MỤC LỤC
Trang
Trang phụbìa
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các chữviết tắt
Danh mục các sơ đồ, bảng và biểu đồ
MỞ ĐẦU.1
Chương 1: PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHƯƠNG TRÌNH HOÁ VÀ
VIỆC XÂY DỰNG WEBSITE DẠY MỘT SỐBÀI HỌC
VẬT LÍ NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC, TỰLỰC
HỌC TẬP CỦA HỌC SINH.
1.1. Vấn đềphát huy tính tích cực, tựlực học tập của học sinh.6
1.2. Phương pháp dạy học chương trình hoá và sựphát huy tính tích cực,
tựlực học tập của học sinh.12
1.3. Việc sửdụng Website dạy học vật lí trên cơsởvận dụng phương
pháp dạy học chương trình hoá .23
1.4. Kết luận của chương 1 .39
Chương 2: XÂY DỰNG WEBSITE DẠY MỘT SỐBÀI HỌC CỦA
CHƯƠNG “CÁC DỤNG CỤQUANG HỌC” LỚP 11 –
NÂNG CAO TRÊN CƠSỞVẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP
DẠY HỌC CHƯƠNG TRÌNH HOÁ NHẰM PHÁT HUY
TÍNH TÍCH CỰC, TỰLỰC HỌC TẬP CỦA HỌC SINH.
2.1. Cấu trúc của Website dạy học một sốbài học của chương “Các dụng
cụquang học” lớp 11 – nâng cao theo phương pháp dạy học chương trình hoá .41
2.2. Website dạy một sốbài học của chương “Các dụng cụquang học”
lớp 11 – nâng cao theo phương pháp dạy học chương trình hóa .43
2.3. Kết luận của chương 2.110
Chương 3: THỰC NGHIỆM SƯPHẠM
3.1. Mục tiêu của thực nghiệm sưphạm .112
3.2. Đối tượng của thực nghiệm sưphạm .112
3.3. Nội dung của thực nghiệm sưphạm .112
3.4. Phương pháp thực nghiệm sưphạm.113
3.5. Kết quảthực nghiệm sưphạm .114
3.6. Kết luận của chương 3 .119
KẾT LUẬN CHUNG CỦA LUẬN VĂN.120
HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP CỦA ĐỀTÀI.122
TÀI LIỆU THAM KHẢO.123
PHỤLỤC.127
142 trang |
Chia sẻ: maiphuongdc | Lượt xem: 1822 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Luận văn Xây dựng Website dạy một số bài học của chương Các dụng cụquang học lớp 11 – nâng cao trên cơsởvận dụng phương pháp dạy học chương trình hoá nhằm phát huy tính tích cực, tự lực học tập của học sinh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ng kiến thức của mình.
Tổng kết, hệ thống hoá kiến thức.
Thông qua Website dạy học, chương trình tổng kết, ôn tập kiến thức sẽ cho
phép học sinh có cái nhìn tổng quan các nội dung kiến thức đã học được hệ thống
và khái quát một cách ngắn gọn, lôgic chặt chẽ, xuyên suốt chương trình của môn
học hoặc phần học. Trang ôn tập được thiết kế trong Website sẽ giúp học sinh có
thể lựa chọn nội dung ôn tập, dễ dàng chuyển đổi giữa các nội dung khác nhau và
có thể lặp lại quá trình ôn tập với số lần không hạn chế. Các bài tập luyện tập được
sắp xếp từ đơn giản đến phức tạp có tác dụng giúp học sinh nắm chắc trình tự, hệ
thống và phương pháp giải từng loại bài tập cụ thể. Thông qua đó học sinh sẽ khắc
sâu nội dung kiến thức đã được lĩnh hội.
Kiểm tra, đánh giá trình độ kiến thức, kỹ năng của học sinh.
Ưu điểm của việc dùng máy vi tính trong khâu kiểm tra, đánh giá trình độ
kiến thức của học sinh chính xác, công bằng và khách quan. Kết quả của việc đánh
giá đó được làm cơ sở giúp học sinh tự đánh giá đúng khả năng học tập, giáo dục
các em đức tính trung thực, biết khắc phục được tình trạng thiếu, hổng kiến thức và
chủ động điều chỉnh nội dung và tiến độ học tập. Mặt khác, kết quả đánh giá đó là
nguồn thông tin phản hồi cho giáo viên kịp thời và nhanh chóng điều chỉnh hoạt
động dạy học. Ngoài ra, giáo viên có thể lựa chọn và hình thành hệ thống các câu
hỏi và bài tập trắc nghiệm phong phú, xử lý, tổng hợp kết quả kiểm tra nhanh
28
chóng, tiết kiệm thời gian và có điều kiện để có thể kiểm tra được nhiều học sinh
hơn .
Máy vi tính với Website dạy học thực sự là một phương tiện dạy học hiện đại
góp phần thực hiện một cách có hiệu quả các chức năng của quá trình dạy học, tạo
ra một môi trường dạy học tương tác mạnh, hiệu suất học tập của học sinh sẽ được
nâng lên rõ rệt. Các em có điều kiện làm quen, tìm hiểu nguyên lý và biết điều
khiển các hệ thống thiết bị hiện đại trong học tập, hình thành lòng say mê khoa học,
hiểu được khả năng sáng tạo vô tận của con người, giữ vững niềm tin vào khả năng
và ý nghĩa tốt đẹp của lao động sáng tạo.
*Cơ sở thực tiễn dạy học.
Phương tiện dạy học ngày nay đã là một yếu tố gắn liền với phương pháp
dạy học, vì vậy đổi mới phương pháp dạy học đòi hỏi sự đổi mới về các phương
tiện dạy học. Sự ra đời của máy vi tính và hệ thống mạng thông tin toàn cầu đã đặt
ra những yêu cầu mới, những triển vọng mới trong việc nghiên cứu và phát triển các
lý thuyết dạy học hiện đại.
Thành tựu của công nghệ thông tin đã tác động sâu sắc đến việc cải tiến, phát
triển nội dung dạy học, phương pháp dạy học. Việc nghiên cứu ứng dụng công nghệ
thông tin và Internet vào quá trình dạy học được triển khai mạnh mẽ ở nhiều nước
trên thế giới. Hệ thống thiết bị dạy học hiện đại đã đánh dấu một cuộc cách mạng
mới trong công nghệ dạy học. Đưa quá trình dạy học từ phương thức cổ điển thành
dạy học trên mạng, sử dụng Internet với các Website thành môi trường học tập và
thư viện tư liệu cho học sinh truy cập.
Ở Việt Nam, thành công của sự nghiệp đổi mới hơn một thập niên qua đã tạo
tiền đề cho việc ứng dụng các thành tựu của công nghệ thông tin trong giáo dục và
đào tạo. Việc sử dụng Internet như một công cụ học tập đang dần trở nên quen
thuộc đối với học sinh. Thông qua mạng tương tác trong trường học các em có khả
năng tiếp cận thông tin nhanh hơn, có thể tự mình đọc bài giảng, bài ôn tập, bài tập,
bài thực hành trên những Website dạy học có sẵn.
Những thành quả to lớn của công nghệ máy tính đang ngày càng xâm nhập
theo chiều rộng lẫn chiều sâu vào quá trình dạy học, đó cũng là một tất yếu hình
thành các Website dạy học ngày càng phong phú và đa dạng hơn.
29
1.3.3 Cấu trúc của Website dạy học:
Website dạy học được cấu trúc từ các thành phần cơ bản sau:
Công cụ cập nhật: Dữ liệu nhập vào có thể ở nhiều dạng: văn bản, hình
ảnh, âm thanh, phim và được lấy từ nhiều nguồn khác nhau có thể được chỉnh sửa
và bổ sung.
Thư viện dữ liệu (còn gọi là cơ sở dữ liệu): là một kho tài nguyên thông tin
dùng chung cho tất cả mọi người.
Các tài liệu điện tử trên Website: các tài liệu điện tử có được trên Website
hỗ trợ cho hoạt động dạy và học.
Những cấu trúc thông tin cơ bản trong Website dạy học :
Cấu trúc tuyến tính: Cách tổ chức đơn giản nhất là sắp xếp nội dung
bài học tuần tự hết trang này đến trang khác, từ tổng quát đến cụ thể.
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
Cấu trúc tuyến tính: một chuỗi liên kết liên tục giữa
Liên kết trong và liên kết ngoài giữa các trang
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
---- -----
30
Cấu trúc hệ thống phân cấp: Phân cấp thông tin là cách tổ chức hữu
hiệu nhất. Với các Website phức tạp, các trang con luôn được tổ chức quanh một
trang chủ đơn lẻ, hoặc trang chủ liên kết với nhiều trang và các trang liên kết về
trang chủ.
