ GV, có một số CBQL THPT đạt chuẩn thông qua bồi d−ỡng chuẩn hóa, học từ xa ..., nên dẫn đến hiệu lực QL thấp, công tác chỉ đạo, điều hμnh còn nhiều yếu kém, bất cập, ch−a theo kịp yêu cầu đổi mới của sự nghiệp GD. 53 b. Phân tích nguyên nhân Dùng đúng ng−ời, xếp đúng việc thì thμnh công, dùng sai ng−ời, xếp sai việc thì hỏng việc dẫn đến thất bại, nh− ông bμ ta từng nói “Dụng nhân nh− dụng mộc”. Điều nμy thể hiện rất rõ qua các hoạt động thi đua của nhμ tr−ờng, của ngμnh, cũng nh− kết quả các kỳ thi tốt nghiệp hμng năm. Nơi nμo lãnh đạo nhμ tr−ờng có năng lực QL giỏi thì nơi đó có phong trμo rất mạnh, có nhiều GV giỏi, HS giỏi; HS l−u ban, bỏ học ít; kết quả tốt nghiệp cao, HS vμo các tr−ờng CĐ, ĐH nhiều; nhất lμ ít có th−a kiện, hoặc không có tình trạng mất đoμn kết nội bộ v.v.. Vμ ng−ợc lại. Trong luận văn nμy, tác giả muốn phân tích sâu các nguyên nhân lμm hạn chế đến công tác QL ở Sở, tr−ờng THPT ở Sóc Trăng hiện nay, đó lμ: + Cơ chế phối hợp giữa các cơ quan, địa ph−ơng cùng tham gia vμo công việc bổ nhiệm CBQLGD ch−a hiệu quả; + Điều kiện, ph−ơng tiện phục vụ QL tr−ờng học ch−a đáp ứng yêu cầu; + Bệnh thμnh tích trong giáo dục còn khá nặng; + Công tác đμo tạo, bồi d−ỡng ch−a đáp ứng yêu cầu QL; vμ việc bồi d−ỡng ch−a lμ điều bắt buộc đối với các CBQLGD vμ thiếu các quy định bắt buộc CBQLGD phải tự học vμ sử dụng các ph−ơng tiện QL hiện đại; + Việc quy hoạch CB QLGD ch−a đồng bộ, ch−a th−ờng xuyên, còn mang tính hình thức vμ tính cục bộ địa ph−ơng, thiếu quy hoạch dμi hơi vμ ch−a mạnh dạn trẻ hóa đội ngũ CBQLGD, vμ trong việc bố trí vẫn còn xem nặng lịch sử chính trị bản thân vμ gia đình của họ. + Thiếu các chính sách khuyến khích CB QLGD, nhất lμ các CBQL Sở, cụ thể: khi điều động GV, CBQL tr−ờng học về Phòng GD, Sở GD lμ những CB-GV có năng lực, có phẩm chất tốt đ−ợc đồng nghiệp tôn trọng, thế nh−ng khi về Phòng, về Sở rồi thì lại bị cắt bỏ các phụ cấp (phụ cấp 54 −u đãi, phụ cấp giảng dạy) còn công việc lμm thì lại nhiều hơn, phức tạp hơn, v.v... Có thể nói, những lý do trình bμy trên lμ những nguyên nhân cơ bản nhất lμm hạn chế đến công tác QLGD Sở, tr−ờng THPT ở Sóc Trăng hiện nay. (xem phụ lục 6 vμ 7) 2.2.6. Sự phát triển về số l−ợng vμ mạng l−ới tr−ờng THPT trên địa bμn tỉnh Sóc Trăng đến năm học 2006-2007 2.2.6.1. Số l−ợng vμ mạng l−ới tr−ờng THPT trên địa bμn tỉnh Sóc Trăng đến năm học 2006-2007 Số l−ợng tr−ờng, lớp GD THPT tăng dần mỗi năm. Mạng l−ới các tr−ờng THPT cũng đã dần dần đ−ợc bố trí hợp lý trên các địa bμn để tạo điều kiện cho học sinh học THPT. So với năm học 2001-2002, có 23 tr−ờng THPT với 500 lớp (bao gồm tr−ờng THPT cấp 2-3), thì năm học 2006-2007 có 27 tr−ờng, 758 lớp. Tuy vậy, vẫn còn 13 tr−ờng THPT gồm cấp 