Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng bao bì trong hoạt động kinh doanh ở các doanh nghiệp thương mại nhà nước (lấy ví dụ ở địa bàn Hà Nội)

kim loại có xu hướng giảm, do sự thay thế của bao bì chất dẻo. * Chai PET: Loại bao bì này được sử dụng chủ yếu trong kinh doanh nước khoáng, nước giải khát có ga, dầu thực vật… Xu hướng loại bao bì này tăng mạnh, có tính chất bùng nổ trong công nghệ đóng gói. Ưu điểm nổi trội của bao bì loại bao bì này là trọng lượng nhẹ, không vỡ, chịu được áp suất cao, an toàn, tiện lợi cho người tiêu dùng, tiết kiệm được năng lượng trong sản xuất, có độ trong suốt, độ bóng hoàn hảo, có khả năng tái sử dụng. Trên thế giới, loại chai PET đã có vị trí nhất định trong ngành bao bì và trong hoạt động thương mại. Hàng năm có hàng tỷ chai PET được sản xuất ra và đã được thị trường chấp nhận. ở nước ta, chai PET có nhu cầu sử dụng cao, năm 2001 khoảng 100 triệu chai. Dự báo tốc độ tăng bình quân khoảng 14 - 15% hàng năm và thay thế dần các loại chai lọ thuỷ tinh. * Các loại bao bì dạng bao (bao PP, bao giấy Sackkraft, bao đay…): Bao bì dạng bao được các DNTM sử dụng rộng rãi cho kinh doanh các sản phẩm rời như xi măng , gạo, đường, phân hoá học, cà phê, hồ tiêu... các bao bì này rất gọn nhẹ, dễ vận chuyển, dễ xếp dỡ hàng hoá, đóng gói và sử dụng hàng hoá thuận tiện. Chi phí sản xuất thấp, có khả năng thu hồi, tái sử dụng. Trong số các dạng bao trên thì xu hướng sử dụng các bao PP và bao giấy Sackkraft ngày càng tăng, bao đay có xu hướng giảm đi. Bao dứa chủ yếu dùng trong kinh doanh các loại phân bón. Theo số liệu của công ty vật tư nông nghiệp, số lượng bao dứa sử dụng rất lớn. Năm 1999: nhập 987.087 tấn phân bón, tương đương sử dụng 19.714.740 bao. Năm 2000: nhập 1.320.081 tấn phân bón, tương đương sử dụng 26.410.620 bao. Năm 2001 nhập 1.351.680 tấn phân bón, tương đương sử dụng 27.033.600 bao. Phân lân Lâm Thao: Năm 2001 tiêu thụ 560.000 tấn lân, tương đương sử dụng 11.200.000 bao, 280.000 tấn NPK tương đương sử dụng 5.600.000 bao. Theo điều tra của Packexim: nhu cầu tiêu thụ bao bì PP của cả nước: khoảng 480 triệu bao, bao giấy Sackkraft: 80 triệu bao, bao đay: 30 triệu bao năm 2001. Mức độ tăng trưởng bình quân 18 - 20% năm giai đoạn 2001 - 2005 đối với bao PP và bao Sackkraft. Đó cũng là xu hướng phù hợp với tiến bộ công nghệ sản xuất bao bì, trình độ phát triển thương mại ở nước ta. * Bao bì thuỷ tinh: Bao bì thuỷ tinh có các ưu điểm: bảo quản hàng hoá được lâu do không phản ứng với hàng hoá, không thẩm thấu nước, không khí, bụi bẩn, khách hàng nhìn thấy được số lượng, chất lượng sản phẩm bên trong do đó có độ tin cậy cao đối với nhà đóng gói - kinh doanh, có tiềm năng thu hồi tái sinh. Loại bao bì này thường ở các dạng chai lọ, dùng phổ biến trong kinh doanh hàng thực phẩm chế biến, rượu, nước hoa quả, bia, nước giải khát có ga. Tuy nhiên do nhược điểm của bao bì thuỷ tinh là dễ vỡ, cồng kềnh nên xu hướng ngày càng ít dùng. Năm 1995: lượng bao bì thuỷ tinh sử dụng trên thị trường (tính theo sức chứa) khoảng 30 triệu lít. Năm 2001: 50 triệu lít. Loại bao bì này sẽ được thay thế bằng chất dẻo trong tương lai. * Bao bì