-------- -------- -------- --------
---------------- -------- --------
---------------- -------- --------
---------------- -------- --------
---------------- -------- --------
---------------- -------- --------
Trang chủ liên kết với nhiều trang khác. Mỗi trang liên kết về trang chủ.
Hầu hết những Website phức tạp đều có đặc điểm chung của các loại cấu
trúc trên. Tuy nhiên, tuỳ theo điều kiện, khả năng triển khai hay mô hình của ứng
dụng mà có sự lựa chọn kiểu cấu trúc thích hợp.
1.3.4 Nguyên tắc xây dựng Website dạy học.
Nhờ kỹ thuật biểu diễn thông tin có tên gọi là siêu văn bản (HyperText) và
được xây dựng bằng ngôn ngữ có tên là HTML (HyperText Markup Language) mà
Website đã trở thành một phương tiện có tính chuẩn hoá quốc tế để tìm kiếm, trao
đổi thông tin và giao lưu trên mạng Internet. Nếu như sự ra đời của mỗi một phần
mềm ứng dụng đã mang lại cho máy tính một số khả năng mới nào đó, thì Website
với chức năng Hyperlink đã mở rộng khả năng của máy tính nhiều hơn những gì mà
người sử dụng mong đợi. Vì vậy, đứng trên phương diện dạy học, để có thể xây
dựng một Website dạy học đáp ứng được những yêu cầu trên, cần dựa vào một số
nguyên tắc cơ bản sau đây:
31
Website dạy học cần đảm bảo những yêu cầu của một phần mềm hỗ trợ dạy
học được cài đặt trên máy tính để hỗ trợ cho hoạt động dạy học của giáo viên và học
sinh.
Xây dựng Website dạy học trước tiên cần phải xuất phát từ những ý tưởng
sư phạm đã được xác định rõ từ đầu và phải lấy tính hiệu quả làm tiêu chí cho việc
triển khai ứng dụng nó. Vì rằng, các hoạt động dạy học rất đa dạng và phong phú
bao gồm cả những hoạt động chân tay và hoạt động trí óc. Website với tư cách là
một phần mềm, cùng với máy tính phải hỗ trợ được nhiều mặt của quá trình dạy
học. Giải phóng người dạy khỏi những lao động phổ thông để có nhiều thời gian
hơn đầu tư cho việc tổ chức, thiết kế, điều khiển và giám sát hoạt động nhận thức
của người học. Đồng thời phải tạo ra những điều kiện tốt để hoạt động nhận thức
của học sinh diễn ra một cách tích cực, độc lập, chủ động và sáng tạo. Do vậy,
Website dạy học vừa đáp ứng được yêu cầu của lý thuyết dạy học hiện đại, vừa phát
huy những thế mạnh riêng của việc sử dụng máy vi tính và cũng chính là nâng cao
hiệu quả sử dụng của một thiết bị dạy học hiện đại.
Xây dựng cơ sở dữ liệu khi thiết kế Website hết sức quan trọng. Yêu cầu
kích thước phải tối thiểu, cập nhật dễ dàng và thuận lợi, truy cập nhanh chóng khi
cần, dễ dàng chia sẻ, dùng chung hay trao đổi giữa nhiều người dùng, đơn giản để
mọi người đều có thể tham gia xây dựng kho dữ liệu, làm cho nó ngày càng phong
phú.
Website ngày càng trở nên sinh động, hấp dẫn người sử dụng là nhờ khả
năng trình diễn các thông tin Multimedia. Trình tự xuất hiện của các hình ảnh, các
hiệu ứng, các phim hoạt hình, phối hợp cùng các màu sắc... phải được cân nhắc một
cách kỹ lưỡng và phải tuân theo những nguyên tắc sư phạm của quá trình dạy học.
Giao diện phải thân thiện tránh giao tiếp quá nhiều menu, hộp thoại. Sử
dụng màu sắc, độ tương phản phù hợp với tâm lý thị giác.