2-3, cần phải đ−ợc đầu t− để tách cấp tránh tình trạng ghép cấp trong 1 tr−ờng, vμ mở rộng mạng l−ới các tr−ờng THPT trên địa bμn tỉnh hợp lý hơn, đặc biệt lμ ở các vùng còn nhiều khó khăn, chịu nhiều thiệt thòi trong h−ởng thụ GD. Bảng 2.2.6.1(1): Thống kê tr−ờng/ lớp THPT giai đoạn 2001-2006 Tr−ờng/ lớp THPT 2001-2002 2002-2003 2003-2004 2004-2005 2005-2006 2006-2007 - Tr−ờng (kể cả cấp 2-3) 23 23 23 25 27 27 - Lớp: 500 580 636 700 746 758 Nguồn: Sở giáo dục - Đμo tạo tỉnh Sóc Trăng Biểu đồ 2.2.6.1(1): Xu thế phát triển tr−ờng/lớp THPT giai đoạn 2001-2006 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 Năm 2006 - Tr−ờng (bao gồm cấp 2-3): - Lớp: 55 Bảng 2.2.6.1(2): Thống kê mạng l−ới tr−ờng/lớp THPT năm 2006 (theo đơn vị huyện/thị) THPT a - (Cấp 2-3) b Huyện / Thị Số tr−ờng Số lớp 1. TX. Sóc Trăng 3 + (1) 131 2. H. Mỹ Xuyên 2 + (2) 89 3. H. Mỹ Tú 1 + (4) 111 4. H. Kế Sách 2 + (2) 126 5. H. Vĩnh Châu 1 + (1) 57 6. H. Long Phú 3 + (0) 96 7. H. Cù Lao Dung 0 + (2) 38 8. H. Thạnh Trị 1 58 9. H. Ngã Năm 1 + (1) 52 Toμn tỉnh 14 + (13) 758 Nguồn: Sở giáo dục - Đμo tạo tỉnh Sóc Trăng Ghi chú: (a) lμ tr−ờng THPT; số trong ngoặc (b) lμ tr−ờng cấp 2- 3 Bản đồ mạng l−ới tr−ờng THPT năm học 2006-2007 BAẽC LIEÂU TRAỉ VINH HAÄU GIANG 56 2.3. Thực trạng đ−ờng vμ ph−ơng tiện giao thông phục vụ cho sự đi học vμ đi dạy của HS vμ GV THPT trên toμn tỉnh Nh− phần 2.1.1.1.(Vị trí địa lý vμ điều kiện tự nhiên) đã trình bμy ở đầu ch−ơng 2, tỉnh Sóc Trăng nằm ở hạ l−u sông Cửu Long, phía Đông vμ Đông- Nam giáp biển (có 72 km bờ biển với các cửa sông lớn), địa hình kênh, rạch chằng chịt. Mạng l−ới đ−ờng nông thôn ch−a định hình, chất l−ợng xấu, không đáp ứng tốt nhu cầu đi lại học tập của học sinh vμ vận chuyển hμng hóa của nhân dân trong khu vực. Trong những năm gần đây giao thông nông thôn đã đ−ợc địa ph−ơng đầu t− nhiều, nh−ng do nguồn lực còn hạn chế, nên hiện nay hệ thống giao thông nông thôn của tỉnh ch−a hoμn chỉnh, đồng bộ, nhiều công trình bị xuống cấp nghiêm trọng. Mặc dù, Sóc Trăng ít bị thiên tai nh− bão, lụt, lốc xoáy ... nh−ng những tháng triều c−ờng lên thì việc đi lại gặp rất nhiều khó khăn, nhất lμ vùng sâu, vùng xa, vùng trũng, vùng cù lao sông n−ớc... học sinh phải đi học bằng ghe, xuồng, hoặc phải nghỉ học (có một số tr−ờng phải nghỉ dạy để chờ n−ớc xuống). Mạng l−ới tr−ờng học ch−a đ−ợc qui hoạch thật hợp lý, quy mô tr−ờng, lớp, học sinh THPT nói chung giữa các tr−ờng vμ giữa các huyện- thị phát triển không đồng đều, cho nên, những huyện chỉ có 1-2 tr−ờng THPT thì sự đi học vμ đi dạy của HS vμ GV THPT gặp nhiều khó khăn, đi xa mới tới tr−ờng học (do tr−ờng THPT chỉ có ở những nơi dân c− tập trung). Còn GV ở xa đến dạy phải ở lại tại tr−ờng (ở nhμ dân hoặc nhμ công vụ). Nếu nhμ nghèo thì đi bộ hoặc đi bằng xe đạp, chỉ có một số ít lμ đi xe gắn máy, có thể nói đây lμ nguyên nhân chính lμm cho HS phải bỏ học giữa chừng nhiều, hay không tiếp tục học lên vì phải đi xa. Đồng thời, đó cũng lμ nguyên nhân lμm cho GV bỏ việc hoặc không đến nhận công tác. 57 Thực trạng đ−ờng vμ ph−ơng tiện giao thông phục vụ cho sự đi học vμ đi dạy của HS vμ GV THPT gặp khó khăn nh− đã nêu trên chiếm gần 50% số tr−ờng THPT trên toμn tỉnh. Với thực trạng quy mô, thực trạng đ−ờng vμ ph−ơng tiện giao thông phục vụ cho sự đi học vμ đi dạy của HS vμ GV THPT của tỉnh Sóc Trăng nh− đã nêu trên, thì việc xây dựng kế hoạch phát triển quy mô GD THPT của tỉnh trong thời gian tới lμ rất cần thiết. (xem phụ lục 3 vμ 4) 2.4. Đánh giá chung về việc phát triển quy mô GD THPT tỉnh Sóc Trăng trong giai đoạn từ năm học 2006-2007 trở về tr−ớc 2.4.1. Ưu điểm chung - Mạng l−ới tr−ờng THPT đã đ−ợc mở rộng đến liên xã trong một số huyện, CSVC, tr−ờng lớp ngμy cμng hoμn chỉnh vμ khang trang, sạch đẹp, trang thiết bị phục vụ cho dạy vμ học ngμy cμng hiện đại vμ đầy đủ, phục vụ tốt cho việc giảng dạy vμ học tập của GV vμ HS, có sự tăng tr−ởng rõ rệt, tạo niềm tin cho nhân dân vμ cả thầy lẫn trò. - Qui mô GD THPT đ−ợc mở rộng trong vμi năm gần đây, lμ một lợi thế cơ bản giúp cho GD-ĐT của tỉnh có điều kiện nâng cao số l−ợng HS, phù hợp với yêu cầu phát triển KT-XH của tỉnh cũng nh− sử dụng có hiệu quả cả về số l−ợng vμ chất l−ợng nguồn nhân lực ở tỉnh Sóc Trăng. - Chất l−ợng GD toμn diện đ−ợc nâng lên, tỷ lệ GV đạt chuẩn ngμy cμng tăng, Tỷ lệ HS chuyển cấp, tốt nghiệp, thi đỗ vμo ĐH, CĐ, THCN ngμy cμng nhiều. - Nhμ tr−ờng đã tham gia tích cực các hoạt động XH, góp phần lμm ổn định tình hình ở các địa ph−ơng trong tỉnh. - Đội ngũ CBQL vμ GV có mức chuẩn hóa cao, xuất hiện nhiều GV giỏi, có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình vμ say mê với công việc. 58 - Có nhiều chính sách vμ biện pháp tăng đầu t− ( TW vμ cả địa ph−ơng) cho các vùng khó khăn. Nhờ vậy, CSVC của GD ở vùng khó khăn tiếp tục đ−ợc củng cố vμ tăng c−ờng. 2.4.2. Nh−ợc điểm vμ khuyết điểm chung Mặc dù, trong quá trình xây dựng quy hoạch, kế hoạch, đề án,... các tác giả cũng đã sử dụng một số ph−ơng pháp dự báo nh−: ph−ơng pháp sơ đồ luồng, ph−ơng pháp hỏi ý kiến chuyên gia ... , nh−ng nhìn chung, về mức độ nghiên cứu lμ còn ít vμ còn đơn giản, vμ ch−a có cơ sở lý luận khoa học vững chắc. Vã lại, những chỉ tiêu phấn đấu của ngμnh th−ờng lμ bám vμo “những chỉ tiêu đ−ợc cấp trên ấn định sẵn (từ Bộ GD&ĐT, từ các Nghị quyết,...)”