gỗ: loại bao bì này trước kia được sử dụng rộng rãi do nguồn nguyên liệu phong phú, dễ khai thác, tận dụng, công nghệ sản xuất đơn giản do đó chi phí tương đối thấp. Dạng chủ yếu là các hòm gỗ kín, hòm gỗ có ô thoáng. Thường làm bao bì vận chuyển đối với các mặt hàng hoa quả, xà phòng, nước giải khát, đóng gói các sản phẩm cồng kềnh, dễ vỡ. Xu hướng loại này ít sử dụng và sẽ được thay thế bằng chất dẻo cứng, chất dẻo hỗn hợp.Xét trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế quốc dân, cơ cấu bao bì sử dụng tại các khu vực cũng khác nhau. Với các loại carton sóng được sử dụng chủ yếu ở khu vực phía Nam (65%) và phía Bắc (30%). Bao bì nhựa chủ yếu sử dụng ở phía Nam 80%, các tỉnh phía Bắc 15%. Hộp kim loại : phía Nam 65%, phía Bắc 30%. Hộp Đuplex ở phía Bắc chỉ chiếm 20%, phía Nam 75%. Các tỉnh miền Trung, các loại bao bì sử dụng chiếm tỷ trọng nhỏ. Điều đó cũng là hợp lý bởi lẽ trình độ phát triển cao của sản xuất, thương mại ở nước ta tập trung chủ yếu ở hai khu vực miền Bắc và miền Nam (xem mô hình) Hộp Duplex Bao bì Cát tông  Hộp kim loại Bao bì nhựa Sơ đồ: Cơ cấu một số loại bao bì chủ yếu sử dụng trong toàn quốc năm 2000 Bao bì nhựa Hộp kim loại (Nguồn Packexim) Trong tổng số các loại bao bì, thì bao bì carton sóng chiếm khoảng 25-30%, bao bì Đuplex: 20%, nhựa các loại: 25%, còn lại các loại khác: 30%. Do tính hiệu quả trong sử dụng các loại bao bì đã làm cho lượng bao bì trong kinh doanh thương mại ngày càng gia tăng. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của Packexim cho thấy, tất cả các loại bao bì đều có nhu cầu tăng nhanh. Điều đó một mặt phản ánh quy mô, cơ cấu sản xuất thương mại không ngừng phát triển, mặt khác phản ánh trình độ của ngành công nghiệp bao bì nước ta có những bước tiến bộ mới, đáp ứng tốt nhu cầu của sản xuất và lưu thông hàng hoá. Điều quan trọng hơn là các DNTM đã biết lựa chọn đúng các loại bao bì hàng hoá và sử dụng chúng có hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của mình (xem biểu 2.10). Biểu 2.8: Nhu cầu bao bì của Việt Nam TT Sản phẩm bao bì 1993 1995 2000 1 Bao bì nhựa (tấn) 43.400 60.000 150.000 2 Thùng carton sóng (tấn) 25.000 30.000 70.000 3 Bao xi măng Craft (tấn) 30.000 36.000 45.000 4 Bao giấy (tấn) 5.000 7.000 15.000 5 Hộp carton đuplex (tấn) 9.000 11.000 20.000 6 Lon kim loại 2 mảnh (triệu lon) 170 400 800 7 Hộp kim loại 3 mảnh (triệu hộp) 200 360 700 8 Chai lọ thuỷ tinh ( triệu chai) 150 400 1.000 9 Bao bì gỗ (m3) 2.500 3.600 10.000 Nguồn: Packexim 2001 2.2.3. Phân tích hiệu quả sử dụng bao bì trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại nhà nước Bao bì luôn gắn liền với sản phẩm hàng hoá lưu thông trên thị trường. Phân tích tác động của bao bì đối với quá trình kinh doanh thương mại, sự đóng góp của bao bì vào thu nhập của quốc gia, của doanh nghiệp và ảnh hưởng của nó đến lợi ích kinh tế, xã hội là những tiêu thức để đánh giá hiệu quả sử dụng bao bì trong sản xuất và kinh doanh của các doanh nghiệp nói chung, các DNTMNN nói riêng. 