Hiện nay, việc lựa chọn các công cụ thiết kế Web không còn là vấn đề khó
khăn do sự bùng nổ của công nghệ thông tin. Có nhiều loại chương trình ứng dụng
phù hợp với khả năng người sử dụng, nhờ đó mà có thể đưa ra được nhiều yêu cầu
thiết thực hơn, khả thi hơn. Tuy vậy, đối với các nước chậm và đang phát triển, điều
32
kiện giao tiếp trên Internet và các phương thức thanh toán trên mạng vẫn còn quá xa
lạ.
Cuối cùng phải lưu ý đến vấn đề bảo mật thông tin và phát triển Website,
cần phải xác định rõ các loại thông tin, mức độ quan trọng để phân quyền truy cập.
Sự phát triển của phần cứng luôn kéo theo sự phát triển của phần mềm và ngược lại.
Do vậy, việc kéo dài tuổi thọ của một chương trình vẫn là vấn đề cần cân nhắc trong
hoàn cảnh của đất nước ta hiện nay.
1.3.5 Dạy học CTH và việc thiết kế Website dạy học Vật lí.
* Tạo bài học chương trình hóa bằng cách sử dụng ngôn ngữ HTML và
JavaScript.
Hiện tại, có rất nhiều công cụ kỹ thuật để phát triển trang Web. Tuy nhiên, để
đáp ứng yêu cầu cho một bài học chương trình hóa chỉ cần sử dụng hai công cụ đơn
giản là HTML và JavaScript. HTML có khả năng trình bày nội dung bài học, bài
kiểm tra và thu nhận các câu trả lời kiểm tra từ người học, là công cụ đơn giản
nhưng rất mạnh cho việc trình bày bài học với các dạng dữ liệu khác nhau. Sử dụng
các công cụ này, ta có thể trình bày các dạng câu hỏi kiểm tra theo các kiểu thông
dụng như câu hỏi có đáp áp một chọn lựa, nhiều chọn lựa, hoặc câu hỏi có câu trả
lời là tự luận, … còn JavaScript được dùng để thỏa mãn yêu cầu về đánh giá câu hỏi
và điều khiển.
* Tạo liên kết 2 phần của bài học bằng siêu liên kết: nhờ siêu liên kết giữa
các trang giúp người học có khả năng tự điều khiển trình học của riêng mình trên
đó.
Bài học dạng tuyến tính đơn giản (sơ đồ 1.2.4)
Mỗi liều được tổ chức trên một trang, cuối trang có siêu liên kết đến phần
kiểm tra kiến thức của liều đó (cũng được viết trên một trang riêng biệt). Ở cuối
phần kiểm tra kiến thức của mỗi liều có hai siêu liên kết, một liên kết đến liều tiếp
theo, được người học sử dụng sau khi đã làm phần kiểm tra và được đánh giá là đạt
yêu cầu, còn liên kết kia liên kết đến liều học vừa học, được sử dụng sau khi người
học đã làm phần kiểm tra nhưng được đánh giá là chưa đạt yêu cầu.
33
Bài học dạng tuyến tính với các bước nhảy vọt (sơ đồ 1.2.5)
Cách thức tổ chức tương tự dạng sơ đồ 1.2.4. Tuy nhiên, ngoài các siêu liên
kết được sử dụng cho các bước tuyến tính còn có các siêu liên kết cho các phần
nhảy vọt, được người học sử dụng trong những trường hợp đặc biệt, khi được đánh
giá cho phần kiểm tra là rất tốt (nhảy vọt lên trên), hoặc quá xấu, cần phải học lại
các bước cách xa trước đó (nhảy vọt về sau).
Bài học dạng phân nhánh khác nhau (sơ đồ 1.2.6, sơ đồ 1.2.7)
Cách thức tổ chức tương tự dạng sơ đồ 1.2.4, sơ đồ 1.2.5, nhưng có nhiều
liên kết hơn, phục vụ cho các lối rẽ khác nhau. Đặc biệt, có những liên kết được
thiết lập ngay trong phần bài học để phục vụ cho các phần bổ sung kiến thức và
được người học sử dụng khi đang học và thấy có một phần kiến thức nào đó có liên
quan cần xem lại hoặc bổ sung thêm.