. Đứng ở góc độ ph−ơng pháp luận nghiên cứu khoa học mμ nói: “Nếu không có lý luận khoa học (QLGD) soi đ−ờng, thiếu ph−ơng pháp luận nghiên cứu khoa học; đánh giá ch−a đúng thực trạng, phân tích ch−a đúng nguyên nhân; cũng nh− −ớc tính các điều kiện thực hiện trong t−ơng lai một cách cảm tính, ... thì việc xây dựng kế hoạch phát triển GD của tỉnh nói chung vμ GD THPT cũng nh− về quy mô GD THPT nói riêng sẽ không đảm bảo tính khả thi cao ”. Vì vậy: - Mạng l−ới tr−ờng THPT ch−a đ−ợc bố trí hợp lý, hiệu quả đμo tạo còn thấp, tỷ lệ HS yếu kém, LB vμ BH còn cao. Kiến thức cơ bản về XH, kỹ năng thực hμnh vμ khả năng tự học của HS còn kém. - Cơ cấu ngμnh học, bậc học, cơ cấu XH vμ cơ cấu vùng của hệ thống GD&ĐT ch−a hợp lý, ch−a thực hiện tốt công bằng XH trong GD-ĐT, đặc biệt lμ GD THPT cũng nh− về quy mô GD THPT. - Đội ngũ GV vừa thiếu, vừa ch−a đồng bộ, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của một bộ phận còn thấp. Cách dạy, cách học trong nhμ tr−ờng chủ yếu vẫn lμ truyền thụ một chiều, nặng về lý thuyết, nhẹ về thực hμnh, ch−a phát huy tinh thần tự học vμ t− duy sáng tạo của ng−ời học. 59 - CSVC còn thiếu vμ lạc hậu. Nguồn lực tμi chính cho GD ch−a đảm bảo nhu cầu chi th−ờng xuyên, cơ cấu chi ngân sách GD còn ch−a hợp lý, kinh phí chi th−ờng xuyên mới chỉ đảm bảo đủ chi l−ơng vμ các khoản phụ cấp, phần chi cho hoạt động chuyên môn không đáng kể. Các quy định hiện hμnh về quản lý ngân sách, tμi chính, nhân sự ch−a tạo cho ngμnh GD đ−ợc chủ động trong việc điều hμnh các nguồn lực. - Cơ chế quản lý, hiệu lực thấp, công tác chỉ đạo, điều hμnh còn nhiều yếu kém, bất cập. Trình độ vμ năng lực của một bộ phận CBQLGD còn thấp, ch−a theo kịp yêu cầu đổi mới GD v.v.. 60 Ch−ơng 3 Kế hoạch phát triển quy mô giáo dục trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng từ năm học 2007-2008 đến năm học 2010-2011 trên một số mặt quan trọng nhất vμ những điều kiện bảo đảm tính khả thi của kế hoạch 3.1. Kế hoạch phát triển số l−ợng học sinh trung học phổ thông trong kỳ kế hoạch (từ năm 2007 đến năm 2010) 3.1.1. Các căn cứ cho việc xây dựng kế hoạch phát triển số l−ợng học sinh trung học phổ thông trong kỳ kế hoạch (từ năm 2007 đến năm 2010) 3.1.1.1. Dự báo dân số của tỉnh Sóc Trăng đến năm 2010 Dự báo dân số, đặc biệt lμ dự báo dân số trong độ tuổi đi học lμ một căn cứ quan trọng để dự báo cho việc xây dựng kế hoạch phát triển số l−ợng học sinh vμ lập kế hoạch phát triển GD&ĐT. D−ới đây lμ dự báo dân số theo các nhóm tuổi t−ơng ứng với các cấp học, bậc học, trong đó có cấp học THPT. Bảng 3.1.1.1: Dự báo dân số các nhóm tuổi theo cấp học [ Tuổi Thọ 70t 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Tỷ lệ sinh 2,07% 2,01% 1,96% 1,91% 1,87% 1,82% Tỷ lệ tăng tự nhiên 1,415% 1,362% 1,311% 1,262% 1,215% 1,170% Tổng Dân số 1.274.000 1.291.354 1.308.289 1.324.806 1.340.907 1.356.595 0-2 