2.2.3.1. ảnh hưởng của việc sử dụng bao bì đến tổng mức lưu chuyển hàng hoá trong nước Theo lý thuyết marketing, một hàng hoá có chất lượng tốt, giá cả hợp lý chưa chắc đã bán được nhiều, thậm chí chưa chắc đã bán được. Điều đó có nghĩa rằng trong một chừng mực nào đó loại hàng hóa đó chưa thoả mãn tốt nhất các yêu cầu chất lượng của người tiêu dùng, hoặc hàng hoá đó chưa được khách hàng biết đến, biết chưa nhiều... Theo quan điểm chất lượng toàn diện, hàng hoá muốn được khách hàng chấp nhận mua, mua nhiều, cần phải có các thuộc tính thoả mãn đồng bộ các nhu cầu của khách hàng. Việc sử dụng bao bì hàng hoá trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh nói chung, các DNTMNN nói riêng như một yếu tố góp phần hoàn thiện các thuộc tính của hàng hoá. Các nhà sản xuất kinh doanh luôn quan tâm một cách cụ thể và toàn diện đến các yêu cầu của thị trường. Yếu tố bao bì hàng hoá được coi trọng. Các chức năng của bao bì được khai thác, phát huy. Hiệu quả sử dụng bao bì được xem xét như một chỉ tiêu hoạt động kinh tế của các doanh nghiệp. Tốc độ tăng trưởng của tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ và dịch vụ trong nước không ngừng tăng qua các năm. Qua đó cũng có thể đánh giá được tính hiệu quả của việc sử dụng bao bì trong kinh doanh thương mại (xem biểu 2.9) Biểu 2.9: Tổng mức bán lẻ hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng xã hội khu vực kinh tế trong nước (1991-2000) Năm Tổng số (cả kinh tế trong nước và có vốn đầu tư nước ngoài (tỷ đồng) Quốc doanh Ngoài quốc doanh Năm sau so với năm trước (%) về doanh số bán lẻ và dịch vụ Doanh số (tỷ đồng) Tỷ trọng (%) Doanh số (tỷ đồng) Tỷ trọng (%) 1991 33.403 9.000 26,9 24.403 73,1 175,5 1992 51.214 12.370 24,2 38.844 75,8 153,3 1993 67.273 14.650 21,8 52.623 78,2 131,4 1994 93.409 21.566 23,1 71.477 76,5 139 1995 121.160 27.367 22,6 93.193 76,9 129,6 1996 145.874 31.123 21,3 112.960 77,4 120,4 1997 161.899 32.369 20 127.332 78,6 111 1998 185.598 36.484 19,4 147.128 79,3 114,6 1999 200.000 37.292 18,6 160.077 80,1 108,3 2000 219.400 40.000 18,2 176.300 80,4 109,2 Nguồn: Bộ Thương mại - Kỷ yếu 55 năm Thương mại Việt Nam (1946-2001), trang 65. Qua số liệu bảng trên ta thấy sự tăng trưởng của mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ và dịch vụ tiêu dùng toàn quốc rất đều đặn. Năm 1991 tăng 75,5% so với năm 1990. Mặc dù những năm tiếp theo tốc độ tăng có giảm đi nhưng về mặt tuyệt đối tăng lên rất lớn. Năm 1991 tổng mức lưu chuyển là 33.403 tỷ đồng thì đến năm 1995 đã đạt tới 121.160 tỷ (gấp gần 4 lần so với năm 1991). Năm 2000 đạt 219.400 tỷ, gấp hơn 18 lần so với năm 1995. Trong 5 năm 1986 - 2000 các ngành dịch vụ, xuất khẩu và nhập khẩu đều phát triển đạt được những thành tựu lớn. Tổng mức bán lẻ hàng hoá năm 2000 đạt 219.400 tỷ đồng so với tổng mức bán lẻ hàng hoá năm 1986 (334 tỷ đồng) tăng 656 lần. Tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2000 đạt 14,3 tỷ USD so với tổng kim ngạch xuất khẩu năm 1986 (789 triệu R/USD) tăng 18 lần. Tổng kim ngạch nhập khẩu năm 2000 là 15,2 tỷ USD so với tổng kim ngạch nhập khẩu năm 1986 (2155 trên R/USD, tăng trên 7 lần [50,51]. Doanh số của các doanh nghiệp nhà nước cũng tăng mạnh. Năm 1991 các doanh nghiệp nhà nước chỉ đạt 9.000 tỷ đồng, đến năm 1995 