Tóm lại, siêu liên kết là đủ để kết nối các phần khác nhau của bài học. Tuy
nhiên, các siêu kết tồn tại ở dạng tĩnh, do đó việc sử dụng chúng theo tiến trình học
tập phụ thuộc vào người học hoàn toàn, ta không thể tự động hóa được việc điều
khiển tiến trình đó. Chẳng hạn như ở các phần xử lý kết quả kiểm tra, ta không thể
dựa vào kết quả của người học để tự động dẫn họ quay lại liều học trước hoặc tiến
lên liều học tiếp theo. Tương tự, cho các bài học ở dạng rẽ nhánh, không thể tự
động dẫn người học đi theo các nhánh khác nhau dựa vào kết quả học của họ. Do
vậy, siêu liên kết chỉ thích hợp cho tiến trình tuyến tính đơn giản, còn những dạng
điều khiển tự động thì có thể sử dụng JavaScript như được trình bày dưới đây.
* Tạo liên kết giữa các phần của bài học bằng JavaScript
JavaScript có thể được dùng để tự động mở các phần khác nhau của bài học
tùy thuộc vào việc xử lý kết quả.
34
Liều 1
Nội dung kiến thức
Liên kết đến phần
kiểm tra 1
Liều 2
Nội dung kiến
thức
Liên kết đến phần
kiểm tra 2
Các câu hỏi kiểm
tra và phần thu
nhận trả lời
Xem kết quả
Tiếp tục
Kết quả không đạt yêu cầu
Kết quả đạt yêu cầu
…
Sơ đồ 1.2.8. Một ví dụ về tổ chức các liều
Kiểm tra liều 1
Trong sơ đồ này, có hai dạng liên kết. Dạng thứ nhất là các liên kết từ bài
học sang bài kiểm tra, là cố định. Do đó, với dạng này, ta chỉ cần dùng siêu liên kết
(HTML) là đủ. Ví dụ như liên kết từ “Liều 1” sang “Kiểm tra liều 1” được thiết lập
bằng thẻ HTML:
Liên k•t ••n ph•n ki•m
tra 1
Dạng thứ hai là liên kết biến đổi, sau khi thực hiện xong bài kiểm tra: nếu kết
quả kiểm tra đạt yêu cầu thì liên kết (chuyển) đến liều học tiếp theo, nếu không thì
quay về lại liều học trước. Với dạng này, ta không thể dùng liên kết cố định kiểu
HTML mà phải viết chương trình để biến đổi liên kết bằng một ngôn ngữ nào đó.
Với JavaScript, ta có đoạn giả mã như sau:
if (ketQuaKiemTra == “••t yêu c•u”){ //h•c li•u
ti•p theo
window.navigate(<••a ch• c•a trang ch•a li•u
h•c ti•p theo>);
}
else{ //Ki•m tra không ••t yêu c•u, quay l•i li•u
tr••c •ó
window.navigate(<••a ch• c•a trang ch•a li•u
h•c tr••c>)
}
35
Đoạn mã trên là đủ để xử lý cho việc chuyển một cách tự động tiến trình học
của người học tùy thuộc vào kết quả kiểm tra sau mỗi liều (theo sơ đồ dạng tuyến
tính đơn giản). Sau đó, khi người học quyết định thực hiện bước tiếp theo của bài
học thì mới thực hiện việc tự động chuyển trang. Trong trang KiemTra1.html của sơ
đồ 8, quá trình này được thực hiện như sau:
Người học đọc và thực hiện trả lời cho các câu hỏi kiểm tra.
Người học nhấn vào nút “Xem kết quả” khi đã kết thúc phần trả lời. Khi đó
chương trình JavaScript sẽ đánh giá kết quả và hiển thị thông báo ở phần “Kết quả”.
Trên thông báo này có thể nêu rõ: “Bài kiểm tra đạt yêu cầu, người học có thể tiếp
tục học liều tiếp theo” hoặc “Bài kiểm tra không đạt yêu cầu, người học phải quay
lại liều trước đó”, tùy thuộc vào kết quả kiểm tra.
Người học nhấn vào nút “Tiếp tục”, đoạn mã JavaScript vừa nêu trên được
thực hiện để thực hiện việc điều hướng.
1.3.6 Hình thức triển khai ứng dụng Website dạy học.
Căn cứ vào thực trạng về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học của nhà trường mà
có thể tiến hành cài đặt và khai thác Website dạy học dưới các hình thức sau đây:
Cài đặt Website trên các máy tính cá nhân.
Cài đặt Website lên máy chủ của hệ thống mạng cục bộ trong trường.