48.548 47.571 48.269 49.026 48.453 47.845 3-5 64.020 58.634 52.965 48.047 47.072 47.762 6-10 120.503 117.503 112.910 107.254 102.907 96.376 11-14 100.825 101.223 100.272 101.709 98.394 94.622 15-17 70.389 73.157 75.568 75.798 75.496 74.620 Nguồn: Sở giáo dục - Đμo tạo tỉnh Sóc Trăng ( Dựa vμo phần mềm của Bộ Giáo dục & Đμo tạo vμ Cục Thống kê tỉnh Sóc Trăng để dự báo) 61 3.1.1.2. Chỉ tiêu phát triển GD-ĐTcả n−ớc đến năm 2010 Bảng 3.1.1.2: Một số chỉ tiêu phát triển GD-ĐT cả n−ớc đến năm 2010 Số TT Chỉ số 2005 2010 1 Tỉ lệ biết chữ trong dân c− (%) 96 97 2 Tỉ lệ HS THPT trong độ tuổi (%) 45 50 3 Tỉ lệ HS THCN trong dân số độ tuổi (%) 10 15 4 Dạy nghề sau THCS (%) 10 15 6 Tỉ lệ HS học nghề trong DS độ tuổi (%) 15 25 7 Số sinh viên trên một vạn dân 140 200 8 Tỉ lệ lao động qua đμo tạo (%) 32 42 Nguồn: “Chiến l−ợc phát triển giáo dục 2001-2010” (theo Quyết định số 201/2001/QĐ-TTg ngμy 28/12/2001 của Thủ T−ớng Chính phủ) 3.1.1.3. Quyết định số: 20/2006/QĐ-TTg, ngμy 20/01/2006 của Thủ t−ớng Chính phủ về phát triển GD-ĐT vμ dạy nghề vùng ĐBSCL đến năm 2010 Phấn đấu đến năm 2010, tỷ lệ huy động HS tiểu học đạt 99%, HS THCS đạt 85%, HS THPT đạt trên 50% so với dân số trong độ tuổi. 3.1.1.4. Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Sóc Trăng lần thứ XI, nhiệm kỳ 2006-2010 Phấn đấu đến năm 2010, tỷ lệ huy động trẻ em ra nhμ trẻ đạt 10%; mẫu giáo năm 2010 đạt 70,1%, trẻ 5 tuổi đi mẫu giáo đến năm 2010: đạt trên 90%. Tỷ lệ HS tiểu học đạt 99%, HS THCS đạt 85%, HS THPT đạt trên 50% so với dân số trong độ tuổi. 3.1.2. Kế hoạch phát triển số l−ợng học sinh trung học phổ thông trong kỳ kế hoạch (từ năm 2007 đến năm 2010). Trên cơ sở các căn cứ cho việc xây dựng kế hoạch phát triển quy mô GD THPT nêu trên, tác giả dự báo kế hoạch phát triển số l−ợng HS THPT nh− sau: 62 Bảng 3.1.2: Thống kê dự báo phát triển sĩ số HS THPT đến năm 2010 Số Thực hiện Dự báo TT Chỉ tiêu 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 DS độ tuổi từ 15 đến17 tuổi 73.157 75.568 75.798 75.496 74.620 Lớp Sĩ số học sinh lớp 10 12.576 12.650 13.750 13.575 13.692 10 Tuyển mới 12.116 12.310 13.446 13.286 13.442 L−u ban 460 340 304 289 250 Lớp Sĩ số học sinh lớp 11 10.591 10.980 11.150 12.199 12.273 11 L−u ban 212 190 190 167 178 Lên lớp 10.379 10.790 10.960 12.032 12.095 Lớp Sĩ số học sinh lớp 12 8.183 9.550 9.980 10.216 11.345 12 L−u ban 41 50 57 70 85 Tốt nghiệp 6.550 7.860 8.453 8.909 10.494 Tổng số Học Sinh 31.350 33.180 34.880 35.990 37.310 % số HS so với DS độ tuổi 15-17 42,9 43,9 46 47,7 50 3.1.3. Cơ sở lý luận trong việc sử dụng các ph−ơng pháp dự báo kế hoạch phát triển số l−ợng học sinh trung học phổ thông 3.1.3.1. Cơ sở vμ định mức tính toán a. Chỉ số phân luồng giáo