đạt 27.367 tỷ đồng, gấp hơn 3 lần năm 1991. Năm 2000 đạt 40.000 tỷ đồng, gấp 2 lần năm 1995. Sự phát triển của thị trường trong nước ngoài việc khẳng định chất lượng hàng hoá sản xuất kinh doanh không ngừng được nâng cao, phương thức kinh doanh được cải thiện, còn khẳng định hiệu quả sử dụng bao bì - yếu tố cấu thành sản phẩm hàng hoá, đã được chú trọng theo thị hiếu thị trường, đáp ứng tốt nhu cầu của khách hàng trong nước. Xét trong phạm vi thành phố Hà Nội, chúng ta cũng thấy tình hình chung là tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ không ngừng tăng qua các năm và tăng lên một cách nhanh chóng. Năm 1995 tăng 58,1% so với năm 1991, năm 1996 tăng 11,53% so với năm 1995. Tính chung cho thời kỳ 1991 - 1998, tốc độ tăng bình quân là 9,8%, do năm 1997, 1998 sức mua của dân cư có sự giảm sút (năm 1997 chỉ tăng 4,8% so với năm 1996, năm 1998 tăng 3,97% so với năm 1997) (xem biểu 2.10) Biểu 2.10: Tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ xã hội Hà Nội (1991-1998) (Tính theo giá năm 1994) Chỉ tiêu Đơn vị tính 1991 1995 1996 1997 1998 Tổng mức tỷ đồng 6.578 10.401 11.601 12.158 12.641 Năm sau so với năm trước % _ 158,1 111,53 104,8 103,97 Nguồn: Cục Thống kê Hà Nội Cùng với lượng hàng hoá lưu chuyển bán lẻ tăng nhanh qua các năm, lượng hàng hoá bán buôn của các DNTMNN trên địa bàn thành phố Hà Nội cũng không ngừng tăng. Khác với bán lẻ, hàng hoá bán buôn của các DNTMNN có tỷ trọng lớn chi phối quá trình lưu thông hàng hoá trên địa bàn giai đoạn 1991 - 2000, tỷ trọng hàng hoá bán buôn của các DNTMNN chiếm từ 85,69% đến 98,1% trong tổng mức hàng hoá lưu chuyển. Năm 2000 tổng mức hàng hoá lưu chuyển hàng hoá bán buôn trên thành phố Hà Nội đạt 47.406 tỷ đồng, gấp 4,2 lần năm 1991, trong đó DNTMNN đạt 37924,8 tỷ đồng, chiếm 80% trong tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán buôn trên địa bàn. Ngoài những thuận lợi do vị trí trung tâm kinh tế, văn hoá, trung tâm sản xuất, lưu thông hàng hoá của Hà Nội đem lại những thuận lợi cơ bản cho sự tăng trưởng tổng mức hàng hoá lưu chuyển, còn có nguyên nhân thuộc về các DNTMNN, trong đó có đóng góp của trình độ tổ chức quá trình lưu thông, quản lý các yếu tố hoạt động kinh doanh, hiệu quả của việc lựa chọn sử dụng bao bì hàng hoá trong hoạt động kinh doanh thương mại (xem biểu 2.11) Biểu 2.11: Tổng mức, cơ cấu lưu chuyển hàng hoá bán buôn và tốc độ tăng mức lưu chuyển hàng hoá bán buôn của doanh nghiệp thương mại nhà nước trên địa bàn Hà Nội (1991-2000) Chỉ tiêu Đơn vị tính 1991 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Tổng mức tỷ đồng 11275,27 32770,00 38141,86 42043,17 45518,67 45593,00 47406,00 TMNN tỷ đồng 11061,77 28082,86 33325,54 37147,14 40527,53 37452,30 37924,8 Tỷ trọng % 98,1 85,69 87,37 88,35 89,05 82,14 80 TM ngoài NN tỷ đồng 231,5 4687,14 4817,32 4896,03 4981,14 8140,70 9481,20 Tỷ trọng % 1,9 14,31 12,63 11,65 10,95 17,86 20 TMNN năm sau so với năm trước % _ 253,87 118,67 111,47 109,10 110,33 101,26 Nguồn: Cục Thống kê Hà Nội - Lấy năm 1991 = 100%. 