Đưa Website lên mạng Internet thông qua nhà cung cấp dịch vụ Internet để
phổ biến Website trên phạm vi toàn thế giới.
Giáo viên có thể chuyển tải bài giảng điện tử, các mô hình minh hoạ bài
học, thực hiện các thí nghiệm mô phỏng từ máy tính cá nhân của mình sang máy
tính của học sinh bằng những công cụ đắc lực của hệ thống công nghệ thông tin.
Trong khi thực hiện bài giảng trước toàn lớp, giáo viên vẫn có thể đối thoại với một
hoặc một nhóm học sinh khác.
Do yêu cầu của nội dung hay cách thức tổ chức dạy học, giáo viên có thể
chia lớp học thành các nhóm và có thể giao tiếp với nhau thông qua Micro và
Headphone. Như vậy, hệ thống đã giúp thực hiện việc cá biệt hoá cao độ hoạt động
36
học tập của học sinh nhưng cũng không làm ảnh hưởng tới điều kiện phát huy tính
tập thể, hợp tác trong hoạt động nhận thức của học sinh.
Giáo viên có thể quan sát nhanh để kiểm tra kết quả hoạt động trên máy
tính của bất kỳ một (hay một nhóm) học sinh nào mà không làm ảnh hưởng đến
hoạt động học tập của các học sinh khác. Giáo viên có thể khoá bàn phím, chuột
máy tính của một, một nhóm hay tất cả các học sinh hoặc cũng có thể làm đen màn
hình của cả lớp khi muốn tập trung sự chú ý của các em vào một vấn đề nào đó.
Hơn thế nữa, bảng điều khiển sẽ giúp giáo viên trợ giúp học sinh ngay lập tức khi
học sinh gặp khó khăn trong hoạt động nhờ kỹ thuật “chiếm quyền điều khiển máy
tính” của học sinh. Lúc này, học sinh không thể điều khiển máy tính của mình được
nữa, chỉ nghe qua Headphone và xem giáo viên hướng dẫn thao tác trên màn hình.
Khi chiếm quyền điều khiển, giáo viên có thể thực hiện cả việc khởi động lại máy
tính của học sinh nếu thấy cần thiết. Thậm chí, giáo viên có thể gửi mọi hoạt động
trên máy tính của học sinh này (với tư cách là học sinh mẫu) đến một nhóm hoặc tất
cả học sinh. Trong dạy học truyền thống, việc xác định học sinh mẫu là một việc
làm khó và thường là học sinh khá, giỏi hay được chỉ định, thế nhưng trong thực tế
học sinh mẫu không nhất thiết phải là khá giỏi mà chỉ cần các em thực hiện tốt một
nhiệm vụ nào đó, tại một thời điểm nào đó do giáo viên yêu cầu. Điều đó cho thấy
trong khuôn khổ và cách thức tổ chức dạy học truyền thống không thể có được khả
năng tương tác mạnh giữa giáo viên - học sinh như giải pháp công nghệ phòng học
đa chức năng HiClass.
Trong điều kiện hiện nay khi mà các trường học đều có hệ thống phòng máy
thì với một giải pháp công nghệ đơn giản, không đến nỗi tốn kém lắm là có thể khai
thác khả năng hỗ trợ của Website trong quá trình dạy học.
1.3.7 Một số điểm cần lưu ý khi sử dụng Website dạy học.
Website dạy học về thực chất là một phương tiện hỗ trợ dạy học, bản thân
tự nó không có khả năng thực hiện các nhiệm vụ của quá trình dạy học. Mọi quyết
định nhằm đảm bảo những yêu cầu của một quá trình dạy học, hiệu quả mà nó
mang lại đều bắt nguồn từ phía giáo viên.
37
Việc sử dụng Website dạy học phải tuân thủ những yêu cầu của hoạt động
học tập của học sinh. Mỗi thao tác của giáo viên, mỗi chức năng hỗ trợ của Website
dạy học phải được diễn ra theo một trình tự lôgic chặt chẽ, phù hợp với hoạt động
nhận thức của học sinh. Website dạy học có thể hỗ trợ cho giáo viên ở nhiều mặt,
điều đó không có nghĩa là nó sẽ phủ nhận vai trò của giáo viên mà ngược lại, nó tạo
điều kiện tốt để giáo viên tập trung vào việc tổ chức, điều khiển hoạt động nhận
thức của học sinh, tăng cường cá biệt hoá hoạt động học tập của học sinh. Đó cũng
là chức năng cơ bản của mọi phương tiện dạy học.