dục trung học phổ thông bình quân của kỳ kế hoạch - Chuyển cấp từ THCS lên THPT : 87% - Tốt nghiệp THPT vμo học các tr−ờng THCN,....: 10-13% b. Các định mức tính toán - Bình quân HS THPT/ lớp đến năm 2010 : 35 HS/lớp - Tỷ lệ lớp THPT/phòng học đến năm 2010: 1,2 lớp/phòng - Định mức GV THPT/ lớp đến năm 2010 : 2,4 GV/lớp 3.1.3.2. Cơ sở lý luận trong việc sử dụng các ph−ơng pháp dự báo số l−ợng học sinh THPT đến năm 2010 Số l−ợng HS lμ chỉ tiêu cơ bản đầu tiên cần đ−ợc xác định của công tác kế hoạch phát triển GD. Từ chỉ tiêu nμy lμm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch phát triển quy mô HS THPT, xác định số l−ợng GV, CSVC, tμi chính vμ các điều kiện khác có liên quan đến phát triển quy mô HS THPT. Để xác 63 định số l−ợng HS trong kế hoạch phải tiến hμnh dự báo số l−ợng HS vμ chọn ph−ơng án tối −u từ các ph−ơng pháp dự báo. a. Ph−ơng án 1: Dự báo quy mô học sinh trung học phổ thông theo ph−ơng pháp hμm xu thế Các b−ớc tiến hμnh của ph−ơng pháp nμy nh− sau: B−ớc 1: Thống kê số l−ợng HS đang đi học so với dân số trong độ tuổi của tỉnh từ năm 2001 đến năm 2006 (năm học hiện nay). B−ớc 2: Xác định mô hình toán học t−ơng thích với quy luật đ−ợc phát ra theo dãy thời gian: từ năm học 2001- 2002 đến năm học 2006- 2007 số HS tăng dần. Tác giả chọn hμm xu thế Y(t)= a+ bt để dự báo tỷ lệ HS trong dân số độ tuổi. Trong đó Y(t) lμ số HS trong dân số độ tuổi, t lμ thứ tự thời gian trong dãy số; a,b lμ các tham số quy định vị trí đ−ờng thẳng vμ đ−ợc tính bằng cách giải hệ ph−ơng trình: ∑∑ == += 11 t n t t tbnaY ∑∑∑ === += n t n t n t t tbtatY 1 2 11 * Bảng 3.1.3.2 (a1): Thống kê HS THPT vμ tỷ lệ HS đang đi học so với dân số trong độ tuổi từ năm 2001 đến năm 2006 theo ph−ơng pháp hμm xu thế Tỷ lệ học sinh THPT / dân số độ tuổi (%) t Năm học t t2 Y THPT YTHPT. t 1 2001- 2002 1 1 23,4708329151% 23,4708329151% 2 2002- 2003 2 4 26,2072583024% 52,4145166048% 3 2003- 2004 3 9 27,7080054390% 83,1240163170% 4 2004- 2005 4 16 30,2361174148% 120,9444696590% 5 2005- 2006 5 25 33,1302532255% 165,6512661270% 6 2006- 2007 6 36 42,8530420875% 257,1182525250% Cộng 21 91 183,6055093843% 702,7233541479% Từ các giá trị ở bảng trên ta có: n = 6 ; ∑ t = 21 ; ∑ t 2 = 91 ; ( )∑ t 2 = 441 64 ∑Y THPT = 183,6055093843% ; ∑Y THPT.t = 702,7233541479% n∑Y THPT.t - ∑Y THPT ∑ t 6* 7,027233541479 - 1,836055093843*21 bTHPT = = n∑ 2 t - ( )∑ t 2 6 * 91 - 441 bTHPT = 3,6062562782 % ∑Y THPT - bTHPT 1,836055093843 - ( 3,6062562782 * 21) ∑ t aTHPT = = n 6 aTHPT = 17,979021257 % Dựa vμo hμm xu thế để dự báo quy mô học sinh THPT đến năm 2010: aTHPT = 17,979021257 % bTHPT = 3,6062562782 % YTHPT ( t ) = aTHPT + bTHPT* t = 17,979021257 % + (3,6062562782 % * t) Bảng 3.1.3.2 (a2): Dự báo