2.2.3.2. Hiệu quả sử dụng bao bì đối với xuất khẩu hàng hoá Thực hiện đường lối phát triển kinh tế, đổi mới cơ chế và mở cửa, hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới, thương mại Việt Nam đã có những thành công đáng kể trong hoạt động xuất nhập khẩu nói chung và xuất khẩu nói riêng. Trong hoạt động xuất khẩu, ngoài yếu tố cạnh tranh về chất lượng, giá cả sản phẩm, một yếu tố không kém phần quan trọng là sự phù hợp của sản phẩm hàng hoá với thị hiếu tiêu dùng và các quy định thương mại của các nước đối tác. Trong nhiều năm qua, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh đã có nhiều tiến bộ trong việc cải tiến công nghệ sản xuất, nâng cao chất lượng, hạ giá thành sản phẩm. Đặc biệt là cải tiến mẫu mã, quy cách sản phẩm, cải tiến khâu bao bì đóng gói để một mặt đảm bảo cho hàng hoá giữ nguyên vẹn giá trị sử dụng trong suốt quá trình vận chuyển, mặt khác đảm bảo phù hợp với các sắc luật thương mại nói chung và sắc luật về bao bì nói riêng của các nước nhập khẩu. Hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp Việt Nam nói chung và của các DNTMNN nói riêng đã phát triển cả chiều rộng và chiều sâu. Tính đến tháng 7/2001, Việt Nam đã ký hiệp định hợp tác kinh tế, khoa học kỹ thuật, hiệp định thương mại với 89 quốc gia trên thế giới, trong đó có 66 hiệp định về thương mại và đã giành được 76 ưu đãi thuế quan của các đối tác trong lĩnh vực thương mại. Tốc độ tăng kim ngạch xuất khẩu đều đặn qua các năm. Thời kỳ 1991 - 2000 có tốc độ tăng từ 19-35%. Năm 1991, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 2.078.100 ngàn USD, năm 2000 đạt 14.482.700 ngàn USD tăng 25,5% so với năm 1999. Dự báo năm 2001 kim ngạch xuất khẩu đạt 15.270.000 ngàn USD tăng 5,4% so với năm 2000 (xem biểu 2.12) Biểu 2.12: Kim ngạch xuất khẩu và chỉ số phát triển xuất khẩu của Việt Nam từ 1991 - 2001 (năm trước là 100%) Năm Kim ngạch xuất khẩu (1000 USD) Chỉ số phát triển (%) 1991 2.087.100 86,8 1992 2.580.700 123,7 1993 2.985.200 115,7 1994 4.045.300 135,8 1995 5.374.300 134,4 1996 7.255.900 133,2 1997 9.185.000 126,6 1998 9.360.300 101,9 1999 11.540.000 123,3 2000 14.482.700 125,5 Sơ bộ 2001 15.270.000 105,4 Nguồn: Bộ Thương mại - Kỷ yếu 55 năm Thương mại Việt Nam và Tổng cục thống kê 2001. Theo các chuyên gia bao bì thì ở các nước phát triển, bao bì được xem là một ngành kinh tế kỹ thuật, là một bộ phận không thể thiếu trong nền kinh tế hàng hoá và rất được coi trọng. Trị giá bao bì tham gia cấu thành hàng hoá xuất khẩu ở các nước hàng năm chiếm không dưới 30%. ở nước ta, với nền kinh tế phát triển chưa cao, ngành bao bì chưa thực sự được coi trọng cả trong lĩnh vực sản xuất và sử dụng. Tuy nhiên giá trị bao bì cũng chiếm không dưới 12% giá trị hàng hoá. Cá biệt có một số sản phẩm giá trị bao bì chiếm tới 60 - 70% giá trị hàng hoá. Nếu làm phép tính đơn giản chúng ta có thể xác định được giá trị bao bì đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu không phải là nhỏ. Lấy ví dụ năm 1999 kim ngạch xuất khẩu đạt 11,5 tỷ USD với tỷ lệ 12% thì bao bì đã đóng góp cho xuất khẩu hàng hoá trên 1,3 tỷ USD. Bao bì được đánh giá là một loại hàng hoá đặc biệt gắn liền với các sản phẩm hàng hoá mà nó chứa đựng. Việc sử dụng có hiệu quả các loại bao bì hay không được thể