Cần phải khai thác hết những khả năng hỗ trợ dạy học của Website. Đặc
biệt đối với các chức năng đưa đến những hiệu quả sư phạm lớn như năng lực học
tập của học sinh. Luôn quan tâm đến tính hiệu quả sử dụng là nhiệm vụ quan trọng
của giáo viên khi sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại, đắt tiền trong hoàn
cảnh chi phí đầu tư hạn chế như hiện nay. Khi sử dụng các phương tiện dạy học
hiện đại, đặc biệt là việc sử dụng máy vi tính cần hết sức chú ý tránh sự phô trương
hay lạm dụng sức mạnh của công nghệ ở những chỗ mà quá trình dạy học không
nhất thiết cần đến nó.
Sử dụng Website dạy học với máy vi tính luôn đòi hỏi đến môi trường mà
trong đó quá trình dạy học diễn ra. Những lưu ý đến điều kiện ánh sáng, âm thanh
phối màu và kích thước tối thiểu của các phòng học cũng chính là quan tâm đến
công tác vệ sinh môi trường dạy học và đồng thời cũng là quan tâm tới hiệu quả của
việc sử dụng chúng.
Sử dụng phần mềm hỗ trợ dạy học với máy tính ít nhiều làm cho quá trình
dạy học phụ thuộc vào các thiết bị. Cần phải lưu ý và biết cách khắc phục các trở
ngại kỹ thuật do hệ thống thiết bị gây nên. Người biết sử dụng một cách hiệu quả
các phương tiện dạy học phải là người biết sáng tạo vận dụng những khả năng mà
phương tiện đã mang lại vào quá trình dạy học ngay cả trong trường hợp không có
nó.
Dù rằng Website đã rất gần gũi và thân thuộc với nhiều người, nhưng có
một sự hiểu biết nhất định về lĩnh vực Tin học vẫn là yếu tố quyết định cho việc
38
nâng cao hiệu quả sử dụng nó. Quan tâm đến hiệu quả của việc sử dụng các phương
tiện dạy học hiện đại là một cách gián tiếp góp phần giải quyết khó khăn trong việc
đầu tư kinh phí, cũng có nghĩa là sẽ phải yêu cầu cao đến việc thiết kế xây dựng hay
lựa chọn các phần mềm hỗ trợ dạy học.
1.3.8 Những hạn chế khi sử dụng Website làm phương tiện dạy học
Chúng ta biết rằng không có bất cứ một phương pháp, phương tiện dạy học
nào được coi là vạn năng. Nó có thể tốt cho người này, cho mục đích này nhưng
chưa hẳn đã tốt với người khác và mục đích khác. Website dạy học với vai trò là
một phương tiện dạy học vật lý hiện đại cũng không nằm ngoài quy luật đó, phải
khẳng định rằng Website dạy học là một phương tiện dạy học đa năng chứ không
phải là phương tiện dạy học vạn năng.
Sau đây là những hạn chế khi sử dụng Website dạy học làm phương tiện dạy
học và phương án khắc phục một số hạn chế:
Thực tiễn cho thấy, với các Website không được xây dựng theo một cấu
trúc có tính sư phạm cao, học sinh sẽ có nguy cơ ''nhảy cóc'' giữa các đoạn hoặc bỏ
qua những trang văn bản có tính tư duy lý thuyết. Nếu các trang Web có tính chất là
''đổ tài liệu sách giáo khoa hoặc sách tham khảo, ôn tập lên mạng'' thì không những
không phát huy được tính tích cực, tự lực chiếm lĩnh tri thức của học sinh mà còn
làm cho học sinh ỷ lại vào máy tính, lười tư duy, chỉ mong tìm kiếm những thông
tin có sẵn để giải quyết các yêu cầu của giáo viên đưa ra. Bởi vậy để khắc phục hạn
chế này, khi xây dựng Website dạy học người thiết kế cần phải chú ý tới cấu trúc sư
phạm của nó đồng thời có sự hướng dẫn sử dụng, còn người sử dụng phải thực hiện
yêu cầu đó một cách chặt chẽ và tự giác.