quy mô HSTHPT đến 2010 theo hμm xu thế t Năm học Tỷ lệ hs / dân số độ tuổi (%) Số học sinh (hs) 7 2007- 2008 43,22% 32.663 8 2008- 2009 46,83% 35.495 9 2009- 2010 50,44% 40.799 10 2010- 2011 54,04% 40.326 Biểu đồ 3.1.3.2 (a2): Quy mô học sinh THPT đến 2010 theo hμm xu thế Số học sinh 0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 2007- 2008 2008- 2009 2009- 2010 2010- 2011 Số học sinh 65 b. Ph−ơng án 2: Dự báo quy mô học sinh trung học phổ thông theo ph−ơng pháp sơ đồ luồng Đây lμ ph−ơng pháp thông dụng để dự báo số l−ợng HS. Ph−ơng pháp nμy dựa vμo các chỉ số quan trọng sau: dân số trong độ tuổi nhập học, tỷ lệ nhập học, tỷ lệ LL, tỷ lệ LB, tỷ lệ BH, tỷ lệ tốt nghiệp. Việc −ớc tính các tỷ lệ LL, LB cho các giai đoạn từ 2007-2010 đ−ợc tiến hμnh dựa trên xu thế phát triển của các tỷ lệ đó trong giai đoạn 2001-2006 vμ ngoại suy cho t−ơng lai. Nó cho phép tính toán luồng HS trong suốt cả hệ thống. Sơ đồ 3.1.3.2 (b1): Ph−ơng pháp sơ đồ luồng để dự báo số l−ợng HS THPT Năm Lớp 10 Lớp 11 Lớp 12 t1 t2 t3 t4 t5 S10 S10.1 S10. 2 S11 S11.1 S11.2 S12 S12.1 S12.2 G1 Ký hiệu: t= năm học S= Số học sinh R= Số học sinh l−u ban D= Số học sinh bỏ học P= Số học sinh lên lớp G= Số học sinh tốt nghiệp R10.1 D10 G3 G2 D10.1 P10 R10.2 P11 D10.2 P10 P10 P11 P11 D11 D11.1 D11.2 R11.1 R11.2 D12 D12.1 D12.2 R12.1 R12.2 (Cơ sở tính toán của ph−ơng pháp nμy lμ theo h−ớng dẫn của BGD&ĐT, ban hμnh kèm theo Quyết định: 462/ GDĐT ngμy 10/ 02/ 1995 của BGD&ĐT) 66 Bảng 3.1.3.2(b2): Dự báo số l−ợng HSTHPT theo ph−ơng pháp sơ đồ luồng Số Thực hiện Dự báo TT Chỉ tiêu 2006-2007 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 DS độ tuổi 15 đến17 75.568 75.798 .496 74.620 73.157 751 % số HS ổi 15-17so với DS độ tu 42,9 43,9 46 472 ,7 50 3 Tổng số Học Sinh 31.350 33.180 34.880 35.990 37.310 Sĩ số học sinh lớp 10 12.576 12.650 13.750 13.575 13.692 Tuyển mới 86,0 86,2 86,3 86,5 87 L−u ban 3,0 2,7 2,4 2,1 1,7 Lớp 10 Lên lớp 85,0 85,8 86,6 87,5 89,1 Sĩ số học sinh lớp 11 1 1 1 1 12 0.591 0.980 1.150 2.199 .273 L−u ban 2,0 1,8 1,7 1,5 1,3 Lớp 11 Lên lớp 89,0 89,7 90,3 91 92,3 Sĩ số học sinh lớp 12 8.183 9.550 9.980 10.216 11.345 L−u ban 0,5 0,6 0,6 0,7 0,7 Lớp 12 Tốt nghiệp 80,0 82,3 84,7 87,2 92,3 ( Xem Phụ lục 9 ) iểu đồ 3.1.3.2 (b2): Xu thế phát triển sĩ số HS THPT đến năm 2010 theo ph−ơng pháp sơ đồ luồng dục - đμo tạo theo Nghị quyết của Tỉnh ủy Sóc Trăng Phấn đấu huy động HS THPT trong độ tuổi đi học đạt 50- 55%. Tách tr−ờng phổ thông cấp 2, 3 thμnh tr−ờng tr−ờng THCS vμ THPT. Phấn đấu mỗi huyện, liên xã có tr−ờng THPT. B c. Ph−ơng án 3: Dựa trên các mục tiêu phát triển giáo 0 10000 20000 Lớp 10 12576 12650 13750 13575 13692 Lớp 11 10591 10980 11150 12199 12273 Lớp 12 