hiện rõ rệt thông qua khối lượng và chỉ số phát triển kinh doanh của các doanh nghiệp. Trên địa bàn thành phố Hà Nội, kim ngạch xuất khẩu cũng có xu hướng tăng về quy mô qua các năm đặc biệt là 1995, 1996. Năm 1995 tăng 36,57% so với năm 1991. Năm 1996 đạt 1.037.518 ngàn USD tăng 37,41% so với năm 1995. Những năm 1997, 1998 tốc độ tăng có giảm nhưng kim ngạch xuất khẩu vẫn tăng đều đặn. Năm 1997 kim ngạch xuất khẩu đạt 1.201.408 ngàn USD tăng 15,8% so với năm 1990. Năm 1998 kim ngạch xuất khẩu đạt 1.235.200 ngàn USD chỉ tăng 2,8% so với năm 1997. Năm 2000, kim ngạch xuất khẩu đạt 1.625.000 ngàn USD tăng 31,56% so với năm 1999 và gấp 4,7 lần so với năm 1991. Các doanh nghiệp trung ương vẫn chiếm tỷ trọng đáng kể, từ 73,84% đến 81,51% nhưng điều đáng chú ý là tỷ trọng xuất khẩu của các doanh nghiệp địa phương có xu hướng tăng dần từ 18,49% năm 1991, năm 2000 đã chiếm 26,16% trong tổng kim ngạch xuất khẩu trên địa bàn Hà Nội (xem biểu 2.13). Biểu 2.13: Kim ngạch xuất khẩu hàng hoá trên địa bàn Hà Nội (1991 - 2000) Chỉ tiêu Đơn vị 1991 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Tổng kim ngạch XK 1000 USD 344.100 755.000 1.037.518 1.201.408 1.235.200 1.375.000 1.625.000 DNTW 1000 USD 280.500 593.700 790.000 901.137 929.084 1.026.500 1.200.000 Tỷ trọng % 81,51 78,63 76,14 75 75,22 74,66 73,84 DNĐP 1000 USD 63.600 161.300 247.518 300.343 306.116 348.500 425.000 Tỷ trọng % 18,49 21,37 23,86 25 24,78 25,34 26,16 Tốc độ phát triển XK % _ 136,57 137,41 115,8 102,8 111,31 131,56 Nguồn: Cục thống kê Hà Nội - Năm 1991=100% 2.2.3.2. Hiệu quả sử dụng bao bì với hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại nhà nước Hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp là thước đo đánh giá trình độ khai thác sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp biểu hiện cụ thể bằng việc so sánh giữa kết quả thu được với các chi phí đã chi ra trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp để đạt được kết quả đó. Trong tổng chi phí kinh doanh của doanh nghiệp thương mại có chi phí mua hàng (chi phí giá vốn), là khoản chi phí lớn nhất và quan trọng nhất. Việc sử dụng chi phí này có tốt hay không thể hiện ở hai góc độ: thứ nhất là nguồn hàng mua được với chi phí như thế nào (thấp hay cao); thứ hai nguồn hàng đó có bán được hay không. Nói một cách khác, chi phí tạo nguồn hàng hoá trong kinh doanh thương mại được sử dụng có hiệu quả hay không, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả bán hàng và lợi nhuận của doanh nghiệp thương mại. Phân tích hiệu quả sử dụng bao bì hàng hoá được tiếp cận thông qua sự tác động của bao bì hàng hoá đến kết quả và hiệu quả kinh doanh của DNTMNN. Một doanh nghiệp thương mại kinh doanh có hiệu quả khi bán được nhiều hàng, doanh thu bán hàng tăng, có lợi nhuận sau mỗi chu kỳ kinh doanh. Trong thực tế kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại nói chung và các DNTMNN nói riêng, chi phí mua hàng (giá vốn) đã bao hàm cả chi phí cho bao bì hàng hoá. Tuỳ theo mặt hàng mà chi phí bao bì chiếm tỷ trọng cao thấp khác nhau trong giá cả hàng hoá mua về của doanh nghiệp. Nhưng trong mọi trường hợp, các