Khi sử dụng Website dạy học, sự tương tác cao giữa người học và chương
trình dễ dẫn người học xa rời định hướng của bài giảng mà giáo viên đang cố tình
áp đặt. Những liên kết và rẽ nhánh phong phú của Website đòi hỏi giáo viên phải có
một kiến thức bao quát rộng hơn so với trước, phải theo dõi được tất cả các liên kết
có ích cũng như các liên kết làm sai lệch trọng tâm kiến thức. Và đương nhiên, giáo
39
viên sẽ rất khó thực hiện được một giáo án cố định như trước đây đối với cách thức
tổ chức dạy học truyền thống.
Trong Website dạy học việc đánh giá kết quả học tập của học sinh thường
sử dụng phương pháp trắc nghiệm khách quan. Ngoài những ưu thế nổi trội so với
các phương pháp khác thì nó có những hạn chế như: khi tổ chức kiểm tra trắc
nghiệm khách quan, kết quả mà giáo viên nhận được từ học sinh thường là cuối
cùng, những lí luận, phép tính trung gian không được giới thiệu, vì vậy giáo viên
không phát hiện được những sai sót trong quá trình tư duy của học sinh. Để hạn chế
nhược điểm này giáo viên cần phải phối hợp với phương pháp kiểm tra thông
thường bằng trắc nghiệm tự luận.
Hiện trạng thiết bị công nghệ thông tin và trình độ Tin học của giáo viên ở
các trường THPT phần lớn chưa đủ khả năng triển khai Web đồng bộ. Để khắc phục
hạn chế này các ban ngành có liên quan cần có chính sách hỗ trợ đầu tư thích đáng.
Cần tổ chức các lớp đào tạo tin học định kỳ về ứng dụng công nghệ thông tin trong
dạy học cho giáo viên. Nhất là phải đưa các chương trình tin học ứng dụng vào
giảng dạy cho sinh viên sư phạm.
Trên đây là một số hạn chế khi sử dụng Website dạy học làm phương tiện
dạy học. Tuy nhiên nếu biết sử dụng một cách hợp lý thì có thể khắc phục đáng kể
các hạn chế trên.
1.4. Kết luận của chương 1
Phương pháp dạy học chương trình hóa và bài học chương trình hóa có nhiều
ưu điểm trong việc cá nhân hóa tiến trình học tập của người học. Đây là điểm rất
đáng được quan tâm sử dụng để trợ giúp phát triển khả năng hoạt động độc lập, tích
cực của người học. Nó cũng rất hay để tạo các tài liệu tự học với các cơ chế hỗ trợ
đúng lúc, kịp thời cho từng người học, với từng tình huống khác nhau. Ở Việt Nam,
nơi học sinh đang yếu về sự chủ động học tập, cũng như nơi đang cần công cụ để
tạo môi trường tự học để đa dạng hóa các loại hình học tập, điều này càng thể hiện
rõ ưu điểm của nó.
Phương pháp dạy học chương trình hóa ít được ứng dụng ở Việt Nam, tài
liệu tiếng Việt về nội dung này khó tìm, người nghe quá xa lạ với phương pháp này.
40
Nhưng khi computer được ứng dụng vào dạy học, việc tổ chức bài học CTH trên
máy tính là rất tốt để người học có thể dễ dàng tự học và tự đánh giá quá trình tiếp
thu kiến thức của mình một cách nhanh chóng, chính xác. Với sự phổ cập ngày càng
rộng khắp của mạng Internet, phương pháp dạy học CTH cần được nghiên cứu và
sử dụng nhiều hơn nữa để đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu học và tự học, một
nhu cầu tất yếu sẽ được phát triển mạnh mẽ trong nền kinh tế tri thức.
Phương pháp dạy học chương trình hóa có những ưu thế nhất định so với
nhiều phương pháp khác, đặc biệt nó làm tăng năng suất khá cao, nếu áp dụng
chương trình phân hóa. Tuy nhiên việc phổ biến rộng rãi phương pháp này còn rất
hạn chế vì những lí do sau đây: thiếu chuyên gia nghiên cứu và cung cấp các
chương trình dạy – học có chất lượng cho đa dạng các đối tượng người học, không
có đội ngũ giáo viên được đào tạo
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Xaydungwebsitedaymotsoba.pdf