8183 9550 9980 10216 11345 2006 2007 2008 2009 2010 67 Bảng 3.1.3.2(c): D Dự báo 2010 ự báo HSTHPTđến năm 2010 theo Nghị quyết Tỉnh ủy Chỉ tiêu Thực hiện 2006 DS trong độ tuổi 15-17 73.157 74.620 Tỷ lệ HS/DS độ tuổi 15-17 42,9% Từ 50% đến 55% Tổng số học sinh 31.350 Từ 37.310 đến 41.041 h−ơng á ự báo bằng hỏ gia μnh phần các chuyên gia có kinh nghiệm trong QLGD đ−ợc hỏi ý Sở Tμi chính, Sở Kế hoạch-Đầu t− (3 ng−ời); ng−ời); 6 + Một số hiệu tr−ởng, hiệu phó các tr−ờng THPT trong thu về sau khi xử lý đ có kết quả sau: Bảng 3.1.3.2 (d) Số phiếu rất khả thi Tỷ lệ (%) d. P n 4: D i ý kiến chuyên Th kiến gồm: + Lãnh đạo Hội đồng nhân dân tỉnh (1 ng−ời); + Lãnh đạo + Trong Ban giám đốc Sở Giáo dục - Đμo tạo (3 + Tr−ởng, phó vμ một số cán bộ phòng, ban Sở GD-ĐT (1 ng−ời); + Tr−ởng, phó một số Phòng GD huyện-thị ( 9 ng−ời), tỉnh (31 ng−ời). Số ng−ời đ−ợc hỏi: 63 ng−ời, ứng với 63 phiếu. Số phiếu úng quy trình ta : Thống kê kết quả theo ph−ơng án hỏi ý kiến chuyên gia Ph−ơng án Tỷ lệ HS trong Sĩ số H độ tuổi đi học S trong độ tuổi đi học + Ph−ơng án 1 (Ph−ơng pháp hμm xu thế) 54,04% 40.326 0 0,00 + Ph−ơng á đồ luồng) n 2 (Ph−ơng pháp sơ 50% 37.310 59 93,65 + Ph−ơng á a Tỉnh ủy) 9 n 3 (Nghị quyết củ Từ 50 Từ 37.310 54 4,74 đến 55% đế n 41.041 3.1.3.3. Phân tích vμ lựa chọn ph−ơng án tối −u Cả 4 ph−ơng án vừa trình bμy đều dựa trên những cơ sở khoa học vμ kinh n g án đều có những −u điểm vμ nh−ợc điểm khác nhau ghiệm đã đ−ợc đúc kết. Tuy nhiên, mỗi ph−ơn 68 - Ph−ơng án 1: Ph−ơng án nμy chủ yếu dựa vμo xu thế phát triển tuyến tính của số l−ợng HS, không căn cứ vμo chỉ số quan trọng khác nh− tỷ lệ HS LL, LB, BH, ..., ph−ơng án nμy dự báo tỷ lệ HS THPT đi học so với dân số tron ề quản lý: nh− bình quân HS/ lớp, định mức GV/ lớp... Về ph−ơng pháp t ăng đến năm 2010. Ph−ơng án 3 t g lμ đáng tin cậy. Họ cho rằng ph−ơng án 2 lμ khả thi nhất, nh−ng phải lμ g độ tuổi đi học 54,04% (năm 2010) lμ cao. Tỷ lệ nμy tính khả thi không cao. - Ph−ơng án 2: Ph−ơng án nμy căn cứ vμo các cứ liệu tổng hợp, nh− tỷ lệ LL, LB, BH, định h−ớng huy động HS trong độ tuổi, thể hiện đ−ợc các mục tiêu v ính toán, ph−ơng án nμy có sự đúc kết nhiều ph−ơng pháp, nên kết quả dự báo có độ chính xác cao, phù hợp với tình hình phát triển thực tế GD của địa ph−ơng. Ph−ơng án nμy khả thi hơn ph−ơng án 1. - Ph−ơng án 3: Cơ sở tính toán của ph−ơng án nμy chủ yếu dựa vμo mục tiêu phát triển trong Chiến l−ợc phát triển GD-ĐT đến năm 2010 của cả n−ớc vμ những mục tiêu phát triên GD-ĐT của tỉnh Sóc Tr hể hiện đ−ợc các mục tiêu về quản lý vμ có tính đến tình hình thực tế của giáo dục địa ph−ơng nên kết quả tính toán gần với kết quả ph−ơng án 2. Theo các chuyên gia đ−ợc hỏi ý kiến đều lμ những ng−ời có nhiều