nhà kinh doanh đều phải lựa chọn những sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị hiếu thị trường và khách hàng. Hiệu quả của việc mua hàng gắn liền với hiệu quả của việc sử dụng các loại bao bì, phương thức đóng gói hàng hoá trong kinh doanh thương mại. Qua nghiên cứu khảo sát một số DNTMNN trên địa bàn Hà Nội có thể đi đến kết luận: Việc nghiên cứu nhu cầu thị trường để tìm nguồn hàng phù hợp là nhân tố quyết định đến kết quả và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, hầu hết các DNTMNN đều quan tâm đặc biệt đến các thuộc tính chất lượng của hàng hoá, chú trọng kiểu dáng, mẫu mã, bao bì đóng gói để cho hàng hoá phù hợp nhất thoả mãn tốt nhất chuỗi nhu cầu của thị trường khách hàng. Quan điểm về chất lượng toàn diện đã tạo ra bước đột phá rất quan trọng trong nhận thức của giới kinh doanh về vai trò của bao bì hàng hoá và tính hiệu quả cao khi sử dụng các loại bao bì thích hợp với hàng hoá, với thị trường. Mỗi doanh nghiệp đều có sự lựa chọn riêng cho mình một số mặt hàng chủ đạo với những mẫu mã bao bì đã được nghiên cứu kỹ lưỡng nhu cầu, thị hiếu của thị trường. Công ty Thương mại dịch vụ Tràng Thi với các mặt hàng truyền thống là quạt điện, điện tử, Tổng công ty Máy và Phụ tùng, công ty vải sợi miền Bắc tỷ trọng các mặt hàng chủ yếu chiếm khoảng 60-70%.[30] Đánh giá hiệu quả sử dụng bao bì ở các doanh nghiệp thương mại nhà nước thông qua phân tích các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại như doanh thu, lợi nhuận, tỷ suất lợi nhuận…làm cơ sở để các doanh nghiệp thương mại tiếp tục tìm các giải pháp hữu hiệu cho lĩnh vực bao bì hàng hoá. Sau đây là tình hình doanh thu và lợi nhuận của một số DNTMNNTW trên địa bàn Hà Nội (xem các biểu 2.14, 2.15, 2.16, 2.17) Bảng 2.14: Doanh thu của một số doanh nghiệp thương mại nhà nước trung ương trên địa bàn Hà Nội (1996-1999). Đơn vị: triệu đồng TT Tên doanh nghiệp 1996 1997 1998 1999 2000 1 Cty XNK thủ công mỹ nghệ 50.000 86.882 119.015 102.000 117.000 2 Cty Intimex 235000 239310 337413 425000 463700 3 Cty XNK tạp khẩu Hà Nội 68575 141655 206812 104642 135560 4 Cty XNK tổng hợp I 247.280 272.705 263.020 104459 162500 5 Cty Bách hoá I 370018 367813 383844 233089 238780 6 Cty Vải sợi miền Bắc 163 846 177813 161407 155539 165895 7 Cty Hoá chất 271752 248030 248950 257800 296435 8 Cty XNK và kỹ thuật bao bì 105000 122410 105682 72800 75870 9 Cty thương mại - dịch vụ 425400 467757 463227 470000 495895 Nguồn: Vụ Tài chính - kế toán - Bộ Thương mại * Tình hình lợi nhuận của một số doanh nghiệp thương mại nhà nước trung ương trên địa bàn Hà Nội Bảng 2.15: Lợi nhuận (+)/lỗ (-) trong kinh doanh của một số doanh nghiệp thương mại nhà nước trung ương trên địa bàn Hà Nội (1996 - 1999). Đơn vị: triệu đồng TT Tên doanh nghiệp 1996 1997 1998 1999 2000 1 Cty XNK thủ công mỹ nghệ 310 306 547 800 870 2 Cty Intimex 205 526 689 1200 1250 3 Cty XNK tạp khẩu Hà Nội 465 1567 1725 1200 1310 4 Cty XNK tổng hợp I 10.886 6073 5029 4678 4950 5 Cty Bách hoá I 499 688 2033 625 630 6 Cty Vải sợi miền Bắc -1108 1319 2036 2500 2715 7 Cty hoá chất 1434 1258 1302 500 731 8 Cty XNK và kỹ thuật bao bì 136 73 148 80 83 9 Cty thương mại - dịch vụ 578 873 465 800 816 Nguồn: Vụ Tài chính - Kế toán - Bộ Thương mại * Tình hình doanh thu và lợi nhuận của một số doanh nghiệp thương mại nhà nước thành phố Hà Nội Bảng 2.16: Doanh thu một số doanh nghiệp thương mại nhà nước địa phương - thành phố Hà Nội 1996 – 1999 Đơn vị: triệu đồng TT Tên doanh nghiệp 1996 1997 1998 1999 2000 1 Cty TM - DV Tràng Thi 121732 147265 174912 185000 188000 2 Công ty Bách hoá Hà Nội 107535 111658 103280 106280 110120 3 Cty Vải sợi may mặc Hà Nội 149788 61.000 42650 52500 57600 4 Cty bách hoá số 5 Nam Bộ 61670 42780 27803 32720 39270 5 Cty Thương mại Hà Nội 26991 36800 9970 1007 1170 6 Unimex Hà Nội 33598 39785 54027 52097 52853 7 Cty thương mại và đầu tư 18480 5210 7026 9342 9785 8 Cty hàng tiêu dùng TCMN 3178 4885 12864 12900 13050 9 Cty dịch vụ thương mại 32433 56081 129646 131050 13580 Nguồn: Sở Thương mại Hà nội, phòng kinh doanh công ty Bảng 2.17 : Tình hình lợi nhuận của một số doanh nghiệp thương mại Nhà nước địa phương Hà nội (1996 - 1999). Đơn vị tính: triệu đồng TT Tên doanh nghiệp 1996 1997 1998 1999 2000 1 Cty TM - DV Tràng Thi 436 731 892 1020 1075 2 Công ty Bách hoá Hà Nội 600 666 849 932 947 3 Cty Vải sợi may mặc Hà Nội 128 200 467 350 380 4 Cty bách hoá số 5 Nam Bộ 167 237 246 320 376 5 Cty Thương mại Hà Nội 0 0 0 0 - 6 Unimex Hà Nội 894 717 541 529 540 7 Cty thương mại và đầu tư 0 -874 -937 -952 -1530 8 Cty hàng tiêu dùng TCMN -772 -508 -1707 -1700 -1530 9 Cty dịch vụ thương mại 569 459 561 572 586 Nguồn: Sở thương mại Hà nội 2.2.3.2. Tình hình thu hồi, tái sinh bao bì và vật liệu bao bì hàng hoá. [27] Bao bì hàng hoá lưu thông cùng hàng hoá nhưng khi đến nơi người sử dụng thì nó lại trở thành vật thải loại. Hiệu quả sử dụng bao bì thể hiện ở chỗ các DNTMNN tổ chức thu hồi, tái sử dụng, tái chế các bao bì thải loại sau một chu trình kinh doanh như thế nào. Việc thu hồi lại bao bì đã qua sử dụng có ý nghĩa kinh tế và xã hội to lớn. ở nước ta hiện nay, chưa có tổ chức thực hiện việc thu hồi các bao bì đã sử dụng để tái sử dụng, tái chế. Các doanh nghiệp thương mại nói chung và các doanh nghiệp thương mại nhà nước nói riêng không có chủ trương thu hồi các bao bì ngoài, bao bì vận chuyển vào mục đích sử dụng lại. Hầu hết vật liệu bao bì, bao bì được thu hồi bởi những người thu lượm ve chai, đồng nát. Họ mua lại các bao bì, vật thải bao bì trực tiếp từ người tiêu dùng và bán lại cho những người kinh doanh bao bì thải loại. Hiện nay, bao bì, vật liệu bao bì thu hồi được tái chế là chủ yếu. Trừ các loại bao bì thuỷ tinh (dạng chai), các loại bao bì kim loại chuyên dụng như bình gas, phuy xăng dầu, container có thể được sử dụng lại ngay. Mặc dù chưa có những quy định cụ thể về chế độ thu hồi bao bì cho từng loại bao bì nhưng qua khảo sát và theo đánh giá của các chuyên gia bao bì thì tình hình thu hồi, tái sinh bao bì đã có những kết quả nhất định. * Đối với bao bì giấy các loại: tỷ lệ thu hồi khoảng 70 - 80%. Số còn lại bị thải loại ra ngoài môi trường do hỏng, rách nát trong tiêu dùng. Lượng bao bì thu hồi được sử dụng chứa đựng đóng gói các sản phẩm nội tiêu, với yêu cầu thấp; hoặc được